Morgunblaðið - 10.09.1969, Blaðsíða 21

MORGUN'BLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. SEPT. 106®
21
Everett Dirksen
Einn helzti leiðtogi
repúblikana um árabil
SEGJA imá, að Evemett Dir'k-
sen, öldungadeildarimaður,
hafi í raun xéttri orðið „leið
togi stjórnarandstöðunnar“ í
Bandarííkjunu.m þegar repú-
blikanar biðu ósigur í forseta
kosningunum fyrir níu árum.
Þar til hann lézt á sunnudag
inn, 73 ára að aldri, vair hann
í hópi mestu áhrifamanna
repúblikana og bandaríislku
þjóðarinnar.
Margir aðrir foryistumenn
repúbldlkania kiepptu um þessa
óljósu og óformlegu stöðu,
sem er aðeins til í orði en
elkfki á bprði, þeirra á meðal
Richard Nixon, Bar.ry Gold-
water, Nelson Rockefeller og
Wiiliam Seranton, en sem
leiðbogi nepúbiikainia í ölid-
ungadeildinni tryggði Dirlksen
sér mest völd í filPkiki repú-
blikana og honum tðkst að
halda þessum vöildum og á-
hrifuim. Almenint var álitið,
að hann vseri áhrifamesti mað
ur öldungadeildarinnar, þótt
aðeinis um þriðjungur þing-
manna vaeri úr flolkki repú-
bliikana á valdaárum demó-
krata.
Forsetarnir John F. Kenne
dy og Lyndon Jöhinson lögðu
álherzlu í að hafa sem mest
samráð við Dihksen, og segja
má að það hafi þeix gert dag-
lega. Að launum fengu þeir
stuðning hans í mikilvægum
málum og oft réð stuðnimgur
hans úrslitum. Af þeF,sum mál
um má nefna samniíginn um
bann við tilraiunum með kjam
orikuvopn, fjarhagsvandamál
Sameinuðu þjóðanma, endur-
bætur í slkattaimálum og mann
réttindamál blöikkuimamna, en
þar var stuðningur Dirksens
ómetanlegur.
Náin vinátta var með John
son og Dirksen allt frá því
þeir sátu í Fulltnúadeildinni
á árunuim fyrir heimisstyrjöld
ina síðari. Þegar Johnson var
settur inn í forsetaembættið
1963, var Diriksen meðal
fyrstu þingleiðtoganna, sem
gengu á fund hins nýja for-
seta. Johnson dáðist að mál-
efnalegri afstöðu Dirksens í
þjóðaröryggismálum og stjórn
málaihaefileikum hanis. í þing
störfum sínuim minn|,i Dirk-
sen á Johnson, þegar sá síð
arnefndi var leiðtogi demó-
krata í öldungadeildinni á
valdaárum repúblikana. Lilkt
og Johnson var Diriksen leik
inn að samræma ólílk sjónar
mið og koma á saimlkomulagi.
Likt og Johnson þökkti hann
vel pólitíslk áhugamál og per
sómuiliegan styrk og veikleika
þingmanna sinna og kunni að
færa sér þá vitmeslkju í nyt.
Dirlksen var sllunginin og
klókur stjÓTnmál'amaður og
þó ekki sjálfuim sér samkvæm
ur. Hanin var upphiafliega and-
víguir frumivarpi Kenniedys
forseta um jafnrétti bllölkku-
mamnia, en seimmia vainn hann
að því að tjaldabaki ásamt Hu
bert Humpíhrrey, þávenaindi
lieiðitoga demókratia í öldumga
dei'Miinini, að semja írumvarp
er ihlotið gæti stuðnimg repú
bliikania. Þar með niáði málið
fram alð gamga, og frjálslynd-
ir menn þökkuðu það Dirk-
sen. En þegair 'hann hatfði þann
ig hiotið náð fyrir aiuigum
frj'ális'lyindra, sveigði hann til
hægri og vamn hyili íhatds-
manna með því að styðja Gold
water öilduimgardeiildarþing-
manin í forsetaframboð fyrir
Repúlbl'ikainiaifiliokkinn 1064.
Everett McKimley Dirksen
fæddiat 4. jamúar 1896 í Pekin
í Dlioms og var Skírðiur í höf-
uðið á William McKinley, rík
isstjóra repúblifcania í Ohio og
forseta Bandarílkjianinia. Faðir
hians lézt er hann var sjö ára
gamaiHl og jafmfraimt námi
vann hann á býl'i föður síns
heitinis ásamit móður sinn og
tveim bræðrum. Síðar vann
hann ýmis stönf meðan hann
stiuodaði nám í lagadeild
Mi mnesota -háskóla. Hann
varð að hættia námi vegna
fyrri heimsstyrj'aildarinniar,
barðist í stórskotaliðsdeild í
Frafcklandi og var sæmdur
farinigj'aniafmtbót. Hann sneri
aftur tíl Pekin eftir heimis-
styrjöldina og rak um skeið
Dirksen.
bakairí ásamt bræðrum siínum.
Hann samdi einnig nokfcur
lei'kriit, fimim sfcáldsögur og
rnargar smásögur, en ekfcert
verba hanis hefur verið birt.
Hanin vair kosimm til FuflJitrúa-
deildarinniar 1932.
Blaðið „Chieago Sun Times“
skýði einlhverju sinni frá því,
að á 16 ána þingmannisferilli
í Fuilltrúadeildinmi hetfði Dihk
sen skipt 62 sinnium um síkoð
uin í utanríkismálium, 31 simni
í banmálum og 70 sinnium í
laindbúniaðarmiálium. Ritstjóri
nokkur í Chieago hefur sagt:
„Hantn hefur haldið beztu ræð
urmar, sem ég hef heyrt, með
og á móti aðstoð við erllend
ríki.“ Árið 1940 studdi hann
Robert A. Taft öldunigadieildar
mann til forsetaframlboðs fyr
ir repúbliikan.a í kosniiniguni-
um 1944 og 1948 starfaði hann
fyrir Thomas E. Dewey, en
árið 1952 sniariist baran atftiur
á sveif með Taft og barðiist
gegn tilllögu Deweys um að
Eisemhower hershöfðinigi yrði
forsetafraimbjóðaindi repúbldk
ama.
Ræða sam Dirfesen hélt á
landsflundi repúbllifcana 1952
er fræg í bandariskri stjórn-
málaisöigu. Hann benti á Dew
ey og sagði: „Við höfum
fylgt þér áður“. Síðan þagn-
aði hann til þeas að orð hans
hefðu sem mest áhrif og hélt
svo áfram: „Og þú leiddir ofck
ur til ósigurs“. Stuðnimgsmenn
Eisenlhowers létu óánægju
sína í ljós, en stuðnimgsmen.n
Tafts fögnuð siran. Dkfcsen
virtist hissa á þeim áhrifum,
sem orð haras höfðu, en sagði
síðan: „Ég ætlaði alls efcki að
koma af stað deilum“. Dirk-
sen var fcuniniugur fyrir leilk-
ræna hæfiteifca sína og leiftr-
andi mælsku. Riehard Russel,
öldungardeildarmiðuir frá Ge-
orgia, sem oft átti náið sam-
starf við haran, en var honium
einraig oft ósammála, sagði eitt
sinra: „Hæstvirtur þiragmaður
Illirnois, sem ég ber mikla virð
imgu fyrir, er vafalaust frábær
asti leifcarinn, sem héo* hefur
geragið um sali“. í alvarlegum
umræðum sló haran á léttari
Strengi og sagði brandara, oft
á sinn kostraað. Hann talaði
oftast blaðalaust, en skrifaði
hjá sér atriði tíl minnis. Á
ýmsan hátt skyggði leikara-
leg framkoma hans á ágæta
þiraigmaninislhæfiledlka haras.
Á fyrstu á.rum Eisemhower-
stjórnarinnar hafði Dirksen
raáið saimstarf við Ihaldsmeran
í Repúblikainiaiflakknium og
var á öndverðum meiði við
forsetaran í ýmsum veigaimikl-
um málum, sérstaklega í Mc
Carthy-máliniu. Dirfcsen
átuddi McCartlhy í baráttu
hans gegn hernuim og í at-
kvæðagreiðsluinini í öldunga-
deildinmi um vitur á hanm, en
áhrif McCartlhys urðu smám
saman að engu, kjósendur í
Illiraois urðu frjálslyndari eft
ir því sem borgirnar stæikk-
uðu og hófsöm stefraa repú-
blitoana undir forystu Eisen-
howers raaut gífurlegra vin-
sælda. Dirksen færðiist nær
Stefniu forisetans og varð
helzti hjálpanmaður haras í
Þjóðþiragdinu, þegar honum
tófcst að niá kjöri sem leiðtogi
repúblikaraa í öldungardeild-
inni 1959 í stað William Know
lands frá Kaliforniu.
Eftir að Nixon var kjör-
iran forseti dró til miuna úr á-
hrdfum Dirkisens í öldunigar-
deildinni. Fyrir nokkru olli
hanin harðri valdábairáttu iran
an Ni xon -st j ó rnar inraar með
því að berjast opinlberlega
gegn því, að dr. Jöhn Kraow-
les frá Massadhiusetts yrði
Skipaður a ðisto ðarráðherra
heilbrigðis-, meranta- og vel-
ferðarmála. Dirfcsen tók þátt
í baráttu bandaríska lækraa-
sambandsins, AMA, gegn til-
raefndnguinini, enda hafði hanra
alltaf haft raáið samisitarf við
þau samtök. Þá vafcti það ný-
lega deilur, að hanra hótaði að
beita sér fyrir því, að demó-
kratinn Clifford L. Alexand-
er, sem er blöfckumaðiur, yrði
vikið úr sérstakri nefnd, sem
á að tryggja jafna atviranu-
möguleika. í þessu máli
studdi Dirksen miálsitað vinnu
veitenda, enda var hanin alla
tíð mjög hlynntur kauipsýslu-
stéttírami. Skömmiu áður en
Dirksen lézt, var óáraægju far
ið að gæta með hann rrteðal
uragra þiragmanna repúbli-
ka-raa, og farið var að ræða um
það, að skipta ætti um þing-
leiðtoga repúblikama eftir
kosninigarraar að ári.

- KOSNINGANOTT
Framhald at bls 3
ingabaráttu floklksiras. Flökfc
uriran lagði áherzlu á, að að-
eins væri um tvenrat að velja
— borgaraflakkana eða hann.
Allir vinstrimenn hlytu því
að sameinast um Verkamanna
flökkinn og SF var hvað eft-
ir annað kallaður klofnings-
flofckur vinstri manna og hef
ur það sjálfsagt elfcki bætt að
stöðu hans, sem var slæm fyr
ir svo sem áður var sagt. Þá
hefur það sitt að segja að
vera í stjórnarandstöðu —
sögðu þeir félagar, það er á-
vallt sterfcara.
Sósíalski þjóðarflokfcurinn
bauð fram í Osló — sögðu
þrerneraninigarnir — 24ra ára
gamilan stúdent Tore Linraé
Eriksen og kom hann í stað
Firan Gustavsien, sem lýsti yf-
ir því fyrir kosningar að hanin
álitó að StórþingsmaðUr ætti
ekki að sitja á þinigi lengur en
2 kjörtímatoil. Með hliðsjón af
því að iraraan yragri rraanraa
Vinistriflakksins eru mjög rót
tækir arrnar getur verið að
Erikson hafi dre'gið eiittlhvað
frá Vinstriflokknuim .Engu að
síðúr missti SF þriðjug at-
kvæða í Osló, sem eflauist má
ákrifa á neikndmg virasælda
Gustavsens meðal kjósend-
anraa.
Verðaufcaigkatturiran getur
gkipt miklu máli. Verka-
manraaflokkurinin lagði til að
haran yrði 5% lægri en stjórn-
arflokkamir. Ennfremiur geta
hin ýmisu sérmál kjördæma
skipt máli. Þeir félagar álíta
að hægrimenra hafi ef til vill
í mörguim tilfellum flutt ság
yfir á aðra stjómiarflokka til
þess eins að tryggja tilvist
þeima og þar með bjarga sam
steypustjórrainni. T.d. töldu
þeir þetta vera svarið í Ösit-
fold, þar sem Hægriflokkur-
inn tapaði þiragsætí. Þar hafa
þeir kosið Virastriflokkinra,
vegna vitneskju um vinstri-
sinrauð öfl yraigri mannararaa í
flokknium, en þeirra gætir
innan flokksiras einfcum í Aust
ur-Noregi.
- POPHÁTÍÐ
Framhald af bls. 10.
um munaði. Áhorfendur ruddust
fram að sviðinu og létu svo illa,
að lögregluþjónarnir máttu hafa
sig alla við að verða efcki vond-
ir.
Ævintýri er ágæt hljómisveit,
en líítið yrði úr henni án Björg-
Vins. Vinisældir hans eru sllíkar,
aið sjafldain hefur amtraað eiras sézt
áður hér á landi. Hann sigraði
bæði í kosningunni um vinsæl-
ustu popstjörnuna og í kosning-
unni um vinsælustu hljómsveit-
ina! Og hann átti það vel gkilið.
Hann hefur lagt sig allan fram
um að öðlast vinsældir ungling-
arana, meðal annars með því að
koma oft fram í Tónabæ. Þess
vegna sigraði hann í kosningun-
um, því að stærstur hluti áhorf-
enda var á Tónabæjarafldrinum.
Trúbrot og Roof Tops hafa hins
vegar alveg vararækt staðinn og
því fór sem fór. En það er samt
gkoðun dfckar, að Roof Tops sé
vinsælasta hljómisveit landsins,
því að úti á landsbyggðinni eru
þeir mjög vinsælir, en fáir
þekikja Ævintýri og Trúbrot.
Júdas fara stöðugt batnandi
og sérstaklega var gaman að
heyra flutning þeirra á hinu
gamla lagi Bítlanna, „It’s for
you“.
Óð-„Cream“-menn og Tárið
stóðu sig einnig mjög vel, og það
sama má einnig segja uim Guð-
mund Hauk, söngvara með
Dúmbó. Hann er mjög góður
söngvari og skemimtilegur per-
sónuleiki í þokkabót.
En sjállfsagt eru flestir orðnir
leiðir á svona upptalningum,
þaranig að við ætlum að draga
Oklkur í hlé að sinhi, en láta
hinar ágætu myndir Kristins
Benedilktssonar segja sína sögu
frá poþhátíðinni í staðinn.
— Keflvíkingar
Framhald af bls. 26
Kj'artanisson og Eimiair Giumimairs-
son. Guðiná eir gkiputaggjari
þessarar vairraair, sem aðieinis hief-
ur feragið á rig 10 mörk í 10
leilkijium. Hanm stjónniar ölllium
aiftari 'hfliuita liðsims — og miaitiar
ásamit féfliögiuim símum framlherj-
'ana. Hefur þáttiur Guöna í
ieiikjuim liðsinis í suimiair eklki
verið oflmietiinin. Öðiruim fremiuir
er flnanra liykiliiiinin að vefllgeinigni
Bðsinis.
En liðið befuir verið ákaflega
samtaka og samfákamátturirun
og siiguirvil'jinin hefur borið liðið
háifa leið.
Baráititam á batirairaum er efcki
síðiur tvisýn. Nú eru Akuireyr-
ingar og Frairraairair jafnir með
9 stig. Fram á eftir l'eik við
KR, Akureyrinigar við Eyja-
menn. Hér er staðain eftir leik-
inin í gærikvöldi:
Keflavik 10 6 1 3 17:10 13
Vaiuir 11 4 4 3 18:17 12
KR 11 .4 3 4 24:20 11
Akrames 10 4 2 4 18:17 10
V.m.eyjiar 10 2 6 2 17:17 10
Akuireyri 11 2 5 4 11:16 9
Fram 11 2 5 4 8:16 9
- LEIGA
Framhald af bls. 28
þá vildi borgarráð stuðla að því
að aðilar yrðu fyrir sem minnstu
tapi, og heimilaði íþróttaráði að
inniheimta lágmarlksgjald, sem
svari þeirn tilkostnaði er vellir
eða hús leggja í fyrir slíka leiki.
Þessi viðbót gildi einnig fyrix
Laugardalislhölliná, ef hal'li er á
gestaleik.
ÁðuT var búið að læfclka hallar
leiguna úr 25% niður í 20%,
einis og gildir um Laugardals-
völlinm og Laugardalslaugina.
Þeiss má geta aið Vestenamina-
eyingar voru búnir að fá aifslátt
vegraa leigiu á Laugiardiagsveilllin-
um vegna hinis mikflia ta.ps á
leilkinum við búlgarsikia li'ðliið fyr-
ir skammiu. Hafð'i vállairleiigan
verið lækkiuð úr 46 þús. kr. siem
þeim bar aið gireiðia, niður í 23
þúsiuind.
Styrktarfélag lamaðra og fatlaðra
starfrækir skóla í Reykjadal í vetur fyrir fötluð börn
á skólaskyldualdri.
Skriflegar umsóknir sendist skrifstofu félagsins Háaleitis-
braut 13 fyrir 18. september.
STJÓRNIN.