Morgunblaðið - 13.04.1967, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. APRÍL 1967.
Fiskirækt í fjörðum tíma-
bær ráðstöfun
— Ur ræðu Sigurðar Bjarnasonar
SIGURÐUR Bjarnason mælti í
grær fyrir þingsályktunartillögu,
er hann flytur í Sameinuðu Al-
þingi. Hljóðar tillagan þannig:
Alþingi ályktar að skora á rík-
Isstjórnina að láta fram fara at-
hugun á möguleikum vísinda-
legrar tilraunastarfsemi með
fiskirækt og uppeldi nytjafiska í
einstökum fjörðum, er hentugir
kynnu að þykja til slíkrar starf-
semi. Skal haft samráð við Haf-
rannsóknastofnunina og Fiskifé-
lag íslands um þessa athugun.
Lagði Sigurður á það áherzlu,
að óhjákvæmilegt væri að gera
nýjar ráðstafanir til friðunar
fiskimiða við strendur landsins,
þar eð ljóst væri, að fiskistofnar
á Norður-Atlantshafi væru í
verulegri hættu. Koma hér á
eftir kaflar úr ræðu Sigurðar
Bjarnasonar:
Á fiskiþingi og ýmsum Sðrum
fundum útvegsmanna og sjó-
manna á undanförnum árum hef
ur oft verið rætt um nauðsyn
þess, að hafizt yrði handa um
fiskirækt og uppeldi nytjafiska í
einstökum fjörðum í strand-
lengju fslands. En að því er vitað
er, mun lítið eða ekkert hafa
verið aðhafzt í þessum efnum.
Það er hins vegar almenn skoð-
un sjómanna og útvegsmanna,
að brýna nauðsyn beri til þess,
að hefjast handa um vísindaleg-
ar aðgerðir um ræktun nytja-
fiska í hafinu með svipuðum
hætti og gert hefur verið í ám
og vötnum hér á landi og víðs
vegar um heim.
f Noregi og fleiri löndum, hafa
um nokkurt skeið verið gerðar
vísindalegar tilraunir um fiski-
rækt í fjörðum og víkum. Hefur
í þessu skyni verið rekin rann-
sóknar og tilraunarstöð í Flöd-
eröyen í S-Noregi. Þar hefur
þorskur verið látinn hrygna í
tjörnum eða kerjum á landi, en
þorskseyðunum síðan verið
sleppt út í fjörðinn, rétt eftir að
þau eru klakin úr egginu. Þétt-
ur skerjagarður lokar þessum
firði, svo að skilyrði eru talin
þarna mjög góð til þessarar starf
semi. Tilraunir þessar munu að
vísu vera á byrjunarstigi, en
fyllsta ástæða er til þess að við
íslendingar gefum þeim gaum.
Vitað er, að fiskstofnarnir í N-
Atlantshafi eru í verulegri hættu.
Hefur það komið fram í skýrsl-
um og ummælum fiskifræðinga
og er raunar öllum Ijóst sem um
þessi mál hugsa. Það er því aug-
ljóst, að nýjar ráðstafanir til
frekari verndunar fiskistofna við
strendur fslands eru óhjákvæmi-
legar. Kemur þá í fyrsta lagi til
- RÆÐA EMILS
Framhald af bls. 32.
tillögur er gengju inn á áður-
nefnda braut. Taldi ráðherra
eðlilegast að taka undir þær
tillögur. Ef Einar Olgeirsson
hefði hinsvegar einungis borið
fram tillögu sína til þingsálykt-
unar í áróðursskyni, þá væri
það auðskilið hvers vegna hann
hefði gert það.
Emil Jónsson utanrí'kisráð-
herra rakti í upphafi aðdrag-
anda styrjaldarinnar í Vietnam.
Sagði hann að samkv. upplýsing
um fulltrúa Bandaríkjanna hjá
Sameinuðu Þjóðunum, væru
mörg ár frá því, að Norður Viet-
nam hóf hernaðaraðgerðir 1
Suður Vietnam, og hefðu þeir
nú 17 herfylki þar undir vopn-
um. Bandaríkjamenn héldu því
fram, að þeir hefðu verið beðn-
ir um aðstoð, og væri vert að
minnast þess, að Ástralía, Nýja
Sjáland, Filipseyjar, Suður
Kórea og Thailand tækju
einnig þátt í þessum hernaðar-
aðgerðum. Þessir aðiljar hefðu
haldið ráðstefnu í Manilla og
hefði þar verið lýst yfir því, að
allt erlent herlið skyldi dregið
til baka, eigi síðar en sex mán-
uðum eftir að Norður Vietnam
hefði dregið sitt herlið frá Suð-
ur Vietnam. Þá væri þess einnig
vert að minnast, að þessi sömu
aðiljar hefðu lýst því yfir, að
þeir teldu eðlilegt að Vietnam
yrði sameinað og að þjóðin
fengi sjálf að velja þá menn
til forystu, er hún kysi.
Utanríkisráðherra sagði, að
margir aðiljar hefðu reynt að
koma á sáttum í Vietnam. Páf-
inn hefði reynt það, og mörg
ríki, m.a. Englnnd, Kanada.
Frakkiand og Italía. Auk þess
hefði U Thant fíamkvæmda-
stjóri Sameinuðu Þjóðatma
mjög reynt til sáttaumleitana.
Ráðhérra skýrði frá því, að U
Thant hefði talið litla mögu-
leika á því að sættir næðust, er
hann kom til landsins s.l. sum-
ar. Hann hefði borið fram tii-
lögur, er fyrst og fremst beind-
ust gegn Bandaríkjunum, en þar
skorti tilmæli er beindust gsgn
Norður Vietnam. Sjálf hefði
stjórn Bandaríkjanna lýst því
yfir, að hún væri fús að hætta
hernaðaraðgerðum sínum, ef
hinir aðiljarnir hættu líka.
Síðan spurði ráðherra, hvort
Emil Jónsson
ekki væri rétt, að koma að í
þeirri ályktun, er Alþingi gerði
um þetta mál, tilmælum til stjórn
ar Norður Vietnam um að hún
dragi einnig úr sínum aðgerð-
um. Væri það ekki óeðlilegt, að
báðir aðiljar slökuðu til. Benti
ráðherra í því sambandi á að
U Thant hefði nú lagt fram til-
lögur er gengju í þessa átt, og
taldi ráðherra eðlilegast, að þær
tillögur yrðu upp teknar í álykt
un Alþingis. Ef Einar Olgeirs-
son hefði hins vegar aðeins lagt
fram tillögu sína í áróðursskym,
væri auðskilið hvers vegna það
væri borið fram.
Þá vék ráðherra lítillega að
ræðu Einars Olgeirssonar, er
hann hélt við flutning tillögunn-
ar. Sagði ráðherra, að hún hefði
verið að meginefni, einkennileg-
ar, ofstopafullar árásir á Banda
ríkin. Hefði hann raunar ekki
getað skilið annað, en Einar
teldi það einn heizta atvinnuveg
Bandaríkjanna að drepa menn
og þeir teldu það svo arðvæn-
legt, að þrátt fyrir það, að kostn
aður við dráp eins hermanns í
Vietnam næmi 7,5 millj. kr
samkv. upplýsingum Einars, þá
teldu Bandaríkjamenn það
borga sig.
Einar Olgeirsson (K) svaraði
ræðu utanríkisráðherra. Réðist
Einar mjög á stefnu Bandaríkj-
anna í Vietnam og sagði, að
því miður væri það svo, að
sterkustu aðiljar auðvaldsins í
Bandaríkjunum teldu nauðsyn-
legt að heyja styrjaldir. Einar
sagði, að styrjöldin væri tvenns
konar. Annars vegar væri það
borgarastyrjöld í Suður Viet-
nam, hins vegar háði Norður
Vietnam varnarstyrjöld gegn
Bandaríkjunum.
Sigurður Bjarnason
greina takmörkun netaveiða á
'hrygningasvæðum. í öðru lagi
friðun nýrra svæða fyrir botn-
vörpu og netaveiði utan 12
mílna fiskveiðitakmarkanna og í
þriðja lagi vísindalegar aðgerðir
til fiskiræktar.
Það er skoðun mín, að ísl. fiski
fræðingar hafa unnið mikið og
merkilegt starf á sviði fiskirann-
sókna og fiskileitar á undanförn-
um árum. Hefur það starf haft
mikla þýðingu fyrir atvinnulíf
þjóðarinnar, en brýna nauðsyn
ber til þess að nýrra leiða verði
leitað í þessum efnum.
Fél. íslenzkra fræða
ræðir safnamál
FUNDUR var haldinn í Félagi
íslenzkra fræða föstudaginn 7.
apríl sl. í I. kenslustofu Háskól-
ans. Rædd voru safnamál og voru
frummælendur dr. Finnbogi Guð
mundsson, landsbókavörður, og
dr. Björn Sigfússon, háskólabóka
vörður. Meðal annarra ræðu-
manna voru dr. Jakob Beneditks
son, orðabókarrifsstjóri, prófess-
or Þórhallur Vilmundarson,
Bjarni Vilhjálmsson skjalavörð-
ur og Jónas Kristjánsson, skjala-
vörður. í fundarlok var eftirfar-
andi tillaga sámþykkt sam-
hljóða:
„Fundur um safnamál haldinn í
félagi íslenzkra fræða, 7. apríl
1967 beinir þeirri áskorun til
ríkisstjórnar og alþingis, að ekki
verði lengur en orðið er látið
reka á reiðanum í húsnæðismál-
um tveggja stærstu rannsóknar-
bókasafna þjóðarinnar, Lands-
bókasafns og Háskólabókasafns,
svo og Þjóðskjalasafns íslands.
Fundurinn leyfir sér að minna
á ályktun alþingis 29. maí 1957
um sameiningu Landsbókasafns
og Háskólabókiasafns og tillögu
5 tjórn ars kráin
endurskoðuð
— tillaga Karls Kristjánssonar
KARL Kristjánsson mælti i gær
á fundi Sameinaðs Alþingis fyrir
þingsályktunartillögu, er hann
flytur þess efnis, að skipuð verði
níu manna nefnd til að endur-
skoða stjórnarskrána. Helztu at-
riðin, sem lagt er til að endur-
skoðuð verði eru valdsvið for-
seta tslands, skipting Alþingis í
deildir, ákvæði um þjóðarat-
kvæði, og að kannað verði, hvort
ekki sé heppilegast að koma
aftur á einmenningskjördæmum
og afnema uppbótarsæti um leið.
Karl Kristjánsson (F) sagði í
ræðu sinni, að margar brotalam-
ir væru á stjórnarskránni, enda
hefði aldrei verið ætlazt til þess
að hún gilti til langframa. Hins
vegar hefði það orðið svo, að
menn hefðu ekki komið sér
saman um nauðsynlegar breyt-
ingar, m.a. vegna meintra stund-
arhagsmuna flokkanna. Það hefði
leitt til þess, að þær breyting-
ar, er gerðar hefðu verið á
stjórnarskránni væru fyrst og
fremst kjördæmabreytingar og
þá í ákveðnum pólitískum til-
gangi.
Einar Olgeirsson tók einnig til
máls og gerði stutta athugasemd
við ræðu Karls.
Athugasemd
frá Gísla
Guðmundssyni
Gísli Guðmundsson alþingismað-
ur biður þess getið, að misskiln-
ingur hafi slæðst inn í frétt Mbl.
af ræðu hans á þingfundi í neðri
deild 10. þ. m. Hann hafi ekki
mælt með frv. til hafnalaga eins
og það liggur fyrir, heldur mælt
með því, að reynt yrði, ef tími
leyfði, að koma á samstarfi um
að gera þær breytingar á frv.
sem til þess þyrfti, að það gæti
náð fram að ganga á þessu þingi.
bókasafnsnefndar þeirrar, er nú-
verandi menntamálaráðherra
skipaði haustið 1956 til að búa
það mál í hendur alþingi, um að
reist yrði bókhlaða sameinaðs
safns í næsta nágrenni við Há-
skólann.
Fundurinn fagnar. því að
kennslu' í íslenzkum fræðum
skuli ætlað aukið svigrúm og
bætt aðstaða í nýrri háskólabygg
ingu, en jafnframt harmar hann,
að húsnæðismál Handritastofn-
unar tslands skuli ekki vera
leyst sem þáftur í viðtækri lausn
safnmálanna. Fundurinn telur,
að það spor, sem þar hefur verið
stigið megi á engan hátt verða
til að tefja þá frambúðarlausn
húsnæðismála safnnnna þriggja,
sem stefna verður nú að, mark-
visst og undandráttarlaust.
Þingmál
i gær
EINAR Ágústsson (F) bar
fram fyrirspurn til menntamála-
ráðherra um, hvað liði undir-
búningi námskeiða fyrir starfs-
fólks verksmiðjuiðnaðarins,
Gylfi Þ. Gíslason svanaði og
sagði, að setning reglugerðar,
samkv. nýju iðnfræðslulögunum,
væri mikið verk og væri þvf
ekki lokið enn. Hefðu tillögur
iðnfræðsluráðs enn ekki borizt*
en von væri þeirra. Um nám-
skeiðin sagði ráðherra, að tillög-
ur um skipian þeirra frá Iðju, og
Landssambandi iðnreknda hefðu
enn ekki borizt. Ráðherra
kvaðst vona, að hægt væri að
hefja þessi námskeiS næsta
haust.
Birgir Finnsson (A) mælti fjrr-
ir nefndaráliti fjárveitinga-
nefndar við aðra umr. frv. um
fjáraukalög 1965. Lagði nefndin
til, að frv. verði siamþykkt. Var
frv. síðan samþykkt og því vísað
til þriðju umræðu.
Sigurður Ingimundarson (A)
mælti fyrir nefndaráliti um
þingsályktunartillögu um aðbún-
að og læknisþjónustu fyrir síldar
sjómenn. Atkvæðagreiðslu vtar
frestað.
Jón Skaftason (F) mælti fyrir
tillögu er hann flytur um heild-
arlöggjöf um hagnýtingu fiski-
miða umhverfis landið.
Tekið land undir flug-
völl á Álffanesi
Tillaga stfórnskipaðrar nefndar
AXEL Jónsson bar í gær fram
á Alþingi fyrirspurn til sam-
göngumálaráðherra um hvað
liði athugun stjórnskipaðrar
nefndar til að kanna hvernig
bezt yrði hagað framtíðarskipan
flugvallar á höfuðborgarsvæðinu.
Benti Axel á það, að Reykja-
víkurflugvöllur væri tæpast leng
ur fullnægjandi flugvöllur,’ þar
eð hinar stóru flugvélar Loftleiða
og hin nýja þota Flugfélagsins
eru og verða gerðar út frá Kefla
vikurflugvelli.
Ingólfur Jónsson samgöngu-
málaráðherra sagði í svari sínu,
að nefnd þessi hefði enn ekki
lokið störfum. Sagðist ráðherra
þó geta upplýst, að nefndin væri
á einu máli um, að tekið yrði
land undir flugvöll á Álftanesi.
Axel Jónsson benti á það i
fyrirspurn sinni, að íbúar Álfta-
nes hefðu ekki fengið um skeið
að hefja neinar byggingarfram-
kvæmdir á Álftanesi, vegna fyr-
greindra athugana. Það hefði að
vísu verið eðlilegt að banna
byggingarframkvæmdir um
stundarsakir meðan þessi rann-
sókn fór fram, en ef ekki yrði
af því, að gera flugvöll á nesinu,
væri það mjög baigalegt ef ekki
mætti hefja þar neinar fram-
kvæmdir. Þetta væri^ því brýnt
hagsmunamál fyrir Álftnesinga.
f svari sínu sagði Ingólfur
Jónsson, að vænta mætti álits
frá nefndinni um mánaðarmótin.
Væri það ljóst, skv .þeim upp-
lýsingum, er hann hefði fengið
frá nefndinni að hún myndi
leggja til að tekið yrði frá land
undir flugvallarsvæði á Álfta-
nesi o glandið yrði ekki hreyft
til annarra nota fyrst um sinn.
Hins vegar væri uppi skoðan-
munur innan nefndarinnar, hve
mikið land ætti að taka frá.
Meirihlutimn teldi að nóg væri
að taka eignarland ríkissjóðs á
Bessastaðanesi auk jarðarinnar
Breiðabólsstaða. Minnilhlutinn
teldi hins vegar, að taka þyrfti
meira.
Ráðherra sagði, að ekki yrðl
tekin endanleg ákvörðun um
málið fyrr en nefndarálitið lægl
fyrir og hægt væri að gera sér
fulla grein fyrir málinu með til-
liti til þeirra raka er nefndin
bæri fram.
Teldi hann eðlilegt, að flýta
bæri þeirri ákvörðun, þar eð
réttmætt væri að íbúar Bessa-
staðahrepps fengju að vita vissu
sína, því að vissulega væru ó-
þægindi af því, áð geta ekkl
fengið að hefja þar framkvæmd-
ir.
>á sagði ráðherra einnig, að
hann vildi engu spá um það^
hvort nokkurn tíma yrði byggð-
ur flugvöllur á Álftanesi. Hann
teldi, að Reykj avíkurflugvöllur
yrði notaður næstu áratugi fyrir
innanlandsflug, en hvað þá yrði
gert og hvernig fluglbrautir
þyrftu þá að vera vissi engin um.
En það væri mjög til þœgimda
fyrir alla aðila, að flugvöllur
fyrir innanlandsflug verði i ná»
grenni Reykjavikur.