Morgunblaðið - 04.06.1967, Qupperneq 3

JVHJrtUUINBL,At)lt), ÖUJNJNUUAtiUH 4. JUJNI ÍWJ.
3
Sr. Jón Auðuns dómpróf.:
Yfirburðir - og
Á SUNNUDAG var talaði einn
aí víðkunnustu vísindamönnum
okkar tíma í trúarbragðafræðum
og samanburði trúarbragða við
big um stöðu kristindómsins
meðal heimstrúarbragðanna, og
hann kynnti þér þá sannfæringu
sína, að sérstaða kriistindómsins
væri ekki sú, sem haldið hefir
vecrið fram og fjöldi túlkenda
kristindómsins hefði af van-
þekkingu haidið fram. öll trúar-
brögð væru í innsta grunni af
einni rót.
En þessi víðkunni vísindamað-
«r, sem nú er fyrir fáum vikum
iátinn, var af sánum djúpsetta
iærdómi jafnsannfærður um yf-
firtburði kristindómsins. Um þá
tfarast honum srvo orð:
„Hlutlaus saman'burður við
austrænu trúarbrögðin hefir þeg
ar leitt í ljós, að kristindómur-
inn stendur ekki aðeins jafn-
tfætis þeim, heldur býr yfir tví-
mælalausum yfirburðum á ýmsa
lund.
Hin sogulega orsök þessanar
fyllingar kristindómsins er sú,
að í honum renna eftir farvegi
fjölmargir straumar þess trúar-
lífs, sem til hefir orðið á jörðu:
Spámannleg trú Gyðinga, hug-
myndir Forn-Persa um heimsslit
og annað iíf, hin hellenska-aust-
ræna launhelgatrú, hin gríska
heimspeki, dulúð, mysti-k. Af öll-
um þessum meginlindum and-
legs lífs hefir kristindómurinn
ausið. Ekki í hinum einstöku
myndum kirkjudeildanna, held-
ur í heildarmynd sinni og alls-
herjartjáningu nær kristindóm-
urinn yfir bókstaflega allt og
felur í sér bókstaflega allt hið
verðmætasta, sem með kynslóð-
unum hefir á göngu þeirra fæðzt:
lotninguna fyrir samræmi al-
heimsins og hinu guðlega siða-
lögmáli, sem Konfúsíus hinn
kdnverski stóð höggdofa and-
spænis; lotningaróttann andspæn
iis hinum ólýsanlega guðlega
leyndaidómi, sem samlandi hans,
Laotse, var þrunginn af, leynd-
ardóm einingarinnar við Guð,
sem sjáendur Uphanisadbókanna
indversku boðuðu, dáðina sem
Búddha drýgði og lærisveinar
hans, er þeir yfirgáfu heimili
og allt til að finna sál sinni frið,
íhugunar- og hugskoðunarlíf
indversku yogaiðkendanna: hina
brennandi guðsást Bhaktiguð-
rækninnar indversku, fúsleika
bhodisattvans í mahayana'búddih-
dómi til að taka á sig þjáningar
allra manna — ekkert minna en
þetta allt úr öllum þessum ólíku
áttum komið, hefir fundið heim-
ikynni í kristindóminum.
Þessvegna er það út í biáinn
ifyrir bristinn mann, að leita
nokkurs þess í öðrum trúar-
Ibrögðum, sem hann gæti ekki
Ifúndið í sinni eigin trú. En
kirkjudeildirnar halda hver hver
Um sdg fram sinum brotum heild
arinnar, svo að hin geysilega
Víðfeðma heildarmynd kristn-
innar gleymist mörgum.
Það sem laðar marga nútáðar-
tnenn að Laotse, Uphanisadibók-
unum, Bhagavadgita, Búddha-
dómi og hinni íslenzku súfi-
stefnu, finnum við allt í hinni
klassísku, kristilegu mystík.
Samt hefir allur þorri krist-
inna manna mikið af ýmsum
öðrum trúarbrögðum að iæra.
(Framax öllu öðru þá kenningu,
að allsstaðar hafi Guð veitt
mönnum opinberun um sig.
Sú kenning hefir fætt af sér
það mikla umburðarlyndi gagn-
vart öðrum tirúarbrögðum, sem
(ljósast verður fyrir okkur í
tBúddhadómi, Hindúisma og súf-
ista'stefnunni í islam.
Naumast mun til fegurri lík-
inigarmynd af allsstaðar starf-
andi opinberum Guðs í heimin-
um, á öillium öldum, í öllum lönd
úm, en þessi líking Mahayana-
toúddhistanna: „Eins og glitrandi
■skin mánans endurspeglast á öll-
um vötnum, óhreinum regnpold-
um, kristallstærum fjallavötnum
og hinu endalausa úthafi, þannig,
hefir „hjarta hinnar miklu misk-
unnsemi" opinberað sig í öllum
trúanbrögðum, hinum lægstu og
hinum æðstu“.
Staða kristindómsins meðal
heimstrúarbragðanna markast
engan veginn af yfírburffui
hans einum. Og ennþá langt uag
síður af þvá, að hann einn allra
trúarbragða hafi algeran sanop
leik að flytja. KristindómurinaÉI
getur ekká verið kennari þeirro
eingöngu. Hann hefir ýmislegC
af þeim að læxa“. J
Það sem ég hefi kosið að MM
hinn nýlátna, mikálhæfa visindo-
taann og rithöfund í trúarbragtt*
sögu segja við þig, góði lesandl
á þessum tveim su nnudagsgrein-
um, tek ég úr "fyrirlestri, sena
hann flutti fyrir nokkrum árum
hér í háskólanum. Hjá mér er»
ónn nokkur edntök aí þessuim
fyrirlestrum í islenzkri þýðingu,
■sem ég vil ftíslega gefa þeim,
sem þe®s kynnu að óska.
f öðrum þætti sáðustu greinar
urðu mistök í prentun. Þar áttt
að standa þetta:
„TH að átta sig á stöðu kristin-
dómsins meðal heimstrúarbragð-
anna, er höfuðnauðsyn fullkom-
innar rannsóknar á öllum trúar-
heimi kristninnar, og rannsókn-
ar, sem gersamlega er óháð trú-
fræðilegum kennisetningum. —
Slík rannsókn leiðir þýðingar-
mikil atriði í ljós“.
- MAGNÚS JÓNS.
Framhald af bls. 1.
Btjórnmálamanns að geta unnið
sitt starf þanndg að komast hjá
pensónulegri óvild.“
„Hvaða framfaramál kjör-
dæmisins mundir þú telja veiga-
mest þeirra er framundan eru?
„Mér finnst ánægjulegt, að á
undanförnum árum hafá marg-
vísáegar umbætur orðið á kjör-
um fólks og aðstöðu hér í kjör-
dæminu. Ég tel það meginvið-
fangsefnið að tryggja sem bezt
þá eflingu atvinnuvega og þá
menningarlegu og félagslegu að-
stöðu, að lífskjörin verði að
minnsta kosti ekki lakari en
annans staðar á landinu. Allir,
®em hér dveljast og starfa, verða
að hafa nauðsynlega aðstöðu og
unga fólkið hvöt, til að vinna
að eflingu heimabyggðar sinnar
í stað þess að leita tii höfuð-
borgarsvæðisins. Ég tel því
nauðsynlegt að vinna kerfis-
bundið að alhliða uppbyggingu
á kjördæminu. Mikilvægasta
skrefið að því marki nú er sú
áætlun um eflingu byggðar á
Norðurlandi, sem unnið er að og
vérður lokið á þessu ári.
Það væri allt of langt mál
að fara að telja upp einstök
verkefni í hinum ýmsu byggð-
arlögum kjördæmisins, en ég tel
stænsta viðfangsefnið hér nyrðra
tU styrktar atvinnulífi að virkja
Dettifoss svo fljótt, sem verða
má, og hagnýta orku hans tiil
stóriðju á einhverju því sviði,
sem hagkvæmt verði talið þjóð-
arheildinni.
— Mér var það ljóst fyrir
löngu, að nauðsynleg forsenda
heillavænlegrar uppbyggingar í
þjóðfélaginu væri að stuðla að
því, að byggð gæti haldizt og
etflzt með eðlUegum hætti á öll-
um þeim stöðum á landinu, þar
sem skilyrði væm til axðbærrar
atvinnu. Fljótlega eftir að ég
tók setu á Alþingi, beitti ég mér
því, ásamt Sigurði Bjamasyni og
fleiri þingmönnum Sjálfstæðis-
floktosins, fyrir tiUögugerð um
sikipulagðar aðgerðir ríkisvalds-
ins í þessum tUgangi. Því mið-
ur náðu þessar hugmyndir ekki
fram að ganga fyrr en núver-
aondi ríkisstjóm beitti sér fyrir
löggjöfimni um Atvinnubótasjóð
og síðar Atvinnujöfnunairsjóð og
þeirri ákvörðun um byggðaáætl-
anir, sem Vestfjarðaráætlun og
Norðurlandsáætlun eru fyrstu
þættimir í.“
„Hvemig fellur þér starf þitt
sem fjármálaráðherra?"
Ég hef gegnt embætti fjár-
málaráðherra í tvö ár og vitan-
lega hefur verið við mörg við-
fangsefni að glíma á þeim tíma.
Fynsta verkefnið var að jafna
þann halla á eíkisbúskapnum,
sem orðið hafði á árunum 1964
og 65. Meginviðfangsefnin, sem
ég hefi viljað leggja mesta
áherzlu á að öðru leyti eru að
bagnýta nútíma vinnuaðferðir til
>ess að koma við aukinni hag-
kvæmni og’ spamaði í ríkisrekstr
inum. Tel ég stórt spor stigið í
þá átt með því að koma á fót
við fjármálaráðuneytið sérstakri
fjárlaga- og hagsýslustofnun,
sem þegar hefur unnið ágætt
starf og haffið athugun mairgra
mikilvægra verkefna á þessu
sviðö.
Þá hef ég talið höfuðnauðsyn
að reyna með öllum tiltækum
ráðum að uppræta skattsvikin,
sem verið hafa alviarleg þjóðar-
meinsemd. Hin nýja skattarann-
sóknardeild hefur skiilað mjög
jákvæðum áonangri, en nauðsyn-
legt er þó að skipuleggja skatta-
éftirlitið enn betur, svo að auð-
ið verði að tryggja réttlæti og
heiðarleika á þessu sviði.
Þá hafa tollsvik verið vax-
andi vandamál með auknum
samskiptum landa á milli og
hef ég því lagt áherzlu á, að
sikipuleggja og efla sem mest
tollgæzluna og hafa í því sam-
bandi verið settar fastair regl-
ur um tollfrjálsan innflutning,
en engor slíkar reglur voru tál
áður.
Bæði kerfi hinna beinu skatta
og tollamálin er að öðxu leyti nú
í heildarathugun.
Einnig hefur verið unnið að
þvi að bæta samskipti ríkisins
og starfsmanna þess, svo sem
með endurskoðun laganna um
kjarasamninga opinberra starfs-
manna og réttindi og skyldur
þeirra. í því skyni að koma á
betri skipan launamála hefur
verið sett á fót sérstök launa-
máladeild í fjármálaráðuneytinu,
auk þess, sem unnið er að kerf-
isbundnu starfsmati í sambandi
við væntanlega nýja kjarasamn-
inga við opinbera starfsmenn.
Síðast og ekki sízt vil ég
nefna það verkefni mitt sem
fjármálaráðherra, að hafa yfir-
umsjón með samningu fram-
kvæmdaáætlunar ríkisinis, sem
unnar eru á vegum Efnaihags-
stofnunarinnar og Seðlabank-
ans og lofes yfirstjórn Atvinnu-
jöfnunarsjóðs og landshlutaáætl-
ana, *n hvort tveggja þessar
áætlanir tel ég óhjákvæmilegan
þátt skynsamlegra vinnubragða
við uppbyggingu þjóðfélagsins,
enda er slífcum starfsaðferðum
beitt í vaxandi mæli hjá ná-
grannaþjóðum okkar. Hér er
ekki um sósíalistiska áætlunar-
gerð að ræða, heldur nauðsyn-
lega aðferð tál þess að fá yfir-
sýn yfir líklega þróun þjóðfé-
lagsdns, helzt nokkur ár fram
i tímann og hvaða framkvæmd-
ir á sviði atvinnumála, félags-
mála og menningarmála séu
nauðsynlegiar á þessu árabili til
þess að fullnægja meginþörfum
þjóðarinnar.
Er síðan leitazt við að beina
nauðsynlegum hluta þjóðartekn-
anna að þessum viðfangsefnum,
og örva einkaframtakið til að-
gerða á hinutn æskilegu sviðum
með opinberum framkvæmdum
og ýmisum fjáröflunarráðstöfun-
um til stofnsjóða atvinnuveg-
anna. Embætti fjármálaráðherra
er efcki auðvelt, en mér hefir
orðið það hægaira fyrir þá sök,
að allir nánustu samstarfsmenn
minir í ráðuneyti og ríkisstofn-
unum eru úrvalsmenn.
„Hvað viltu að lokum segja
um þær kosningar, sem fram-
undan eru?“
„Ég tel þessar kosningar vera
mjög örlaigaríkar fyrir þjóðina.
Árið 1960 varð miklu róttækari
breyting á efnahagsmálastefn-
unni og starfsaðferðum ríkis-
stjórnarinnar, en ég hygg þjóð-
ima almennt hafa gert sér grein
fyrir.
Þessi stefna hefur ótvirætt
sannað yfirburði sína yfir hafta-
stefnu fyrri áratuga, í meiri
framförum en hér hafa áður
þekkst og ég 'hygg, að hin nýja
stefna edgi ríkari þátt í þessum
framförum en við gerum okkur
grein fyrir. Frjálslegir viðskipta-
hættir og efling einkaframtaks
er höfuðeinkenni í efnahags-
málastefnu allra þeirra landa,
sem búa við beztu lífskjör. Með
efnahagsmálastefnu okkar sið-
ustu árin höfum við endurvak-
ið lánstraust okkar erlendis, sem
er okkur grundvallamauðsyn
við nauðsynlega uppbyggingu
atvinnuvega okkar. Ef við hyrf-
um nú frá hinni frjálsu efna-
hagsstefnu, yrðum við ekki leng-
ur hlutgengir aðilar að við-
skiptasamstarfi þeirra þjóða,
sem okkur er lifsnauðsyn að
eiga sem bezt samskipti við.
Höfuðviðfangsefni okkar nú
er að tryggja sem bezt lífskjör
almennings í landinu, og það
verður ekki gert nema með því
að beita þeim frjálslyndu hag-
stjórnaraðgerðum, sem fylgt
hefur verið og leitt hafa til þess,
að íslenzka þjóðin býr nú við
ein beztu lífskjör í heimi. Nú
er við ýms vandamál að glíma,
sem nauðsynlegt er að mætt sé
með réttum skilningi á eðii
vandamálanna og með hagsmuni
þjóðarheildarinnar í huga.
Málflutningur stjórnarand-
stöðuflokkanna bendir ótvírætt
til þess, að þeir skilji ekki við-
horf nýrra tíma, en séu staðn-
aðir í úreltum vinnubrögðum.
Einmitt vandamálin, sem nú
bíða úrlausnar, gera það að enn
brýnni nauðsyn fyrir þjóðina
að tryggja sér samhenta og
trausta forustu, sem beitir sér
fyrir lausn þeirra í ljósi þeirra
nútíma þekkingar og nútíma
vinnubraigða, sem allar háþró-
aðar þjóðir hafa að leiðarljósi
við lausn efnahagsmála sinna.
Fimmtugur á morgun:
i
Jón Kjartansson
forstjóri
Mér finn®t að vel fari á þvi,
að ég noti þennan þinn dag,
fimmtugsafmælið þitt, til þess
að vitna um það, að við menn-
drnir, eins og koníakið — bötn-
um með aldrinum! — og njótum
iþess sjálfir! Hjá okkur er sem
sjónarhJóllinn hækki, og sjónar-
hornið færist til betri vegar, og
að lokum fellur heila fyrirtækdð
1 ljúfa löð, erindinu lokið — en
<þegar til kemur, var þetta að-
teins fyrsta vers.
Guðbrandur Magnúsison.
Ef nahagsbandalagið,
tiu ára. Leiðtoga-
fundur í Rómaborg
Róttt, 29. maí, AP-NTB.
í DAG hófst í Rómaborg tveggja
daga fundur leiðtoga aðildar-
ríkja Efnahagsbandalags Evr-
ópu. Er hann m.a. haldinn til
þess að minnast þess, að tíu ár
eru liðin frá stofnun bandalags-
ins. Jafnframt verða þar rædd
ýmis vandamál, er bandalagið á
nú við að glíma, svo og fram-
tíðarhorfurnar, þar á meðal
hugsanleg aðild Bretlands að
bandalaginu.
Fundurinn var settur. í ráð-
húsi Rómaborgar, þar sem Róm-
arsáttmálinn var undirriiaður
25. marz árið 1957. Meðal við-
staddra var de Gaulle, forseti
Frakklands.
Giuseppe Saragat, forseti fta-
líu, setti fundinn með ræðu,
þar sem hann hvatti til þess, að
sem fyrst yrðu hafnar viðræður
um aði'ld Bretlands.
Saragat ræddi um sjáWstæfR
þjóða, og þá skoðun ýmissa að-
ila, að það væri ekki samræman
legt hugmyndinni um einingu
Evrópu. Taldi 'hann þá hugmynd
ranga, en sagði þó, að í vissum
skUningi gæti engin þjóð verlð
óháð öðrum og það yrðu menn
að gera sér ljóst.
Saragat minntist einnig á
sambandið við Bandaríkin.
Hann sagði að sameinuð rJki
Vestur-Evrópu yrðu óháðari og
sterkara afl á alþjóðavettvangd.
En hann minnti á, að Banda-
ríkjamenn hefðu tvisvar á þess-
ari öld komið ríkjum Vestur-
Evrópu til aðstoðar, er þau börð-
ust fyrir frélsi sínu og lýðræði.
Því mundu Evrópuríkin ekki
gleyma og þau mundu halda
áfram samvinnu og virða vin-
áttuiböndin við Bandaríkin.
Bílar á kjördegi
ÞEIR stuðningsmenn Sjálfstæðisflokksins, sem vilja lána
bíla á kjördegi gjöri svo vel og hafi samband við skrifstofm
bilanefndar. SÍMI 15411.
Kjósið D- listann