Morgunblaðið - 31.03.1967, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 31. MARZ 1967.

Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
f lausasölu kr.
Áskriftargjald kr. 105.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
.Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur,
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
7.00 eintakið.
á mánuði innanlands.

ANDSTAÐAN GEGN
EYSTEINSKUNNI
J
uz /Mm
Rómarsamninprinn 10 ára
au tíðindi gerðust á flokks-
þingi Fx amsóknarflokks-
ins að f jöldi þingfulltrúa sner
ist eindregið gegn þeirri efna
hagsmálatil'lögu, sem Ey-
steinn Jónsson bar fram og
fékk samþykkta og greiddu
margir fulltrúar atkvæði
gegn henni, þar á meðal þing
menn fliökksins.
„ Þeir sem nennt hafa að
kynna sér efnahagsályktun
Eysteins hafa séð, að með
henni er verið að brúa bilið
yfir til samstarfs við komm-
únista. Ályktunin er náskyld
þeirri yfirlýsingu, sem vinstri
stjórnin gaf, er hún var mynd
uð, og miðar að því að stór-
auka pólitízk yfirráð yfir öllu
efnahags- og viðskiptalífi og
reira all't í höft og fjötra. Það
er þessi stefna, sem Eysteinn
Jónsson hefur nefnt „hina
leiðina“.
En á flokksþinginu voru
þeir margir, sem á það bentu,
að Eysteinskan heyrði fortíð-
inni til, og ekki væri
væmlegt til ávinnings að
leggja út í kosningabaráttu
undir merkjum haftastefn-
unnar hvaða nafni sem
* hún væri nefnd, hvort
sem hún héti „hin leiðin“ eða
eitthvað annað.
En eins og venian er í
Framsóknarflokknum tókzt
Eysteini Jónssyni að þvinga
fram sín sjónarmið og al'l-
mikill meirihluti þing-
fulltrúa greiddi atkvæði með
honum þrátt fyrir megna
óánægju. Framsóknarflokkur
inn hefur þannig markað þá
stefnu, sem formaður hans
óskaði eftir, enda kemur
ályktunin í beinu framhaldi
af skrifum hans og Tímans
undanfarna mánuði, þar sem
áherzla hefur verið á það
lögð að stefna Framsóknar-
flokksins í efnahagsmálum
væri í grundvallaratriðum
andstæð þeirri stefnu, sem
hér á landi hefur verið fylgt
— og raunar í öllum nálæg-
um löndum, stefnu frjálsræð-
is og framfara.
Minni hlutinn í Framsókn-
arflokknum, sem vildi marka
heilbrigða efnahagsmála-
stefnu, hefur gjörsamlega ver
ið kveðinn í kútinn og ekki fer
lengur á milli mála, að það er
rétt, sem kommúnistar halda
’ fram, að Framsóknarleiðtog-
arnir hafa tekið upp í sína
stefnuskrá flest helztu áróð-
ursmálefni kommúnista á
undanförnum mánuðum.
Þess vegna þyrfti ekkert
annað en hespa saman stjórn-
arsamstarfi þessara flokka, ef
svo ólíklega færi, að íslenzk-
ir kjósendur vildu kjósa yfir
sig nýja vinstri stjórn, stjóm
hafta, nefnda og pólitísks
fargans.
FELLDU ÞORSTEIN
Á VATNSLEYSU
k þingi Framsóknarflokks-
ins var Þorsteinn Sigurðs
son, bóndi á Vatnsleysu, for-
maður Búnaðarfélags íslands,
fel'ldur úr miðstjórn flokks-
ins af klíku þeirri, sem Ey-
steinn Jónsson styðst við, er
hann ber í gegn sjónarmið
sín og lemur niður allar ti'l-
hneigingar til frjálslyndis inn
an flokksins.
Miðstjórn Framsóknar-
flokksins er miklu fjölmenn-
ari en miðstjórnir annarra
flokka, og þess vegna var
ástæðan til þess að Þorsteinn
Sigurðsson varð feMdur úr
henni, ekki sú, að rúm vant-
aði fyrir einhverja af þeim
nýju „sniMingum“, sem Ey-
steinn Jónsson er að ala upp.
Ástæðan til þess, að formað-
ur Búnaðarfélags íslands var
feMdur er aðeins sú, að þing-
fulltrúar töldu ástæðulaust
að hafa í æðstu stjórn flokks-
ins mann, sem fyrst og fremst
hugsar um hagsmunamál
bænda, Framsóknarflokkur-
inn þyrfti að sýna að hann
væri flokkur þéttbýlisins, því
að bændafylgi skipti nú orðið
minna máli en áður. Gamall
bændahöfðingi væri því ekki
líklegur til þess að fríkka
ásýnd flokksins út á við held-
ur þvert á móti.
Þessa móðgun við bænda-
stéttina mega íslenzkir bænd-
ur gjarna festa sér í minni og
borga á verðskuldaðan hátt
fyrir þá vanvirðu, sem bænda
samtökunum er sýnd, þegar
þeir fá tækifæri til þess í
kosningunum í vor. — Það
eru sem sagt fleiri en fuM-
trúar á flokksþingi Framsókn
arflokksins, sem geta notað
atkvæði sitt tii þess að sýna
hvað þeir vilja.
40 ÁRA LEIK-
AFMÆLI
Tslenzk leiklist stendur nú
með miklum blóma. Á
örfáum áratugum hefur hún
þróazt úr starfi áhugamanna,
sem yfirleítt var unnið af
miklum vanefnum, í blóm-
lega listtúlKun, sem þjóðin
getur verið stolt af. Sérstak-
lega er ánægjulegt hve margt
ungt fólk hefur náð langt á
þessari listabraut og auðgað
HINN tuttugasta og fimmta
marz voru tíu ár liðin frá
undirritun Rómarsamningsins
svonefnda, en með henni
voru Efnahagsbandalag
Evrópu, EBE, og hin sameig-
inlega kjarnorkumálastofnun
Vestur-Evrópu, Euratom orð-
in að staðreynd.
Þegar þetta gerðist, skorti
ekki á efasemdir fjölmargra
um framtíð þessara stofnanna.
Ljóst er nú, að þessar efa-
semdir voru ekki á rökum
reistar. Báðar þessar stofnan-
ir hafa komið miklu til leiðar
og enda þótt efasemdir hafi
nú vaknað að nýju um fram-
tíð Euratom, þá er ljóst, að
EBE hefur slitið barnsskón-
um. Framtíð þess og frekari
þróun virðist trygg.
Þróun bandalagsins er þeg-
ar það langt á veg komin, að
ekki verði aftur snúið án
tjóns og vandræða fyrir öll
hin einstöku ríki innan banda
lagsins. Þeir vaxtabroddar,
sem til var sáð fyrir tíu árum,
hafa hins vegar þegar borið
slíkan ávöxt, að telja mætti
það fásinnu, ef eitthvert
hinna einstöku ríkja banda-
lagsins tæki nú upp á því að
kljúfa sig úr því.
Þrátt fyrir þennan árangur
verður því ekki neitað, að
vonir þeirra, sem bjartsýnastir
voru um framtíð bandalagsins
hafa ekki rætzt. Þeir eygðu í
stofnun þess og Euratoms ein
ungis byrjun, sem fljótlega
myndi leiða til stjórnmála-
legrar sameingingar Vestur-
Evrópu auk hinnar efnahags-
legu sameiningar. Þetta hefur,
eins og öllum má vera kunn
ugt, ekki orðið reyndin. Þjóð-
íslenzkt leikhúslíf með því að
kynna nýjungar úr leikhús—
lífi stórborganna erlendis.
Á síðustu árum hefur það
einnig farið í vöxt, að íslenzk
ir rithöfundar leggi fyrir sig
leikritun og margt bendir til
þess, að nýtt blómaskeið sé
framundan í innlendri leikrit
un.
Einn þeirra íslenzkra leik-
ara, sem staðið hafa í farar-
broddi þess fámenna hóps,
sem breytt hefur íslenzkri
leiklist úr áhugamannastarfi
í skapandi listtúlkun, á f jöru-
tíu ára leikafmæli um þessar
mundir.
Valur Gíslason hefur um
langt skeið verið einn höfuð-
leikari Íslendinga. Hann hef-
ur á löngum listamannsferli
skapað margar ógleymanleg-
ar persónur, fyrst á fjölum
Iðnó, síðan í Þjóðleikhúsinu.
Hann hefur verið einna
fremstur í nópi þeirra, sem
skapað hafa blómlegt leikhús
líf á íslandi og auðgað menn-
ingarlif þjóðarinnar á eftir-
minnilegan hátt. Á þessum
merku tímamótum í lífi hins
mikilhæfa listamanns er
ástæða til að þakka honum
mikið framlag til íslenzkrar
leiklistar.
ernisleg sjónarmið hafa
reynzt lífseigari en svo, að
þetta mætti verða. Þrátt fyrir
það hefur samt vinsamlegri
og nánari samvinna hinna ein
Walter Hallstein. prófessor,
sem verið hefur forseti Efna-
hagsbandalags Evrópu frá
upphafi.
stöku ríkja innan EBE en nú
ekki átt sér stað nokkru sinni
fyrr í sögunni og það eitt er
geysilegur árangur rhiðað við
hina hræðilegu fortíð, sem lá
sem mara á samskiptum þess
ara ríkja. Sú staðreynd, að
fyrrverandi fjendur skyldu
geta náð samkomulagi um
jafn náið efnahagslegt sam-
starf, sem reist var á þeim
grundvelli, að fyrri deilur
væru úr sögunni og sverðin
skyldu slíðruð, byggðist á
þeirri skoðun, að sérhags-
muna- og þjóðernisstefna
fyrri tíma hefði hvað eftir
Mindszenty
knrdínnli 75 óro
Vín, 28. marz, NTB.
YFIRMAÐUR kaþólsku kirkj
unnar í Ungverjalandi, Josef
kardínáli Mindszenty, verður
75 ára á morgun, miðviku-
dag, og mun halda afmælis-
daginn hátíðlegan í íbúð
þcirri sem hann hefur haft í
bandaríska sendiráðinu í
Búdapest allt síðan ung-
verska byltingin 1956 var
brotin á bak aftur.
Ekkert er sagt benda til
þess að kardínálinn hyggist
láta af embætti eins og hon-
um stendur nú til boða, þar
sem gefnar hafa verið út til-
skipanir páfa um að kardí-
nálar megi láta af embætti
fyrir aldurs sakir 75 ára
gamlir eða fyrr ef heilsufars-
ástæður hamli embættisverk-
um. Haft er eftir áreiðanleg-
um heimildum í Vín, að jafn
vel þótt Mindszenty kardí-
náli bæðist lausnar, myndi
páfi ekki taka lausnarbeiðni
hans til greina og er í því
sambandi vísað til vanda-
mála þeirra sem upp eru kom
in í sambúð Páfagarðs og
Ungverjalands vegna hinnar
löngu einangrunar kardínál-
ans.
Ungversk yfirvöld buðu
kardínálanum að fara frjáls
ferða sinni þegar árið 1960,
að því tilskyldu að hann
segði af sér embætti sem yfir
annað leitt hin hrapallegustu
örlög yfir álfuna. Nú yrði að
snúa blaðinu við og nýr hugs
unarháttur að taka við.
Markmið hinna bjartsýn-
ustu, að Efnahagsbandalag
Evrópu muni þróast í Banda-
ríki Evrópu er enn hulið
blárri móðu fjarlægðarinnar.
Þeir eru samt fáir sem eru
þeirrar skoðunar, að það sex
ríkja bandalag sem Efnahags-
bandalag Evrópu er nú, sé
æskilegt til frambúðar. Jafnt
innan EBE og EFTA, Fríverzl
unarbandalags Evrópu eru
þær raddir háværar, sem
telja samruna þessara banda-
laga nauðsynlega, en greinir
hins vegar oft á um, hve náið
samstarfið eigi að vera. Þann
ig sagði sænski verzlunar-
málaráðherrann Lange á sín-
um tíma, að „vegna stjórn-
málalegra breytinga innan
EBE, sem miða að því, að
draga úr hinum stjórnmála-
lega þætti bandalagsins", þá
gætu hin hlutlausu ríki
Evrópu nú gengið í það.
Með þetta markmið í huga,
verður Vestur-Evrópa seint
að sambandsríki ef þá nokk-
urn tímann. Þeir sem líta á
þátttöku í Efnahagsbandalag-
inu einungis frá þeim sjónar-
hóli, hvern fjárhagslegan
ávinning megi hafa af því,
verða hins vegar að gera sér
grein fyrir því, að það er
ótryggur grundvöllur, ef eng-
in stjórnmálaleg sameining
fylgir í kjölfarið. Þá kann svo
að fara, að fjárhagslegir hags-
munir verði orsök annars
konar sundrungar og að
dimmir skuggar fortíðarinnar
gangi aftur.
(Tekið saman úr „Die Welt“)
maður kaþólsku kirkjunnar I
Ungverjalandi, en hvorki
Mindszenty né páfi vildu
ganga að þeim kostum. Síðan
haía sendimenn Páfagarðs og
ungversku stjórnarinn nokkr
um sinnum hitzt að máli að
ræða framtíð kardínálans en
hvorki gengið né rekið um
neina samninga og situr þvi
Mindszenty kardínáli í „út-
legð“ í sendiráði Bandaríkj-
anna í Búdapest sem fyrr.
Hann hlaut dóm fyrir land-
ráð árið 1949 og var dæmdur
í lífstíðarfangelsi en náðaður
1955 eftir endurtekin tilmæli
biskuparáðsins ungverska
fyrir aldurs sakir og slæmrar
heilsu.
Bróðír Costros
lætur of embætíi
Miami, Flórída, 28. marz, AP.
A FIMMTUDAG skýrði útvarp-
Havana á Kúbu frá því að Raul
Castro, bróðir Fidels forsætis-
ráðherra, hefði látið af embætti
sem hernaðarmálaráðherra, að
minnsta kosti um stundarsakir.
Sagði útvarpið Juan Alameida
hafa tekið við embættinu en
gat ekki hvað valdið hefði þess-
um mannaskiptum. Raul Castro
hefur verið hernaðarmálaráð-
herra í sjö ár og hefur verið
talinn ganga næst bróður sínum
Fidel að völdum á Kúbu.