Morgunblaðið - 10.09.1969, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. SEPT. 1(960
19
að rækta og stækka gamla Bú-
staðatúnið með föður sínum og
systkinum. >á voru notuð hand
verkfæri, grjótið tínt með hönd-
unum, moldin jöfnuð og þakin
með þökum, og þannig breyttist
grýtt land í fallegt tún. Yfir
þetta tún er borgin að breiðast
þessa dagana með götum sínum
og byggingum.
Fiiekia lærði Henbonig frá 18
ára aldri lærði hún fatasaum,
lauk prófi í þeirri grein og lærð;
aið talka miái. Sí@ar sawmiaði íhiúin
fyrir ýmsa, einnig foreldra sína.
Einn vetur stundaði hún fr am-
reiðslustörf hjá Jónínu Hansen.
Árið 1906 gengu þau í hjóna-
band, Herborg og Guðbergur G.
Jóhannsson málarameistari. Heim
ili þeirra var fyrst á Laugavegi
75, aíðain á ýmsuim stlöið'uim öðir-
um, en svo byggðu þeir Guðbí .'g
Uir og Þoirl'eiifiuir Anidrésis'On í fé
lagi húsið Hverfisgötu 99A, og
inn í það fluttu þau hjónin með
börn sín árið 1925. En börnin eru
þau Sigurjón, giftur Hönnu
Svieiinisdúttiuir. Hanin vairð miál'ara
meistari eins og faðir hans. Unn-
ur er gift Auðuni Hermannssyni
forsjió'na, Guiðnúin Jólbainima dió ár-
ið 1936 glæsileg ung stúlka í
blóma lífsins.
Ekfci fór Harbong á miis við
mótlæti, þótt hún ætti vænan
eiginmann og fallegt heimili vini
og kunningja marga. Árið 1917
varð hún alvarlega veik, varð að
fara á heilsuhæli og dreifa barra
hópnum meðal vina og vanda-
manna um nokkurt skeið. Þá
var Ólafía systir hennar við
hjúkrunarnám og þá stóð líka
fyrri stórstyrjöld yfir. Af sjúk-
dóminum leiddi að Herborg var
alllengi heilsutæp og viðkvæm.
Samt varðveitti hún sín andlegu
áhugamál, hafði yndi af söng,
ljóðum og öðrum listum, áhuga
á kristniboði og bar lotningu fyr
ir hieti'liaigird trú og kinkjiu. Víð-
tiælka persóiniujþelklkiinigiU’ ihiaifði ihiúim,
hélt uppi gestrisni mikilli og
varðveitti persónuleg sambönd
aif mdlkM'i rælktiarsemii, lílkt og flor
eldrar hennar gerðu og hin systk
inin frá Bústöðum hafa jafnan
gert.
Á heimili iðnmeistara var i
þá tíð annríki meira en nú tíðk-
ast, þar sieim lærllimgair ihiöfiðiu eiin-
att fæði og þjónustu hjá me'st-
urum sínum. Með heimilishaldinu
átti Herborg þannig mikinn hlut
í stönfuim ieiiiginimiainn,s síms. Og
Guðbergur var einn þeirra
manna, sem bókstaflega „settu
svip á borgina“ með því að mála
'bæ'ði hús og sikip. M'ér er ibamn í
minni sem ljúfur maður og góð-
ur viðskiptis. Guðbergur andað-
ist árið 1949. Árin síðan hafaver
ið Henlbongiu 'kynriiát, en þó fyllgd
ist hún vel með öllu, þó hún
kenndi oft lasleika. — Síðasta
afmælisdaginn tók hún á móti
ástvinum sínum og kunningjum
og hafði af því ánægju. Innan
þriggja vikna kvaddi hún þenn-
an heim og var jarðsungin frá
Dómkirkjunni fimmtudaginn 28.
ágúst.
Friður sé með minningu henn-
ar.
Jóliann Hannesson.
Margrét Júníusdóttir
fyrrum rjómabústýra
Bróðiir miinin
Ingólfur Jónsson
Minnahofi, Gnúpverjahreppi,
iézt í Lamidispítailiainiuim 7. sepf.
Fyrir höirod vamidiaimiainiroa.
Ami Jónsson.
ÞANN 17. júní s.l. amdaðist, á
sjúikiraihúsi í Reykjavík, Maingtrét
Júníu'sdóttir, fynruim rjóma'bú-
stýra frá Stokkseyri. Hún fædd-
ist á Syðra-Seíli í Stokkseyrar-
hreppi 19. móvembeir 1882, og
voiru foneldrair heinin'air Júinius
Pálsson, síðar bóndi þair, og
umniuista hairas Irogvelduir Erilends-
doitir. Föðurætt Mairgirétair var
eiin grein hiniraair svonetndu Bengs
æit'tair, sem mikill fjöldi miammia
í ilágsveitum Árniessýslu og víðar
er af kominro. Var sú gireim ætt-
airinmatr oft niefnd Selisætt, keinmd
við fæðirogarstað Mangirétar, em
þar bjuigigu aettmiemm hemraar um
meira en eiraniair aíldar dkeið, og
er af þeim ættarmieiði komið
mairgt forustium'anma í mienmimig-
armiálum og þjóðmálum, sumt
lamdíkuminir memm.
Þegar Margrét var fárra mán-
aðia gömiul missti húm mióður símia
aif slysiföinum, og ólat 'húm svo
upp hjá föðurömnmu simmi og
fóstru, Marigréti Gísiladótitur á
Syðr'a Seli. Þair ólat eiinmig upp
máfrænkia Mamgrétar, Þórdís
Bj'armiadóttir. Hún varð síðar
kona Jóras Adólifssomiaæ kaup-
m'aininis og oddvita er bjó á Kalla-
stöðuim og í Vegtri-Móhúsum á
Stokkseyri. Hjá þeim hjónum
átt'i Marigrét síðan heimiili sitt,
þótt hún væri oft lamigdvölum
í buir'tu vegroa niáms eða starfa.
Þær frænkiuir buiniduist þegar í
æúku óroifa tryggðiabörodum, sem
a'ldrei rofnuðu, mieðam báðar
lifðu. Sömu tryggðir batt Mar-
grét síölam við böxin og bamraa-
börn þessama hjónia, og möng
síðustu árim átti hún heimili sitt
hjá Inigveldi dóttur þeirra, sem
látin er fyrir hálfu öðru ári, og
mianmii heniroar Guðjómi Jón'ssymi
O'g börmum þeirra þriemuæ, er húm
unnii m'jög. Mairgrét heitin giftist
e'kki og eig'niaðist ekki roeima af-
komeinidiU'r, en henmá var það
miikil gæfa að tenigjaBt þeissari
góðu fjöMtylidu syo tmauistum
bömdum, sem raum bar vitni.
Mar'grét aflaði sér á umigia aildri
víðtækari mienintum'ar em þá miuin.
hafa verið títt um uinigiaæ stúlkuæ.
VetuTÍnm 1907—08 var húm við
niám í Mjól'kurskól’amum á Hvit-
árvöl'l'um, en þar' feinigu stúllkur,
er huigðust starfa sem rjómiaibú-
stýruir undirbúndinigismeminitJU'n
síraa. Veturinn 1911—12 var húm
við friaimh'aildsiniám í mjólkur-
fræðum í Danmörfcu. Eiranig
roam hún við Kvemmaiskólamm í
Reykjiavik veturinin 1909—10,
Strax að l'okiniu roámi vorið 1908
hóf Mairgrét starf sem rjómiaíbú-
stýra í Þykkvabæ í Ramigáirvailflia-
sýslu. Var þar eigi tjaildað til
einniar nætur, því við þamin ait-
viironuirefcstur var stamf Margrét-
ar buirodið, svo að segja aillia tíð,
fyrst í Þyklkvabæ fram til ámsims
1922, síðan á tveim stöðum
öðrum næstu sex árki, en 1928
tðk hún við for'stöðu Rjómiabús
Bauigss.iaða og gegrndi þvi starfi
alll't tíl dauðadaigis, fyrstu tvö ár-
in sem rjórmabúsitýria eingönigu,
en síðain leinigi bæði sem rjómia-
bústýra og forstöðukonia pörot-
uiroar'félags, sem rekið var á veig-
uim búsims, og var startfið síðastia
hálifain aonan áratu'ginm eimgömigu
buiradið við pöntumiairfélaigið, eftir
að rjómiaviinnití’a liaigðist niður.
Stofrouin og starf rjómiafoúamna
er eiran me'rfcasti þátturimm í þró-
um lairodbúniaðar hérliemdis á fyrra
heknimigi 'þessairar aldar. Þau
muniu ihaifa orðið fjölda bænda til
ómetamileg'ra hagsbóta og aukið
stórium tekjuir þedrra. Stofmun
þeirra vair miikið átak við aðstæð
uir þeirra tímia og miarkið sett
hátlt, því miðað vair við að fram-
leiða smjör, sem væri bæði að
verð'i og igæðum samfoæriliegt við
það, ’Sem bezt gerðist á erdiemdum
mörkuðum.
Þótt 'rjómabúiin hafi nú þokað
fyrir mýrri framleiðisluháititum,
eru þau otf mertkur þáttur í af-
viminiuisögu þjóð'arimmiar til að
falMa í gil'eymsiku. Rjómabú
Bauigisstaiða, sem Mamgrét sbarfaði
lemigst við er hið einia þeinra,
sem eran er varðveitt bæði hús
og 'tæki og þairani'g einstakt í
iamgrar ævi og Jestri góðra bóka,
sem hún iðkaði mjög. Áhuigamál
Mairgrétar voru ekki eimiskorðuð
við þau störf, er hún einfcum
stundaði um ævina. Á ynlgri ár-
uim tók hún virkan þátt í mairg-
háttuðu félagslífi og haifðd aila
ævi lifamidi áhiuiga á fél'aigs- og
þjóðmá'lum. í þjóðmiálum bafði
hún ákveðmar og heilisteyptar
Sko'ðamir, sem hún fór ekki í ftel-
uir með. Mairgrét Júinduisdó'titir var
á mangan hátt óvenjuflieigur og
svipmiikill persónu'leiki, trú-
mieranidka heiniraar og sfcapfeisrtia var
einstök. Hún var hreiiniskilimm svo
aif bar, vimtföst og raumigóð og
mátti ekfci vadtaim si'tt vita í rueiniu.
Hún hafði til að bera rífca sjálfS-
bjairgarviðlejtnii, og gat ekki til
þess buigsað að vera öðrum til
byrði. Samfara þessu var eindæg
trú á æðri forsjá, en aflíllt eru
þebta samm'ir mammfcostir, sem
ætíð hafa verið mikfflis metmir.
Margrét vair að minmi hyggju
á miairgan hátt gæfuisöm. Hemmi
tókst á uiniga aldri að atfla sér
góðrar meinintumiar eftir því sem
þá tíðkaðist, hiaiut síðan starf er
herani féll við og bartt við mi'Ma
tryggð, héllt stiairfskrötftum furðu
lítið 'skerbum allit til hámrar eílli
og ferlliivist svo að segja til him's
síðasta.
Það sem Skipti þó rnestu méM
var, að alit 'heinnar líf og sbairf
var þaranig, að hún hiau't að atfla
sér óskiptrar virðinigair og trausts
þeirra er kynnltu’sit heroni. Því
Alúðar þakkir fyrir t auðsýnda vináttu og samúð vð andlát og
jarðarför Herborgar G. Jónsdóttur
Hverfisgötu 99A
Unnur Guðbergsdóttir, Auðunn Hermannsson, Ölafía Jónsdóttir,
Jóhanna Sveinsdóttir, Sigurjón Guðbergsson, Ragnar Þ. Jónsson,
og barnaböm.
siinni röð sem atvimmiu'.sogu(l)eig
heimild. Það var áhuigamál Mar-
gréflar, að það mætti varðiveitast
uim Ókomin ár í óbreyttri mynd
komiaradi kynslóðum til sýmiis og
er vel farið, að fyrir því mum
nú vafcin.aður áhu'gi, að svo verði.
í byrjurn þessarar alldar var
það fátítit, að bonur stæðu fyrir
aitvironuirekstri og á uragu stúlk-
urmiar, sem tóku við forstöðu
rjámiabúainmia nýfcomraar frá próf
borðiniu var lögð mikdl ábymgð,
þar sem þær tóku að sér starf,
sem afkoma heilla byggðarlaga
valit á, að lýtaflaiust væiri atf hemdi
leyst. Mairgréti Júní'uisdóttur má
hiklaiuist tel'jta meðal brauitryðj-
ein'diainiraa við þenmiam aitvinmiu
rekstiuir, og hún stairfaði við hamm
leragur en nokkur aranair. Hitt er
þó m'eira uim veirt, aið öll hemmiax
störf á þessu sviði, voru þaminiig
af henidi leyst, að tifl fyrirmymd'
ar var. Eins oig fynr saigði hótfst
filjótlega verzlum í formd pönitun-
arfélaigs við Rjómiatoú B'auigsstiaða
etftir að Mamgrét kom þar tdl
startfa. Veilbti hún því fomstöðu
ósliitið til dauðadaigls eða í nænri
fjóra áratuigi, við himar erfiðuisitu
aðstæðuir í óhentuigu húsnæði.
En Mamgrét setti alla tíð haig við-
skiptsiviniainiraa ofar ei'gin þægimd-
um og atfkomu, enda var verzlum.
henraar virasæl og þar lögð
áherzla á lágt vöiuwerð og
traust viðSkipti í hvívetna. Með
Margréti stiarfaði að rekstri
Rjómabúsiras og síðar verziumiar-
iramair um 40 ára Skeið Guðrúm
Andrésdóbt'ir frá Helfliukoti á
Stokkseyri. Var sanmvimiraa þeirra
og saiirostairf með mikluim ágæt-
uim. Veitti Guðirún hemmd mdkila
aðstoð við störfin, og þá ekki
hvað sízt nú síðuistu árim er
stlairfsþrefc Margrétar fór þveirr-
amdi, sökuim hárrar elli. Veit ég,
að ai’Jlir vinir og veluraniairar Max
grétar vilja raú flytja Guðrúmu
hlýjiar þalkkir fyrir alllt, er hún
var hinini látmu þanm liamiga tíima,
sem þær voru sarroain í tífimu.
Rjómabú Bauigsstað'a var að veru
legu leyti þeirra aroniað heimiili
öll þessi ár, og þar var gott að
korroa — þar rík'td íslemzk gest-
risnd eins og hún gerist bezt, og
yfiir öHu ihvíldi eirostaflflllega h-lýr
og gla'ðvær blær, emda var þar
ótirú'tega gesbkvæmt, og er ég,
sem þeissair líniur rita áreiðanlega
ekki einin um það, að eiga þaðiam
miargar og góðair mimmimigar.
Mairgrét var glaðsimmia hiispurs
lauis í tali við hvenn sem var,
ag 'kumni vel að komia fyrir sig
orði, enda vel greind og kummi
á mörgu Skil, bæði af lífsreynislu
veit ég, >að þeir eru mangir vim-
irindr, er vilja flytja henini hinztu
kveðju nú, er leiðir skiliur um
simm, við lairadamæri miklu, mieð
allúðarþökk fyrir trauista vimátbu,
er aildrei bair skuglga á.
Helgi ívarsson.
„Gagroum Jesú hel'ga'st hjarta
í himindinm upp ég líta má,
Gu'ðs míms ástar birbu bjarta
bæði fæ ég að meyna og sj,
hiryggðairmyribrið somgar svarba
sádu minini hvanfur þá“.
Það er dimmt í guðiaiusum
heimi án þeinr aiuignia, sem sjá
ljómia iguðs ásbar. Það er óendam
legt svairtnætti án. trúar á himm
’krossfesía og upprisnia frelsara
Sú, seim við miinmiumst, átti
þessi auigu trúarinmar. Við mum-
um kærfeik heromar, gíleði, frið,
gæzku, góðvild, trúmenmisku, hóg
værð og bindirodi. Ritniragim seg-
ir, að bessar einkummir séu
ávextir aradanis.
Vi'ð fcveðjuim Margréti Júníus
dótbur í birtu upprisu'trúarinm-
ar. Við kveðjum bama með
þalkkiarigjörð, þökkum fyrir að
hatfa lifaið mieð herani og átt þeiss
kost að sjá, hvarnig húm ræktaði
með sér sammar dyggðir. Efnalteg
verðmæti voru látim sína leið,
en ’trúmemmsfca og fórraarlumd í
hávegum hatfðar, og æskarn, sem
hemrai var kær og húm matt
Framhald á hls. 20
María Friðriksdóttir
— Minningarorð
Þann 25. ágúst s.l. lézt hér í
borg, frú María Friðriksdóttir
Tjarnargötu 38.
María fæddist hér í Reykja-
vík 30. ágúst 1893. Æskuheimili
hennar var í Skólastræti 1.
Foreldrar hennar voru þau
hjónin Friðrik Bjiarroasom oig
Nikolina Petersen, María var
einkabarn þeirra hjóna.
María giftist Sigurgísla Guðna
syni kaupmanni, 8. júní 1918.
Eignuðust þau hjón fjögur börn,
þau eru: Ragna gift Magnúsi
Þórðarsyni, Birna gift Frank
Lenahan búsett í Bandaríkjun-
um. Haukur Friðrik lézt 1954, og
Gunnair Áki giftur Ásdísi Haf-
liðadóttur. Faðir hennar var tré-
smiður, byggðd foiamm húsið Tjiamro
argötu 38, árið 1926. Fluttust for
eldrar Maríu þangað, einnig þau
María og Sigurgísli. María bjó til
ævilcka í Tj airroairgötuinmd.
Hún vair mjög músíkkölsk.
Hún lærði á píanó og kenndi í
mörg ár á það hljóðfæri. Hún
var einnig mikil hannyrðakona,
sem heimili hennar bar vott am.
Ég sem þessi, fátæku orð skrifa
tel mér það mikla gæfu að hafa
kyminzt jaifn góðri mamraeákju sem
María var. Því það er óhætt að
segja um Maríu, að þar sem góð-
ir menn ganga eru Guðsvegir.
María lét sér mjög annt um
barnabörn sín og gladdist yfir
því, er þau komu í heimsókn til
hennar. Ég þakka Maríu fyrir
þær samverustundir sem ég átti
með henni á heimili hennar sem
voru ævinileiga ti'l ániægju. Fyrir
tæpum tveim árum missti María
sjónina, tók hún því með mestu
stillingu. Þessi síðustu æviár
hennar dvaldist hún lengst af á
sjúkrahúsi. Börn hennar heim-
sóttu hana flesta daga á sjúkra-
húsinu og einnig margir af vin-
um hennar. María gladdist mjög
mikið er hún fékk þessar heim-
sóknir.
Sigurgísli maður hennar var
vel þekktur hér í borg. Eldri
Reykvlkiragar könrauiðúigt við bamm
sem Sigumgíðla hjá Ziimisem, haran ■
lézt 1956. Ég sem þessar línur
rita vonast til þegar ég hverf héð
an úr þessu lífi fái að hitta Maríu
og aiðma góða vimi mdraa siem eru
farnir á undan mér, María var
jarðsungin frá Dómkirkjunni
mánudaginn 1. september. Hún
var jarðsett í gamla kirkjugarð-
imium við Suiðuingötu.
Guð varðveiti sál þíraa M'arí'a,
Ingibergur Jóhann
Guðbrandsson.
Fædd 30. ágúst 1893.
Dáin 25. ágúst 1969.
Kveðja frá Maríu Friðriksdótt
Lenahan.
Amma hjartans amma kæra,
ástar þökk ég vil þér færa
fyrir óbail getfin gæði.
gleðibros þú vaktir mín,
mig sem barn þú barst á armi
bægðir frá mér hverjum harmi,
elsku hjartans amma blíða,
ó, hve nú ég sakna þín.
Allt hið góða, göfga og bjarta
glæddir þú í mínu hjarta,
kenndir mér sem barni að biðja
blíðan föður himnum á,
glæddir ávallt gleði mína
gjörðir mér hið fagra að sýna.
Sagðir, barn mitt, Guð er góður.
Hann gefur blóm, og sérhvert
strá.
Þú ert horfin, hugur grætur.
— Haustsins löngu dimmu nætur
fara nú að færast yfir,
fagrar stjörnur birtast senn.
Eins og ljós á leiðum mínum
ljómar enn af bænum þínum
þær í mínu heita hjarta
sem helgidómur geymast enn.
Kveð ég þig, mín elsku amma,
eins þig kveðja, pabbi og
mamma,
samfundanna sæluvonin
sorgum léttir, amma mín.
Englar þig til ljóssins leiði.
Ljóma yfir veg þinn breiði
vinur, allra vina mestur.
— Veri blessuð minning þín.
G. G. frá Melgerði.