Morgunblaðið - 09.09.1969, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. SEPT. H969
Þararannsóknir á Reykhólum:
Þurrka má þara við jarð-
hita við verstu skilyrði
Öflunartilraunir tókust vel
I.öndun á þara við ferjubryggjuna í Klauf í StaðarviK.
I SUMAR fóru fram þaratil-
raunir á Reykhólum, bæði
öflunartilraunir og einnig
þurrkunartilraunir og ætlun-
in að þurrka stór sýnishorn
fyrir markaðskönnun. Tókust
öflunartilraunirnar með nýrri
stórri þarakló vel, en byrjun-
arörðugleikar töfðu þurrkun-
ina nokkuð og voru þurrkun-
araðferðir endurbættar. Þá
var einnig gerð tilraun með
þangþurrkun og náðust góð
afköst við það. Auk hrossa-
þara og klóþangs var þurrk-
aður beltisþari og þursa-
skegg, svo og kræklingur,
sem er nýjung. Var krækling
urinn soðinn í hverunum,
áður en hann var þurrkaður.
Sigurð’iAr V. Hallson, efna-
verkfræðin/gur, sem stjórnaði
þessum tilraunum, á vegum
I>ang- og þaranefndar, er kom-
inn í bæinn og leitaði Mbl. frétta
hjá honum. ÖfkunartilraU'nimar
fóru fram á bátnum Konráði frá
Flatey, en þurrkunin á Reyk-
hólum í tæki, sem smíðað hafði
verið til vinnslunnar. Tók í
fyrstu nokkurn tíma að þróa
tækið og varð ljóst, að áður en
lengra væri haldið, þyrfti að
leggja höfuðáherzlu á að fá tæk
ið til að vinna einis og þurfti, og
tókst það. Astæðam til þess að
breyt't var um stefnu, og lögð
meiri áherzla á það en að fá
stórt sýnisíhornamagn, var sú að
orðið var áliðið sumars og algín
sýra þarans lækkar mjög þeigar
fer að líða á sumiarið og er í
lágmarki í ágúst. Jafmframt því
eru önniur efníi i hámarki, efni
eins og mannitol, laminari-n, og
samfara þvi er mjög miikil lrm-
ing í þaranum. Verðiur hanm því
ákaflega erfiðúr í þurrkun. Em
mamitolið er sykurtegund, sem
krystallast utan á þaranaim, þeg
ar hainn þornar, heldur í rak-
ann og torveldar þurrkunina,
Ætlunin hafði verið að vera bú-
inn með þurrktilraiunirnar áður
en þetta gerðist eða seint í júlí.
— í>etta mum vera
fyrsti áfanginn í nýtinigu þara
hér, segir Sigurður. Tilganigur-
inn er að framleiða hráefni fyr-
ir alginatframleiðs'liu. En sem
kunnugt er, eru alginöt niotuð
sem hleypiefrui í margvíslega
matvöru og efnavöru, alM. frá
Skósvertu upp í rjómaís. Vegna
þess hver alginsýruinnilhialdið er
lítið í ágústþaramium var ekki
ætlunin að nýta hanm. í>ó hafa
tvö algioatfyrirtæki áhuiga á
framleiðslu á mannitoli og gæti
farið svo að ágústþarinm yrði
góð söluvara. Einnig mætti nýta
hanm til mammeldis.
Aðalerfiðleikarnir við þurrk-
unina á þessum tíma eru þeir,
að þarinm límist á hvað sem fyr-
ir er og myndar köggla. Til að
fyrirbyggja þessa kögglamynd-
un, voru smíðaðir tætarar í vél-
smiðju Njarðvíkur og reyndust
þeir að því leyti vel, að þeir
tættu þaralkögglainia, en áttu
hims vegar í erfiðleikum með
blautasta þarann. Varð að taka
efsta tætarann úr, til þesis að
komia þaranum gegnum þurrkar
ann. Þetta tafði það mikið, að
aðeins náðist að þurrka um 2,5
tonn af þara. Þetta sýmishorn
verður motað til að kanna, hvort
hægt verðí að seljia ágústþar-
ann líka. En tilraunin í suimar
sannaði, að hægt er með jarð-
hita að ná þeim afköstum ,sem
reiknað var með við þurrkun á
þaranum, jafmvel við hin verstu
veðurskilyrði og þegar þarinm
er verstur til þurrkunar, sagði
Sigurður Hallsiom.
— Komið hefur til tals að
bíða frekari sýnishornaöfluniar
til næsta vors, sagði Sigurður
eninfremuT. Bn ég álít að vinna
ætti sýmishorn til markaðskönn-
unar í oktober næstkomandi,
þegar algímsýran er orðim jafn-
há og hún var í júlí. Mætti þá
nota veturinn til markaðskönn-
umar. En í himni hörðu sam-
keppni er tíminm dýrmætur, þar
eð aukin eftirspum eftir algin-
ati hefur knúið framileiðendur til
að reyma að trygigja sér hráefni
frá nýjum þanig- og þarasvæð-
um. Erlendir alginframleiðendur
tatoa okkur ekki alvarlega nema
að okkur sé alvara sjálfum
mieð að koma þessari framleiðslu
í gang. Nú lo’ks eru rannsókn-
ir að verða samfelldar og verða
að vera það. Auk þesis er mikill
áihrugii á þessu móili fyirir vestan,
endia er þetta eini nýið'naðurinn,
aem von er á þar til atvimmu-
auknimgar.
3 TONN NÁÐUST Á KLST.
Tilgangur með öflunartilraun
unum var að fullreyna þaratöku
með svokallaðri þarakló. Var
smíðuð enn stærri kló en þær,
sem reynda-r höfðu verið hingað
til, í því skyni. Afköst klóarinn-
ar voru um 3 tonm af þara á
klst. En þar af reyndist beltis-
þari ,sem ekki er nýttur í al-
gí'nisýruvinnislu, allt að því
þriðjumgur. Tilraunirnar sýndu
að hægt yrði að nota hima stóru
þarakló í byrjun framleiðslunn-
ar, sagði Sigurður Hallsson, en
Framhald á bls. 21
Skoðað hvemig þarinn límist sa man í þurrkurunum, en það var
eitt aðalvandamálið, sem leysa þ urfti við þarjaþurrkunina.
Dóttir Stalíns kýs fábreytt líf
í Princeton
Önnur bók hennar vœntanleg á nœstunni
SVETLANA Alliluyeva, dótt-
ir Stalíns, býr nú í háskóla-
bænum Princeton í Banda-
ríkjunum og lifir rólegu og
fábreyttu lífi. Seim kunnugt
er, eru nú tæp tvö ár frá því
að hún ákvað að snúa e(kki
aftur heim til Sovétríkjanna
og setjast að á Vesturlöndum.
Fyrst eftir komuna til Banda
ríkjanna var Svetlana í sviðs
Ijósimu, uimsetin af fréttaimiönn
um. Hún kunni því illa og lét
í ljós ódk um að finna stað,
þar sem hún gæti lifað í friði,
án þess að vekja athygli.
Kunningar hennar bentu
henni á Princeton, sem er
fallegur, rólegur bær, og marg
ir íbúanna frægir mennta- og
listamenn, seim hafa kosið að
setjast þar að, meðal annars
vegna þess, að þar geta þeir
lifað Og stanfað án þesis að
vekja athygli.
Svetlana kann vel við sig
í Princeton, hún á marga
kiunningja í bænum, m.a. Ge-
orge F. Kennan, fyrrverandi
sendiherra Bandaríkjanna í
Moskvu og Edward S. Green-
baum lögfræðing „Harper
and Row“ útgáfufélagsins, en
það gefur út næstu bók Svet-
lönu í þessum mánuði.
Allir kunningjar Svetlönu
neita að ræða einkalíf henn-
ar við forvitna fréttaimenn, en
Princeton er Mtill bær, með
aðeins 12.700 íbúa, og miargir
nágrannar dóttur Stalíns vita
töluvert um hagi hennar.
Hún býr í fremur litlu,
snotru húsi með stóruim garði,
og á bifreið, sem hún notar,
þegar hún þarf að sinna er-
induim í miðbænum. Og stund
um kemur fyrir, að hún ekur
til New York til þess að fara
í leikhús, kviikmyndahús eða
heknisækja söfn.
Svetlana sér um allt heim-
ilishald sitt sjálf, kaupir í
matinn í matvöruverzlun
skamimt frá heimili sínu, eld-
ar og sér um allar hreingern-
ingar. Hún er ííhaldsisöm í
klæðaburði og eyðiir eirts litlu
fé og hún mögulega getur í
föt.
Þegar veðrið er gott, sést
Svetlana oft dunda í garði
sínum og nágrannarnir eru
samimála um, að allur gróður
dafni vel undir henniar um-
sjá. En mest yndi hefur hún
af lestri og ritstörfum og eyð
ir mestum tíma í þau. „Hún
les geysilega milkið og lestrar
efnið er fjölbreytt", segir
einn kunningi hennar, sem
vill ekki láta nafn síns getið.
S.l. vetur lauk Svetlana við
að sikrifa aðra bóik sína og
síðan hefur hún unnið að þýð
ingu hennar með batndarísk-
um þýðanda. Bókin nefnist
„Aðeins eitt ár“. Fjallar hún
um líf Svetlönu frá því að
hún fór frá Moskvu til Ind-
lands • desember 1966 og þar
til hún settist að í Princeton
ári síðar.
Hún vill ekiki gefa nánari
upplýsinigar uim efni bó/kar-
innax, en það er óhætt að
gera ráð fyrir að hún fjalli
fyrst og fremst um þá ákvörð
un Svetlönu að yfirgefa föð-
urland sitt.
Áður en Svetlana keypti
húsið, sem hún býr í nú,
leigði hún hús skáldlkonunn-
ar Doirothy Commiiins í Priinc
eton. Dorothy kynntist leigj-
anda sínum vel og segir um
Eftir komuna til Bandaríkja nna var Svetlana í sviðsljósinu,
hún kunni því illa og nú lifir hún rólegu lífi í háskólabæn-
um Princeton.
Svetlönu: „Flestir eiga erfitt
með að gera sér grein fyrir
því hve viðkvæm hún er. í
Sovétrí'kjunum var vaíkiað yf-
ir hverju fótmáli hennar og
flutningurinnn til Bandaríkj-
anna gjörbreytti lílfi hennar.
Móttökurnar, sem hún hlaut
hér vonu svo vinsamlegar og
allir voru svo elskulegir og
opinskáir, og ólíkir því, sem
hún átti að venjast, að hún
vissi ekki hvernig hún átti
að umgangast þá. En hún hef-
ur eignazt vini meðal Banda-
ríkjaimana og langar til að
kynnast fleirum. Hún vill
eignast vini, sem hún getur
verið viss um, að halda
tryggð við hania til æviloka,
og það tekur langan tima að
eignast sllka vini“.
(Heimild — 'International
Herald Tribune).