Morgunblaðið - 19.04.1967, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. APRIL 1967.
21
Leikfélag Kópavogs:
Lénhorður fógeti
Hötundur: Einar H. Kvaran
Leikstjóri: Baldvin Halldórsson
SÍÐASTLIDID laugardagskvöld
frumsýndi Leikfélag Kópavogs
„Lénarð fógeta“ eftir Einar H.
Kvaran. Var sýning þessi áferð-
argóð, heldur skemmtileg og
miklu vænlegri til aðsóknar en
önnur verk, sem ég hef séð hjá
þessu félagL
Kópavogur mun nú orðinn
annar stærsti kaupstaður lands-
ins, en bærinn er ungur og leik-
félagið aðeins 10 ára gamalt.
Leikstarfsemi þar er vart sprott
in af nákvæmlega sömu rótum
og í afskekktari byggðarlögum,
þar sem menn hafa fáitt sér til-
dundurs, heldur einungis af lcik
listará'huga. Landfræðileg stað-
setning Kópavogs er tvieggjuð
íyrir áhugaleikhúsið; það herur
meiri möguleika til aðsókvar
vegna nábýlis við Reykjavik og
Hafnarfjörð, en ibúar allra
þriggja kaupstaðanna hafa úr
fjölbreyttari dægrastyttingu óð
velja en tíðkast úti á lanöi.
Vegna hins síðastnefnda og sam
anburðar við atvinnuleikhúsm
gera áhorfendur áhugamanna-
sýninga í Kópavogi og Haúiar-
firði sennilega hærri kröfur en
annarsstaðar á landinu.
Baldvin Halldórsson setti
„Lénharð fógeta“ á svið. £>að er
ekki mjög vandasamt verk, er.
þarfnast þó nokkurrar ná-
kvæmni í staðsetningum, þar
sem t.d. er talsvert margt fólk
1 hópatriðum. Sýningin er greini
lega mjög vel æfð, fagmannlega
og vandvirknislega unnin. Bald-
vin hefur valið þann kostinn,
að láta þá statista í hópatriðum
(unglinga við messu í Klofa og
sveina Lénharðs), sem fremstir
standa á sviðinu, snúa baki við
álhorfendum. Er þetta skynsam-
lega ráðið, þar sem atihyglin
dregst þá síður frá atburðarás-
inni og aðalleikendunum að
aukaleikendum, sem eiga í þessu
verki aðeins að vera umgjörð,
hluti af leikmynd hvers atriðs,
en ekki að sýna nein veruleg
andsvör við því, sem gerist. Auk
þessa þola statistar þessir ekki
riánari athugun fremur en koll-
egar þeirra við Þjóðleikhúsið
eða Iðnó. Hér á landi virðist
ríkja almennur skortur á fólki,
sem geti tarið í önnur föt en sín
eigin, án þess að verða annað-
hvort hróðugt eða feimið á svip-
inn af stöðugri sjálfsvitund.
Það er oft erfitt að ákvarða
hlut leikstjóra í túlkun einstakra
hlutverka á sýningum áhuga-
manna. Hreyfingar fólksins og
tímasetningar tilsvara steypast
heldur ekki í eins fast mót með
æfingum og í atvinnuleikhúsi.
Margir tækni'hnökrar voru á
sýningunni, einkum framan af,
t.d. vandaræðalegt bjástur Ing-
ólfs bónda við reipið í samtali
hans við Guðnýju dóttur sína í
1. þætti, klaufaleg andsvör
kirkjugesta í Klofa við frásögn
Ingólfs að yfirgangi Lénharðs
(viðauki leikstjórans) og skemm
andi látbragð einnar konunnar
í þeim hópi. En sýningin reis
talsvert eftir 2. þátt og síðati
hluti hennar var með eðlilegra
og samfelldara yfirbragði.
Langbezta frammistaða leik-
endanna var hjá Birni Einars-
syni í hlutverki Lénharðs. Hann
Gestur Gislason, Loftur Ásmundsson og Árni Kárason í hlut-
verkum sínum.
— Ludvig Holdberg
Framhald af bls. 12.
kvæði um samtíðarsiði og
hafði mikil áhritf. jafnframt
því sem það var þess vald-
andi að margar áhrifa miklar
persónur móðguðust, og hefði
Danneskjold greifi ekki vermd
að hann, er óvíst um hvernig
farið hefði.
1722 gekk Holberg í félag
með mönnum er stofnuðu
fyrsta danska leikhúsið við
Grönnegade í Kaupmanna-
höfn og var dönsk þýðing á
„Nirflinum“ fyrsta verkefni
þess. í heila öld hafði lítið ver
ið sýnt í Danmörku af öðrum
ieikritum en frönskum og
þýzkum, en Holberg ákvað
að nota hæfileika sína til
þess að skrifa dönsk skemmti
l'eikrit. Fyrsta leikritið sem
hann fullgerði var „Den poli-
tikske Kandestöber“, en fyrir
árslok 1722 hafði hann sent
frá sér, „Den Vægelsindede",
„Jean de France“ „Jeppe pá
Bjerget" og „Mester Gert
Westphaler“.
Hoiberg undi sér ekki hvíld
ar og á næsta ári hafði „Bars-
elstuen" og „Den ellevte
Junii" bæzt við leikritasafn
hins nýja leikhúss. Á næsta
ári samdi hann 13 leikrit til
viðbótar, þeirra á meðal „Den
Stundeslöse“ og „Erasmus
Montanus" ,En meðan Holíberg
vann af sínu mikla kappi við
það skrifa leikrit hallaði
stöðugt undan fæti fjárhags-
lega hjá leikhúsinu og svo
fór að lokum að það varð
gjaldþrota. Kvöldið sem sið
asta sýning fór fram þar skrif
aði Holberg ,að það væri
„jarðarför danskrar skemmti-
leikritagerðar".
Það, að loka varð leikhús-
inu, fékk mikið á Holberg og
hann hætti að skrifa leikrit.
Heilsu hans hrakaði á nýjan
leik og meðan hann var að
ná sér, dvaldi hann í Hollandi.
Snéri síðan aftur til Kaup-
mannahafnar þar sem hann
vann að ritverkum sínum, að
allega ritgerðum um margvís
leg efni, í kyrrþey. Hann and
aðist í Kaupmannahöfn 28.
janúar 1754, og var jarðsettur
í Sorö.
var eðlilegur í framgöngu og
bætti upp með hressilegu fasi
það, sem á vantaði valdsmanns-
braginn. Leikur hans í 4. þætti,
atriðinu með Guðnýju einni, er
hann gerðist smám saman drukk
inn, var með mestu prýði. Gyða
Thorsteinsson og Bergsveinn
Auðunsson hafa ákjósanlegt út-
lit í hlutverk Guðnýjar og Ey-
steins og skiluðu þeim oft að
ýmsu leyti vel. Hið sama er að
segja um Jón Braga Bjarnason,
sem lék Magnús biskupsfóstra,
en hann hafði það fram yfir hin
tvö að tala texta sinn eðlilega
eins og frá eigin brjósti.
Loftur Ásmundsson lék Ing-
ólf, bónda á Selfossi, af tals-
verðum myndugleik, en Árni
Kárasyni varð minna úr hlut-
verki Torfa í Klofa. Konu hins
síðarnefnda lék Brynhildur
Ingjaldsdóttir látlaust og þokka-
lega. Gestux Gíslason, sem lék
Kotstrandarkvikindið, og Sveinn
Halldórsson lituðu hóp bænda
með skemmtilegum tökum sín-
um og sérkennilegum talanda.
Leikmynd Hallgríms Helga-
sonar er haganlega gerð og fall-
eg á að líta, en stíllinn er dálítið
vafasamur, þar sem farinn er
nokkurs konar meðalvegur
milli stílfærslu og natúralisma.
Það er og mjög misráðið af leik-
stjóranum að láta leikmynda-
skipti fara fram fyrir opnum
tjöldum, a.m.k. þegar þau taka
slíkan óratíma sem á frumsýn-
ingunni, enda þjónar það eng-
um tilgangi í þessu leikriti.
Skemmtilegt atvik kom fyrir
á sýningunnL Á stóru tjaldi bak
sviðs var sýnd litskuggamynd
af Heklu eða Ingólfsfjali, eftir
því sem við átti. En í 3. þætti,
sem gerist á hlaðinu á Selfossi,
varð ljósamönnunum á í mess-
Úr 1. þætti. Bergsveinn Auðunsson (Eysteinn), Björn Einarsson
(Lénharður) og Gyða Thorsteinsson (Guðný).
unni, gleymdu að skipta á mynd
um, svo að Hekla gnæfði yfir
sviðinu. Birni hefur sennilega
ekki orðið litið á tjaldið, er
hann bom inn á sviðið, því að
honum vannst ekki ráðrúm til
að fella niður þá setningu í texta
sinum, sem fjallar um útsýnið
frá Selfossi. í stað þess benti
hann á Heklu á tjaldinu, lét sér
hvergi bregða og sagði: „Ingólfs-
fjall er tígulegt“.
Örnólfur Ámason.
Ferming í
Hafnarfirði
Fermingarböm í Fríkirkjunni
í Hafnarfirði sumardaginn fyrsta
20. apríl kl. 2 (Séra Bragi Bene-
diktsson).
STÚLKUR:
Elsebeth Elma Elíasdóttir,
Urðarstíg 10.
Eygló Sævarsdóttir, Skúlaskeiði
34.
Guðfinna Hermannsdóttir,
Strandgötu 41.
Guðný Þórunn Magnúsdóttir,
Norðurbraut 17.
Guðrún Maríanna Pétursdóttir,
Þinghólsbrauit 16, Kópavogi.
Margrét Ólafsdóttir, Móabarði
26.
Pálína Margrét Jónsdóttir,
Löngufit 24, Garðahreppi.
Sigríður Jónsdóttir, Hringbraut
6
Sigurborg Þórunn Óskarsdóttir,
Marargrund 1, Garðahreppi.
DRENGIR:
Björn Þorlákur Björgvinssoiv
Garðavegi 13B.
Gunnar Einarsson, Köldukinn
25.
Haraldur Hermannsson, Þórs-
bergi, Garðahreppi.
Jakob Jónatan Möller Suður-
götu 10.
Óskar Þorgeir Hafnfjörð Þóris-
son, Lækjargötu 26.
Steinar Bragi Norðfjörð Þorkel»»
son, Móabarði 18.
Steinar Ingvar Guðmundssoib
Fögrukinn 17.
Þórður Brynjólfsson,
Álfaskeiði 53.
Þórður Rúneir Magnússon,
Hraurihvammi 4.
Yfirlýsing frá Meistara-
samb. byggingarntanna
YFIRLÝSING Meistarasam-
bands byggingamanna, sem
birtist í blaðinu sl. laugardag,
hefur orðið tilefni til nokkurra
athugasemda í leiðara blaðsins
sunnudaginn 16. þ.m. Leiðara-
höfundur telur, að nokkurs mis
skilnings gæti í yfirlýsingunni,
þegar fjallað er um úthlutun
lóða undir fjölbýlishús í Árbæj
arhverfi sumarið 1965 og birtir
síðan aðrar tölur máli sínu til
stuðnings. Þær tölur, sem birt-
ust með yfirlýsingu Meistara-
sambandsins, eru byggðar á
skrá yfir lóðarhafa að fjölbýlis-
húsum í Árbæjarhverfi, sem
skrifstofa borgarverkfræðings-
ins í Reykjavík lét Meistarasam
bandinu í té nýlega. Sá mismun-
ur, sem fram kemur, stafar
sennilega af því, að Mbl virð-
ist telja ýmis fyrirtæki ,sem
stofnuð hafa verið til þess að
reisa hús og selja íbúðirnar,
meðal fyrirtækja byggingameist
ara, enda þótt enginn slíkur sé
meðal eigenda eða forráða-
manna þeirra. Meistarasamband
ið vill að sjálfsögðu ekki kann-
ast við, að slík félög teljist til
fyrirtækja byggingameistara.
Hitt skal fúslega leiðrétt, að því
fer fjarri að það sé skoðun
Meistarasambandsins, að allir
þeir einstaklingar, sem íbúðir
fengu í Árbæjarhverfi, hafi ein
göngu fengið þær til þess að
selja. Þau mistök urðu við vél-
ritun greinarinnar, að setning-
in brenglaðist, þannig að of
sterkt var að orði kveðið, en
það var alls ekki ætlunin að
hafa þannig fjölmarga einstakl-
inga fyrir rangri sök.
Meistarasambandið tekur und
ir þau orð Mb!.. að bygginga-
kostnaður verður ekki lækkað-
ur almennt, ncir.a „hér rísi upp
stór, öflug og fjársterk bygg-
ingafélög, sem bafi yfir að ráða
aliri nútímatækni í bygging:-r-
iðnaði og byggi í einu íbúðir svo
hundruðum skipti.** En bygg-
ingamenn telja, að sú st 4na,
sem ríkt hefur við lóðtaúthlut-
un hér í Reykjavik að undan-
förnu, sé alls ekki til þess fall-
in að stuðla að myndun sturra
og öflugra byggingafélaga. Á
meðan þannig er að fyrirtækj-
um í byggingariðnaðinum búið,
að þau eru stöðugri óvissu háð
um áframhald byggingafram-
kvæmda frá ári til árs og um-
fang þeirra í framtíðinni, eru
litlar líkur til þess að þau inn-
leiði þá nýju tækni, sem allir
virðast þó sammála um, að
koma þurfi.
Byggingarmenn halda því
hins vegar fram, að ef fyrir-
tækjum þeirra yrði sköpuð sam
bærileg aðstaða varðandi fjár-
magnsútvegun og aðra fyrir-
greiðslu af hálfu hins opinbera
og „Framkvæmdanefnd byggíng
aráætlunarinnar" hefur notið,
mundu þeir ekki síður og senni
lega miklu fremur geta fram-
leitt ódýrar og hagkvæmar íbúð
ir. Það orkar mjög tvímælis, að
aðili, sem fær allan kostnað
greiddan eftir reikningi, tekur
enga áhættu og hefur ekkert að
vinna á útsjónarsemi, dugnaði
og hagsýni, geti byggt á hag-
kvæmari hátt en einkafyrirtæki,
sem vecða að lúta lögmálum
frjálsrar samkeppni og haga
rekstri smum í samræmi við
það. Meistarasamband bygginga
manna teiur þær upplýsngar um
byggingirkostnað, sem fram
Lafa komð hjá Byggingaíé.agi
veikamanna og sjómannr, svo
athyglisveiðsr, að full ás: >ða sá
til þess að Rannsókni’-stofnon
: yygnganðm ðt rins fái aðgang
að réikningum byggingarinnar
og kanni aí hverju fé’agið gai
byggt svo ódýrt sem talið er.
Ef það reynist rétt, að bygging-
arkostnaðurinn hafi verið svo
lágur, sem fram er haldtð, er
vssulega engin ástæða til þess
að legið sé á þeim staðreyndum,
sem stuðluðu að hinum lága
byggingarkostnaði, en öllum
þeim fjölmörgu aðilum, sem
standa í byggingaframkvæmd-
um á hverjum tíma, verði veitt-
ur aðgangur að þessum þýðing-
armklu upplýsingum.
Á það skal bent, að nokkfir
byggingameistarar í Reykjavík
hafa látð Rannsóknarstofnun
byggingariðnaðarins í té kostn
aðarreikning fyrir fjölbýlishús
vegna rannsóknar þeirrar á
byggingarkostnaði, sem stofnun
in vinnur að um þessar mund-
ir. Það er m.a. hlutverk þeirr-
ar stofnunar að vinna að lækk-
un byggingakostnaðar og bygg
ingameistarar hafa sýnt í verki,
að þeir eru íúsir til samstarfs
vð hana uro i.i-usn þessa þýð-
ingarmikla máls.