Morgunblaðið - 06.02.1968, Side 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. FEBRÚAR 1968
aMHai
Magnús Jónsson, fjármálaráðherra, um tollalækkanSrnar:_
IVIeginsjónarmið lækkun
tolla á nauðsynjavörum
- Hlutfallsleg lækkun hráefnisto Ila iðnaðarins
EINS og frá er skýrt á öðrum
stað í Mbl- í dag var frv. rík-
isstjórnarinnar um tollalækk
anir lagt fram á Alþingi í gær
og var það tekið á dagskrá í
Efri deild, þar sem Magnús
Jónsson, fjármálaráðherra,
mælti fyrir því.
t ræðu sinni lagði fjár-
málaráðherra áherzlu á að
meginsjónarmið við undir-
búning frv. hefði verið lækk-
un tolla á mestu nauðsynja-
vörum almennings en ekki
hefði verið ætlunin að leysa
vandamál iðnaðarins á þann
hátt að auka tollvernd hans.
En þeirri grundvallarreglu
hefði verið fylgt gagnvart
iðnaðinum að lækka tolla á
í GÆR var lögð fram á Alþingi
þingsályktunartillaga frá Karli
Guðjónssyni 6. þingmanni Sunn-
lendinga þar sem skorað er á
ríkisstjórnina að fella úr gildi
reglugerð um sérstakan tíma-
reikning, þannig að framvegis
gildi sams konar tímareikningur
fyrir allt árið.
f greinargerð fyrir tillögu
sinni segir alþm.:
„Síðastliðin 20 ár hefur verið
í gildi hér á landi tvenns konar
tímareikningur, annar fyrir vetr
armisserið og hinn fyrir sumar-
tímabilið.
Vetrartíminn hefur verið hinn
svonefndi islenzki meðaltími, þ.e.
klukkan á íslandi hefur verið
miðuð við sóltíma á 15. lengdar-
baug fyrir vestan Greenwich.
Sumartíminn hefur hins vegar
verið einni klukkustund fljót-
ari, og hefur hann gilt um tíma-
bilið frá fyrsta sunnudegi í apríl
mánuði til fyrsta sunnudags í
vetri.
Ákvæðin um þennan tímareikn
ing er að finna í reglugerð dóms
málaráðuneytisins, nr. 43 frá 28.
febr. 1947, en sú reglugerð er út
gefin samkvæmt heimild í lögum
nr. 8 frá 1917.
Af ákvörðuninni um tvenns
konar tímareikning á ári hverju
leiðir, að klukkan hefur verið
færð á nefndum tímamörkum,
ýmist áfram eða aftur á bak.
Þær breytingar hafa mikil ó-
þaegindi í för með sér, og virðast
hráefni til viðkomandi iðn-
greina hlutfallslega jafn mik-
ið og tollana á fullunnu vör-
unni.
Þá væri lagt til að lækka
verulega tolla á ýmsum
helztu hráefnum til járnvöru
iðnaðarins, sem ætti við
mikla erfiðleika að stríða og
væri sú iðngrein eina undan-
tekningin sem gerð væri frá
þeirri meginreglu, sem að
öðru leyti var fylgt.
Fjármálaráðherra rakrti í upp-
hafi aðdraganda tollalækkan-
anna en því var lýst yfir af hálfu
ríkisstjómarinnar við afgreiðslu
fjárlaga að það fé, sem kynni
að verða aflögu hjá ríkissjóði
yrði notað til þess að létta áhrif
gengisibreytingarinnar gagnvart
almenningi. Var þá gert ráð fyr-
þau óþægindi fara vaxandi, eft
ir því sem tímar líða og tækni
fleygir fram, enda hafa ýmsar
þær þjóðir, sem um eitthvert
skeið höfðu í gildi tvenns konar
tímareikning, lagt hann niður.
Hér verða ekki rakin þau marg
víslegu óþægindi, sem af tvenns
konar tímareikningi stafa, að-
eins bent á tvennt:
Veðurþjónustan, sem að veru-
legu leyti er bundin af alþjóða-
samvinnu, verður að færa flest-
ar eða allar athuganir sínar til
tvisvar á ári, svö og spár sínar
og veðurfréttasendingar, og ligg
ur í augum uppi, að slíkt kostar
ósmáa fyrirhöfn.
Flestar rafveitur selja ein-
hvem hluta af raforku með þeim
hætti, að rjúfa verður straum
til margra notenda á mestu álags
tímum. Er þetta jafnan gert með
sjálfvirkum klukkurofum. Alla
slíka rofa verður að stilla að
nýju við hverja breytingu, sem
á klukkunni er gerð, og raunar
verður öll slík stilling að fara
fram á svo til samri stund og
klukkunni er breytt, þótt það
sé auðvitað óframkvæmanlegt.
Þótt fleiri dæmi verði hér ekki
nefnd, má augljóst vera, að veru
legur ávinningur verður að vera
af breytingu klukkunnar, ef
hún á að vera réttlætanleg.
Það er mat flm., að ávinning-
urinn sé ekki nægur til að rétt-
lætanlegt sé að halda hinum tvö
falda tímareikningi áfram.“
ir að til ráðstöfunar í því skyni
yrðu 200-250 mllljónir króna.
Undirbúningur að tollalækkun-
uon var hafin á þeim grundvelli
og frv. samið, sem gerði ráð fyrir
270 miiljón króna tollalækkun.
Breytt viðihorf í sjávarútveg-
inum leiddu hins vegar til þess
að ríkissjóður verður að taka á
sig 320 milljón króna skuldbind-
ingar vegna sjávarútvegsins.
Samt sem áður þótti nauðsynilegt
að koma fram víðtækuim tolla-
- TOLLALÆ KKUN
Fraffihald af bls. 32
felld tollalækkun er á tann-
snyrtiefnum úr 126% í 50%, skór
úr 80% í 65. Almennt lækka toll-
ar á matvörum um 30-50 pró-
sentustig og hreinlætisvörum úr
110% í 80%.
Um lækkun tolla á ýmsum hrá-
efnum segir m.a. í greinargerð
frv:
Hér er um að ræða almenna
tollalækkun, á efni til hverskyns
fatnaðar úr 65% í 40% og sam-
svarandi lækkun á garni til
dúkagerðar, og leðri til skógerð-
ar o.fl. Jafnframt er gert ráð
fyrir lækkun tolla af vélum til
fatagerðar, dúkagerðar og leður-
iðju úr 25% í 10% nerna sauma-
vélar í 20%. í umræðum í toll-
skrárnefnd um tollalækkanir á
fatnaði kom fram, að æskilegt
hefði verið að lækka þá tolla
meir en í 65% t.d. í 50%. Var
talið, að með þeim hætti mundi
draga úr innkaupum, sem ferða-
menn og flugáhafnir gera erlend
is á þessum vörum og flytja inn
í landið án þess að tii toll-
afgreiðslu komi Markaður inn-
anlands fyrir fatnað mundi
þanni'g aukast tiíl hagsbó'ta fyrir
verzlun og fatagerð. IÞetta
var að sjálfsögðu háð þekri
forisendu, að tollur á inn-
fluttum efnum í föt lækkaði nægi
lega til að vega upp á móti lækk-
uðu verðlagi á innfluttuim fatn-
aði.
Nú er í landinu talsverð dúka-
framleiðsla, sem keppir við inn-
flutt efni. Tollalækkun á fatn-
aðarefni kallar þannig eftir lækk
un tolla á innfluttu efni í dúka
og annan vefnað, þ.e. hvers kon-
ar garni.
í landinu er til veruleg fram-
leiðsla á garni, sem hefur notið
tollverndar. Innlend ull er aðal-
hráefni til þessarar framleiðslu.
Var talið, að tollalækkun á
garni umfram það, sem frumvarp
ið gerir ráð fyrir, mundi að ó-
breyttum aðstæðum stofnaþess-
um iðnaði í hættu.
Með þessum hætti varð niður-
staða nefndarinnar, að innbyrð-
is aðstaða hinna ýmsu stiga þessa
iðnaðar, garnframleiðslu, dúka-
gerðar og fatagerðar, leyfði að
svo stöddu ekki frekari tolla-
lækkanir á fatnaði, en frumvarp-
ið gerir ráð fyrir, þótt frekari
lækkun sé æskileg af ýmsuffi á-
stæðum, m.a. verðlagsástæðum.
Við ákvarðanir um tollflokkun
vara á þessum mismunandi vinn-
slustigum er gert upp á ffiilli
andstæðra hagsmuna ýmissa
greina þessa iðnaðar. Má fara
nærri um, að niðurstaðan verður
aldrei svo öllum líki.
Þessi lækkun hráefnatolla mið
ast við, að samkeppnisaðstaða iðn
aðarframleiðslu í landinu gagn-
vart innfluttum iðnaðarvörum sé
breytingum og liggur nú fyrir
frv. sem gerir ráð fyrir 160 mill-
jón króna tollalækkun. Fjármála
ráðherra sagði, að því meginsjón
armiði hefði verið fylgt að lækka
tolla á nausynjavörum, sem teld-
ust veigamiklar einkum í vísi-
tölunni og væri þar ekki um
neina blekíkingu að ræða, þar
sem miðað væri við nýju vísi-
töluna, en samkiomulag væri um
að hún væri nokkuð öruggur
mælikvarði á neyzluvenjur ai-
ekki lakari en hún var fyrir
gengisbreytingu. Sýnilegt er, að
ýmsar greinar iðnaðar eru mun
betur settar eftir gengisbreyt-
inguna en áður. Má þar til nefna
umbúðaiðnað, sumar greinar
byggingariðnaðar, veiðarfæraiðn
að, sútun, húsgagnaiðnað o.fl.
Heildarlækkun tolltekna vegna
þessara breytinga er áætluð um
49 m.kr., en bein vísitöluáhrif til
lækkunar eru áætluð 0.14 stig
vegna kaupa vísitölufjölskyld-
unnar á efni til saumaskapar. Ó-
bein áhrif á verðlag á fatnaði
framleiddum innanlands hefur
ekki verið reynt að meta.“
Hæstu tollar eru lækkaðir úr
125% í 100% og er þar aðallega
um snyrtiivörur að ræða. Þá er
um að ræða tollalækkanir vegna
aðildar íslands að GATT og eru
þær aðallega á ávöxtum, græn-
meti, brauðvörum, rit- og reiikni
vélum og skófatnaði. Loks er svo
um almennar tollalækkanir að
ræða á hráefni til roáilmsmíði
og lækka tollar af plötujárni og
prófílum úr 15% í 5% og af
boltum og róm út 50% í 36%. Er
lækkun þassi gerð vegna núver-
andi erfiðleika máilmiðniaðarins
og vegna erfiðrar samkeppnisað-
stöðu vöru úr málmum, sem
framleiddar eru innan lands
gagnvart innflutningi.
í frv. eru ýmis önnur ákvæði,
þ.á.m. þesisi:
Lagt er til að breyta heimild í
gildandi tollskrá til að fella nið-
ur gjöld af ritum á íslenzku
prentuðum erlendis. Heimild
þessi hefur nokkuð verið notuð
hin síðari ár, einkum þegar um
hefur verið að ræða verk á ís-
lenzku gefin út í samvinnu við
erlenda aðila. Að vonum hefur
innflutningur þessi sætt gagn-
rýni innlendra bókagerðarmanna,
og er því lagt til að breyta heim-
ildinni í heimild til að lækka
tol'la, þannig að gjöld verði
greidd sem svarar tolli af efni til
bókarinnar, þegar um rit menn-
ingairlegs eðliis er að ræða.
Lagt er til að fella niður heiim-
ild til að gefa eftir toll af vélum,
sem eingöngu eru notaðar til
framleiðs'lu á umbúðum um vör-
ur, sem fluttar eru úir landi.
Bæði er, að nú þegar er til í land
inu miíkill vélakostur til umbúða
framleiðislu og eins hitt, að
ákvæði þetta er erfitt og við-
kvæmt í framkvæmd.
Lagt er til að fella niður heim-
ild til eftirgjafar af vélum til
framleiðslu á niðunsoðnum sjáiv-
arafurðum til útflutnings. í þesisu
sambandi má benda á, að hrað-
frystiiðnaðurinn býr við 10 og
15% toU af algengustu véhim
sínum. Lagt er til að endur-
greiða hluta tolla af hráefni til
fataframleiðslu, sem tollafgreitt
er á tímabilinu frá 1. janúar
1968 til gildistöku þessara laga.
mennings. Pjármálaráðherra
gerði síðan nokkra grein fyrÍT
einstökum liðum frv. og jafn-
frarnt skýrði hann frá fyrirætl-
unum ríkisstjórnarinnar um
tekjuöflun að auki vegna sjávar-
útvegins. Magnús Jónsson sagði
að lokum, að æskilegt hefði verið
að verja meira fjármagni til tolla
lækkana og að ekki hefði komið
til þeirra nýju útgjalda, sem
ríkissjóður stæði nú andspænis
en um það þýddi ekki að fást.
Um aðstöðu iðnaðarins, sagði
ráð'herrann, að jafnframt því
sem tollar á hráefnum hans hefðu
verið lækkaðir hlutfallslega jafn
mikið og af fullunnum vörum
bæri að leggja áherzlu á að geng-
isbreytingin sjálf hefði bætt
mjög aðstöðu iðnaðarins með stór
aukinni vernd.
Ég tel allar llkur á því, sagði
fj ármálar áðlherra að lokum, að
miðað við horfur í tollamálum
og nauðsyn okkar að ná einhverj
um samningum við viðskipta-
bandalögin verði að halda áfram
breytingum á tollalöggjöfinni.
Að lokinni ræðu ráðherrans
tóku tiil máls Ólafur JóhanneSson
(F) og Karl Guðjónsson (K) og
kváðust hvorugur taka afstöðu til
efnisatriða frv. á þessu stigi
málins en gagnrýndu hins vegar
að svo skömmu eftir gengisbreyt-
ingu yrðd að taka upp uppbætur
fyrir sjávarútveginn og væri það
einsdæmi í íslenzku efnalhags-
lífi.
Kennsla í
blnðtunennsku
- rædd í gær
í GÆR var til fyrstu umræðu í
Neðri deild Alþingis frv. þeirra
Sigurðar Bjarnasonar, Þórarins
Þórarinsisonar, Benedikts Grön-
dals, Magnúsar Kjartanssionar og
Eyjólfs Konráðs Jónssonar um
kennslu í þlaðamiennsku við
Háskóla íslands. Flutti Sigurður
Bjarnason framsöguræðu fyrir
málinu og verður hennar getið í
blaðinu á morgun.
Þingmál í gær
EFRI DEILD
Frv. um heimild til að veita
Hans Samúelssyni stýrimanns-
skírteini var afgreitt til Neðri
deildar í gær.
NEÐRI DEILD
Jón Skaftason alþm. var kjör-
inn gæzlustjóri Söfnunarsjóðs
fslands frá 1. janúar 1968 til árs-
loka 1971. Eggert G. Þorsteins-
son, félagsmálaráðherra mælti
fyrir frv. að byggingarlögum
fyrir skipulagsskylda kaupstaði,
sem var til fyrstu umxæðu í gær.
Ráðherrann mælti einnig fyrir
frv. um brunavarnir og bruna-
mál, sem var tiil fyrstu umiræð.u.
Ný mól
Lúðvík Jósepsson (K) hefur
lagt fram í Neðri deild frv. um
olíuverzlun ríkisins.
Ragnar Arnalds (K) hefur lagt
fram frv um Fiskiðju ríkisins.
Enn rætt um
hægri umferð
- á Alþingi
í GÆR var til 2. umræðu í Neðri
deild Alþingis frv. um frestun
hægri umferðar. Matthías
Bjarnason (S) framisögumaður
meiri'hluta Allsherjarnefndar
miælti fyrir því áiliti meirihlutans
að fella frv. og Steingrimur Páls-
Son (K) mælti fyrir nefndaráliti
minnihlutans. Einnig tók til máls
Gísli Guðmundsson (F) en að
ræðu hans lokinni var umræð-
unni frestað. Nánar verður skýrt
frá umræðum í Mbl. síðar.
Héraðshjúkrunarkona óskast
til Höfðakaupstaðar.
Upplýsingar gefur héraðslæknirinn BlönduósL
Tillaga á Alþingi um:
Niðurfellingu
fímamismunar
- Frá Karli Guðjónssyni