Morgunblaðið - 22.02.1969, Qupperneq 20

20
MORGUN'BLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. FEBRÚAR 1969.
Undanþóga fntlnðs fólks frá
reglum um stöðu ökutækju
- RÆÐA BJARNA
Framhald af bls. 19
við slíkt fæst. Þá er það einnig
algjör misskilningur sem kom
fram, að hin væntanlega efna-
hagssamvinna Norðurlanda væri
nú stofnuð í því skyni, að kljúfa
E.F.T.A. samtökin niður.
Það er mjög athyglisvert, að
einmitt í þessari viku er það haft
eftir forsætisráðherra Finnlands,
að hann leggi höfuðáherzlu á að
koma þes-sari Norðurlandasam-
vinnu á, til þess að halda því,
sem áunnizt hafi með EFTA. —
Til þess að EFTA geti haldið
sinu samstarfi ótruflað, hvað sem
verði um þátttöku sumra aðildar-
ríkjanna í öðrum samtökum. —
Þetta er hans skilningur á því
viðfangsefni. Við komumst ekki
hjá því að gera okkur grein fyrir
þýðingu þessara alþjóðlegu sam-
taka fyrir okkur, þegar til lengd-
ar lætur, ef við ætlum, og reyn-
um, að búa hér öruggara og
betra atvinnulíf heldur en við
höfum átt við að búa áður. ís-
lendingar eru ekki fremur i
þessu en öðru undantekning frá
því, sem hvarvetna á sér stað.
RÍKIÐ STENDUR FYRIR
GRUNDVALLARFRAM-
KVÆMDUM
Ég vildi. einnig minnast á það,
sem stundum er sagt, að þegar
ríkið hafi með ráðstöfun eins og
gengislækkuninni miðað að því
að skerða hlut annarra, gæti
þess ekki nóg í þess eigin að-
gerðum og framkvæmdum. Skatt
ar séu ekki lækkaðir. hvorki bein
ir, né tollar, og kröfur ríkisins á
hendur almenningi haldist hinar
sömu og áður. Að þessu var vik-
ið í þeirri greinagerð, s-em ég
las upp áðan, og það er rétt. að
hin svokallaða samneyzla, þ. e.
a. s. framkvæmdir ríkis og sveit
arfélaga hafa vaxið lítillega, þó
ekk; hlutfallslega eins mikið og
áður, þegar framkvæmdir
annarra aðila hafa minnkað. —
Þetta kann að koma kynlega fyr-
ir og er þess vert, að um það sé
rætt meira heldur en oft vill
verða. Að vísu hafa víðtækar
ráðstafanir verið gerðar til þess
bæði fyrr og nú að draga úr
þennslunni. þannig að bún verði
ekki eins ör eins og hún áður
var. En engu að síður er þarna
haldið áfram miklum fram-
kvæmdum. En mundu borgar-
arnir sætta sig við það og una
því, að dregið væri úr ráðstöfun-
um til aukningar heilbriffðis, til
löggæzlu til samgöneumála, til
skóla og menningar fyrr heldur
en í síðustu lög. Og mundu menn
ekki þvert á móti segia, að rík-
inu bæri skylda til á samdráttar-
tímum að reyna að halda sem
flestum i sinní þjónustu að auka
ekki með beinum uppsöanum á
mannafla á hót> atvinnulevsingja.
Ég hygg. að flestir átti sig á
þessu, þeaar þeir skoða málið.
Ríkið stendur fyrir þeim arund-
vallarframkvæmdum og fullnæg-
ir þeim frumkröfum bjóðfélags-
ins, sem eru miklu síður sveigj-
anlegar heldur en þær kröfur,
sem hver emstaklingur gerir sér
til handa. oe þes<; veena mundi
það hafa ósveiajanlegar afleið-
ingar og v°rða til að auka á vand
ræði, ef harkaleea væri d,r'egið úr
framkvæmdum hiá r>kinu eða
samdráttur æt+i sér stað i þeirri
lífsnauðsvnleeu starfsemi. sem
það annast og sannast að segía
oft við ótrúl°ea erfið skilyrði oe
frumstæð miðað við það, sem er
víða annars staðar.
Nú er það Ijóst. að gengislækk
unin. sem nú þegar hefur skap-
að sjávarútvesi, iðnaði og ým-
íssi annarri þjónustustarfsemi, t.
d. flugfélögum vegna aukinna
mannflutninga og þjónusrtu inn-
anlandg eins og gistihúsarekstri.
mögleika, sem þessir aðilar hafa
ekki haft um langt bil áður.
Þessi ráðstöfun getur orðið gangs
laus, ef menn kunna sér ekki hóf,
ef menn gera sér ekki grein fyrir
því, að ráðstöfunin er gerð vegna
þess, að þjóðarheildin hefur
minna fé handa á milli heldur en
áður var. Þess vegna er það þýð-
ingarlaust og bitnar á mönnum
sjálfum, áður en yfir lýkur, ef
hver og einn segir: Ég vil hafa
jafngóð kjör eins og þau voru
bezt, þegar bezt lék í þjóðfélag-
inu. Ég uni engri kjarskerðingu
frá því, sem þá var. Erfiðleikar
okkar núna eru ekki meiri en
það, eins og sagt hefur verið af
sumum stjórnarandstæðingum,
að þjóðartekjur okkar eru núna
sambærilegar við það, sem þau
voru fyrir 6—7 árum. En skerð-
ingin, sem menn þurfa að taka á
sig til þess að sleppa úr þessum
vandræðum er þá heldur ekki
meiri en gvo, að menn sætti sig
við svipað og þó vonandi ívið
betri kjör heldur en þjóðin hafði
á þessum árum. Vegna þess að
atvinnuvegirnir hafa jafnóðum
látið launþega og allan almenn-
ing njóta góðs af þeim auknu
tekjum, sem þeir fluttu í þjóð-
arbúið, þá verður almenningur
að táka á sig sams konar eða svip
aða skerðingu eins og atvinnu-
vegirnir í heild. Þannig að menn
geri sér grein fyrir, að með svip-
uðum hætti eins og þjóðarfram-
leiðslan, þjóðartekjumar á mann
eru nú svipaðar því. sem var á
árunum 1962, 1963, þá mundi all-
ur okkar vandi leystur, ef menn
hver og einn mundi una við svip
aðan hlut eins og menn þá höfðu.
Og það er síður en svo, áð sá
hlutur sé í eðli sínu s“már. Þrátt
fyrir það mundi ísland vera í
hópi þeirra landa, sem getur boð-
ið sínum þegnum eina bezt lífs-
kjör. Það er rétt að við mundum
ekki vera jafnframarlega í hópn-
um eins og við vorum á árunum
1965 og 1966 og framan af 1967,
en við mundum vera meðal
þeirra þjóða, sem við bezf lífs-
kjör eiga að búa. Meðan við bú-
um við þær sveiflur í atvinnulífi,
sem við gerum, verðum við að
vera reiðubúnir tii þess að taka
þá á okkur óþægindin af þeim
og fátt er í raun og veru frá-
leitara heldur en þegar sumir
segja, þetta kemur af því, að við
treystum of mikið á síldarævin-
týrið og annað slíkt. Eins og
þjóðin væri nú betur á vegi
stödd, ef hún hefði ekki ausið
upp úr þeirri miklu auðsupp-
sprettu, sem gert var á þessum
árum? Nei, einmitt á þessum ár-
um öðluðust margir margháttuð
tæki og þægindi, sem þeir halda
áfram að njóta og eru þess vegna
miklu betur undir erfiðleikana
búnir nú heldur en áður var,
þetta er augljóst ef menn fást
til þess að skoða þetta eins og
það er í raun og veru. Hitt skul-
um við svo játa, að það er alltaf
erfitt að sætta sig við það að fá
minna í hlut heldur en áður var,
en hvort sem mönnum þykir það
erfitt eða ekki, þá er það óhjá-
kvæmileg staðreynd, að það
verða menn að gera, og spurn-
ingin er nú þessi: Vilja menn
gera það á þann veg, að allt
lendi í upplausn og vandræðum,
eða vilja þeir gera það að for-
sjá og hyggindum, þannig að við
getum sem fyrst komist úr þeim
erfiðleikum, sem við erum nú í
og sótt fram til betri og blóm-
legri tíma.
Er forsætisráðherra hafði lok
ið máli sínu tók næstur til máls
Ólafur Jóhannesson. Hann þakk-
aði í upphafi málsins fyrir skýrsl
flutningin, þótt hann hefði kosið
að hafa þar nokkurn annan hátt
á. Ástæða væri til, að fleiri
ráðherrar gerðu í skýrsluformi
grein fyrir stöðu hinna ýmsu
málaflokka. Ólafur vék síðan
máli sínu að peim þáttum efna
hagslífsins, sem hann kvað al-
varlegastan, skuldir þjóðarbús-
ins út á við og atvinnuleysið.
Menn spyrðu hvernig yrði staðið
undir þeim skuldum og enn hefði
sigið á ógæfuhliðina. Ástæða
væri til að spyrja hvað erlend
ar skuldir hefðu vaxið um eftir
síðustu gengisfellingu. Með þessu
væri hann ekki að gera því
skóna, að slík lán væru ónauð-
synleg, en hafa skyldi í huga
að þau þyrfti að greiða. Væri
nú kominn tími til að stöðva er-
lendar lántökur.
f tilefni af minnkuðum inn-
flutningi risi sú spurning hvaðan
ríkið ætlaði sér að afla tekna
í stað skertra innflutningsgjaida.
Að vísu yrði ríkinu tekjuauki
af völdum gengisfellingar, en
Ijóst væri að gengisfellingar
væru ekki það ráð sem menn
hugðu, þannig yrði landinu adlrei
stjórnað til frambúðar.
Núverandi efnahagsvandi staf
aði sumpart af óviðráðanlegum
ytri orsökum og væri sumpart
sjálfskaparvíti. Til jafn stór-
felldra vandræða hefði þó aldrei
komið, ef hægt hefði verið að
halda verðbólguþróunninni í skef
um.
Gylfi Þ. Gíslason, viðskipta-
málaráðherra, var næstur á mæl
endaskrá. Gerði ráðherrann sam
anburð á stefnu ríkisstjórnar-
innar og stjórnarandstæðinga.
Stefna stjórnarinnar væri í stuttu
máli: Rétt gengi íslenzku krón
unnar, þannig að útflutningsat-
starfa á eðlilegan hátt. Banka-
vextir yrðu á hverjum tíma þann
ig að sparifjármyndun í land-
inu stæði undir fjármagnsþörf
atvinnulífsins. Á tímum samdrátt
ar eins og nú gerðist væri hins
vegar eðlilegt, að Seðlabankinn
örvaði atvinnulífið með útlánum
fram yfir sparifjármyndunina.
Innflutningsfrelsið, sem fært
hefði neytendunum aukið vöru-
val og hagstæðara verðlag, yrði
að varðveita. Kaupgjald í land-
inu ætti að fara hækkandi í
samræmi við auknar þjóðartekj-
ur, svo sem verið hefði.
Sú stefna, «em stjórnarand-
stæðingar biðu upp á væri þessi:
Rangt gengi íslenzkrra krónu,
sem aðeins yrði haldið uppi með
útflutningsuppbótum og lögbund
inni kjaralækkun. Taumlaus út-
lán bankanna og lækkaðir vext
ir, sem óhjákvæmilega h'lyti að
ríða fjárhag þjóðarinnar að fullu
Þessi stefna stjórnarandstöð-
unnar væri úrelt afturhalds-
stefna, sem hefði gengið sér til
húðar fyrir 30—40 árum síðan.
Höft hefði hvergi borið jákvæð-
an árangur nema sem bráða-
birgðaúrræði til stutts tíma. Stjón
arandstæðingar vildu afturhvarf
til fyrri tíma, stefna þeirra væri
hin eina sanna aftuhaldsstefna
sem boðuð væri hér á landi.
Næstur tók til máls Lúðvík
Jósefsson. Taldi hann ráðherra
hafa farið með rangt mál, er
hann segði stjórmarandstöðuna
beita sér gegn því, að gengi
krónunnar væri rétt skráð. Al’l-
ir væru sammála um það atriði.
Hitt greindi menn svo á um,
hvað efnahagsstefna tryggði bezt
rétt gengi.
Enginn vafi léki á að mikill
vandi hefði verið á höndum í
haust, þegar gengið var fellt.
Gjaldeyriseign landsmanna upp-
uppurinn, atvinnuleysi ríkjandi
um allt land, samdráttur í iðn
aði og landbúnaði og minnkandi
framkvæmdir í öllum greinum.
Þennan vanda hefði gengisfell-
ingin átt að leysa en reynslan
sýndi annað. Að framleiðslutæk-
in væru nýtt til fulls, og að
þjóðarbúinu sé þannig forðað frá
hundruð milljóna króna tapi, er
miklu mikilvægara heldur en að
halda uppd frjálsum innfluttningi
og rétt skráðu gengi.
Að lokum bar Lúðvík fram til-
lögu í nokkrum liðum og tjáði
hana lausn á aðsteðjandi vanda.
Magnús Jónsson. fjármálaráð-
herra, svaraði því næst fyrir-
spurn Ólafs Jóhannessonar um
erlendar lántökur eftir gengis-
fellinguna í nóvember. Tekin
hefðu verið þrjú erlend lán. Eitt
að upphæð þrjár millj. marka til
smíða á strandferðaskipum. Ann
að að upphæð tvær millj. marka
til Vestfj arðaráætlunar og hið
þriðja átta millj. marka til Norð
urlandsáætlunar.
Boðsmót TBR
EFTIR fjórar umfer’ðir á Boðs-
móti Taflfélags Reykjavíkur, er
Guðmundur Ágústsson efstur
með 3 14 vinning. Næstir Guð-
mundi að vinningum eru Andrés
Fjeldsted, Benedikt Halldórsson,
Guðmundur Vigfússon, Jón Þor-
steinsson og Sævar Einarsison,
allir með 3 vinninga. Benóný
Benediktsson, Björn Karlsson og
Jóhannes Lúðvíksson hafa 214
vinning hver.
Tefldar verða sjö uimferðir
eftir hinu svonefnda Monrads-
kerfi, en þátttakendur eru 24.
Fimmta umferðin verður tefld
í kvöld og hefst kl. 20 að Grens-
ásvegi 46.
ÁKVEÐIÐ hefir verið að veita
fötiuðu fólki nökkra undanlþágu
frá reglum uon stöðu ötloutækja í
lögsagmiaruimdæmi Reykjaviikuir.
Undamlþága þessi er tvemins-
koniar:
A. Að fenignu sérstöteu leyfi
lögreglusjóra er fötluðum miammi
heimilt að leggja merlktu öteu-
tæki sánu vi® heimili sitt eða
vinmustað, emida þótt öðrum sé
bönmuið þar bifrieiðasitaða.
B. Nú hetfir fatla'ðiur öíkumað-
ur, sem siminia þartf nau'ðsymilegum
erindum, t.d. í verzlun, síkrif-
stofu eða hjá lækni, lagit mierktu
ökutæki sínu, þar sem það er
bammiað samikvæmt - ailmennum
umiferðarreglum, en biifreiða-
stæði eru efkiki niálæg, og s/kial þá
- VIÐRÆÐUR
Framhald aí hls. 32
•haMandi k'auipgj a'ldfevk itölu
tryggði nökteuð hag laumjþega.
Fundurinm telur, að það h'ljóti
að vera a'lgjör Hágmairíksterafa
samtateainmia nú, að staðið verði
við þau fyrihheit, sem koma fram
í saminingnium fró því í marz
1968, enda úti'lokað fyrir liág-
laumíólik að taka á sig nýja dýr-
tíðamauteninigu, eða sikerða kjör
sín fretear, en gert viar með samm
imgumium frá 1968 — em niðumfell
img vísitöluuppbóta 1. marz nk.
þýðir um 10% kaupsikerðinigu.
Fundumimm viðurikemmir því
ekfki 'himar eínfiiliða ákivarðanir
ativiminurekenda, og telur óhjá-
'kvæmiilegt að snúast til varnar
gegn þeirri kjaraskerðimigu, sem
atvinmuTek'en'dur batfa nú boðað.
Lýsir fundurimm yfir fullri sam
srtöðú verkal ýðsih re y f imiga r in mar
um kröfur sínar um verðlagsbæt
ur á lauin".
- LOÐNA
Framhald af bís. 32
búnir að landa er famir út aftur
og ætla að leita á leiðimni að
Ingólfshöfða, en þar fengu þeir
loðnuna. Veður er hér mjög gott
núna.
— Asgeir.
10 TONN AF LOÐNU JAFN-
VIRÐI 1 TONNI AF ÞORSKI
ísafirði, 21. febr.
ÁGÆTUR afli var hjá bátum við
ísafjarðardjúp í gær. Af ísafjarð
arbátum vom aflahæstir: Víking
ur III., með 11,6 lestir og Guðný
með 7,8 lestir. Bolungarvíkurbát-
ar voru með 5 og upp í 18,7 lestir,
en þann afla ftékk Hugrún.
Þess má geta til gamans að
aflaverðmæti Hugrúnar svarar
sem næst til verðmætis 190 leíta
af loðnu, því að telja má að ein
lest af bolfiski sé jafn verðmæt
og 10 lestir af loðnu.
Rækjuveiði í ísafjarðardjúpi
hefur verið ágæt nú í vikunni og
má búast við að allir bátarnir
nái leyfðum vikuskammti, sem
er 3 lestir á bát. Hins vegar hefur
rækjan nú í vikunni verið ákaf-
lega misjöfn, stundum hefur
fengist stór og góð rækja, en
þess á milli smá rækja, sem nýt-
ist illa.
H.T.
5 TONN TIL JAFNAÐAR A
LlNU HORNAFJARÐARBATA
Höfn, Hornafir’ði, 20. febrúar:
— Línubátarnir hér fengu um
fimm tonn til jafnaðar í gær, en
einn bátur, sem fiskar í net, afl-
aði átta tonn. Trollbátarnir fengu
engan afla, enda var veðrið ekki
nógu gott. Fleiri bátar eru nú
að búa sig á net. Hér er himin-
blíða í dag.
G.S.
3—14 LESTIR A BAT
Sandgerði, 21. febrúar.
BÁTAR, sem lagt hafa upp, í
Sandgerði hafa komið með góðan
afla. í fyrradag kom Freyja IS
með 14 lestir, en hún er á línu.
eteki amasit við stöðu þess um
•steamm'ain tómia enda valdii ötou-
tæíkið elkiki töfum eða hættu fyr-
ir umiferðirua.
Á m.eðain undanþáigu er neytt,
sikail festa mienki á áberandi stað
á bifreiðinmi, helzt í framrúðu
eða hliðarrúðiu, sem smýr að gamg
stétt. Mehkið er bllátt oig hvitt að
iit, með bókstatfnuim P oig áletr-
uiniinini FATLAÐUR. Merkið er
gefið út atf lögregluistjóra á natfn
Á myndinni sést bifreiðamerki
fatlaðra.
viðteomiandi ökum'anms oig er öðr
uim óheimil't að niota það.
Lögreglugtjóri veitir framan-
greinda uindamþágu að feniginmi
uimsögn Sjálfsibjiargar, landssiam
bands fatfaðra og geta einumgis
þeir, sem hatfa veruilega steerta
hætfni ti'l ganigis vænzt þe&s að fá
umdamlþágiu.
Tveir bátar eru á trolli, sam-
kvæmt upplýsingum Páls Páls-
sonar, fréttaritara Mbl. og kom
annar þeirra með tæp 10 tonn
úr eins dags róðri.
Bátamir vom í fyrradag yfir-
leitt með afla frá 3,5 lestum og
upp í 14 lestir. Yfirleitt voru flest
ir með um 10 lestir. Alls bárust
á land í Sandgerði í fyrradag
203 lestir úr 36 bátum, en 26 eru
gerðir út frá Sandgerði.
TREGT f KEFLAVfK
Keflavík, 20. febr.
FIMMTÁN línubátar voru á sjó
í dag og var afli mjög tregur —
frá 2 til 6 lestir. Einn netabátur
er byrjaður, Jón Finnsson, og
fékk hann 8 tonn.
— hsj.
GRINDAVÍKURBÁTAR VEIÐA
VEL.
Grindavíkurbátar hafa veitt
vel, frá því er verkfalli lauk. í
fyrradag voru 25 bátar á sjó og
fengu línubátar-þá frá 6 lestum
og upp í 10. Einn útilegubátur
kom inn til löndunar með 25 lest-
ír eftir 3 lagnir. Var það Þór-
kalta II. 5 netabátar reru og fékk
sá hæstti rúmar 1'5 lestir en sá
sem minnstan afla fékk var með
2 lestir. Þrír togbátar lönduðu
og komu með allt.frá hálíri ann-
arri lest og upp í tæpar 13. Fjóxir
þilfarsbátar komu að með afla
frá einni og upp í 3 lestir.
MISJAFN AFLI f ÞORLÁKS-
HÖFN
Bátar, sem gerðir eru út frá.
Þorlákshöfn hafa aflað misjafn-
lega. Þorlákur, sem er á línu
fékk í síðasta róðri 5 lestir oig
Draupnir ,sem er á netum fékk
6 lestir. Dalaröst kom að í fyrra
dag með 25 lestir af tveggja
nátta fiski — mest uflsa. Jörund-
ur III. lagði í gær og er ókom-
inn og Ísleiíur leggur í dag. Hér
er nóg að gera og allt í fullum
gangi, sagði fréttartari Mbl.,
Franklín Benediktsson.