Morgunblaðið - 30.08.1968, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. ÁGÚST 1063
13
-i
!
SKÁK:
Heimsmeistaramðt stúdenta
Sveinn
Kristinsson
skrifor
SEM KUNNUGT er var hið ár-
lega HeimsmeiStarainól; stúdenta
hialdið í bænum Ybbs í austur-
ríki dagana 13.—29. júlí s.l. Með
því að íslendingar niáðu þar frá-
bærum árangri að þessu sinni,
þá þykir mér hlýða að gera móti
þessu nokkru fyllri iskil len gert
hefur verið í biöðum hér fram
til þessa og ég hefi komið auga
á.
Mun ég fyrst víkja örlítið að
fyrri Heimsmeistaramótum stúd-
enta, sem við höfum tekið þátt
í, lenda höfum við stundum áður
náð verulega góðum árangri á
slíkuim mótum, þótt ékki hafi
hann kannski jafnazt á við
frammistöðu sveitar oikkar nú.
Síðar mun ég víkja að mótinu
í Ybbs, en tek það fram, að ég
verð þar að Styðjast við annarra
upplýsingar með því að ég var
ekki viðstaddur mót þetta (frem-
ur en hin fyrri, að tveimur und-
anskildum). Einkum hefur Bragi
Kristjánisson, Skákm. Reykjavík
ur, og fyrirliði íslenzbu sveitar-
innar, verið mér hjálplegur með
upplýsingar og fréttir frá móti
þessu, og kann ég honum þakk
ir fyrir.
Fyrstu mótin
Fyrsta Heimsmeistaramót stúd
enta, sem alþjóðlega viðurkenn-
inigu hefur hlotið, var haldið í
Osló 1954. Áður höfðu þó verið
haldin tvö alþjóðleg skákmót,
þar sem þátttaka var bundin því
skilyrði, að um stúidenta væri að
ræða. Hið fyrra var „einstaklings
mót“, haldið í Líverpool í Eng-
landi 1952. Fóru Rússarnir Bron
stein og Taimanoff þar með sig-
ur af hólmi. Hið síðara var hins
vegar flokkakeppni, þar sem hver
þjóð sendi fjögurra manna flokk
til keppni (auk varamanna), og
var hún haldin í Briissel, hötfuð-
borg Belgíu, árið 1953. ísiending
ar voru meðal þeirra átta þjóða
sem sendu lið til þeirrar keppni.
Fulltrúar okkar þar voru þeir
Guðmundur Pálmason, Þórir Ól-
afsson, Jón Einarsson og Guðjón
Sigurkarlsson. Hrepptu okkar
menn þarna fjórða sætið, en
Norðmenn náðu efsta sætinu.
Það mun hafa átt drýgstan
þátt í, að mót þetta hlauit ekki
alþjóðiega viðurkenningu sem
hieimsmeistaramót, að fremsta
Skákþjóð heims Rússar, voru úti
lokaðir frá keppni, fengu ekki
að ferðast um Berlín til móts-
Staðarins. Kalda Stríðið var þá í
algleymingi og haldið fast við
principatriði í þeirri pólitízku
Stöðubaráttu. Af þessum sökum
varð mótið í Osló, árið eftir,
fyrsta. Heimsmieistaramót stú-
denta avo sem áður greinir.
fslendingar sendu sveitir á
fyrstu fimm Heimismeistaramót
stúdenta í Osló 1954, í
Lyon 1955, í Uppsölum
1956, í Rieykjiavík 1957 og
í Varna í Búlgariu 1958. Má
segja, þegar á heildina er litið
að frammistaða þeirna á þessuim
mótum væri yfirleitt góð.
Ég átti þess kost að taka þátt
í einu þessara móta, þ.e. í Lyon
1955. Þátttökuþjóðir voru þá
þrettán, þeirra á meðal Rússar,
sem fóru með sigur af hólmi,
eins og þeir hafa oftast gert á
þessum mótum. — Fjórum sinn-
uim hefur þeim þó misheppnazt
að ná efsta saeti: Tékkar urðu
hlutskarpastir árin 1954 og 1963,
Búlgarar 1959 og Bandaríkjamenn
árið 1960.
Það voru sannarlega engir auk
visar, sem Rússar sendu til keppn
innar í Lyon. Til dæmis tefldu
þeir Taimanoff og Spassky þar á
tveimur efstu borðunum. Spassky
var þá ekki nema 18 ára að aldri
en hlaut eigi að síður flesta vinn
inga allra keppenda á öðru borði.
Man ég hvílíka athygli þessi ein
beitnislegi og stillilegi ungi
maður vákti meðal annarra kepp
enda. Þegar hann sat við skák-
borðið, virtist hann beina huga
sínum svo eindregið að tafliniu,
að maður fékk það ósjálfrátt á
tilfinninguna að utan þessa litla
fernings ætti hann sér ekki ýkja
mörg áhugamál.
Það þurfti engum að koma á
óvart, að þessi ungi meistari varð
innan tíðar skæður keppinautur
um heimsmeistaratitilinn.
Á þessu móti fékk ég persónu-
lega reynzlu af því, hversu erf-
iðar Slíkar al|þjóðlegar keppnir
geta verið, bæði andlega og lík-
amlega, fyrir einstaka keppend-
ur. Stundum þurfa menn að tefla
tvær skákir sama daginn og
máski biðskák eða biðskákir að
auki. Þeir, sem álíta, að skák-
menn leggi fyrst og fremst í
slík mót, til að leika sér og lyfta
sér upp, hafa því í öllu falli
ekki uppgötvað meira en hálf-
an sannleikann. Að vísu er á-
vallt viss skemmtun að því að
ferðast til fjarlægra landa og
kynnast þar drengilegum and-
stæðingum og keppa við þá. Og
yfirleitt ætti Skákmaður sem leið
ist að tefla, alls ekki að leggja
slíkt fyrir sig. Vissa keppnisgleði
veitir skákin oftast. Að öðru
leyti gera mót, þar sem teflt er
jafnört og ég nefndi áðan, slík-
ar feiknakröfur til keppenda,
bæði um úthald og taugastyrk-
leika, að fáir munu geta gert
sér slíkt í hugarlund, sem ekki
hafa reynt það.
Á mótinu í Lyon tefiLdium við
Guðmundur Pálmason, Þórir Ól-
aifsson og Ingvar Ásmundason, en
Guðjón Sigurkarlsson var vara-
maður. Hrepptum við þar sjötta
sætið, og mun það vera einhver
bezta frammistaða fslendinga á
stúdentamóti fram til þessa.
Eftir stúdentamótið í Búlga-
ríu 1958 varð nokkurt hlé á þvi,
að íslendingar tækju þátt í Heims
meistaramótum stúdenta. Það var
ekki fyrr en 1964, að við hófum
aftur þátttöku í þeim. Þetta hlé
var mjög óæskilegt, ekki sízt
með hliðsjón af því, að á þessu
árabili, nánar tiltekið 1962, fór
Friðrik Ólafsson yfir þau aldurs
takmörk, sem þátttökuréttur í
mótum þesaum er bundin við, þ.
e. 27 ára aldur. Með Friðrik á
éfeta borði höfðuim við ávaillt von
um bæriLegan árangur, eins og
fram kom í mótinu í Uppsöluim
1956 og í Reýkj avík 1957, en á
þessi tvö mót munum við hafa
semt stehkustu atúdentasveit, sem
fram til þessa hefiur teflt fyrir
okkar hönd. Friðrik, Guðmundur,
Þórir og Ingvar tefldu þar sem að
almenn. Á mótinu í Reykjavík
hrepptu þeir áttunda sætið í
hópi fjórtán þjóða, en níunda
sætið árið áður í Uppsölum. Ár-
angur okkar í Búlgaríu 1958
varð hins vegar lakari.
Eins og getið var, hófu fs-
lendingar aftur þátttöku í Heims
meistaramótum stúdenta árið ‘64.
Höfum við síðan verið árlegir
iþátttakendur í slíkum mótum, ef
frá er talið árið 1965. — Hins
vegar hefur árangur okkar ver-
ið heldur slakur á síðustu stú-
dentamótum, þar til núna. Lak-
astur mun árangur okkar hafa
orðið í Kraká í Póllandi 1964,
þar sem við höfnuðum í nítj-
anda sæti, en þátttökuþjóðirnar
voru alls tuttugu og ein.
Keppnin í Ybbs.
Sveit okkar í nýafstöðnu stúd-
entamóti var eins og kunnugt
er þannig skipuð, að á fyrsta
borði telfdi Guðmundur Sigur-
jónsson Skákmeistari íslands, á
öðru borði Bragi Kristjánsson
Skákmeistari Reykjavíkur á
þriðja Haukur Angantýsson, sem
varð annar og taplaus á síðasta
Skákþingi íslands. Á fjórða borði
telfdi Jón Hálfdánarson, einn af
fremstu yngri skákmönnum okk-
ar síðasta áratuginn. Sem vara-
menn telfdu þeir Björgvin Víg-
lundsson og Björn Theódórsson,
en þeir eru báðir mjög vel þekkt
ir af innlendum skákvettvangi,
einkum Björgvin.
Tuttugu og fimm lönd sendu
sveitir til keppni að þessu sinni.
Því keppnisfyrirkomulagi var
beitt, að fyrait var þjóðunum skipt
niður í fimm fimm þjóða riðla.
f riðlum (þessum var síðan teflt
um það í hvaða úrslitaflokki
hver þjóð lenti, þannig að tvær
efstu þjóðir hvers riðils skyldu
tefla í aðalúrslitaflokknum, eða
úrslitaflokki A, tvær þær næstu
í B flokki, en neðsta sveit hvers
riðils í C flokki. Þannig tefldu
10 þjóðir í úrslitaflakkum A
og B, hvorum fyrir sig, en 5
í C flokki.
Að sjálfsögðu var það íslenzku
keppendunum mikið kappsmál að
ná því að tefla í A flokki úr-
slitanna, þar sem sterkustu þjóð-
irnar yrðu saman komnar. Að
öllu óbreyttu virtust við í byrj-
un hafa allsterkar líkur til að
komast í þann flokk. En það
dró þegar nokkuð úr líkunum,
að við lentum í riðli með tveim-
ur mjög sterkum sveitum, þeirri
ensku og dönsku.
Að sjálfsögðu var tilviljun ekki
látin náða riðlaskiptingunni
Fyrirliðar sveitanna gáfu öllum
sveitunum stig, eftir mati á styrk
leika þeirra. Samkvæmt þeirri
stigagjöf voru fslendingar taldir
sautjándu í röðinni af hinum tutt
ugu og fimm þjóðum og sveitin
þannig greinilega vanmetin mjög.
Þetta vanmat gerði róðurinn
þyngri fyrir okkur að komast í
A flokk. Ef menn okkar hefðu
verið réttilegar metnir, þá hefðu
þeir ekki átt að fá nema eina
verulega sterka sveit í riðil með
sér, þar sem að því var stefnt
að hafa tvær sterkar sveitir í
hverjum riðli undanrásanna. —
Hitt er svo jafnljóst, að þetta
vanmat þyngdi auðvitað einnig
róðurinn fyrir Englendinga og
Dani, eins og bráðlega kom á
daginn.
Við lentum sem sagt í undan-
rásarriðli mteð Englendingum,
Dönum, Svíum og Irum. Svíar
eru öflug skákþjóð, en voru að
þessu sinni ekki með sterka sveit.
frar hafa hins vegar aldrei átfi
sérlega harðskeytta skákmenn
og oftast verið neðarlega á al-
þjóðlegum skákmótum.
í fyrstu umferð töpuðu okkar
menn fyrir Englendingum, hlutu
einn og hálfan vinning gegn
tveimur og hálfum. í annari um-
ferð unnu þeir íra með þremur
vinningum gegn einium, og í
þriðju umferð unnu þeir Dani,
einnig með þremur vinningum
gegn einum. Var það mjög kær-
kominn sigur og mikilvægur, þar
sem Danir voru, eins og áður
greinir önnur þeirra þjóða, sem
kepptu við okkur um úrslitasæt
in. Að þremur umferðum telfd-
um í undanrásunum höfðum við
iþannig hlotið sjö og hálfan vinn-
ing af ellefu mögulegum, Eng-
lendingar höfðu hlotið sex af átta
og Danir fjóra og hálfan af
átta. Fjórða umferð var síðasta
keppnisumferð fslendinga í riðl-
inum, þar eð þeir áttu frí í
(fiimmtu o@ síðustu umiferð. f
fjórðu urnferð áttu íslendingar
að telfa við Svía og dngði ekki
minna en vinna á öllum borðum,
tiil að vera öruggir mieð að kom-
ast í úrslit.
f þessari umferð gerðust hins
vegar þau hagstæðu tíðindi fyrir
íslendinga, að Danir unnu Eng-
lendinga með þremur og hálfum
Guðm. Sigurjonsson.
Bragi Kristjánsson.
Björgvin Víglundsson.
vinnig gegn hálfum. Okkar menn
unnu hins vegar Svía með sama
mun, og nægði það okkur til að
vera öruggir með að kömast í
A riðil vegna ofangreindra hrak
fara Englendinga. Hafði þannig
draumur þeirra bjartsýnustu um
úrslitin í undankeppninni rætzt.
ffafnframt hafði sveit okkar hrun<j
ið rækilega því mati sveitarfyrir
liðanna að raða bæri okkur í
sautjánda sæti. Úr því sem kom
ið var gátum við ekki lent neð-
ar en í tíunda sæti af hinum
tuttugu og fimm þjóðum, sem
sendu lið til mótsins.
Lokaúrslit í 4. undanrásariðli,
þ.e. riðli þeim, sem við kepptum
í, urðu þessi:
1. ísland 11 vinninga
2. Danmörk 10,5 vinning
3. England 10,5 vinning
4. frland 5 vinninga
5. Svíþjóð 3 vinninga
Danir höfðu hagstæðari stiga-
tölu en Englendingar og flutt-
ust því upp í A flokk með okk-
ur. Auk íslendinga og Dana
tefldu eftirfarandi átta þjóðir í
aðalúrslitaf lokknum:
Austur-Þýzkaland, Bandarík-
in, Búlgaría, Júgóslavía, Rúmen
ia, Rússland, Tékkóslóvakía og
Vestur-ýzkaland.
Allt eru þetta mjög sterkar
skákþjóðir, sem höfðu öflugum
skáksveitum á að skipa, og veit
ég ekki, hversu háar vonir okk-
ar menn kunna í byrjun að
hafa gert sér um úrslitin. Mér
fannst fyrir mitt leyti, að við
gætum sætt okkur sæmilega við
allt nema neðsta sætið í úrslit-
unum, ekki endilega fyrir þá
sök, að ég teldi okíkur verð-
skulda öðrum þjóðum lakar það
sæti, heldur vegna hins, fyrst
og fremst, að neðsta sæti í á-
kveðnum keppnisflokki er á-
vallt heldur óskemmtilegt. Og
þarna var þó að minnsta kosti
ein þjóð, sem við höfðum stund-
um skotið aftur fyrir okkur á al
þjóðlegum mótum, þ.e. Danir.
Hefur sú líka oft orðið raiunin,
að við höfum oft sætt okkur
dtável við skarðan hluit á al-
þjóðamótum, ef við bara höfum
haft Dani fyrir neðan okkur.
Úrslitakeppnin.
f fyrstu umferð úrslitanna
tefldu íslendingar við Júgóslava
og unnu þá með tveimur og
hálfum vinningi gegn einum og
hálfum. Mun okkar mönnum að
vonum hafa þótt það allmikill
sigur. En reyndin var sú, að
þeir munu hafa ofmetið þann
sigur. Júgóslavar voru ekki með
eins öfluga sveit þarna og mátt
hefði vænta um svo öfluga skák
þjóð. — í annarri umferð gerð-
um við jafntefli við Austur-Þjóð
verja, en töpuðum síðan í þriðju
umferð fyrir Rússum, hlutum
einn vinning gegn þremur. Út af
fyrir sig var það ekki slæm
frammistaða gegn svo sterkri
þjóð, og þó munu okkar menn
hafa talið sér stríðsgæfuna mið-
ur hliðholla í þeirri viðureign.
En með tilliti til þess, hve hér
var við sterkar skákþjóðir að
eiga, þá var ekki ástæða til að
æðrast, með fimm og hálfan vinn
ing að tólf skákum tefldum.
En í fjórðu umferð biðu ís-
lendingar mesta ósigur sinn í mót
inu, er þeir töpuðu á öllum borð
um fyrir Tékkum. Lentu þeir við
það í neðsta sæti í bili. Er trú-
legt, að ósigurinn fyrir Rússum
í næstu umferð á undan hafi
haft nokkur áhrif og miður heppi
leg á taflmennsku íslenzku sveit
arinnar gegn Tékkum. En þess
ber einnig að gæta, að Tékkar
senda allajafnan mjög sterkar
sveitir á stúdentamótin, enda
hafa þeir tvisvar hreppt efsta sæt
ið í slíkum mótum, eins og getið
var áður. — Að þessu sinni vor>u
þeir með mjög öfluga sveit, enda
hrepptu þeir þriðja sætið.
í fimmtu umferð töpuðum við
fyrir Rúmenum, hlutum einn og
hálfan vinning. Var það eina
þjóðin er við töpuðum fyrir, sem
hafnaði fyrir neðan okkur í riðl
inum. f sjöttu umferð kom enn
tap, að þessu sinni fyrir Vestur-
"Þjóðverjum. Hlutum við einn og
hálfan vinning gegn þeim, en
þegar þess er gætt, að Vestur-
Þjóðverjar lentu í öðru sæti £
úrslitakeppninni, og urðu raun-
ar jafnir Rússum að vinningum
þá má segja að naumast væri
hægt að gera sér skynsamlegar
vonir um betri útkomu gegn
þeim.
f næstu tveimur umferðum
vinna íslendingar svo tvo ágæta
sigra, gegn Búlgörum og Banda
ríkjamönnum, hlutu tvo og hálf-
an vinning gegn hvorri þjóð um
sig. Það skyggði að vísu allmik-
ið á sigurinn yfir Bandaríkja-
mönnum, að um hríð voru horf-
ur á því, að við ynnum þá með
enn meiri yfirburðum. En allt
um það höfðum við með þessum
tveimur sigrum bætt stöðu okk-
ar verulega og forðað okkur frá
neðsta sæti, nema því aðeins, að
við hlytum því lakari útreið
gegn Dönum í síðustu umferð.
Svo fór þó ekki. Við gerðum
jafntefli við Dani í síðustu um-
ferð. Urðum við endanlega jafn-
ir Dönum og Júgóslövum að
vinningum í sjötta, sjöunda og
áttunda sæti. En samkvæmt stiga
útreikningi hrepptu Danir sjötta
sætið, íslendingar það sjöunda
og Júgóslavar áttunda.
Hér fara á eftir lokaúrslit í
efsta flokki:
1. Rússland 24 % vinning
2. Vestur-Þýzkaland 24%
vinninga
3. Tékkóslóvakía 20% vinninig
4. Búlgaría 18 vinninga ;
Framhald & bls. 14