Morgunblaðið - 11.06.1967, Blaðsíða 17

Morgunblaðið - 11.06.1967, Blaðsíða 17
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. JÚNÍ ÍWL Skjót umskipti Úmlit aijþingis'kosningBima nú ttinn 11. júnd hafa vissulega mildja þýðingu fyrir oktour ís- tenidinga. Flestir gera sér þó ignein fyrir, að framvinda deil- ttnnar milli Araba og ísraels- manna igetur orðið enn örlaga- rtíkiari einnig fyrir oktour. Undir hjenni er komið, hivort friður helzt í heiminum eða ný stór- styrjöld brýzt út. Úrslit í vopna- viðskiptum urðlu slkjótari en ffi.es tir þjiuggust við og hrakfarir Egypta aumlegri en notokurn harfði órað fyrir. Um ágreining þessara aðila má mieð sanni segja, að sjaidan veld ur einn þá tveir deila. Gyðing- ar hafa á síðustu áratugum að Aröburn þvernauðugum sezt að i landi, sem hinir síðiartöldu böfðu búið í öldum saman, en áður fyrri var heimktynni Gyð- inga og hiugur þeirra hefur aetíð stefnt tiL Hins vegar er sjón Sögu ríkari um það, að Gyðing- ar hafa á skömmum tíma breytt gróðurlausri eyðimörto í aldin- garða og fagra akra. I>au um- skipti eru svo milkil, að erfitt er að trúa fyrir þá, sem ekki hafa stjálfir séð. En þessi stórvirki sýna, að á þessum slóðium er œrið iandrými fyrir báða kyn- floíkka, ef þeir gætu unað sam- an og þyrlftu þó ekki að vera í fullu niábýli, svo stórar sem hin- ar raektanlegu auðnir eru. Ef Arabar viWu taka Gyðinga sér til fyrinmyndar, mundi það gjör- breyta líMuáttum þeirra og bœta ffiflskjör mieð ólikindum. En því verður ekki neitað, að þau mörg hiundruð þúsund Araba, sem rflúðu eða voru hraktir á braut rfrá heimkynnum sínum í sjálrf- stæðis-stríði ísraelsmanna fyrir lúmum 20 árum, eiga um sért að binda. Ekki væri það þó REYKJAVÍKURBRÉF ———————————‘Laugardagur 10. júní nema mannsiverk fyrir aðrar þjóðir, sem illa hafa leikið Gyð- inga að bæta nú fyrir gamlar syndir með því að hjálpa þessu rfólki til að koma undir sig fót- um á ný. Gallinn er sá, að á irneðal Araba er imnið á móti því, að svo verði gent. Æsinga- seggir viija haida við ófriðar- efni af því, að tatomark þeirra er að hrekja Gyðinga aftuir í sjó- inn, eins og komist er að orði. Víti til að varast iÞess hefiur orðið vart, að sum- um ílslenzkum stjórnmálamönn- um heíur þótt Nasser vera til ifyrirmyndar. Hann væri ólhrædd uir við að fára sínu fram og hirti etaki um aiþjóðalög heldur hrifs- aíði til sán með einhliða aðgerð- um þau yfirráð, sem hann teldi þjóð sina hafa hagsmuni atf. Rétt er þaðj, að 9úez-<ævintýrið 1956 fcókst betur en flestir ætluðu. Þar um réði mestu ótrúleg sundr wng og florustuleysi Vesturveld- anna samlhliða því, að þá lét Krúsjieflf sér ekki nægja að kúga Ungverja heldur hótaði atom- sprengju. ef Nasser flengi ekki að vera í friði. En hlubur Egypta sjálfra í viðureigninni við ísra- elsmenn var sízt burðúgri en nú. Enda hieflur það ekki flarið leymt, að síðan heflur Nasser hugað á hefndir til þess að flá þannig uippreisn æru. Nú taldi hann sitt tækiflæri komið. Sjálfeagt verður endalaust um það deilt hver harfi byrjað vopnaviðstoipti sl. mánuidag, en Naisser sjálfum og öllum öðrum var Ijóst, að loitoun hans á Akabarflóa jafn- gilti stráðlsyfirlýsingu. Þess vegna var brottköllun gæzluliðs Sameinuðlu þjóðanna eitt hið óskiljantegasta fyrirbæri, sem lengi hefur að borið. Vonandi flylgir meiri alvara og máttur aðgerðum þeirra og samþykkt- um nú. Mikið er þá toomið und- ir því, að GyðingaT kunni sér hióf. En ótrúlegt er, að þeir verði én valdbeitingar með nýrri hættu á hieknsstyrjöld hraktir burtu frá þeim stöðvum við Alkabaflóa, sem þeir telja sér UflsnauðSyn, eða frá Jerúsalem og öðrum helgum borgum í hiniu florna Gyðingalandi. Hófstilling í hags- munaárekstri í þessari deilu telja báðir sig harfa réttmætra hagsmuna að gæta. Að vissu marki má það til sanns vegar færa. Ólítot heilla- vænlegra hefði þó verið að gæta hóifs og láta ekki skerast í odda. Nasser hefur treyst á valdbeit- ingu og verið með öllu óviðmæl- andi. Hann hefir hlotið hrirfn- ingu margra samlanda sinna fyr ir stœrillæti sitt og hieppni á meðan vel gekk. En gæfan er Oft hiverrful þeim, sem þvilikan leik iðlka. Á meðan ofbeldismenn leika iausum hala og eru esp- aðir upp af mannflestu stórveld- um þá er sannarlega ekki frið- vænlegt í heiminum. Allra veðra er þá von áður en varir. Allt hlýtur þetta að verða okkur Íslendingum hollur lær- dómur, það er að segja þeim, sem af reynslunni vilja læra. Enn er fráleitt, að ótfriðarblikur séu svo arf lofti, að vogandi væri að láta land otokar vera varn- arlaust. Með því væri verið að gera Leito að því að koma illu af stað, bæði í alþjóðamólum og fyrir oktoar eigið öryggi. Við ráðum sáralitlu um þróun al- þjóðamála, en öll viðleitni otok- ar hlýbur að miða að því, að tryggja heknsfriðinn og leggja rfram olkkar litla skerf í því skyni. Þátttaka í varnarsamtök- um tryiggir okfcur gegn órétt- mætri árás. Hitt megum við aldnei ætla oikkur að sjá haigis- munum okkar borgið með sjálf- taku eða beitingu valds, sem við Táðum ekki yfir. Slíkar aðfarir hafa orðið að falli ólíkt vold- ugri aðilum en oklkur. Við skul- um aldrei slaka á viðleitninni til að sijá hagsmunum oikkar borg- ið, em það verðum við að gera innan marka alþjóðaréttar. Þess vegna er það oktour ómet- anlagur fengur í hinum við- kvæmus.tu deilumálum, sem upp kunna að tooma, að rfyrirfram er tryggt að úr þeim verði skor- ið arf alþjóðadómstól en ekki með vopnavaldL Aiiðvelt val Skynsamleg stefna í utanríikis análuim er forsenda frelsis okk- ar. Þiess vegna verður að setja þau ofar öðrum stjórnmálum og þar má aldrei slaka til fyrir iþeim, s-am stoortir sikilning á lírfs- ihagsmunum þjóðarinnar, hivort iheldiur af þekkingarleysi eða yegna þass, að þeir vilja ísland í alþjóðakerfi toommúnisba. Eitt af uppátætojium Framsóknar- manna var að æt'la sér að taka í kosningunum keilur á óholl- ustu við Atlantslhafsibandalaigið og reyna að gera tryggð við það tortryggilega. Sú ráðagerð hefur eins og ýmislegt fleira í fyrir- ætlunum Framsótonar farið ger- samlega út um þúfur. Ótvírætt er, að konsingaúrslitin nú hljóta að velta á viðlhorfi manna til efnahagssbefnu stjórnarinnar. Vilja þeir halda sömu stefnu frjáisræðis f athöfnum og við- skiptum ag upp var tekin 1960, eða hver.fa aftur til hinna gam- alreyndu hafta- og hömlu- stefnu Frams.ólknar? Þetta er einfalt val. Öllum kjósendum er auðvelt að gera uipp um pað hug sinn. Stjórnarandstæðingar reyna þó að véla um fyrir mönn um og beita öllu sínu arfli oig hugkvæmni við að trufla kjós- •andur svo, að þeir átti sig ekki á um .hivað sé að befla. Þeir hafa einnig ráð ytfir ötflugum al- m a nn as a.m tökum, sem sumir •þeirna reyna að nota miskunn- arlaiust, þótt aðrir fani þar hæg- ara í sakir. Fáskrúðsrfjarðar- Ihneykslið bier þar hæst, en storif 'Aliþ ýðubandal a gsm an n a, þar sem misnotuð eru heiti fjöl- mangra stéttarlflélaiga eru litki slkárnL Hitt má segjia, að stoop- leigt sé, þegar maður eins og Magnús Kjartansson þykist þess umkominn að tala í nafni verka lýðsih reyif ingar in n ar. Hver eru tien.gjsl Magnúsar Kjartbanssonar yið þá þ j óð ny tj ahreyf in.g u ? ■Htvað hefur hann gert henni til góðs.? Á siínum t|£ma barðist hann á móti júní-samkomulag- inu 1964 og á móti alilri samn- inigagerð 1965. Á gamlársdaig 1966 slkrifaði hann forusbugrein í Þjóðviljann, þar sem hann harm aðL að nú væru „búlksorgir" a íslandi úr sögunni ag taldi af því stafa sálarhláska fyrir sig og aðra! „Unclarlega fer f lokkur þessi64 Tvískinningur Alþýðubanda- lagsmanna, einkum Lúðviks Jósietfssonar og Magnúsar Kjart- anssonar, um framboð Hanni- bals Viald.emarssonar verður nú berari með hverjum degL sem líður. í bvöfeldninni fer Magnús Kjartansson þar jafnvel fram úr Lúðvik Jó&efssyni ag mó þess vegna segija, að honum hafi tek- izt að vinna nokkuð það, sem ætla miátbL að fáum væri fært. Magnús lætur svo sem pað sé vegna þess, að ylíirkjörstjórn í Reylkjavík ag landskjörstjórn greini á um lista Hannibals, hvart bann skuli telj.ast til Al- þýðubandalagsins eða ekkL sem endanlegur úrsikurður þessa komi undir AlþingL Úrsikurðar- vald um þetta er hinsivegar hjá Alþingi aliveg án tiHits til úr- sikurða kjörstjórnanna, ag hef- ur svo verið frá fyrstu tíð um únsfcurð á llögmæti kosningar þingmanna. Magnús gerir sér upp fláfræði í þessu ag á hún að vera einn þáttur í her- bragði þeirra kumpána. Allt minnir það atihæfi á frásögn í stöigu Sverris konungs Sigurðs- sonar, þar sem segir frá því, þegar Sverrir hugðist vinna virfci andstæðinga sinna við Túnsibeng í Nomegi en túkst eklki. Þá fann Svenrir það bragð, að iþykjiast sikipta liði sínu og láta avo sem hluti þess væri sér and- snúinn og kaminn til að frelsa iþá, sem virkið vörðu. Sagði Sverrir, að þeir skyldu fylkja ihvort tveggja liðinu ag teta sem þeir berðust og þynmast ‘þó. Sumir áttu að þykjast falla og gera mikinn ys, en konungls- menn að lolkuim leggja á flótta. „Þá má vera, að Baglar (óvin- ir Sverris) gangi atf berginu. Mætti þá tröll koma milli húss og bónda. Þessi ráðagerð var frammi hiötfð.“ Virkismenn horfðu á þessar aðfarir. Vildu sumir fara til hljálpar þeim, er þeir héldu vini sina, en að athuguðu máli maélti floringi viirlkismanna: „Undarlega fer flokkur þessL og sýnist mér sem þetta sé leitour nolkkur. Sjái þér, að þeir leiba sér fallsbaða, þar er þurrt er undir ellegar á skjöldu sína afan, eða sjái þér nolkkut blóð- u,g voimi þeirra eða klæði?" „NeL hivorki sjáum vér það,“ sögðu þeir, „Þetta mun vera prettur Sverris.“ Ætla sér að eflast af atkvæðum Hannibals Nú er það að vísu ekki leið- um að Mkjast að taika sér Sverri konung Sigurðsson til fordæm- is, en að þessu sinni misheppn- aðist herbragð hans. Spuming- in er hivort allir kjósendur sjá við bragði LúðivJks og Magnús- ar eins og Baglar við bragði Siverris. Hanibal Valdemarsson villir hinsivegar alls ekki á sér heim- ildir. Hann býður sig fram í naflni Alþýðubandalagsins og krefet þetss, að öll þau atkvæðL sem listi hans flær, komi Al- þýðuíbandalagiinu að gagnL og ætlar sjálfum sér að njóta upp- —^ipj bótarsætis hjá því, etf fi þaif að íhalda. Engin ástæða er til a® efla, að á milli Hannibals og ann- arra tfarústumaima Alþýðu- bandalagsins sé viss ágreiningux, En Hannibal telur eins ag Ragn- ar Arnalds þann ágreining vera hreint innanrfkxkksmáL sem þeir eigi að gera upp sín á milli. Það er þess vegna fráleitt, ef aðrir ætla sér að skerast í þann leilk. Lúðivílk ag Magnús fara öðru vísi að. Þeir gera sem allra minnst úr ágreiningnum og segja, að hann sé alls ekki um mál- efnL en krefjast þess, að listi Hannibais verði metinn sem ut- anflokika listL það er að segja, að Hannibal fái hvarki notið upipbótarsætis hjá Alþýðubanda laginu né atkvæði liista ha.ns korni Alþýðubandalaginu að gaigni, þegar upphótarsæt.'uim verðúr útihlutað. Þegar þeir hins vegar eru krafðir sagna um, hvemig þeir ætli að bregðast við á AllþingL þá fást þeir með engu móti til þess að segja neitt um aflstöðu sina þar. Þeir láta sér nægja að spyrja, hvernig aðrir ætli að líta á málið, þó að stooðun annara hljóti að mót- ast eftir kröflugerð og afstöðu aðila sjálfra. Það er þess vegna eklki um það að villast, að flyrir Alþýðubandalagsmönnum vakir að geta tileinikað sér atkvæðl Hannibals erftir kosnin.gar, ef þeir þá telja sér það henta. En af hverju afneita þeir þá Hanni- bal nú? Skýriingin er ofur eirv- flöld. Hún er sú, að þeir telj.a, að ef Hannibal sé skoðaður sem utanflOkkamaður, sem sé í al- vöru haráttu við kommúmsta, þá muni hann líklegur til að fá atikvæði víðsvegar að. Þess vegna muni listarnir bveir flá miun fleiri attovæði ef þessi hátt- ur er á hafður en ef ljóst væri, að báðir séu raunverulega Al- þýðubandalagslistar. Afneita því sem þeim er kærast Alþýðuba.nda.lagsmen nirn ir eru ekki þeir einu, sem nú grípa til bletokinga í þeirri von, að þær verði haldbeztar til að glæða glundnoða í íslenzkum stjórn- miálum. Framsóknarmenn eru enigu betrL í kosningabaráttunni hafa þeir raunar flögrað frá einu til amnars, hopað frá hinni vig- stöðunni í þessa. Umfram al'lt vilja þeir dylja fyrir mönnum hver þeirra raunveruiega stetfna er: Sú að kama hér aftur á höift- um og hömlum. Auðvitað má færa viss rök fyrir svo mögnuð- um ríkisafsikiptum. En reynsla þjóðarinnar af þeim er svo bág- borin, að Framsókn telur von- laust að halda fylgi sínu, hvað þá auka við það, ef satt væri sagt um hvað fyrir hienni vakir. í öðru orðinu lætur hún þess vegna eins og hennar helzta hugsjón sé sú að koma á sams- konar áætlunargerð og í vax- andi mæli hefur verið að unn- ið á síðustu árum. Engum sem fhugar málflutning Framsókn- ar flær dulist, að hinn raumveru- tegi tilgaragur hennar er að taika aiftur upp gömlu harftastierfnuna. Valdstreituflokkur eins ag Fram sókn getur eklki hugsað sér til- veruna án þess að sitja yfir hvers manns hluti. Framsóknar- imönnum finnst af einlægri sannfæringu, að þeir þurfi æfcíð að hafa vit fyrir fóltoinu. Þvl „viti“ er svo beitt á þamn veg, að 9ÍS og dótturfyrirtækjum þess eru sköpuð stórleg fbrrétt- indi á annarra ko&tnað. Á fyristil valdaárum Eysteins Jónssonar minnkaði heildarinnílutningur tiil landsins, samtiímis því sem innflutningur Sambandsins og kaupfélaganna tivöfaldaðist og velta þeirra þrefaldaðist í mörg- •um tilfellum. Þetta er þjóðfé- lagsástiand sem Framsótonar- menn þynstir í. Hræsnin fler •þeim og siður en svo vel, þeg- .ar þeir tala nú um samvinnu allrar þjóðarinnar og að „fyrir- tiækin“ eigi að snúa bökum sam- ,an, mennirnir, sem 1958 hældu sér af þvL að þá hefði þeim tetoizt að setija helming þjóðar- inmar „til hliðar“!

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.