Morgunblaðið - 03.03.1967, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 3. MARZ 1967.
17
Fyrirlestur um
íslenzka textíla
Altarisklæði frá Reykjum í Tungusveit frá fyrri hluta 16.
aldar með útskurðarsaumi. — Ljósm. Gísli Gestsson, safnv.
í FYRRAKVÖLD flu'tti frú Elsa
E. Guðjónsson, M.A., safnvörður
f Þjóðminjasafni íslands, fyrri
fyrirlestur sinn á vegum Stú-
dentafélags Háskóla fslandj um
íslenzka textíla. Fyrirlesturinn
var fluttur í I. kennslust jf : Há-
skólans. Var hvert sæti skipað,
og urðu margir að standa.
í uppihafi fyrirlesturs síns
gerði frú Elsa grein fyrir vefn-
aði í kljásteinavefstaðnum
gamla og lýsti m.a., hvernig of-
ið var í honum einskefta og vað
mál. Jafnframt skýrði hún frá
ýmsum útvefnaði, svo sem glit-
vefnaði, salúnsvefnaði, kross-
vefnaði, spjaldvefnaði og fót-
vefnaði.
í síðari hluta fyrirlesturs síns
lýsti frúin íslenzkum útsaum
fyrri alda, svo sem refilsaumi,
glitsaumi, fléttusaumi, augna-
saumi og blómstursaumi.
Til skýringar máli sínu sýndi
frú Elsa litskuggamyndir af
ýmsum vefnaði og útsaumi, sem
finna má hér í Þjóðminjasafninu
og einnig í erlendum söfnum.
Naesti fyrirlestur frú Elsu
fjallar um islenzka kvenbúninga
og verður þriðjudaginn 14. marz
kl. 8.30 á sama stað.
SVEINN KRISTINSSON SKRIFAR UM

Bæjarbíó
Þreyttur eiginmaður
(Le Lit Conjugal)
Aðalhlutverk:
Marina Vlady
Ugo Tognazzi
Fröns- Itölsk mynd
Leikstjóri:
Marco Ferrerl
Bæjarbíó hefur nú um skeið
«ýnt allsérstæða fransk- ítalska
gamanmynd, sem i islenzkri
skirn hefur hlotið nafnið „Þreytt
ur eiginmaður,,. Fjallar hún um
fertugan, ítalskan kaupsýslu-
mann, sem gengur að eiga unga,
blóðheita heimasætu af góðum
ættum. Þótt Alfonso (Ugo Togn-
•zzi sé yfir sig ástfanginn af
hinni ungu eiginkonu sinni (leik
ln af Marina Vlady allt til ioka,
þá kemur fljótlega í ljós, að hann
hefur færzt fullmikið í fang með
tilliti til líkamsorku og þols til
ástarathafna. Kemur að því einn
góðan veðurdag, að hjarta manns
ins fer í hangsverkfall, til að mót
mæla hinum hömlulausu ástarat-
lotum, og finnst manni þó mót-
mæli koma úr hörðustu átt.
Alfonso er sendur á hressing-
arhæli og er styrktur með hor-
mónasprautum og neyzlu kraft-
mikilla matartegunda. En eigin-
konan unga er hörð i bissnissn-
um, heimsækir han» á hælið og
verður barnshafandi.
Eftir það er eins og Alfonso
sé í rauninni búinn að vera,
hlutverki hans lokið. Konan sýn-
ir honum að vísu jafna ást og
fyrr, en eftir þetta er eins og
yfir honum hvíli skuggi nöturs-
legt tilgangsleysis. Það er líkt og
hann hverfi inn í afkvæmi sitt
sem einfat en sígilt dæmi um
lífsframvinduna.
Danir hafa nefnt mynd þessa
„Ægbesengen", og er það ekki
[ illa til fundið, þegar þess er gætt,
að mörg merkustu atriði mynd-
arinnar fara fram í hjónarúm-
inu. Þó er ástarsenum valinn stað
ur miklu víðar, svo sem á legu-
bekkjum, í skrifstofuherbergjum
og svo að sjálfsögðu úti í guðs-
grænni náttúrunni við aðskiljan-
legar aðstæður. Mætti um það
nota orð skáldsins: „Enginn stað-
ur svo afskekktur var.......“ og
s. frv.
Mynd þessi er í gamanstíl, en
annað slagið fannst mér ég
greina nið þungrar lífsalvöru á
bak við grínið. Kannski það hafi
verið misheyrn. Alla vega er
þetta ekki hávaða- eða ærzlafull
gamanmynd. Ýmsir kátlegir þjóð
siðir eru sýndir þarna, sem flestir
hérlendir menn munu kunna skil
á.
Ég er ekki sammála einu dag-
blaðanna, sem hélt því fram á
dögunum að vinsældir ástárlífs-
mynda færu síþverrandi. Raun-
ar kunna hugtökin ástarlífsmynd
ir eða kynlífsmyndir að vera svo
lítið á reiki. Grófar eða mjög
klúrar kynlífsmyndir sjást hér
mjög sjaldan, enda munu slíkar
myndir njóta hér lítilla vinsæda.
En þær ástarlífsmyndir, sem
helzt eru sýndar hér, ná yfirleitt
ekki þeim „s^yrkleika", að á-
stæða sé til að merkja þær með
þriggja krossa eiturmerki í dag-
blöðunum. — Hitt er annað mál,
að slíkar myndir eru allmisjafn-
ar að gæðum í listrænu tilliti,
eins og raunar fleiri myndir.
Marina Vlady, sem leikur eigin
konuna ungu, var kjörin bezta
leikkona ársins á kvikmyndaihá-
tíðinni í Cannes fyrir leik sinn
í þessari mynd. Og mér finnst
Ugo Tognazzi einnig fara mjög
vel með sitt erfiða hlutverk í
myndinni
Haukur Hauks-
son skrifar um
sjónvarp
FYRSTU vikurnar, sem íslenzka
sjónvarpið starfaði, og sending-
ardagar þess voru aðeins tveir
dagar í viku, var að vonum mik-
ið skrifað um það í blöðum. Mjög
bar þá á þeirri skoðun, að um-
fram allt yrði að gæta þess, áð
fjölga ekki sendingardögum, því
augljóslega yrði slíkt til þess
að rýra dagsskrárgæðin. Þessi
skoðun kom fram bæði meðal
leiðandi stjórnmálamanna og al-
mennings.
Nú hefur sendingardögum ver
ið fjölgað um hélming, og eru
þeir alls fjórir í viku og hafa
verið um nokkurt skeið. Að
mínum dómi sannar reynslan af
þessum sendingarviðauka, að
svartsýnismennirnir í hópi
stjórnmálamanna og annarra
höfðu á röngu að standa. Dag-
skrá sjónvarpsins í dag, ef litið
er yfir vikuna, hefur aukizt að
gæðum og fjölbreytni fremur en
hitt. Það vita raunar allir, að nóg
er til af góðu sjónvarpsefni —
en ef hins vegar fer svo, að
til þess að koma þessu efni á
framfæri, dregur úr gæðum dag
sjónvarpið hefur ekki mannafla
til þess að koma þessu efni á
framfæri, dregur úr gæðum
dagskrár, ef litið er á heildina.
í þessu, eins og svo mörgu öðru,
eru það stjórnmálamennirnir,
sem hafa úrslitavaldið, því
þeirra er að ákveða fjárveiting-
ar til sjónvarpsins, en af þeim
markast aftur ráðningar starfs-
krafta o.fl., sem að sjálfsögðu
héfur áhrif á dagskrána.
— Nú, enda þótt vel gangi að
halda úti 4 daga dagskrá í viku,
er hins vegar fráleitt að halda
því fram, að sjónvarpið sé kom-
ið af hinu svonefnda tilrauna-
stigi, og hafa uppi tillögur um
slíkt á útvarpsráðsfundum og
verður manni á að hugsa til
þess, hvort þeir, sem slíkar til-
lögur flytja, séu ekki sjálfir á
eins konar tilraunastigi. í öllu
falli eru þeir naumast komnir á
það stig, að þeir beri mikið skyn
bragð á sjónvarpsmál yfirleitt,
og sjálfsagt hefur eitthvað ann
að en raunverulegur áhugi á mál
efnum sjónvarpsins sem slíks
valdið þessum tillöguflutningi.
Af mörgu því, sem fyrir augu
hefur borið á sjónvarpsskermin-
um undanfarnar vikur, minnist
ég helzt þáttar dr. Kristján Eld-
járns, Þjóðminjavarðar, „Mun-
ir og Minjar". Ég held, að eng-
inn sé móðgaður, þótt ég vilji
telja, að dr. Kristján Eldjárn
sé einn albezti innlendi „sjón-
varpstalent", sem við höfum séð
til þessa. Þáttur hans um fjöl-
ina sem fannst í Eyjafirði var
mjög skemmtilegur, og ber þá
einnig að geta þess, að ákaf-
lega er einfalt að gera þætti
um efni sem fornleifar, þurra
og leiðinlega. Þjóðminjaverði
tókst hins vegar að gera þennan
þátt mjög lífrænan og skemmti-
legan. Á föstudagskvöld eigum
við þess kost að sjá og heyra
dr. Kristján Eldjárn aftur.
I framhaldi af þessu vildi ég
minnast lítillega á annað atriði.
Innan skamms er Vínlandskort-
ið fræga væntanlegt til Reykja-
vikur. Ég hygg að margur myndi
vilja að fá að sjá í sjónvarpinu
heilega samantekt á „Vínlands-
málinu“ öllu, ekki aðeins varð-
andi kortið sjálft, heldur yfir-
lít um hvað vitað er og hvað
ekki í þessum efnum o.s.frv. Slík
an þátt væri hægt að gera ákaf-
lega lifándi og skemmtilegan,
með myndum, kortum o.s.frv. Ég
man ekki betur en að dr. Kristj-
én Eldjárn og prófessor Þórhall-
ur Vilmundarson hafi báðir ver-
ið á Nýfundnalandi með Helge
Ingstad, og fylgst með upp-
greftri hans þar. Báðir eru þeir
kunnugir á Grænlandi og mann
fróðastir um Vínlandsferðirnar
og allt það, sem að þeim lýtur.
Erfitt á ég með að trúa því, að
sjónvarpinu tækist ekki að gera
skemmtilegan þátt um þessi
mál með liðveizlu þessara
tveggja manna.
Af öðru innlendu efni, sem
flutt hefur verið að undanförnu,
minnist ég einnig kvikmynda-
þáttar Magnúsar Jóhannssonar.
Fremur þótti lítið koma til lands-
lagslýsingarinnar, en vel má
vera að sú kvikmynd taki sig
ágætlega út á kvikmyndatjaldi.
En oft er svo að kvikmyndir,
þótt góðar kunni að vera sem
slíkar, eru heldur lélegt sjón-
varpsefni. Hinsvegar var síðari
mynd Magnúsar um örninn mjög
fróðleg, og hentaði mun betur til
sjónvarpssýningar.
Texti sá, sem Magnús flutti
með myndinni, vár einkar
skemmtilegur, og hefur hann
vonandi vakið menn til umhugs-
unar. Hörmulegt væri til þess að
vita, að örninn yrði útdauður
hér, en meðan hann á vini á
borð við Magnús Jóhannson, er
kannske einhver von til þess að
svo verði ekki.
Haukur Hauksson.
Ekkert framtak eins
fiskiræktin að auka
fjölbreytni í búskap
— segir Þór Guðjónsson, veiði-
málastjóri, á Búnaðarþingi
Á ÞESSU árl verða til ráðstöf-
unar frá klakstöðvunum 120—
130 þús. gönguseiði. Hver 100
þús. seiði gefa 8—10 þús. laxa.
Og nú er árleg veiði ca. 25 þús.
laxar hér á landi.
Þetta gefur nokkra hugimynd
um möguleikana á þessu sviði
og það var því engin furða þótt
Búnaðarþingsfulltrúar og aðrir
áheyrendur hlustuðu með at-
hygli á erindi veiðimélas'tjóra,
þegar hann í mjög greinargóðu
erindi gaf yfirlit yfir það helzta,
sem gert hefur verið og er að
gerast í veiðimálum landsins í
dag. Hér eiga bændur landsins
vissulega mikilla hagsmuna að
gæta og eðlileg tengsl eru milli
veiðimálastofnunarinnar og Bún
aðarfélagsins þar sem búnaðar-
málastjóri á sæti í veiðimála-
nefnd.
Stuðningur ríkisins við veiði-
málin hefur vaxið mjög á und-
anförnum árum, sérstaklega með
því að kaupa Kollafjörð og
stofna þar og reka laxeldistöð-
ina. Verkefnin eru mi'kil en
starfskraftar ónógir, svo að mik-
il þörf væri á að fjölga fólki,
sem við þetta vinnur á næstu ár
um. Starf Veiðimálastofnunar-
innar er margþætt og tímafrekt
ekki sízt á því að safna öllum
mögulegum upplýsingum um
veiðiár og veiðivötn svo hægt sé
að gefa sem gleggsta vitneskju
þegar verið er að leigja veiði-
réttinn.
Hér er margs að gæta bæði
í því að viðhalda sfcofninum og
auka hann með því að bæta lífs-
skilyrðin, auðvelda fiskinum að
ganga í árnar og opna ný svæði
með fiskastigum.
Fiskeldi er á algjöru byrjunar
stigi hér á landi. Það mun hafa
verið 1941, sem tveir bændur í
Kelduhverfi hófust handa á því
sviði. Hafa þeir sýnf í því mikla
þrautseigju. Laxinn er mjög erfið
ur í eldi sérstaklega meðan seið-
in eru smá, en þar er til mikils
að vinna því þetta er dýr mat-
ur og v*'l seljanleg vara hvar
sem er. En þar sem svo mikið
er í húfi er réttara að byrja á
dýrari tegundum þar sem þær
gefa betri arð. — Nú eru einir
12 aðilar, sem stofnað hafa til
fiskeldis, flfestir við Faxaflóa, en
einnig norðanlands, á Sauðár-
króki, Akureyri, Húsavík og
víðar. Víðast hvar er þetta I smá
um stíl, allt niður í örfáa fer-
metra og upp í 7000 ferm. tjarn-
ir eins og í Kollafirði. Á þessum
stöðvum er fiskiræktun stunduð
NÍU lögregluþjónar áttu í gær
30 ára starfsafmæli. Komu þeir
allir saman á lögreglustöðinni í
tilefni af deginum, drukku kaffi
saman og borðuðu rjómatertu,
sem samstarfsmenn þeirra höfðu
siegið saman í handa þeim.
Bjarki Elíasson, yfirlögreglu-
þjónn ávarpaði þá. og þakkaði
þeim vel unnin störf á löngum
ferli.
Lögreglumennimir hófu allir
störf 1. marz 1937, og voru þeir
þá 18 að tölu, og voru þá stærsti
I hópur, sem ráðinn hafði verið
líklegt og
á öllum stigum — hrogn — smá
seiði — stærri seiði og sumsstað-
ar eldi neyslufisks.
Að lokum drap veiðimála-
sfcjóri á möguleika fyrir einstaka
bændur að stofna til fiskeldis á
jörðum sínum með litlum stofn-
kostnaði. En afchuga þyrfti vel
allar aðstæður þar sem reynsla
væri lítil og margar hæbtur á
veginum, t.d. þegar lækir þorna
upp, flóð myndast o.s.frv. Þess
vegna þarf bóndinn að gera sín-
ar undirbúningsafchuganir og
fylgjast vel með hvernig vatnið
hagar sér eftir tíðarfari áður en
hafist er handa.
Nú er í fjárlögum áætlaðar 700
þús. kr. til styrktar fiskirækt og
er það helmingi hærri uppúæð
en í fyrra. Þetta þyrfti að auk-
ast, sagði veiiðmálastjóri, helzt
upp í 2—3 millj. kr. Væri í at-
hugun að stofna fiskiræktarsjóð
og mætti hugsa sér gð hann
hefði tekjur af sölu veiðileyfa,
fengi stuðning frá raforkuverun
um og e.t.v. víðar að.
Þetta er stórinál, sagði veiði-
málastjóri, og ekkert framtak er
eins líklegt og fiskiræktin til að
auka fjölbreytnina í búskapnum.
Hér er mikið verkefni, en við
skulum flýta okkur hægt svo að
við spillum ekki merku máli
með fljótfærni og mistökum."
í einu til lögreglustarfa. Er því
helmingur þessa hóps enn starf-
andi.
Lögreglumennirnir níu eru:
Guðmundur Jónsson, varðstjóri,
Hafsteinn Hjartarson, flokks-
stjóri, Hermundur Tómasson,
lögreglumaður, Jóhann Ólafsson,
varðstjóri, Jakob Jónsson, flokks
stjóri, Ingólfur Sveinsson, flokks
stjóri, Ólafur Guðmundsson, varð
stjóri, Ólafur Símonarson. flolcks
stjóri og Þórður Benediktsson,
lögreglumaður
9 lögreglumenn áttu 30
ára starfsafmæli ■ gær