Morgunblaðið - 07.09.1969, Blaðsíða 8

MOROUNTBLAÐIÐ, SUNNTJDAOUR 7. SEPTEMBiER 1999
MYNDLIST
Sý'ningatímabil hauistsins er
Ihafið. Það hófst í prentaraverk-
faili, 9em mun vera einn skæð-
aati óvirauir myradlistarsýminga,
erada er vitað um ýmsa, er frest-
uðiu sýninguim vegraa téða verk-
falls, því að það þarf mikið hug-
rekki tál að leggjá út í þá tví-
sýrau, sem opraun myndligtarsýn-
ingar er, á meðam slíkt fár ger-
iat. Eiran, sem lét eragan bilhug
á sér finraa, var Einar Þorláks-
son, er opnaði sýndngu á 40
pastelmynd'um s.l. lafugardag í
Unuhúsi við Vegihúsastíg, en sá
menninigaT’legi salur mum eftir
nokkuð strjált sýningatímabil
vera fullbófcaður til næsta hauists
sem ber að fagna, því að miklu
oftar er drjúgur feragur að sýn-
iragum á þessum stað en hitt. Ein
ar Þorláfcsgon hefur allleragi
feragizt við myradligt og áðuirhald
ið eiraa gérsýrairagu í Ligtamanna-
skálaraum sáluga (1962). Vakti
gú sýniing athygli, því að aug-
ljóst var, að þar var hæfileika
iraaður á ferð, sem þó mátti greini
lega sjá að áttá í nokkrum erf-
iðleikuim með að beizla haefileika
síraa og ekibeita sér að einuverk
efrai. Þessa gætir eirandg á sýn-
iragu hairus í Urauhúsd, en í miklu
mirani mæli, því að Einiari hefur
nú á mua meira saranfærajndi
hátt tekizt að tileiraka sér hnit-
miðuð viranubrögð. Pasiteltæknin
er sígild aðferð og mjög vand-
meðfarira, þótt auðvelt mund vera
að raá laglegri útkoimu í henini
vegraa fegurðar litamnia, en veru
lega góðum eða mifclum árangri
má aðeiras át'afcamenin í myndlist.
Margur mun kararaast við hinar
frægu myndir Edgar Degas (1834
—1917) af balettdarasmeyjuim,
sem hann útfærði í þessari tækni
og að nokkru með ívafi olíulita,
en þær myndir eru með þeim
verðimestu á myndlistarmarkað-
írauim í dag. Við eigum því ekki
að venjagt að sjá beilu sýnirag-
arraar með glíkri tækni hérlend-
is, en þó rnuin Jóhanraes Geir
hafa lagt töluverða sbund á hana
með eftirtektarverðum árangrL
Einiar viranur myndir sínar miklu
betur en áður og hefur meira
vald á formi og lit. Horaum herat
ar þó eran sem komið er bezt að
vimraa í rólegum formum mildra
og fágaðra lita. Einfaldleikinn
ásamt skýrri hugsun er hans
sterkasta hlið, en óróleg og rof-
in form beizlar hann miklu síð-
ur. Myndir eiras og nr. 2 „Tré-
æðar“ og nr. 26 „Grettistak“,
sem eru eintfaldar og hnitmiðað-
ar í formi og lit og andstæður
þeirra rar. 23 „Frosnor stjúpmæð
ur“ og rar. 35 „Garðyrkja“, álít
ég að renrai bezt gtoðum umdir
þessa skoðun míraa. Einiar finnur
stumdum góða lausn í gerð sjálf-
stæðra forma, en hins vegar er
því efcki að neita, að stuindum
nemur auga skoðamidans eitthvað
óviðkorraaradi inmian raimma ákveð
iraraa formia, sem truflar. Þegar
Einar finmiur slíka laiusn, sem
byggist á gamspiii farma, óhlut-
læga eða hálf-ó(hlutlægra, tekst
horaum betur upp en þegar hanm
dregur upp hlutlæga mynd af
umhverfirau, því að þá hættir
formumum til að verða full til-
viljumiamkenind. Það ar bersýni-
legt, að Einari er alvara mieð
þessari vinirau sinmi, hamn skír-
gkotar ekM til grynrari keranda
eða sfcumdargasmiamis, sem væn-
legra er til vinsælda, og vom-
andi heldur haran áfram að gera
gfcrangar kröfur til sjálfs sín.
Einar er ekki girarakeyptur fyrir
nýjustu viðhorfum í nútímalist,
vinmur í sígildom ramma og
mundi af mörguim teljast aftur-
haldsamur, þó að merkilegt sé.
Það er jafraam ánægjulegt, er
uingir listamenm flýfca sér hægt
og stefraa ekki endilega að því
að verða fyrstir með fréttirraar,
slík viramibrögð verða ógjaldan
til að skapa nútímialeguistu list
ina. Ég þakka svo Einari Þor-
lákssyni fyrir sýniraguna og hvet
listunruendur að lífca iran í Unu-
hús fyrir suninudaggkvöld.
STARFSSTYRKIR
Nýlokið er útlhlutuin starfs-
styrkja til listamararaa, og er það
rtýmæli sem listamenra hafa lemgi
vænzt og margrætt á fura'dum sín
um. Ekki veit ég hverjir sótfcu
um að þesisu sirani, né á hvaða
forseradum, enda væri tómt mál
að fara að fetta firagur út í
störf niefradarininiar — henraar
verk hefur óefað verið hið vanda
samaSta og er lítt öfumdsvert.
Ég vil hins vegar vekja athygli
á ótvíræðum yfirhurðum starfs-
styrkja fram yfir listamammialaun
Það er akraenm reynsla, aðfjar
lægðir virðaist mimmka jafnt og
þébt í heimiraum. Hitt virð'ist ekki
vera eins umtaisvert, að tíminn
skreppur saimam í vitumd fólks.
Það, sem var lörugu liðið, jafn-
vel dautt og grafið fyrir u.þ.b.
hsilfri öld er raú í seilingsfjar-
lægð sem líðandi sfcund. Bóka-
meran með sígild rit undir hönd-
uim tafa alltaif þekkt þessa
kennd og nálægð liðins tíma
stendiur öltum til boða í söfiniuim.
Skammlífi tónlistarverka er
amnáliað. I>aiu vomu böHuS sígild,
ef þau eratust mararasalduriran, eða
voru flutt í nokfcur ár eftir
dauða höfundariras. Hér er ekki
ástæða til að ræða orsakir þessa,
benda hins vegar á það, að með
og hve rraikiiu mieiri möguleifca ég
álít, að þeir gefi listamönnium til
að sanma hæfmi sírna. Jafnframt
beiraast aiugu manmia að hinium út
völdu, þeir eru meira umdir smá-
sjá, sem er hverjum listamamind
hollt. Himis vegar mætti gjarraam
afchuga nánar sérstöðu listamanma
einkum málara og myradhöggv-
ara, þar sem óef að hrekkur styrk
uriran skammt, eigi þeir að hafa
fiull not af homium. Ég trúi því
vart, að nokkur rraenmtaskóla-
kerunari með fjölskyldu á fram-
færi telji sér kleift að reka
vinmustofu og viða að sér miklu
magni af dýrum efirauim, en starfs-
styrkur miðast eiramitt við memmfca
Skólakenraaralaun. Sé listiamaður
inn með viðamikla hugmynd til
útfærslu, þá er það dýr sparn-
aður að spara við sig rétt efni.
Það er ekkert leyndarmál, að það
er orðinn íákyggilega mikill mun
aður að vera myndlisfcarmaður á
fslamdi, og hætfca er á þvi, að
ýmsa myndi sviima, ef þeir bæru
saman starfstyrki og tekjuþörf
duglegra myndlistarmairana, er
þeir vinraa af fullum krafti og
óháðir brauðstriti. Það skilyrði,
að þeir vinni ekki aðra vimmu á
meðan þeir njóta s*yrksins ,er
illsaimrýmanileigt þeirri upphæð,
sem þeim er úthiutað, emda
hrekfciur hún rétt til brýraasta
uppihalds, og kemur verst við
hina ynigsfcu, líkt og þá sem feragu
styrkinm, sem ekki gefca treyst á
jafraa sölu verka sinma. Rétt
væri, að myndlistarmiaður, er
nýtur sfcarfslauinia, þyrfti ekki að
vera 'háðuir sölu verka sinraa,
auk þess sem sjálfsagt væri, að
rfkið hefði forkaupsrétt á nokkr
um verka hamis. En það orkar
naumast tvímælis, að flestir mynd
listarmenm munu rraeira en fúsir
til að leggja á sig mikið erfiði
til að losraa um stumd við brauð-
stritið ,þótt þeir viti ,að þeir
verði máski að spana við sig öll
efni — en ðhjákvæmilega vakn-
ar sú spurninig, hve heilbrigt
slíkt sé. Flestir myndlisfcarmenm
væru himinlifandi með verka-
tónverkumum fóru oftast flutra-
iragsmátimm eða hefðim og hljóð-
færira, sem verfcinu voru ætiluð.
Fá hljóðfæri hafa verið kveð-
in niður af jafm miklu offorsi og
sembaliinm á 18. öld. Þegar pí-
amóið tók stöðu síma sem önd-
vegishljóðfæri borgarastétfcarinn
ar, þófcti hinm eðalbornd sembal
„réttdræpur“, hvar sem til haras
náðist. Svo gleymdist smám sam-
an hugmyradasaimhengið milli
þessa flordiBemdia 'hljóðfæris og
stjórrHnálasaimvizkunnar og þá
risu upp göfugar kvemlhetj'Ur með
þær Landowsku og Picht-Axen-
feld á okkar dögum í farar-
broddi, til að endurvekja og við-
halda sembalnum og þeirri list,
sem við hamm er kemimd.
Nú hafa íslendingar líka eign
ast eina slíka. Þetta er Helga
Ingólfsdóttir, sem hélfc fyrsfcu
sembaltónleika hérlenda í Nor-
ræma húsimu s.l. fimimtudags-
kvöld.
Húsið var tnoðlf.u/llt og urðu
margir frá að hverfa. Leik henn
ar var fcekið af milkilli aðdáun,
þar sem hún lék D-dúr partítu
J.S. Bachs, rar. 4, Tilbrigði Moz-
artz um „A,B,C,D“, E-dúr svítu
Hándiels nr. 5 ag loks þrjár sóm-
ötur eftir Scarlatti í f-moll, C-
dúr og D-dúr.
Leikur Helgu auðkerundist af
öryggi og siðfágun. Hún raðar
röddum hljóðfærisirus af hæfi-
Iegri tilbreytrai og þá nær ein-
göragu til að lifca máttarstoðir
verkarana frekar en til yfirborðs
skrauts.
Það þarf varla að taka fram,
að auk þess, sem húm gerði á-
•beynendluim siruum kleift að njóta
liðinraar reynslu í nútíðin.ni, þá
virtist leiktíminm mun skemimri
en khrkkan benti til.
Þarkell Sigurbjörnsson.
Vörubifreið óskast
Erum kaupehdur að nýlegri vörubifreið 8—10 tonna.
Tilboð sendist afgreiðslu Morgunblaðsins fyrir 11 september
merkt: „Vörubifreið — 397".
Jndversk undraveröld4
Langar yður til að eígnast fáséðan hlut?
f Jasmin er alltaf eitthvað fágætt að fmna.
Úrvalið er mikið af fallegum og sérkermileg-
um munum til tækifærisgjafa.
Austurlenzkir skrautmunir handunnir úr margvíslegum efnivið
meðal annars útskorin borð, hillur, vasar, skálar, bjöllur,
stjakar, alsilki, kjólefni. slæður, herðasjöl o. fl.
Einnig margar tegundir af reykeisi.
Gjöfina sem veitir varanlega ánægju fáið þér í
JASMIN, Snorrabrairi 22.
TÓNLEIKAR
iraaininaliáiín til fraimifærslu, e(f
raauðsynlegt efmi og húsmæði
væri greitt fyrir þá. Hvernig
væri þá sú hugmymd, að mynd-
liistarmanná væri tryggð siala til
hims opirabera í hlutfaiHi við efn-
isnotkun á styrktarári samkvæmt
ákveðrau mati? Væri þá tryggt
að hanm gæti uraraið áihyggjtdaus
að vild. En sem ég sagð’i, tel ég
þetta nýja fjrrirkomúlaig hafa
mifcla yfirburði yfir listamamiraa-
laun og fagraa því heilslhuigar.
Voraa.ndi fyl.gir í kjölfarið heil-
brigðara mat á hlutverki og þýð
iragu listamanmia fyrir þjóðfélag-
ið.
Bragi Ásgeirssom
Haukur Ingibergsson skrifar um
HLJÓMPLÖTUR
Efni: 4 lög.
Flytjandi:
Ragnar Bjarnason.
Útgefandi:
Tónaútgáfan (T-107)
Ragraar Bjarmason er tvímæla
laust orðinn eiran af hiraum fáiu
sígildu mönraum í skemmtanialifi
íslendinga. Þrátt fyrir það hefur
hlutur haras á hljómplötumarkaði
ekki verið áberandi nú um skeið,
a.m.k. samanborið við það, er
haran átti hvert rraetsölulagið öðru
vinsælla. Hin síðustu ár hefur
Ragnar t.d. aðeiras sent frá sér
eina plötu á ári, og þær ekki
stórvægilegar að gæðum, en það
hefur öðru fremiur verið fólgið
í eirahæfum undirleik, því að sem
söragvari stendur Ragnar fyrir
siniu.
Nú er komin fjögurra laga
plata með Ragjraari, og að þessiu
sirani hæfir undirleifeurinn sönign
um fullkomlega, þar sem aiuka-
mönraum er þætt við hiraa venju-
legu hljómsveit Ragnars.
Aðallagið á þessari plötu nefn
ist „Megi dagur hver fegurð þér
færa,“ en það var á seinustu
flóttamanmaplötu SÞ. Er þetta
fallegt lag og vel srumgið hjá
Ragniari. Textinn er eftir Jó-
hönrau Erlingsson. „Veiðimaður-
inn“ heitir fjörugt lag við nokk-
uð sniðugan texta Hrafns Páls-
sonar. „Kæru, væru, tæru, dag-
ar sumars“ er gömul lumma, og
hefur seranilega verið tekin með
till að igefa hljiómisvieitinmi kioslt á
að spila dixeland músi'k, en þar
sfcendur hljómsveitin frairaarlegia
— miðað við ísl. hljómsvedtir.
„Svarið er erfitt“ er eftir Bob
Dylan og hefði það einlhvem-
tírrua þófct saga til næsfca bæjar,
að Ragraar Bjarnasom yrði eimn
aif fyrstu ísl. liisfcaimianraum til að
hljóðrita inótmælasöngva. Báðir
þessir textar eru eftir Hrafn
Pálsson, en þess má geta, að til
er góður texti við lag Dylamis, og
trúi ég, að haran sé eftir Jóraas
Ámason. Með þessu er þó ekki
verið að kasta neirarai rýrð á
Hrafra, því að hann er, eftir þesis
um textum að dæma, með betri
texfcaihöfundiuim.
Að mírau viti er það rétt stefraa
hjá Ragnari að láta stóra hljóm-
sveit anmiast undirleik fyrir sig
á plöfcuim, því að haran er söngv-
ari, sem virðist vera á Tom Jorues
Bragilbert Humperdinck-líraunmi,
og væri þvi æskilegt, að fram-
hald yrði á útgáfu svipaðri þese
ari, er Ragraar Bjarraason á í
hlut.
Efni: 2 lög.
Flytjandi:
Ellý Vilhjálms.
Útgefandi:
SG hljómplötur
(SG-536).
Eftir nokkiurt hlé hefur Ellý
Vilhjáliras aftur farið að syragjia
iiran á hljómplötur, og eru tvær
plötur með henni nú nýkoimnar
á markað.
Tve.ggja laga platam hefur að
geyma útlendan vals, sem raefn-
ist „Heilsaðu frá mér“, textinn
eftár Jóhönrau Erliragsson, og
„Hugsaðu heim“ lag og texti eftir
Jón Sigurðsson. Músiklega eT hér
fátt nýtt að firaraa, hvorki hjá
hljómsveit né söragvara þótt bæði
Skili sírau hlutverki með sóma,
enda er hér samahkomið þra.ut-
þjálfað atviraraufólk. Þannig er
þetta dæmigerð „commercial“
MÚSIK.
Textamir eru þanrnig úr garði
gerðir, að þeir gefci geragið vel
og leragi í óskalögum sjúklinga
og sjómiararaa, og er ra/umar ekkert
við það að afchiuga. Plötulhulstiur
er ágætt fyrir efctki lagafleáiri
plöfcu, þuinmiur pappír og plast-
poki.
Efni:
4 lög endurútgefin.
Flytjandi:
Ellý Vilhjálms.
Útgefandi:
SG hljómplötur
(SG-535)
Nú er búið að gefa út á eirani
plöbu 4 lög, sem virasæl hafa orð-
ið í flutniragi Ellýar Vilhjálms, og
er slík útgáfa úrvals laga sjálf-
sogð. Hér eru samankomin: „Ég
veit þú kemur “ lag Oddigeira
Kristjánissoniar við Ijóð Ása í Bæ
„Lítill fugl“eftir Sigfús Halldórs
son og Öm Arn-arson, „Heyr
mína bæn“ texti Ólafur Gaukur
og „Brúðkaupið“texti Árelíuis
Níelssoraar, em það lag hefur selzt
í stærstu upplagi á landi hér eða
í um 5000 eimtökuim. Er fengur
að fá þessi lög, sem flest eða ÖU
hafa verið ófáanleg, á eirani
plöbu.
Slíkt val sem þetta getur oft
verið erfitt, og ef ég hefði áfct
að velja þessi lög, hefði ég t.d.
sleppt „Ég veit þú kemur“og telk.
ið lagið úr 79 af stöðinni í stað-
inn. En slíkt er deilia um smekk.
Plötuhulstur er ekki sérlega
frumlegt.
Haukur Ingibergsson.