Morgunblaðið - 30.08.1968, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. ÁGÚST 1008
15
— Tekkóslóvakía
Framh. af bls. 1
grunaðir um -græaku verði
undir ströngu eftirliti.
6. Strangar reglur verði sett-
ar um ferðir til og frá
Tékkóslóvakíu.
7. Samband Tékkóslóvakíu og
Vestur-Þýzkalands verði
samskonar og milli A- og V-
Þýzka'lands.
8. Tékkóslóvakía skuldbindi
sig til að hafa samráð við
hin Varsjárbandalagsríkin,
hvað snertir samband lands-
ins við V-Þýzkaland.
9. Tékkóslóvakía dragi úr
sa-mstarfi við Rúmeníu og
Júgós'lavíu.
10. Hersveitirnar í Tékkósló-
vakí-u heyri eingön-gu undir
yfirstjórn Varsjárbandalags-
ins.
Dubcek reynir að skipa
flokksstjórn
Tékknes-kir ríkisstjórnar- o-g
flokksleiðtogar unnu að því í
dag að skipa flokksforys-tu, sem
bæði Tékkóslóvakar og Sov-
étmenn geta sætt sig við. Alex-
ander Dubcek sat á fundum
með ýmsum forystumönn-um í
dag í forsetahöllinni í Prag til
að reyna að finna lausn á brýn-
ustu vandamálunum.
f kvöl-d ræddu ýmsir fuiltrú-
ar ríkisstjórnarinnar og flo'kks-
ins við ritstjóra og opin-bera
starfsmenn og gáfu þeim skýrslu
u-m hvernig skilmálar vær-u. 'Þeir
voru eindregið varaðir við að
vera með augljósar ögranir.
Tilkynnt var, að um 650 þúsund
hermenn frá Varsjárbandalags-
ríkjunum fimm væru nú í Tékkó
slóvakíu.
Skorað var á sovétstjórnina
að flýta brobtfl-ubnin-gi herliðs
frá Prag og öðrum helztu borg-
um landsins, en ekkert svax
hafði borizt við þeirri áskorun.
Sovézka herstjórnin í Prag
hefur borið fram andmæli yfir
notkun orðsins „hernámslið".
Mörg blöð eru enn gefin út í
heimildarleysi. Þó seigir NTB-
fréttastofan að flokkstolaðið
Rude Pravo virðist hafa fundið
náð fyrir augum foringjanna í
Kreml.
Stjórnmálafréttaritarar bolla-
leggja nú, hvernig Dutocek
muni snúa sér í því, a’ð á leyni-
lega flokksþinginu um daginn
var kosin ný stjórn, þar sem vik
ið var úr öllum ábyrgðarstöð-
um þeim sem taldir voru vin-
veittir Sovétríkjunum um of.
Slóvakískir kommúnistar hafa
sagt, að þeir telji kosninguna
ógilda og Sovétmenn hafa sagt,
að fundurinn hafi verið ólög-
legur, þar sem leiðtogar lands-
ins hafi ekki kallað hann sam-
an, þar eð þeir hafi verið í
Moskvu. Er búizt við, að Dub-
cek muni grípa til þess ráðs að
kalla saman annað flokksþing
bráðlega.
Allmargar útvarpsstö’ðvar,
sem starfað hafa á laun síðan
innrásin var gerð hættu útsend-
ingum í dag. Allmargir blaða-
menn hafa lýst yfir gremju
vegna væntanlegrar ritskoðun-
ar og segjast ekki munu sætta
sig við hana og verði útgáfu
blaða þeirra hætt, ef þeir megi
ekki skrifa eins og skoðanir
þeirra og samvizka bjóða.
Hajek á heimleið
Jiri Hajek, u/tanTÍki'sráðherr-a
Tékkóslóv-akíu, kom flugl'eiðis til
Vín í d'ag. Hanin gerði ráð fyrir
að halda- til Pra-g á morgun. Síð-
an innirásin var gerð befur Hajek
f-a-rið til Bandaríkjanma, þar sem
hann flu'trti ávarp á fun-di öryggis
ráðsins og 'einnig hefur hann far-
ið til London og Bel-g-rad og átt
-viðræðiur við ýms-a ráðamenn á
þessum stöðum.
Dr. Ota Sik og þrír að-rir tékk-
neskir ráðhermr, sem voriU í Bel
grad í Júgóslavíu, þegar innrásin
var gerð, -héldu áileiðis til Prag
í dag. Áreiðanlegar heimildir
sögðu, að þeir hefðu farið hver í
sínu lagi af ótta við að þeim
yrði kainnski rænt af sovézkum
leyniþjónustumönnu-m.
Pravda segir að innrásin eigi
siauknum stuðningi að fagna
Sovézka blaðið Pravda skrif-
ar í miorgun, að mönnum um all
an heim sé n-ú farið að skiljast
að nauðSyniegt hafi verið að
gera innrásina, og víða sé henni
nú fagnað, þar sem menn halfi
(Verið á toáðum áttum áður. Vinum
kommúnistaríkjanna og þeim sem
fylgjandi séu almennum framför
um skiljist að innrásin hefði vetr
ið gerð m-eð hagsmuni tékknesku
þjóðarinnar fyrir augum og því
mæti hernámið auknum stuðningi
um gerválian heim. Ekki er
minnzt á, að þjóðþing Tékkóslóv
akíu fordæmdi innrásina opinber
lega í gær. Pravda segir, að
herliðið sé ekki í Tékkósilóvakíu
sem hernámslið, heldur til að
sýna vináttuþel í garð Tékkó-
slóvalka. Pravda segir, að ein-
staka gagnbyltingarsinnar reyni
að ófrægja samkomulagið og
spilla fjrrir að það verði að veru
leifca en þeir muni ekfci hafa er-
indi sem erfiði.
Tass fréttastafan sagði í kvö'lid
að meirihluti tékknesku þjóðar
innar vildi að ástandið í. land-
inu kæmist í eðlílegt fyrra form.
Stjórnmálasérfræðingar í
Mosfcvu segja að þetta sé ábend
in-g til Dubceks um að taka hið
bráðasta upp réttlínu kommún-
isma aftur, ef hann vilji að her
námisríkin láti sveitir sínar fara
brott úr landinu.
Hasek kosinn aðalritari slóv-
ensku deildarinnar.
Kommúnistaflokkur Slóvakíu
kaus í dag einróma Gustav Has-
ek, aðstoðarutanríkisráðherra, að
allritara sinn í stað Bilaks, en
Bilak var oft nefndur svikari
fyrsitu dagana eftir ínnrásina og
álitið að hann hefði átt þátt í
að Savéfrí'kin sendu hersveitir
inn í Tétokósftóvakíu. Fundurinn
lýsti yfir samstöðu rneð sam-
þykfct Moskvufundarins, en krefst
þess að skýrt verði frá því hven
ær herliðið hverfi að fullu og
öllu úr landinu, og sé nauðsyn
legt að það verði mjög fljótlega.
í yfirlýsingu sem fundurin-n gaf
út segir, að kosningar þær sem
fram hafi farið á flokkáþinginu
í Prag í fyrri vifku, skuli vera
ógildar, þar sem aðeins fáir full
trúar frá Slóvakíu hafi haft
tækifæri til að sitja þingið. Hus
afc var meðal þeirra Slóváka,
se.m var kjörinn í forsætiisráð
fliokksins þá. Fundurinn lýsti
einnig yfir eindregnum stuðn-
in-gi við Dubcek og vottaði hon
um óskorað traust sitt.
Rúmenar mótmæla enn.
Forsætisráð rúmenska komm-
únistaflokksins krafðist þesis í
dag, að allt. erlent herlið yrði á
brott frá Tékkáslóvakíu sem
fyrst og tékkneska þjóðin fengi
að ráða m-áilum sínum í friði.
Lýst var yfir samtöðu og sam-
úð með Tékkóslótvökum í þeim
erfiðleikum sem að þeim steðj-
uðu. Þetta er hið fyrista, sem
rúmanska stjórnin hefur birt, eft
ir Moskvufundinn. Öll helztu
biöð landsins birtu yfirlýsing-
una og hún var lasin upp í
fréttastofunni Agerpress.
Málgagn póLSka kommúnista-
flossins Trybuna Ludu varaði í
dag Rúmena við því að leggja
svo mikið kapp á að fordæma
'aðgerðir Varsjlártoandalagsríkj-
anna firnm í Tékkóslóvakíu. Það
væri mjög varasamt að hugsa
meira um eigin hag en hagsmuni
Vansjiárbandalagsins og alheims
kommúnismans. Ceausescu flokks
leitogi er harðlega gagnrýndur
og sömuleiðis ýmisiegt í stefnu
Rúm-ena, m.a. afstaða þeirra til
V-iÞýzJkalands, en stjórnmála-
sambandi var komið á milli þess
ara ríkja þrátt fyrir harða and
stöðu ýmissa kommúnistaríkja.
Albanska fréttastofan réðst í
dag á Sovétmenn og Tékkósólv
aka og kallaði samþykkt Moskvu
fundarins „auðvirðilegt samsæri“
se-m gert væri á kostnað tékkn-
esku þjóðarinnar, hins sanna
sósi-alisma og frelsisins.
A-Þjóðverjar sýna samúð.
Fréttaritari AP í Austur Ber-
lín segir, að fjölmargir Austur-
Þjóðverjar sýni samúð með Tékk
óslóvökum á þann eina hátt, sem
þeim er kleift. Það er að fara
í tékknestou verzlunar- og m-enn-
ingarmiðstöðina í A-Berlin og
festa kaup á ýmsum v-arningi og
póstkortum frá Tékkóslóvakíu.
Síðustu daga hefur verið þang-
að stöðugur straumur viðsikipta
vina og fréttaritarinn kveðst
hafa hitt marga A-Þjóðverja að
máli og hafi allir lýst eindreg
inni samstöðu með hinum tékkn-
esku vinum. Blöð í Austur Berl
ín sÖgðu í dag að ákveðin öfl
í Prag reyndu að vinna gegn
samlþykkt Moskvuifundarins.
Háttsettur embættismaður jap
önSku stjórnarinnar Fuijyama
sagði í dag að óttast væri í Jap-
an, að hernaðaríhlutun Sovét-
ríkjanna í Tékkóslóvakíu kynni
að draga úr friðartoorfum í Viet
nam.
AP-fréttasofan hefur það eft-
ir bandárískri konu, sem var á
ferð í Prag, þegar innrásin var
-gerð, að fyrsta sovéska flugvél-
in, sem lenti á vellinum í Prag
hafi beðið um lendingarleyfi, þar
sem hún væri í nauðum stödd.
Þegar vélin hafi verið lent, hafi
þust út úr henni hópar alvopn-
aðra herm-anna og hafi þeir sam
stundis laigt undir si-g flu.gturin-
inn og aðrar byggingar á flug-
vellinum.
f Vínarborg var sagt í dag, að
390 Tékkásióvakar hefðu beðið
um hæli sem pólitískir flótta-
menn, síðan innrásin var gerð.
Utanríkisráðlherra Ítalíu Giu-
seppe Medici skoraði í dag á
Sovétstjórnina að kveðja her-
lið sitt brott frá Téikkóslóvakíu
og reyna að öðlast aftur traust
vestrænna rikja. Hann bað Sov
étríkin að florðast að lenda í al-
gerri einangrun vegna þess
sem gerzt hefði í Tékkóslóvakíu
Ráðherrann sagði þetta á þing-
fundi. Hann minnti á nauðsyn
AtlantShaiflsbandalagsins • og
toivatti menn til að stan-da fast
isaman um NATO. Það vakti at-
hygli: að engin mótmælahróp
toeyrðust frá kommúnistum og
vinstri mönn-um, þegar ráðtoerr-
ann sagði það.
Flugumtflerð til og frá
Prag mun væntanlega ekki kom
in í eðlilegt horf fyrr en um
miðjan septemtoer að því er
Skandinaviska fLugfélagið SAS
tilkynnti í dag SAS kveðst hafa
flengið boð frá CSA, tékkneska
flugfélaginu um þetta í dag.
- HUMPREY
Framhald af bls. 1
Pairís, sem er mágur Edwards
Kennedys,
Búizit var við því að Hump-
hrey tilkynonti nafn varafarseta-
efnisins um hádegi í dag eftir
staðartíma (kl. 5 sd. ísl. tími),
en tilkynningin drógst á langinn,
og það va-r ekki fyrr en klukkan
4.30 að staðartíma að Humphrey
boðaði fréttamen-n til fundar. Til
kynnti ha-nn þeim þá að h-anin
óskaði eftir Muskie í framboðið,
og sagði jafnframt að Muskie
væri -einn færasti og ágæta'srti
fulltrúi Ölduingad'eildar B-anda-
ríkjaþings. Ekki var Edm-und
Mu'ski-e viðstaddur á fund'inum.
M-us'ki-e er af pól-skium æt.t:um,
og kom fyrst fr-arn á sjónarsviðið
fyrir 14 áru-m, þegar hann var
kjörinn ríkisstjóri í Maine, og
vamn það embætti úr h-öndum
republitoan-a, -sem -1-engi höfðu
h-aldið því. H-efur hon'um tekizt
að afla demókrötum mikils fyl-gis
í ríkinu, og efla aðstöðu flofcks-
ins í h-eild þar. Hann er rómv-ersk
kaþólskrar trúar, kvæn'tur og
fimm barna faðir.
AtkvæðagreiSsIan
Atkvæðagreiðsla um fors-eta-
efnin fór fram með niafnakalli,
þanni-g að talsmen-n þingnefnda
hvers rfbis skýrðu frá því m-unn-
lega hvennd-g a-tkvæði þess skipt-
ust. Voru ríkin lesin upp í staf-
rófsröð, og þegar kom að Penn-
sylvaníu náði Humphrey til-
skyldu atkvæðama-gni til útnefn-
ingar, en til þess þurfrti 1312 at-
kvæði. Þegar svo t-alnin-gu var
lökið lýsti fu-ndarstjóri, Carl
Albert frá Okl-a-hom'a, því yfir að
Hubent H. Humphney væri fcj-ör-
inn frambjóðandi flokk-sins við
fons-etakosningarnar í nóvember.
í heild féllu a'tkvæði s-em hér
s-egir:
Hubert H. Humphrey 1761|.
Eug-ene McCanthy 601.
Geonge McGovern 146i.
Ch-anniing Phillips 67i.
Dan Moore 17i.
Sextugsafmœli:
Ágúst Sæmundsson
ÁGÚST Sæmundsson, já það er
staðreynd, hann er fæddur 30/8
1908, svo ekki verðiur uim viiMsrt,
ég -get ekiki á m-ér setið að stinga
aðeins ni-ður penna sv-onia rétit til
að minmas't þess-a sextuiga ungl-
ings, því svo kemur hairun tnú
mér fyrir -sjónir. Okk'ar kynni eru
að vísu ekki búin að vera löng,
en þeim miun ánægju-liegri og
betri eftitr því -sem tíiminn líður,
ég segi! Mætrti íslenzkia þjóðin
eilginast- í friaimrtíðjnni miatriga sLítoa
somu sem Ágús-t Sæmunidss'On þá
væri vei. Ég segi þetrta ekiki til að
rýra toliut samiferðamamna toans
eða m-inna við íslendiingar eigium
-sem betur fer milkið af góðu
fólki! Qg þesis vagna enu nú þesis-
ar lín-ur skrifaðar. Ágúst Sæ-
mundsson, þessi borg-firzki
svei'tadrengur, h-efir rei-st sér
óbrotgjarnan minnisvarða nú
þegar í dag, með sínum
dugnaði og farsælum viðskipt-
um við samferða-menn sína.
Ágúsit er stoapanidi tengiiliðiuir ef
svo mætrti að orði komaisit. Viið
fsl-endirngar vænum ekki það í
dag sem við enuim þó, ef manna
einis og Ágústs h-efði ektki notið
vi-ð, giuð hefir gefið honum sbap-
andi forystuihæfilLeikia, ag sem
betur fer hef-ir harnn reynzt mað-
tur tii -að norta þá, sínu starfs-
fóLki til -góðs. Ágúsit er aifiger-
amdi maður! Hneiinin og beinn
kemiur að hLutuinium eiins og hainrn
er kiæddur, þú hefir ha-nn þar
eins og h'amm er, efckent hjóm
eða sýndanmerbnskia bana Gúsrti
Sæ-m, þanini-g kernur h-ainn mér
fyriir siónár!
Ágúst e-r haimingj-usamuT mað-
ur hamn á góða konu, lífsföru-
naut sem staðið hefir við hlið
bans í blíðu og stríðu, styrtot
hann til ráða og dáða. Þau eiga 5
mamnvæni-sg og elskiuteg börm. Og
þó að akkert a-nmað kæmá til en
bamiabarmið og -gott heimili, væri
ástæða til að óska aífimiætisbam-
inu hjantarulega tii hamimgju með
dagi-n-n. — Lifðu heiLL
— Steini.
Edward Kenm-edy 12f.
Paul Bryamt li.
James Gray i.
George Wallace i.
Úrslitin vökrtu feikna ánægju
meðal stuðningsm-amma Hump-
hreys, sem hófu -hróp og köll, og
veif-uðu borðurn mieð ál-etruðum
vígorðum m-eðam hljómsveit lék
„Happy d-ays are here -again“.
Þegar á ný -urðu -greind orða-
skil í þings-almum, lagði James
Ronan, formaður þinignefnda.rinn
ar frá Illinois, til að þingið kysi
Humphrey m-eð samhljóða artkv.
-forsetae-fni flokksins, og tók
meirihl-uti fulltrúa undir þá til-
lög-u m-eð fagnaðarópu-m, en aðrir
-hrópuðu: „Nei“. Fundarstjóri ósk
aði þá eftir því að þeir sem væru
tiUög-unni -samþyktoir lét-u 'til sím
h-eyna, og g-erðu þei-r það óspant.
Láðist fundarstjóra að spyrja -um
-mótatkvæði, og við það sat.
Blökkumaður og þjálfari
Meðal þeirra sem atkvæði
hlurtu í atkvæðagreiðslunni, var
sér-a Channing Phillips, eins og
fram kem-ur í upptalmingu-nni hér
að fram-am. Séra Phillips er
blökbumaður frá Washington,
höfuðborg B-andaríkjianina, og
fynsti blöktoumaðiurinn, ®em n-okk
urntíma hef-ur komið til greina
sem fors.etaefn-i stóru flokk-ainna
tveg-gj'a.
Einrnig vakti það arthygli að
Paul Bryant skyldi fá þarna at-
kvæði, en hann er þjálfari há-
skól-aliðs Alabam-a í svonefndum
„fótbolta“, sem mjög er vinsæll
í Bandarí'kjiunum, en á efckert
skylt við evrópska kmaittspyrnu.
Meðan á artkvæðagreiðslummi
stóð vonu ýmsir andstæðingar
Humphreys að reyna að fá fundi
flokksþimgsins frestað, og jaflmvel
-að fá þingið flutt frá Ohicagö
vegna óeirðanna þar. Fremstur í
þessum flokkí var Donald Peter-
son, formaður Wisconsin-nefnd-
arin-nar. Þrátt fyrir ítrek-aðar til-
raunir þessara fulltrúa, varð
þeim ekki ágengt.
McCarthy vill ekki samstarf
Humpbrey varaforseti fór
þess á leit við tvo helztu keppi-
nauta sína, þá McCarrthy og Mc
Gaven, að þeir stæðu við hlið
hans á ræðupaili í kvöild, þegar
þing demókrata kemur saman til
LOkafundarins. McCarthy neitaði
þessum tilmælum, enda hafði
hann áður lýst því yfir að hann.
væri allis ekki vi-ss um að geta
stutt framboð Humphreys sem
sorsetaefni flokksins.
Tilgangur Humphreys með því
að mæta á ræðupalli meðhelztu
keppinautunum var að reyna að
sameina flokkinn á ný eftir
flotokdþingið, en háværar radd-
ir hafa heyrzt um nauðsyn þess
að stofna nú nýjan flokk óán-
ægðra demókrata. McGoven svar
aði tilmælunum ekki beint, helid
ur sagði hann: „Ef ég verð beð
inn að mæta á fundi flokka-
þingsins, geri ég það. En ég
virði rétt sérhvers annars fram
bjóðanda til að neita að mæta“
Áttu þessi síðustu orð við ákvörð
un MrCarthys.
Síðar í dag hét McGoven þvl
að vinna að kjöri Humphreys,
en gat þess jafnframt að fram-
lag hans á þeim vettvangi gæti
ekki orðið mikið, þar sem hann
væri í framboði til endurkjörs
sem öldungadeildarþingmaður
Suður Dakota. Kosningabarátt-
an heima fyrir verður tímafrek.
sagði McGoven, og gefur lítil
tækifæri til baráttu fyrir kjöri
Humpreys.
Jafinframt því sem hann hét
Humphrey stuðningi, benti hann
á þann mikla skoðanaágreining,
sem milli þeirra ríkir. „Ég vil
taka það skýrt fram,“ sagði Mc-
Goven, „að í stuðningi mínum
Framh. á bls. 23.
Atvinnurekendur
Viðskiptafræðingur með góða og langa starfsreynslu
óskar eítir framtíðarstarfi. Er vanur skipulagningu,
stjórn og rekstri fyrirtækja, erlendum bréfaskriftum
og öllum almennum skifstofustörfum. Þeir sem vildu
sinna þessu leggi nöfn sín og símanúmer í pósthólf 604
fyrir 3. september.