Morgunblaðið - 31.03.1967, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FöSTUDAGUR 31. MARZ 1967.
ATVINNUMENNSKA í ÍÞRÚTTUM
ingabúðir fyrir mikilvægar
keppnir, þar sem menn geta
einbeitt sér eingöngu að keppn-
inni framundan og það krefst
þess að til séu hsefir, sérmennt-
aðir þjálfarar sem gert er
kleift að sinua starfi sínu.
ÞAÐ ER ebki oft sem íslendingar eru ánægðir með frammi-
ítöðu sinna manna í fþróttakeppnum við útlendinga, og
Víst er um að það er sjaidan sem okkur tekst að bera
liærri hlut frá borði í slíkum keppnum. í>að gleyma hins-
vegar margir að hugsa um það að þeir iþróttamenn sem
okkar menn keppa við eru oftast flestir hverjir atvinnu-
i menn í iþrótt sinnd. Hafa margir velt því fyrir sér hvort
möguleiki væri á að koma á hérlendis einhverskonar at-
vinnumennsku, þannig að íslenzkir iþróttamenn fengju, þó
að ekki væri nema að litlu leyti, aðstöðu á borð við það sem
iþróttamenn annarra þjóða hafa, Gerir nú Morgunblaðið
eftirfarandi að spurningu dagsins: Teljið þér tímabært að
taka upp atvinnumennsku í iþróttum á íslandi? Þeir sem
•vara eru: Björgvin Schram, forseti KSÍ, Hannes Þ. Sig-
urðsson, handknattleiks- og knattspyrnudómari og kunnur
íorystumaður iþróttamála, Örn Hallsteinsson, handknatt-
ieiksmaður í FH, Jóhannes Sæmundsson, íþróttajþjálfari, og
Jón Þ. Ólafsson, hinn kunni frjá lsdþró ttama ður úr ÍR.
Björgvin Schram, forseti KSf:
Sé sú krafa gerð að íþrótta-
menn okkar nái góðum árangri
I keppni við Sþróttamenn ann-
'■’> arra þjóða, sem hafa miklu
betri aðstöðu til æfinga og eru
( vaxandi mæli styrktir bæði
fjárhagslega og með öðrum
hætti, þá er vissulega tímabært
að gera ráðstafanir til að skapa
okkar mönnum ámóta aðstöðu.
Að öðrum kosti er vart sann-
gjarnt að ætlast til að þeir
standist hinum erlendu snún-
ing.
Björgvin Schram.
Hinsvegar er ég hræddur um
að hér komi til með að skorta
rekstursgrundvöll, eins og á
avo mörgum öðrum sviðum nú
til dags í okkar ágæta landi.
Tökum dæmi úr khattspyrn-
unni, sem er sú fþróttagrein
sem hvað mest er sótt og hefur
beztar tekjuvonir.
Hugsum okkur að reynt yrði
til að byrja með, að gera knatt-
spyrnumenn okkar að hálf-at-
vinnumönnum (semi-proff)
eins og tíðkast mjög víða 1
löndum, sem við þekkjum vel
tiL Segjum að 6 félögin okkar
1 1. deild greiddu hvert um sig
15 mönnum hálf mánaðarlaun,
eða 10 þúsund krónur á mán-
uði, hverjum manni, í 9 mán-
uði ársins. Þetta þýddi útgjöld
sem næmu ca. 8 milljónum á
ári fyrir félögin sex. Tekjur af
kappleikjum þessara 6 félaga á
innanlandsmótum á undanförn-
um árum eru hátt reiknaðar 1
milljón samanlagt á ári. Nú er
•ð sjálfsögðu hugsanlegt að að-
sókn og tekjur mætti auka
nokkuð, ef sýnd yrði betri og
skemmtilegri knattspyrna, af
vel æfðum hálf-atvinnumönn-
um, en bilið er svo gífurlegt, að
ekki verður með neinu móti
séð hvernig hægt væri að brúa
það. Hér er aðeins minnzt á
möguleikana í knattspyrnu. All
flestar aðrar íþróttagreinar
ættu mun erfiðara um vik.
Ég tel að stefna beri að því,
«1 að byrja með, að tryggja
það að íþróttamenn okkar
þurfi ekki beinlínis að borga
með sér, eins og nú er, vegna
æfinga og kappleikja. Greiða
þarf þau vinnulaun, sem raun-
verulega tapast við æfingar og
fleira, svo sem nú hefur verið
farið inná í sambandi við lands-
leiki. Slíkar greiðslur tíðkast í
nær öllum löndum sem við
þekkjum til.
Sem sagt, svo virðist sem við
verðum enn um skeið að vera
áhugamenn (amatörar) í íþrótt
um, vegna fámennis og lítilla
möguleika á tekjuöflun. En
þeir tímar kunna að koma, að
óhjákvæmilegt verður að
greiða fþróttamönnum okkar
nokkur laun, ef heimta á af
þeim að þeir geti veitt at-
vinnumönnum annarra þjóða
keppni, með viðunandi árangri.
Jón Þ. Ólafsson:
Nú á tímum leggja stórþjóð-
irnar mikið kapp á það að eiga
á að skipa sem beztum íþrótta-
mönnum og er ekkert til spar-
að til þess að svo megi verða.
Gífurlegum fjárhæðum er varið
til bygginga og reksturs íþrótta
mannvirkja, mikill og víðtæk-
ur áróður er rekinn fyrir því
að fá almenning til þess að not-
færa sér þau skilyrði sem eru
fyrir hendi, þjálfarar og „njósn
arar“ ferðast um og halda uppi
spurnum um efnilegt æskufólk
er líklegt þykir til afreka, fé-
lög og skólar bjóða gull og
græna skóga þeim er vilja
keppa undir þeirra merkjum og
til mun vera að góðu íþrótta-
fólki sé boðið að gerast starfs-
menn hins opinbera og þá með
„nokkuð“ frjálsan vinnutíma.
Á íþróttamótum hlýtur íþrótta-
fólkið svo glæsileg verðlaún,
t.d. myndavélar, segulbands-
tæki, úr o. m. fl. Þessu er unnt
að koma í peninga og eftir
nokkra tugi móta gæti slíkt
orðið sæmileg fjárhæð. Þrátt
fyrir þetta er hér um að ræða
„áhugamennsku", það vita þeir
íslenzku íþróttamenn er keppt
hafa við þá erlendu íþrótta-
menn er framangreint á við
um.
Það þarf ekki að eyða mörg-
um orðum í það hversu mikið
íslenzkir íþróttamenn hafa upp
úr því fjárhagslega að keppa í
íþróttum. Hér er engum boðin
ókeypis skólavist, hér eru menn
ekki keyptir til félaga, hér eru
menn ekki ráðnir til hins opin-
bera eftir því hvort þeir eru
góðir í baksundi, eða geta skor-
að af línu í handbolta, og hér
eru menn ekki ráðnir til vinnu
þótt þeir séu fljótir að hlaupa,
þótt slíkt væri athugandi fyrir
lögregluna við að elta uppi
þjófa og prakkara.
Hér verða íþróttamenn, sem
og aðrir, að gera sér það að
góðu að vinna sína vinnu. Dag
eftir dag, mánuð eftir mánuð,
og ár eftir ár — þegar vinnu
lýkur og menn halda heim, þá
fara íþróttamenn dauðþreyttir
oft á tíðum, beint á æfingu og
hamast og djöflast eins og óðir
menn í nokkra klukkutíma, en
á meðan háma vinnufélagar
þeirra í sig steikur, eða teygja
úr sér uppi í sófa og láta sér
líða vel fyrir framan sjónvarp-
Jón Þ. Ólafsson.
ið. Undir miðnætti, þegar flest-
ir eru gengnir til náða koma
íþróttamennirnir heim. Þeir
setjast einir að kvöldmatnum
köldum, háma í sig og fara síð-
an að sofa. Morguninn eftir
vakna þeir þreyttir og þannig
líður vikan, helgin og sumar-
leyfið.
Það eru hreinar línur með
það að íslenzkir íþróttamenn
eru mestu áhugamenn er fyrir
finnast í íþróttum í heiminum,
enda er frammistaða þeirra í
flestum tilfellum í ætt við það.
Sömu söguna er að segja með
þá er kallast íþróttaleiðtogar og
stjórnendur, þeir eru ólaunaðir
við öll sín störf og gefa kost á
sér til slíkra starfa einungis af
áhuga og fórnfýsi.
Þegar mér er nú gert að svara
spurningu dagsins, á tímum
akkorðs, uppmælinga og yfir-
vinnu, um hvort taka skuli upp
atvinnumennsku meðal fþrótta-
manna hérlendis verður svar
mitt það, að eitthvað verði að
gera til þess að íþróttamenn
okkar dragist ekki alveg aftur
úr hvað viðvíkur getu og
frammistöðu á alþjóðlegan
mælikvarða.
Vegna þess hve okkar þjóðfé-
lag er lítið tel ég að útilokað
sé að taka upp hreina atvinnu-
mennsku, jafnvel þótt í smá-
um stíl væri, en margt annað
mætti gera til þess að létta und
ir með einstaklingum og kapp-
liðum sem til þess hafa unnið
með góðri frammistöðu, t.d. ein
hverjar bætur vegna vinnutaps,
ákveðnar greiðslur (verðlaun)
fyrir góða frammistöðu, eða
jafnvel skattívilnanir.
Örn Hallsteinsson:
Ef mér byðist það að gerast
atvinnumaður í handknattleik
hérlendis þá hygg ég að ég
Örn Hallsteinsson.
mundi taka því boði. Með at-
vinnumennsku verður aðstaðan
bæði betri og skemmtilegri fyr-
ir íþróttamanninn og ennfrem-
ur næst þá betri árangur og
um leið meiri skemmtun fyrir
áhorfendur.
Ég geri mér það hinsvegar
alveg ljöst, að eins og málin
standa núna er enginn fjár-
hagslegur grundvöllur fyrir því
að taka upp atvinnumennsku 1
íþróttum á íslandi. Eini hugsan
legi möguleikinn væri að taka
upp hálf-atvinnumennsku, t.d.
þannig að leikmenn fengju
greitt eitthvað ákveðið fyrir
leiki er þeir tækju þátt í, fengju
kaup ef þeir færu í keppnis-
ferðalög og bætur fyrir annað
vinnutap. Þá er ennfremur
sterk nauðsyn að koma málum
þannig fyrir að íþróttamenn
þurfi ekki að vinna nema átta
stunda vinnudag.
Staðreyndirnar eru þessar:
Það eru mjög fáar þjóðir sem
ekki hafa tekið upp atvinnu-
mennsku í fþróttum, 1 hvaða
mynd svo sem það er, eða hvaða
nafni það nefnist. Hér virðast
fjármál íþróttahreyfingarinnar
útiloka að atvinnumennska
verði tekin upp og á meðan
málin standa þannig verður
ekki með neinni sanngirni kraf-
ist þess að íslenzkir íþrótta-
menn standi erlendum kolleg-
um sínum á sporði.
Jóhannes Sæmundsson:
Strangasta túlkun á atvinnu-
mennsku í íþróttum er, að sá
sé atvinnumaður sem þyggur
laun fyrir að taka þátt í íþrótt-
um hvort sem um er að ræða
beinar greiðslur eða óbeinar.
Einnig er það atvinnumennska
að keppa í íþróttagrein þar sem
áhorfendur greiða aðgangseyri
og jafnvel að taka þátt í keppn-
um þar sem yfirlýstir atvinnu-
menn eru meðal þátttakenda.
Jóhannes Sæmundsson.
Önnur túlkun, og sú sem flest-
ir aðhyllast, er sú að atvinnu-
menn séu einungis þeir sem að
mestu leyti eða eingöngu taka
laun fyrir keppni og æfingar í
fþróttum. Ef litið er á málin
frá fyrr talda sjónarmiðinu er
því lítið eftir af algjörri áhuga-
mennsku, jafnvel hér á fslandi.
Með hliðsjón af því er hægt að
spyrja: Hve langt eigum við og
getum farið út í atvinnu-
mennsku?
Að mínu áliti fer það eftir
því hvað langt viljum við ís-
lendingar ná í íþróttakeppnum
á alþjóðavettvangi. Gerum við
þá kröfu til okkar fþróttamanna
að þeir geti náð árangri 1
keppnum við erlenda fþrótta-
menn? Ef svo er verður fólk
að géra sér grein fyrir hvers
það krefst af íþróttamanninum.
Það krefst þess að þeir komi
tiltölulega óþreyttir eftir vinnu
sfna á æfingar og að þeir hafi
tækifæri til að hvílast á milli
þeirra. Það krefst þess að í-
þróttamenn hafi möguleika til
þess að æfa við góð skilyrði
Það krefst þess að íþróttamenn
hafi tækifæri til að fara í æf-
En hvaða grundvöllur er fyr-
ir hendi til að uppfylla eitthvað
af þessum kröfum? fþrótta-
hreyfingin berst í bökkum sök-
um fjárskorts og vegna þess
hve þjóðfélag okkar er lítið,
eru litlar líkur fyrir því að að-
gangseyrir að íþróttakeppnum
geti staðið undir því að skapa
íþróttamönnum aðstöðu til und
irbúnings og þátttöku í keppn-
um við bezta íþróttafólk ann-
arra landa. Mín persónulega
skoðun er því sú, að vegna þess
að við íslendingar almennt ger-
um það miklar kröfur til fþrótta
manna okkar, er annað óhugs-
andi en að einhverskonar á-
huga-atvinnumennsku verði
komið á, og væri það algjörlega
í samræmi við það sem hefur
gerzt hjá öðrum þjóðum. Ríki
og bæjarfélög verða að hlaupa
undir bagga og auka til muna
framlag sitt til íþróttahreyfing-
arinnar, til þess að íslenzkir
íþróttamenn geti verið sjálfum
sér og landi sínu til sóma hvar
sem þeir keppa.
Hannes Sigurðsson.
Hannes Þ. Sigurðsson:
Að mínum dómi er ógerlegt
að taka upp atvinnumennsku 1
iþróttum hér á landi. Til þess
skortir íþróttahreyfinguna fjár-
magn. Aðgangseyrir er einu
tekjurnar, sem launagreiðslur
yrðu að byggjast á og tekjur af
Iþróttakeppnum hérlendis eru
svo hverfandi, jafnvel ef við
miðum við þá fþróttagrein
sem bezt er sótt, að allt tal um
atvinnumennsku er óhugsandi
um langa framtíð.
Hinsvegar finnst mér sjólf-
sagt að rýmka verulega heim-
ildarákvæði áhugamannareglna
ÍBlf varðandi greiðslur til í-
þróttamanna vegna vinnutaps,
sem þeir verða fyrir vegna
þátttöku sinnar í landsleikjum,
landskeppnum, Evrópukeppn-
um o. s. frv. Slíkt getur aldrel
talizt atvinnumennska, þar sem
frá hreyfingunni komu ekki
aðrar greiðslur en það kaup,
sem íþróttamaðurinn sannan-
lega yrði af vegna þátttöku
sinnar í íþróttum. Takmarka
yrði heildartímabil slíkra
greiðslna t.d. við 60—90 daga
hámark á ári hverju eftir þvf
sem þurfa þætti.
Ef við lítum til útlanda I
þessu sambandi, þá hefur þró-
unin varðandi vissar íþrótta-
greinar, einkum knattspyrnu,
öll verið í eina átt, að atvinnu-
mennsku.
Varðandi aðrar fþróttagrein-
ar, sem ekki eiga jafn auðvell
með að ná í fjármagn, þá er
íþróttamönnum „sköpuð að-
staða“ til þess að þjálfa sig 1
fþrótt sinni.
Sumir vilja nefna þetta dul-
búna atvinnumennsku, þar sem
eðlileg atvinna er ekki stunduð
jafnhliða, eða atvinnunni er þá
þannig háttað, að hún skal
stunduð þann tíma sem mögu-
legt er að fá æfinga-keppni
Með þessu móti njóta íþrótta-
menn margra þjóða sömu að-
stöðu og raunverulegir atvinnu
menn í íþróttum sem fá greidd