Morgunblaðið - 10.09.1969, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. SEPT. 1009
Bandaríska olíuskipið SS Man
hattan létti akkerum 24. júlí s.l.
og var dregið út af legustaðnum
skammt við Chester Pennsylvan
íu. Skip þetta er 115 þúsund lest
ir að stærð og var áður venju-
legt olíuskip, en er nú stærsti
ísbrjótur í heimi. Manhattan á
fyrir höndum 3 mánaða erfiða
ferð, en tilgangurinn með för
þess, er að kanna hvort unnt
sé að sigla risastórum olíuskip-
um norðvestur um heimskauta-
hafið frá austurströnd Bandaríkj
anna til Alaska og hinna gífur-
legu olíulinda sem þar hafa fund
izt. Það eru tvö bandarísk olíu-
félög, Atlantic Richfield og Hum-
ble Oiland Refinery, sem
standa að þessari tilraun og hafa
kostað til hennar um 3.5 milljörð
um ísl. kr. Hér er því mikið í
húfi, svo mikið að sögn ýmissa
sérfræðinga að ómögulegt er að
ímynda sér hugsanlegan hagnað
þótt tilraunin heppnaðist. Sér-
fræðingamir hafa talið til fimm
aðalatriði:
1. Tiltölrulega ódýra fluitmnga-
leið frá olíulindunum í Alaska
til markaða á austurströnd
Bandaríkjaminia og Evrópu. Olíu-
flutninigar eftir Norðvesturleið-
inmd irueð sfcipi yrðu um 88 millj-
ónium ísl. kr. ódýraira á dag held
ttr en ef olían yrði leidd eftir
leiðslum yfir ísauðnina til vest-
urstrandar Bandairíkjannia.
2. Geirbyltinigu á verzluiniairvenj
um, því að frá Prudhoeflóa undan
Alaskaströndum er jafnlangt til
New York, Lonidon og Tókíó og
myndi því vegalengdin styttast,
auk þesis sem Norðvesturleiðin er
stytzta leiðin til Sovétríkjamna.
3. MögUileikar opnast til nýting
ax hinna. gífurlegu náttúruiauð-
æva heimákautalandsinis, s.s.
járms, fcopars, silfurs, nikfcels,
talýs og fl. málma.
4. Stórkostlegustu auknin-gu í
sfcipasmíðum síðan í heimsstyrj-
öldimni síðari. Talið er að um 30-
250 þús. lesta olíuskip þyrfti til
að anm flutmimgum og myndi
kosta um 270 milljarðir ísl. kr.
að smíða þau.
5. Opnum nýrra gífurlega víð-
áttumikilLa iamdsvæða, sem áður
hafa v-erið einanigruð frá umheim
imum af heimskautaísmum.
Bandairíkjastjórn hefur nú til
endurskoðunar mörg mjög mikil
væg atriði bandaríska viðskipta
heimsinis með tilliti til ódýrrar
olíu og Norðvesturleiðarinmiar.
Opmun leiðarinnar myndi hafa í
för með sér sterkari og óháðari
aðstöðu Bandaríkjamanna og
bandamamna þeirra gagmvart
Arabalöndunum, sem hingað til
hafa framleitt lamigmesta olíu-
magnið. Þó er ljóst að það yrði
Karaada sem hagmaðist mest ef
tilraumin heppmaðist. Eimkafyrir-
tæki myndu fúslega leggja fram
'allt það fjármagm, sem til þyrfti
til að gera mögulega nýtimgu
hinima gífurlegu málmauðlinda í
morðunhluta Kanada. Stjórn
landsinis hefur líka fylgzt náið
með framvindiu mála og látið alla
hugsanlega aðstoð i té. M.a. mum
stærsti ísbrjótur Kamada, M.s.
Johm MacDonald fylgja Manhatt
an eftir alla leiðina og aðstoða
eftir föngum ásamt bandariska ís
brjófcraum Northwind, sem eimmitt
er nýkominn úr velheppnaðri
ferð um Norðvesfcurleiðiraa til að
undirbúa för Manhattan.
SKIPIÐ
Maruhattan er eims og áður
segir 115 þúsund lestir að stærð
og er stærsta skipið í banda-
ríska verzlumarílotaraum. Það var ■
S.S. Manhattan við brottíörina frá Philadelphíu.
Norðvesturleiðin

Kanadíski ísbrjóturinn John MacDonald mun fylgja Manhattan
ef tir.
Propos<zd routá.
■ ■ Alta.rnate. roubz

Kort af leið Manhattan. Strikalínan sýnir áætlaða leið skipsins.
smíðað árið 1962, en rekstur þess
var fremur brösóttuir ve-graa þess
að vélar skipsáos voru of aflmikl
ar. Hurnble Oil tók Skipið síðan
á leigu, þar sem það var talið til
valið til þessarar ferðar. Var
skipdð tekið í sund-ur í fjóra
hliurba, sem fluttdr voru hver í
síraa ókipaismíðastöðinia, til að
flýta hiraum umfangsmiklu breyt
iragum sem gera þurfti á því áður
em það gæti lagt til atlögu við
heimsíkautaísinin. Til rraarks um
stærð skipsimis má raefna að það
eir 10 mietrum lem'gra en Queen
Elizabeth 2, 25 siranum stærra og
sjö sinirauim aiflmieira en stærsti ís
þrjófcur bandiarísku straindgæzl-
umraar. Skipið var sett saman
afbur í júlímánuðd s.l. og hafðd
þá allt verið styrkt mjög og út-
búið feikraa miklum ís-bóg, sem
mun rekast á ísimn 12 gráðum
neðar en bógar venjule-gra ís-
brjóta og á -Skv. útireikninigum að
veria miklu hagkvæmari.
AMUNDSSEN
Mainlhatfcan er ekki fyrsta skip
ið sem reynir að sigla Norðvest-
uihleiðima. Það var Norðmaðurinn
og heimskautafrömuðurinn
frægi, Roald Amiundssen sem
fyrsbur sigldi þessa hættulegu
leið á litluim fiskibáti, er hann
kalliaði Gjou. Síðan hefúr 8 skip
um tekizt að kom'ast heilu og
höldrau gegnum ísbreiðurmar o-g
Northwi-nd raú síðast í sumar.
Þessi Skip eiga það öll sameigin-
legt að þau kæmust auðveldle-ga
fyrir á þilfari Marahattan. Það
eru 126 menn um borð í Manihatt
am og þeir eiga eniga sældartíma
í vændu-m þá þrjá miárauði sem
áætlað er að það taki Manlhatt-
an að ságla fram og til baka og
er vegalenigdin samtals um 10
þúsiund sjómílur. Þeir m-urau
þurfa að berjast við stormia, þok
ur og mstaradi kulda auk hætt-
uraraar miklu og hvítu, heims-
skaiutaísinm,
LEIÐIN
Á leið sirani roun Manhattan
fyrst koma við í HaMfax og hafa
þar sbu'tta viðdvöl áður en lagt
er af stað í átt til vesturstrand-
ar Grænlands. Skipið mun síðan
þræða meðfram Grænlands-
sbrörad eftir Hudsomsundi, Davis
sundi og Battinisflóa áður en
beygt verðúr til vesturs iran á
sjálfa Norðvesturleiðirua gegnium
Landhester-, Viscouint Melville.
og McClureisuind iran á Beaufort
haf fyrir ofan raorðurhvel
Alasfca. Eftir stutta viðdvöl á
Pnudhioeflóa verðúr aftur lagt af
stað og siglt í átt til Norðurpóls-
iras og verður Maníhattan fyrsta
skipið sem getrir tilraium. til
að vinma á ísraum sem þekur sjálf
an Narðuirpólinin allan ártsiinis
hrirag. Á leiðinini til Prudhoeflóa
er Marahattan hlaðið vaifcni svo að
það risti jafradjúptsemvæiri það
hiliaðið olíu. Mun hér vena um að
ræða dýrustu vatrasflutniraga ver
aldarsögunnar. Garagi allt að ósk
um mun Manlhattan Skila herrum
síraum fullfermi fyrstu olíuraraar
úr iðnum heimskautalandsins.
Þessi fanrraur verður að sjálf-
sögðu mjög verðmætur, e-n þó
verða upplýsdragar og niðurstöð-
ur vísind-ar'aranisókraaima um borð
í Manlhattan miklum mun mikil-
vægari. þær muniu segja til um
hvort 3.5 milljörðum ísl. kr. hef-
ur verið varið til eiraskis, eða
hvort þegar sé hægt að fjárfesta
270 minjarðS til að smíða 250
þúsund lesfca skip svo tuigum
skiptir til að sæikj-a gullið svarta
á vit niorðurhvels jarðar.