Morgunblaðið - 07.11.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. NÓVEMBER 19fi8

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjómarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritetjórn og afgrei'ðsla
Auglýsingar
Askriftargjald kr. 130.00
1 lausasölu
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bj'amason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbj örn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
Kr. 8.00 eintakið.
ÚRSLIT FORSETA-
KOSNINGANNA
Dichard M. Nixon verður
næsti forseti Bandaríkj-
anna. Hann fékk töluvert
fleiri kjörmenn en Hubert
Humphrey, en þegar þetta er
ritað er atkvæðamagn þess-
ara tveggja frambjóðenda
mjög svipað.
Benda allar líkur til þess að
framboð Wallace fyrrum rík-
isstjóra í Alabama hafi vald-
ið ósigri Humphreys. Wallace
fékk að vísu miklu minna
fylgi heldur en skoðanakann-
anir höfðu spáð honum. Engu
að síður hefur framboð hans
skapað þriðja aflið í banda-
rískum stjómmálum. Má
vel svo fara að það hafi
veruleg áhrif á þróun þjóð-
mála í Bandaríkjunum á næst
unni. En þótt Republikanar
hafi nú unnið Hvíta húsið
hafa þeir orðið fyrir veru-
legum vonbrigðum með þessi
kosningaúrslit. Þeir höfðu
gert ráð fyrir að vinna meiri-
hluta í fulltrúadeild þingsins.
En því fer víðsfjarri að þeim
hafi tekizt það. Þeir hafa að
vísu unnið nokkuð á í þing-
kosningunum, bæði til full-
trúadeildarinnar og öldunga-
deildarinnar. En Demókratar
halda þar þó áfram öruggum
meirihluta. Aðstaða Nixons
verður því að ýmsu leyti
örðug. Þess er þó að gæta, að
Suðurríkjademókratar munu
ýmsir fúsari til samstarfs
við Nixon en þeir voru á síð-
asta kjörtímabili til samstarfs
við Lyndon Johnson. Hann
hafði yfirnæfandi meirihluta
í báðum þingdeildum en átti
þó oft í miklum erfiðleikum
með að koma málum sínum
fram.
★
Hinn frjálsi heimur hefur
fylgzt af miklum áhuga með
forsetakosningunum í Banda-
ríkjunum. Bandaríkin eru
forusturíki hins vestræna
heims. Er það ekki ofmælt,
að þau hafi um langt skeið
verið brjóstvörn vestræns
lýðræðis. Það er því mjög
þýðingarmikið að með hið
mikla vald Bandaríkjaforseta
fari mikilhæfur, víðsýnn og
hygginn stjórnmálamaður.
Richard Nixon hefur verið
mjög umdeildur maður með-
al þjóðar sinnar. En honum
hefur verið sýndur mikill
trúnaður. Hann var ungur
kosinn á þing, fyrst til full-
trúadeildarinnar og síðan til
öldungadeildarinnar. Þegar
Republikanar unnu sinn
mikla sigur undir forustu
Eisenhowers árið 1952 varð
Nixon varaforseti og gegndi
því embætti í 8 ár. Hann féll
með örlitlum atkvæðamun,
þegar hann bauð sig fram í
forsetakosningunum 1960 á
móti John F. Kennedy. Síðan
bauð hann sig fram til ríkis-
stjóraembættis í Kaliforníu,
sem er heimaríki hans, en
féll fyrir Edmund Brown.
Segja má að það gangi
kraftaverki næst að stjórn-
málamaður, sem fyrir 8 árum
hefur fallið í forsetakosning-
um skuli nú ná kjöri sem for-
seti Bandaríkjanna. Sýnir
það að sjálfsögðu að Richard
Nixon er dugmikill stjóm-
málamaður. Engu að síður
mun það skoðun margra Ev-
rópubúa að Bandaríkjunum
hefði borið nauðsyn til örugg-
ari forustu en líklegt er að
Nixon geti veitt þjóð sinni.
Það er hins vegar gömul
staðreynd og ný, að þeim sem
guð gefur embætti gefur
hann einnig vit og þroska til
þess að gegna því.
Athyglisverð er hin geysi-
mikla þátttaka í þessum
forsetakosningum í Banda-
ríkjunum. Mjög hafði verið
rætt um og gert ráð fyrir að
kosningaþátttaka nú yrði
miklu minni en oft áður. Var
sú skoðun byggð á því að
fjöldi fólks hafði lýst yfir að
það hirti lítt um, hvor þeirra
yrði kjörinn Hubert Hump-
hrey eða Richard Nixon. En
þetta fólk sá að sér á síðustu
stundu og gegndi þeirri frum
skyldu sinni sem borgarar í
lýðræðisþjóðfélagi að fara á
kjörstað og taka afstöðu til
manna og málefna. Það er
ósk og von hins lýðræðis-
sinnaða heims að Bandarík-
in verði undir forustu nýrrar
ríkisstjórnar fær um að veita
þá þýðingarmiklu forustu,
sem lífsnauðsynleg er í bar-
áttunni fyrir frelsi og mann-
réttindum í heiminum.
STJÓRN NORSKU
BORGARA-
FLOKKANNA
jC'ftir síðustu kosningar, sem
^ fram fóru til norska
Stórþingsins fyrir þremur
árum, mynduðu hinir fjóru
borgaraflokkar í Noregi sam-
eiginlega ríkisstjóm. Verka-
mannaflokkurinn hafði þá
farið með stjórn í Noregi nær
óslitið frá stríðslokum. Mis-
jafnlega var spáð fyrir hinni
nýju stjórn borgaraflokk-
anna. Verkamannaflokkurinn
og málgogn hans héldu því
fram, að stjórnin væri sjálfri
FRANKLIN R00SEVELT :
HERBERT H00VER
J1
15Í016Í433 (87)
HERBERT H00VER
ALFREÐ SMITH
------
L
1924

CALVIN COOLiDGE
J0HN DAVIS
R0BERT LAF0LLETTE
15,725,016 (382)
8,385,586 (136)
4,822,856 (13)
Ind. Progressive
1916
inminitwi

cota.

W000R0W WILS0N
CHARLES HUGHES
9,129,606 (277)
8,538,221 (254)
l/UASKA
í 3
L_______
HaWAII
4
W00DR0W WILS0N 6,286,214 (435)
THE000RE R00SEVELT 4,216,020 (88) Progressive
WILLIAM TAFT 3,483,922 (8)
sér sundurþykk. Hik og
stefnuleysi myndu móta störf
hennar.
Þessi spá hefur ekki rætzt.
Ríkisstjórn Per Bortens hef-
ur reynzt mjög vel starfhæf
og samkomulagið innan henn
ar hefur í stórum dráttum
verið gott.Hinsvegarmá segja
að ekki sé um neinar stór-
breytingar að ræða frá þeim
árum, er Verkamannaflokkur
inn fór með völd. Stefnan í
utanríkismálum hefur verið
óbreytt. Utanríkisráðherra
Bortnstjórnarinnar, John
Lyng, leiðtogi Hægri flokks-
ins hefur í öllum aðalatrið-
um fetað í fótspor Halvard
Lange, sem verið hafði utan-
ríkisráðherra Noregs í um 20
ár og getið sér hið bezta orð.
Yfirleitt má segja að stjóm
borgaraflokkanna hafi fam-
azt vel. Stöðugrar þróunar
gætir í norskum efnahags-
og atvinnumálum undir for-
ustu hennar og stjómin á
mörgum ágætum mönnum á
að skipa.
Á næsta ári fara fram al-
mennar þingkosningar í Nor-
egi. Verður að sjálfsögðu
engu spáð fyrirfram um úr-
slit þeirra. En hver sem þau
verða, mun það þó almenn
skoðun, einnig í Noregi, að
heppilegt hafi verið að takast
skyldi að skapa nokkurn tví-
kost í norskum stjórnmálum.
í næstu kosningum verða
átökin á milli Verkamanna-
flokksins annars vegar og
hinna fjögurra borgaraflokka
hins vegar. Kommúnistar
mega hins vegar heita algjör-
lega þurrkaðir út í Noregí.
Mættum við íslendingar
gjarnan hafa hliðsjón af því
fordæmi frænda okkar Norð-
manna.