Morgunblaðið - 19.10.1967, Qupperneq 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. OKT. 1987
IVIAGIXIÚSAR
SKIPHOLTI 2t^SÍMAR 21190
eftir lokun sími 40381
■sS^ S|M> H4-44
mUF/Ðlfí
Hverfisgötu 103.
Sími eftir lokun 31160.
LITL A
BÍLALEIGAN
Ingólfsstræti 11.
Hag-stætt leigugjald
Sími 14970
Eftir lokun 14970 eða 81748
Sigurður Jónsson
BÍLALEIGAIM
- VAKUR -
Sundaugaveg 12 - Sími 35135.
Eftir lokun 34936 og 36217.
f~/~~-’BilA IffGJU!
RAUDARARSTlG 31 SlMI 22022
ÓDÝR
SKEMMTIFERÐ!
Siglt héðon
með Regina
Mnris, viðdvöl
í Hamborg,
Amsterdam
og London
Lagt af stað með Regina
Maris frá Reykjavík 21. okt.
Dvalið á 3ja sólarhring í
hverri hinna skemmtilegu
stórborga HAMBORG,
AMSTERDAM OG LONDON.
Flogið heim frá London 3.
nóv. Verð frá kr. 13.890, eftir
klefum um borð.
Allar nánari upplýsingar á
skrifstofunni.
LL
LÖND & LEIÐIR
Aðalstræti 8 - Sími 24313
★ Matthías svarar
huldumanninum
„Halli“
Matthias Jobannessen
skrifar:
„Kæri Velvakandi.
„Hallur Stemsson" skrifar
um skólamál í dálkum þínium í
gær og ræðir m.a. grein mína
um þau efni í Samvinnunni.
Ekki veit ég hver maðurinn er,
en engu er líkara en hann beri
ábyrgð á öllu íslenzka skóla-
kerfinu, svo frábært þykir hon
um það, svo mjög ber hann það
fyrir brjósti. í>ó er hann ekki
vissari í sinni sök en svo, að
hann þorir ekki að láta nafnsi
síns getið á prenti og sigliir
undir dulnefni. Er það skiljan-
legt. En það er gott að einhver
er ánægður. Guð forði okkur
þó frá því að mað'urinn verði
menntamálaráðherra á næst-
unni! Þá yrðu líklega teknar
upp hýðingar í skólunum. Ég
sé þessa manngerð fyrir mér í
skáldsögum Dickens. Óskemmti
legt að vera allt í einu orðinn
samtíðarmaður Squeers í
Nicholas Nickleby.
Grein „Halls“ er misskiln-
ingur og útúrsnúningur,
kannski ætti ég ekki að elta ól-
ar við hana. Hann talar um
þekkingarleysi okkar greina-
höfunda, glamur og yfirborðs-
mennsku vegna skarpra ádeilna
á skólakerfi okkar og kennslu-
hætti. Annað hefir hann varla
til málanna að leggja, nema
hvað hann tekur upp hánzkdnn
fyrir dúxa. Þeir ætfcu þó sízt
að þurfa á því að halda.
Það er rétt, að ég hef ráðizt
á fræðsluKerfið, og einkum
landspróifið. Þeir sem viilja
kynnast skoðunum mínum á
því máli geta lesið það sem ég
hef um það ritað. Eg vil benda
á að allt sem skiptiir máli í
fyrrnefndri grein minni hefur
birzt í forustugreinum hér í
Morgunblaðinu. Strax í sumar
bentum við á vankanta lands-
prófsins, síðan hafa verið skrif
aðar margar forustugreinar um
nauðsyn þess að endurskoða
fræðsluKerfið. Þessi skrif hafa
borið árangur. Ég get vel við
unað. Það er komin hreyfing
á málið. Alls staðar eru hávær-
ar raddir um nauðsyn þess að
endurskoða skólakerfiði þrátt
fyrir „glamrið og yfirtoorðs-
mennskuna“. Sem betur fer eig
um við skynsamari forustu-
menn en þann huldumann, sem
skrifaði í Velvakanda í gær.
Allir vilja endur-
skoðun á fræðslu-
Kerfinu
Ég vil benda á, að í
stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnar-
innar, sem forsætisráðherra
flutti um daginn á Alþingi, er
að finna þessi orð: „Stefnt
verði að því að bæta enn
menntunarskilyrði æskunnar í
því skyni, að hún öðlist þá þekk
ingu og tækni, sem allar fram-
farir byggjast nú á í vaxandi
mæli. Fram fari allsherjar end
urskoðun á fræðslukerfinu
(leturbreyting mín, M.J.) og
í því sambandi lögð sérstök
áherzla á áframhaldandi undir
búning og framkvæmd áætl-
ana í menntamálum. Stefnt
verði að því að vaxandi hlut-
fallstala hvers árgangs situndi
framhaldsnám."
Þetta er þá allt glamrið, yf-
irborðsmennskan og þekking-
arleysið. Varla mundu stjórn-
arvöld telja ástæðu til að end-
urskoða allt fræðslukerfið í land
inu, ef það væri svo frábært
sem greinarhöfundur vill vera
láta. Ég vil ennfremur minna
á ýtarlegar umræður í borgar-
stjórn Reykjavíkur nýlega um
skólamálin, þar sem m.a. var
samþykkt tillaga um að hraða
beri „heildarendurskoðun
fræðslukerfisins", eins og kom-
izt er að orði Og ef „Hallur"
er Framsóknarmaður, get ég
hryggt hann með því, að Fram-
sóknarflokkurinn er einnig far-
inn að-krefjast endurskoðunar
á fræðslukerfinu.
„Hallur" segir m.a., að ég
sé með sleggjudóma í grein
minni, af því að ég er á móti
landsprófinu og tel það úrelt
eins og margt annað í fræðslu-
Kerfinu. Einnig gefur hann í
skyn að börn sem ná ekki
landsprófi, séu í fyrsta lagi
ekki meðalgreind og í öðru
lagi, að þau hafi ekki „vinnu-
frið á heimilum sínum fyrir
fylliríi og veizluhöldum for-
eldra sinna ... samkvæmisl'ífi,
dansleikjum ...“ o.s.frv. Sem
sagt: landsprófið á að vera
Stóridórruur; það á að vera
mællkvarði á heimilislif fólks,
dyggðir þess eða ódyggðir; ef
nemandi fellur á prófinu, er
það vegna þess að pábbinn eða
mamman hafa legið í drykkj.u-
skap eða öðru verra. Hvers
konar siðfræði er þetta eigin-
lega? Einu merkin um óreglu
sem ég hef komið auga á við-
víkjandi landsprófinu er röfl-
ið í dálkum Velvakanda í gær.
„Hallur" segir að hann sé
sammála mér um eitthvert eitt
atriði. Ég ætla satt að segja að
taka það atriði til endurskoð-
unar.
Nokkru eftir að ég skrifaði
fyrrnefnda „glam.ur“-grein,
hafa ýmsar raddir heyrzt, sem
hafa tekið fast og áfcveðið und-
ir það sem í greininni segir.
Ég vil minna á þá hörðu gagn-
rý.ni á landsprófið og undir-
búning nemenda undir það,
sem skólastjóri málaskólans
Mímis, Einar Pálsson, setti
fram hér í blaðinu efcki alls
fyrir löngu. Ljótt var að
heyra!
Úrelt vinnubrögð
og prófæði
Af reynslu veit Einar að
skólakerfið hér á landi og
kennsluhættir veita ekki þá
menntun sem til er ætlazt,
fjarri því. Til lagfæringar á
þessu ófremdarástandi duga
engin vettlingatök. Alger um-
bylting á Kerfinu er nauðsyn-
leg, ef við ætlum að ná þeim
bezita árangri sem hægt er.
Kjarninn í mínum skrifum
er sá, að úrelt vinnubrögð og
prófæði einkenna íslenzkt
fræðsluKerfi. Við það stend ég.
Ég kallaði fyrrnefnda grein
mína, Styrjöld við akur. Það
er réttnefni. Ég segi m.a.:
„Maður hefur jafnvel heyrt um
heimili, sem eru í hálfgerðri
rúst vegna þeirrar tauga-
spennu, sem er undanfari og
afleiðing landsprófs. Prófið er
anakrónismL Það á ekkert
skylt við húmanisma nútím-
ans — er jafnvel í beinni and-
stöðu við hann. Það er styrjöld
við barnssálina. Það er styrjö.d
við akur“. Síðan varpa ég fram
þeirri spurningu, hvort ekki
mundi „kominn tími til að
leggja niður þann átrúnað sem
nú er á prófum, rata eitthvert
meðalihóf í þeim e£num?“
Þetta var kjarni greinarinmar.
Nokkru eftir að ég hafði
skrifað hana bárust hingað
til landsins fregnir af fundi
menntamálaráðherra Evrópu-
landa. Eitthvað ættu þeir
ágætu menm að vita um skóla-
mál. Ekki ætti „glamrinu og
yfirborðsmennskunni“ að vera
fyrir að fara í þeim herbúðum.
Þar var m.a. samþykkt að for-
dæma núgildandi prófskipulag
í skólum á þeim forsendum að
það „sé óréttlátt og óheppi-
legt“. Og Jóhamn Ha.nnesson,
sem ráðsíefnuna sat, segir í
samtali við Morgunblaðið:
„Helzti ókostur þeirra (þ.e.
prófanna) er talinn, að þau gefi
ekki réttar upplýsingar um
kunnáttu og námsgetu. í þau
fer gífurlegur tími, sem er
truflun á hinu sanna starfi
skólans, kennslunni. Frá mín-
um sjónarhóli séð spilla próf-
in oft viðhorfi nemandans til
námsins og hafa slæm áhrif á
það.
Því beinist viðleitni
þeirra, sem um skólamálin
fjalla, að því að finna nýjar
aðferðir til að kanna kunnáttu
og námshæfni nemandans. Að-
ferðir, sem ekki hvíla með
slíku ofurvaldi yfir kennslunni
og gefa að auki sannari upp-
,ýsingar“. Nú er farið að halla
á „Hall“, þykir mér!
+ Ekki lamandi
skæruhernað, —
heldur örvandi
handleiðslu
Þeir eru meiri nútímamenn
í Strassborg heldur en „Hallur
Steinsson“. Þessar upplýsingar
Jóhanns skólameistara komu
fram nokkru eftir að grein mín
birtiist. En hvert orð sem hann
segir er talað út úr mínu
hjarta. Má ég biðja um að
vera í félagsskap hans og hans
líka. Svo geta „Hallar Steins-
synir“ haft hvaða skoðun sem
þeir vilja fyrir mér. Læit ég svo
útrætt um þetta með þeirri ósk
að við fáum hið fyrsta fræðslu-
kerfi, sem breytir ekki heimil-
um í taugahæli; sem er ekki
lamandi skæruhernaður við
óharðnaða unglinga, heldur
örvandi handleiðsla — svo að
notað sé orð úr ályktunium
funda menntamálaráðherra
Evrópulandanna.
Matthías Johannessen".
Flutning-abílar
eða farskip
Guðmundur Einarsson,
'bílstjóri á Blönduósi, skrifar:
„Kæri Velvakandi!
í dagblaði einu 23. sept, er
greinarkorn nokkurt, sem er
viðtal við forstjóra Skipaút-
gerðar ríkisins (Ríkisskip).
Segir þar, að útgerðin sé að
semja um kaup á tveimur nýj-
um skipum.
Viss.ulega er það ánægjuefni
fyrir hinar dreifðu byggðir
landsins. En ánægja forstjór-
ans er eitthvað, beizkjuibland-
in, því að helmingur klausunn
ar er um flutning&bílstjóra og
vegamál. Þar virðist hann vera
svo vel heima, að hann. gæti vel
verið einn af starfsmönnum
vegamálastjóra. Enda er þess
skemmst að minnast, er þeir
komu fram í útvarpi í vetur
og gjörðu harða hríð að öllum
landflutningum. Skildu þeir
ekkert í hvernig hægt væri að
flytja vörur með bíium, þegar
skip vænu annarsvegar.
Það er sammerkt með þess-
um tveimur herrum, að þeir
neita að viðurkenna tilveru
flutningabílanna. En það eru
aðrir tímar í dag heldur en
fyrir tuttugu árum. Verzlunar-
hættir nútímans eru þannig, að
neytendur krefjast skjótari af-
greiðslu á vörum, sem þeir
kaupa. Það er farið betur með
vörur á bíl, og þær eru vernd-
aðar gegn frosti. Og yfirleitt
er landflutningur ódýrarL
nema til Austfjarða. Um með-
ferð á vörum í skipunum ætla
ég ekki að ræða hér, — það er
efni í sérstakan pistil.
Það hlýtur líka að vera ódýr-
ari fluitningur, þegar vörur eru
teknar úr vörugeymslu í
Reykjavík og skilað beint í
vörugeymslu úti á landi. Það
er ekki sizt hin mikla fyrir-
höfn, sem oft er samfara því
að senda vörur með Ríkisskip,
sem fælir viðskiptavini frá fyr
irtækinu. Þar virðist Parkin-
sons-kerfið vera háþróað. f
vörugeymslum úir og grúir af
verkstjórum og aðstoðarverk-
stjórum (reddurum), sem visa
hver á annan. Húsnæði lítið og
umfram ailt óhentugt og úti-
svæði ekkert nema fjölfarin
umferðargata. Ekki er nema
von, að forstjóranum sárni, er
hann nú á þessum tímamótum
lítur yfir sitt áður nauðsyn-
lega og góða fyrirtæfci og sér
í hvert óefni er komið.
En það er engin raunabót að
skamma flufcningabílstjóra.
Bezt er að láta vegamálastjóra
um að vigta þá, en hann kom
þó örlítið til móts við krölfur
tímans og hækkaði leyfðan
þun.ga ökutækja. Enda ótrú-
legt, ef ekki er betra að hálda
vegi við nú til dags heldur en
fyrir 15—20 árum. En aldrei
var það meiningin, þegar feður
okkar lÖgðu þessa vegi, að slík-
ir bílar ækju eftir þeim.
Það er staðreynd, að án flutn
ingabilanna verður ekki kom-
izt, og ekki þýðir annað en að
leggja fyrir þá nothæfa vegL
Við erum hættir að verða upp-
næmir, þótt við heyrum talað
fjálglega um steypta vegaspotta
á margra ára fresti, sem kosta
hundruð milljóna. Fyrst vilj-
•um við fá færan veg. Það eru
breyttir hættir í samgöngumál
um á fslandi, vegalengdir hafa
stytzt, bílar orðnir stærri og
betrL og þeir eru almennings-
eign, og flutningabílar eru svo
sjálfsagðir, að það er ekki leng
ur skilyrði til þess að upp rísi
verzlunarstaður, að þar sé
nokkur höifn.
Guðmundur Einarsson".