Morgunblaðið - 12.06.1969, Blaðsíða 12

12
MORGUTSTBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. JÚNÍ 1ÖÖ9
VÍTT SÁ ÉG LAND
OG FAGURT
(Þaið 'fcemur ætíð í mig nokfcuir
ti'llhlöklkiun, er ég á fyrir hönid-
uim ferð um íglamd í björtu og
íögru veðri, jaifrnvðl þótt að ég
haifi farið ótal siinmium, því að
ég veit, að ofcíkair fagra lanid get-
or aevinllega bomið manni gleði-
Hlega á óvart á einhvern óvæntan
hlátt. Þessi þægilega tilltfinininig
var óvenjoi rík í mér, er ég mætti
á Reykjavíburfliugvelli a<ð bvöldi
Uppstigninigardags, á lieilð norð-
iur að ReybjahMð við Mývatn til
að sitja Ferðaimiál'airáðsitefrauna
1969, því að ég vigsi, að fraimund-
an var fliuigferð yfir sraæviþakið
h'álendið í giampamdi sól og stffiu.
Ég heilsað’i vini mírauim Hall-
igrími Jónassyrai í biðsairauim og
GÍSLI CUÐMUNDSSON:
FERÐAMÁLARÁÐSTEFNAN 1969
sá ðfcki betur en að hann væri
þegar fariran að horfa út í fj arsk-
ann.
Ferðiin reyndiat l'íka aflllri til-
hl'ökkun betri enda gerði flug-
stjórinm siltt til að hún yrði ðlífc.
Við ffugum yfir faranhvíta jöfcla,
frosin vötn og víðlendar heiðaT,
sem vonu farnar að stiraga döklk-
um bungum upp úr hjamimu.
Ku'l'dafliegur er hanm að vísu þessi
hvíti feldur en Skjólgóður og
öllum ábreiðum mýkri. Svo stafck
fugliran ökfcar sér niðuir í hamra-
bví Eyjaifjarðardals, byggðin og
iglampandi fjörður fraimundan en
lengst í raorðri sóllfáður möttull
Kalidbaks, fjallsins með hrollinn
í nafninu en traiust í línium. Á
fl'ugvelMraum var ekki beðið boð-
arana, fóffik og fararagur drilfiið upp
í stóran hópferðavagn m'eð for-
láta útsýnfcigiuggum og lagt af
stað aostur.
Það var birta og fegurð' tifl. allra
átta, en vegna árstímaras voru
litir Laradisiras ekki fjölhreyttir,
helzt var það birfc iskógurinin í
Dalsmyrani og Fnjógkadafl, með
ól'jóta purpuraglikju á stofraum
og lauifvana greinium, sem virðist
hjúpa hann óljósri blámóðu í
fjarska. Það var iglatt á hjalfla
í vagniraum, og þó að þessi hóp-
ut framámainraa í ferðaimiálum
yrði að feta í fótsipor feðrarana
og vökva móana, er raauðsyn
ferafði, þá jófc það aðeiras á glað-
værðiraa. Laust eftir miðnætti
var rerarat í hlað í Hótel Reyni-
httð og þar var hópraum vel fagn-
að af hótelstjóranum, Arnþóri
Björrassyni, og stanfsliði hains.
Vel mátti haran vera léttur á brún
vi'ð að bjóða ofckur imn í sitt
fa'lega og vel útbúna hótel, og
þá ekki síður er haran kvaddi
hópinn, því að dvölin þar varð
ölflium tifl áraægju, allur aðbúraað-
■ur og þjórausta til fyrirmiyndar.
HEITAR HEILSULINDIR
Það varð svólíítið fjarðafok
næsta morgun, þegar átti a'ð fara
að setja ráðstefrauraa. Þá kom í
Ijós, að faranigurspúkiran hafði
verið á kreilki hjá FJiuigfélaginu
dagiran áðuir og vitarulega hiitt á
verðmætustu töskuraa, þá með
öllum pllöggum framibvæmda-
stjórans. Það varð því að gera
breytiragu á dagskrárani, og eftir
að kosniir höfðu verið furadar-
stjórar, þeir Ágúst Hafbeng og
Birgir Þorgiffljison, fluitti Gísli Sig
'Urbjörnsson, fors'tjóri, fraimsiögu-
erindi um nýtiragu jarðhita til
lækniraga pg heilsulinda. Hann
talaði lanigt mál, máske eiraum
of lanigt, og raefndi nlöfn margra
frægra erleradra vísindamanna,
sem höfðu unnið að ramnsóknum
hér á hans veguim. En þetta lamga
erindi og ölfl þessi nöfn leiddu
greinilega í Ijós hversu mikkwn
tíma og fjármunium Gísli hefur
vari'ð í að rararasaflca þetta mál
og hve sterk rökin eru orðin fyr-
Gisli Guimundsson’
ir því, að' þama eru fyrir hendi
milkiir óraotaðir mögulieifcar til
uppbygginigar, og naumast vansa
laust hve íSlenzk heifltbriigðisyfir
völd hafa gefið því llítiimn gaum,
réttara eaigt afraefct þalð. Það kom
einnig frarn í erindi Gísfla, að
hans raransókinir haifa fyrst og
fremst beinzt að Hveragerði, en
vissuilega enu víðar möiguflieilkar
fyrir hendi eiras ag t.d. viJð' Mý-
vatn, í sambaradi við N'ámiaiábarðs
svæðið. Eitt fanrast mér tölluvert
athygllisvert við þessar raransófcn
ir, en það var a'ðvörun sérfræð-
iragararaa um að gairaga efkflci um
of á vantsforð'aran og þá fcom
marani í huig ráraynkja fiSk'astofns
iras.
Það urðu elkki mikliar umræð-
.ur um erindi Gísfla, era þó komu
.frarn fyrirspumir um kositnað-
inn viíð að reisa fuiLl/komið heáflsiu-
.hæfli ag fj'áröflun tifl þasis. Þó
,að svör GíSla væru raökkuð óljós
fcom saimt greinilega í Ljós, að
,sú fraimlfcvæmd yrði afar fjár-
frek og naumast f.raimlfcvæman-
fleg nema til 'fcsemi erflient fjár-
magn, það er a.m.k. mín ékoðun.
,91'íkt væri raunar eklki raema eðli
flegt, því að viið yrðum að seekja
álla sérfræðiflega þefckiiragu til
■aranairra Landa og því þá elkki
fjárma'gnið líka svo að þetta yrði
ekki einhver 10 ára éœtfllun eins
.oig spítalairnir okkar. Hiitt er svo
aranað mál, að áður en ráð'ist er í
slíka fí’aimikvæmd þurfa að fara
fram ýtairflegar ramnisóbnir á
fLeiri jarðhi'taisvæðum svo að
traustur samiaraburður fáist á
gifldi þeirra. f þessu máli gerði
ráðstefnan eftirfa.raradi ályiktiun'-
„Ferðamlálaráðstefnain-1969 fagn-
ar því, sem gert hefur verið á
vegum Náttúruflælkniingarfélags
íslands í niotkun hverahita til
lækniraga, og þeim rannisófcnum,
sem GíiSli S igurbj örrasson hefur
fengið þýzka vísiradamenn til að
framkvæma í Hveralgerð'i, enda
telur ráðstefraan að notkuin jarð-
hitans, svo og öllkeidraa, í læfcn-
iragasfcyni sé ei'tt þeirra mala,
sem tafca þurfi til frekari úrfausn
ar“.
HÆGFARA ÞRÓUN
Að Lokmu matarhfléi ffliutti for-
rmaður og fraimíkvæmdastjóri
Ferðamáflaráðs, Lúðví'g Hjálmtýs
son, sflcýrsl'u þess fyrir árið' 1968.
Þessi Skýrsla, sem var útbýtt 'fjöl
ritaðri tii fundarmamraa, var mjög
ýtarleg og í hemni margvíSlegan
fróðleik að finraa. Lúðví'g var
mjög hreinSkilinm og hógvær í
málfliutningi síraum og dró litla
duil á umfcomuflieysi þessarar
stofraunar, sem sett var á stofn
með hirani raýju ferðamiállaflöggjöf
en gerð bæðfl vafldalítil og fjár-
vama. Það er fllíkt á lcomið með
þessa löggjöf og áfemgiiSlögin,
þau afmá einokun og bann en
við setnimgu þeiirra virðist heifl-
brigð skynsemi hafa ráðið minna
en sjánanmið þeirra, sem voru að
iáta í miranfl pokann. Það er höf
uðnauðsyn að endurSkoða þessi
!lög og að koma á fót stofmun,
sem 'hefur val'd í þessum máflium
og fjárráð til að framifyfllgja
þeim. Því hlutverlki getur Ferða-
skrilfstofa rikisinis ékki gegnt á
mieðan hún starfar á múveraindi
grund'vellli, í beinrai saimfceppni
við einflcareflcsturimn. En þessi
lö|g þurfa að hafa tenraur, það
saninar bezt framimis'taða ferða-
Sflcrifstofanna í einlkaeign á und
amförrauim árum, fyrst ferifll vam
SkiLaslkulM'a víða um lörad og nú
einlkeranlllagt misræmi í verðflagn
iragu imnanlaradlsferða. Þessa raýju
atviinmugreini, sem raú er að mytnd
ast, má ekíki eyðiiieggja með ó-
ábyrlgri spálkaupmeraniSku, hat-
rarramri eirastaklliragshyggju eða
Ludvíg Hjálmtýsson
formyrkvuðuim IdíkuSkap. Við
höfuim raunarfiega reynsfliu af
siíku í himum eflidri atviraraugrein
um, okkar fámerana þjóðfélag
þolir ékki slikt.
í Skýrsiunni kom fram, að að-
streymi erleradira ferðaimamna
heflduir 'áfram að aulkast jafmt og
þétt. Á árirau 1968 mam aukraimg
in 3419 eða 7,7%, sem er aðeins
mininfl auflcning en árið áður.
Heil'dartalam reymdist 47.647. —
Þessi hófl'ega auflcning er ^leði-
efni, því að satt að segja þolum
við harna elcflci roeiri. Mjög hröð
auikninig mynidi þýða, að landið
væri að verða tíz'kufyriirbæri,
Skrau'tfjöður í hatti veraildar-
fiaflckara, sem saifna löndiuim, og
þeirra rótlausu, sem verða ætíð
að breyta uim. Afl'eiðirtg þess
yrði hóflaus fjárfestinig í þjón-
.ustufyrirtækjum, sem yrðu slig-
andi byrði er tízkam breyfcti um
Stefnu. Raunair hefur emgm
sfcefna verið mörkuð ennþá í þess
uim mtállluim, hvað myndi henita
ókkur bezt frá þjóðbaigslegu
sjónanmiði með tilliti til stuittrar
vertíðar. Það mun fleiruim en
mér finmast, að það sé ernsni'tt
í verflcrthrimg Ferðamálaináðs að
marka þá sfcefreu. Gjaldeyristekj
urraar af þessum hóp voru áætll
aðar uim 500 milllltj. kr., sem er
llðleiga 1'0% af gjaldieyrisfceflcjum
Landsdiras á árirau. Þetta er álit-
Jeg upphæð í óraiðurgreiddum
gjaMeyri og þolir vel samanburð
við 11,7% fyrir úfcfl'uibtar Laind-
búnaðarvörur, sem kosta rikið
dýrt. Þó að þetta sé myndarleg
fúLga er ég viss uim, að það
mætfci aulka hama veruflleiga og
vifl ég í því samíbandi séristalkflega
benda á himn fjöjmenma hóp
ferðamanna, sem koma við á
Kefliavfkurfluigvöllli á lei'ð simni
ausbur og vestur um haf. Þessir
svoraefradu „tramsit“ fairþegar
voru 215 þús. á árimu 1908, eða
töluivert fLeiri en íbúar ísfliands.
Það slkall viðurkennt, að á und
ainförnum 3—4 áruim hafa verið
gerðar mflklar uimíbætur þar
syðra, veitinigasaltr eru orðnir
mjög vi’sifcllegir ag bæði frihöfn
og mirajasala stóruim betri en
áður var. En það þarrf að gera
miflclu meira fyrir þeranan stóra
hóp, þessa imni'lokuðu viðsflcipta-
vini (captirve customeris) eins og
þeir eru sturediuim 'niefndir og
sem söll'ufræðirtgar segja, að sé
tiitöLutega auðvel't að fá í verzl
unarsfcap. Sem dæmi uim sliælega
fraimmisifcöðu vil ég nefiraa póst-
húsið þarraa. Virka daga er það
opi'ð frá 9—12 og 13,30—17,00
(lougardaga aðeims fyrir hádieigi)
en lokað aiffla sunnudaga og hetgi
daga. Þessi stofnun ætti að vera
opin hvemær sem gesti ber að
garði, einis og frihöfnin og mimja-
salan, því að það er vitað mál,
að ísfl'enzik frímenki eru eftirsótt
Gísli Sigurbjörnsson
um alflam heim og þar að aufci
er sall'a á þekn á þessnnm stað
næstuim hreinar gjafldieyrisbefcjur
en aftuir á irraó’ti fara um % hliut-
ar af söíu frfhafnarinnar til
kaupa é útflendri vöru. Og ekki
má gleyrna að miraraast á, að
þarraa er ertgimn bamfltí þó að þeir
séu komnir í flest fcaupbún Lands
ins. Mér finmist tilváliið, að bamk-
inn fengi inmi í póstbúsinu. Þess
ar opinlberu stofnainir verða að
gera sér ilj óst, að á þessum stað
eiga úrefl'tir viðSkiptahættir eng
amn rétt á sér.
Er formaðuir hafði tekið rraáli
isírau galf Haulkur ÞorlLeifssoin, að-
al'bókari Búnaðarbamfcans,
skýrislu um Ferðamiáliasjóð, sem
svo milkfljar vonir voru bu'ndnar
við', er hann var stofniaður. Þó
að þessi sjóður sé mú iflfla á vegi
staddur er elkki hægt að segja,
að haran hafi brugðizt þeim von-
um, því að frá Stofmun heifur
hamn vei'tt 08 Ján, að upphæð
samtaflis 33,4 millLj. flcr. og fyrir
það fé heflur miargt mytsaimt kom
izt í frairtkvæimid, eins og t.d.
Hótel Búð'ir, Hótefl Höfrn og Hlótel
Reynihlíð að ógleymdu Hótefl.
Hofllt í Reyikjavík. En raú er á-
starad sjóðsiras mjög ömuirfllegt,
fyrst og fremst vegraa þess, að
horaum var heimilað að taka út-
lend Ján, sem hafa haekfcað um
21 milllj. kr. vegna gerugistoreyt-
inga, og eiranig vegna reflcsitrar-
erfiðleifca lánlþega, sem hafa or-
sakað vamskil. „Eine og sibendur
rrtá segja að’ sjóðurinn sé óstarf-
hæfur“ sagði Haulkur. Það sló
þögn á fun'darmenin við þessi tíð
Framluld á bls. 18