Morgunblaðið - 22.10.1969, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. OKTÓBER 1969
23
Nokkur orð til Land
helgisgæzlunnar
SVO virðist, sem svæðið hér við
Langanes og á Þistilfirði sé nú
orðið aðalvettvangur landlhelgis
brota, og hafa nú á skömimium
tíma verið staðinir að verki 6-7
landlhelgisbrjótar, Þessi tala
gætá þó verið tíiu sininiuim hærri,
ef öll landihelgisbrot hér yrð<u
uppvís.
En eftirtektarverðast er, að í
öll þessi skipti er flugvél að
verki. Hvar eru varðskipin? Þó
flugvélin sé að mörgu leyti
hentuig til 1 andhelgisgæzlu, er
hún alls ónóg eingöngu. Hún
getur t.d. ekki verið á lofti all-
an sólarhringinn í einu.
Nýlega hefur togbátuim ver-
ið hleypt inn í landhelgina hér
við Langanes og víðar, allt inn
að 4 mílum, en þetta eru ein-
mitt líniumið báta fná sjá/v-
arplássum á Norð-Austuirlandi.
Nú er ekki hægt að leggja hér
línu nema eiga á hættu að verða
fyrir veiðarfæratjóni af völdum
togbáta.
- RAUST ÞEIRRA
Framhald af bls. 12
sovézkir hefðu staðið að spjöll-
unum til að fá átyllu til að
kilekkja enn á tékknesku þjóð-
inni. Hvað sem um saninlieiks-
gildi þeirra stafhæfinga má
segja, er þó hitt rétt að varnair-
málaráaherrann Grecho var
sendlur tafarlaust til Tékkó-
slóvakíu þar sem hann krafðist
þess að þeix Duibcek og Smr-
kovsky yrðu tafarlaust sviptir
ábyrgðarstöðum og áhrifum,
eðlilegu ástandi mætti þá fyrst
koma á í landinu, er þessir tveir
menn hefðu verið fjarlægðir fyr
ir fullt og allt. Eftir heimeókn
hans var gerð gangskör að því
að auka ritskoðun og leið nú
ekki á lömgu unz hún var orð-
in eins og á valdatíma Anton-
ins Novotnys.
Sóknin hert
gegn Dubcek
Enn hafði Alexander Ducek
ekki sætt gagnrýni opinberlega.
Nú þótti Gustav Husak stundin
komin. Husak hafði þessa mán-
uði gerzt mieira áberandi og
margir höfðu spáð því að hann
yriði eftirmaður Dubceks. Hann
hafði tekið við starfi Duboeks í
Slóvaikíu, sem aðairitari flokks-
ins þar og þótt hann létist um
sinn vera fyligjamdi umbóta-
stefunni, beitti hann sér aldrei
venu-lega, Þann 12. apríl hélt
Gustav Husak fyrstu árásarræð
una af mörgum, þar sem hann
áfelldist Dubeek fyrir limkind,
einfeldni og undanlátssemi. Sam
tiímis voru nú teknir í fulla
sátt nokkrir alræmdir kommún-
istar, sem eftir innrásina höfðu
verið stimplaðir föðurlandssvik-
arar, þar á meðal voru þeir Bil-
ak. Indra og Pillar. Vissulega
Ihöfðu Sovétmenn allt ráð Tékkó
slóvaka í höndum sér.
Á fundi miðstjórnarinnar lét
Alexander Dubcek af störfum
flolkksleiðtoga að eigin ósk, og
Husalk tók við. Dubcek var kjör
inn þingforaeti og hann hélt
enn u-m sinn öðrum stöðum sín-
um, í florsætisiniefind ogmiðstjórn.
að miírniu vilti er ekki ástæða
til að rengja, að Dubcek hafi
sjálflur óskað eftir að láta af
stairfi. Hamm hafði komið fram
með miklar áætlandr og djarfar
hiuigsjónir, og borið þær fram til
sigurs um skamma stund. Síðan
höfðU þær verið fótum troðnar
af sovézkum skriðdrekum. Hann
sjálfur hafði naumast verið ann-
Af ýmsum ástæðum g'abur ver
ið réttlætanlegt að opna land-
helgina á vissum svæðum, en
það er allsendis óverjandi að
hafa þessi svæði sama sem
gæzlulaus. Það hefur ekki sézt
varðskip við Norð-Austurland í
haust. Flugvélin kemur annað
slagið, stingur sér niður og tek
ur 1—2 báta og er svo farin.
Þeir, sem eftir eru, ge-ta verið
vissir um að hún kemur ekki
aftur þann daginn og jafnvel
ekki næstu daga.
Nætumar eru sérlega hentug-
ur tími til landhelgisbrota, enda
em þær til þass óspart notaðar.
Það má búast við því, að þessi
ágangur fari vaxandi, þegar líð
ur á haustið, og það er þvi ský-
laus krafa okkar í þessu byggð
arlagi, að varðskip verði tafar-
laust sett til gæzlu við Norð-
Austurlandið.
Óli Þorsteinsson,
Þórshöfn.
að en leifcbrúða harðlínumanna
mánuðina á undan og hann
hafði orðið að gera tilslakanir
á öllum sviðum. Varla er unnt
að gera sér í hugarkmd, að
Duboek haifli viljað sætta sig við
það hlutskipti að þjóðin teldi
hann sviíkara sem hefði brugð-
izt ötlurn vonum hennar. Þá var
betra að víkja. Félaga hans og
einum af fáum vin-um, sem eftir
voru, Smrkovsky, var vikið úr
forsætisnefnd og miðstjóm og
héilt hann nú ekki annarri stöðU
en að vera aðstoðarþingforseti.
Miklar ráðstafanir lögneglu
voru gerðar meðan miðstjórnin
sat á fundi, þar sem búizt var
við að óeirðir og mótmæli bloss-
uðu upp. Þó fór undra lítið fyrir
mótmælaað'gerðium, sem nokkuð
kvæði að.
Fyrsfu þakkarkvökin
Eftir valdamannaskiptin færð-
ist gagnrýnin á Dubcek í auk-
ana. Þótt Husak væri orðvar í
fyrstu, breyttist einnig hljóðið
í strokki hans, er fram liðu
stundir. HarðHnukommúnistar
höfðu augljóslega undirtökin,
hreinsanir og brottvikndngar
voru daglegt brauð. Fólk flúði
Tékkóslóvatkíu unnvörpum.
Varl’a leið sá dagur að Husak
flytti e-kki ræð-ur og fjallaði
hann æ umibúðala-usar um stefnu
Dubceks og brátt kom að hann
skirrðist ekki við að nefna nöfn
þeirra Smr-kovskys án þess að
blikna. Margt benti þó til að
Sovét þætti H-usak en-gan veg-
inn nógu harðskeyttur. Ver-
ið get-ur, áð f-raimiain af hafi haran
hikað að snúast s-vo afdráttar-
la-ust gegn þeim manni, sem hon
um h-afði komið til áhrifa og
sýnt hon-um trau-st. Samvizkan
hefur þó ekki kvalið hann lengi,
enda rann það upp fyrir hon-um,
að svo kyn-ni að fara, að hans
biðu svip-uð örl-ög, ef hann tæki
ekki á si-g rögg og sýndi um-
bótasinnuim í tvo heimana. Han-n
hafði líka eignazt harðan keppi-
n-aut um hylli Sovét, þar se-m
Loubomir Strou-gal var.
Um miðjan júlí var kúgunin
orðin svo alger, að fyrstu þakk-
ar kvökin vegma innrásarinnar
fóru að heyrast. Miðstjórn komm
únista deildarinn-ar í Brno reið
á vaðið og dró til baka fyrri
yfirlýsinga-r um a-fstöðu til inn-
rásarinnar. Fleiri komu á eftir.
Ár liðið
frá innrásinni
Þegar 21. ágúst nál-gaðist — áu
liðið frá in-nrásinn-i — var her
og lögre-gluvörðu-r efldur mjö-g.
Svoboda forseti ítrekaði fyrri
hvaitningair um stilllinigu og
gætni. TékkósiLóv'ak-air brugðu
á þanm Leik að mótmæla
in'nrásarafmælinu ekki aðeins
með óeirðum, sem auðvitað var
óhjákvæmile-gt að brytust út,
heldur og með margvislegum að
gerðum öðrum, sem sýnd-u bet-ur
en flest annað, hver hug-ur þjóð
arinnar var til herniámsliðsins.
Og þamn 21. ágúst var hrópað
hátt í Pra-g. Þar var Dubce-k
vottuð holluista. Hann var þá
reyndar ekki gleymdur. Hann
var sá maður ás-amt Jos-ef Smr-
kovsky, sem Tékkóslóvakar
treyisitu, þrátt fyrir all-ar til-
rauniir til að rægja hann í aug-
um og eyrum þed-rra.
Fádœma hugprýði
Dubceks á dögunum
f síðust-u vi-ku, þe-gar miðstjórn
arflundurinn hóflst, visisu allir
hvers var að vænta. En það
hafði síazt út, að hvorugur
þeirra sökudóliganna Dufocek
og Smrkovsky hefðu viljað fall-
ast á að skrifa undir himar
þekkt-u játningar, sem tíðkaðar
eru með kommúnist-um þar sem
þeir jáituðu á sig alflis kyns
Skyssur og afglöp og j-afnvel
glæpL Og Duiboek fluitti síðan
ræðu, svo rétt áður en honum
var sparkað út í kuldann fyrir
fuUt og allt. Þar varði hann
stefnu sína og n-eitaði að viður-
kenma að sér hefðu orðið á mis
tök. H-anm v-ar stóryrtur urn Huis
ak og þá men-n, sem hefðu geng-
ið til liðs við Sovétiríkin og svik
ið málstað umlbóta®tefn-unnar.
Þessu-m fréttum hefur ver
ið mjög fagn-að. Ræða Dubcek
sýnir dæmafátt h-ugrekki, sem
Við hér uppi á íslandi eigum
kannski erfitt með að átta okk
ur á tiil flulla Menm hafa fagn-
að frétitum af ræðu hams
vegma þess að á m-eðan til eru í
kommúnistarífcj-uim menn á borð
við þá Dubcek og Smrkovsky
— þó svo ra-ust þeirra sé hljóðn
uð, þeir m-úlbun-dmir og niiðUr
snieyddir — þá ey-gja kannski
einlhverjir en.n/þá von, að ein-
hvern tímanrn komi betri -tfð og
baráttan hafi ekki verið háð til
eins-kis.
h.k.
— Gildi rannsókna
Framhald af bls. 14
geyma, þær ákemmast ekfci, en
þekkingu, se-m ekki hefur verið
aflað, notar enginm.
Það var samdóma álit þeirra,
sem sóttu ráðstefnu SUS um
rannisólknir og tækniþróun, að
eitt alvarlegasta vandamál rann-
sóknastarfseminnar væru hin Lé-
legu launakjör vísindamamna og
aðstoðarmanna þeirra. Rann-
sóknastofnunum veitist illmögu-
legt að fá hæfa aðstoðarmenn,
þeir eru ek'ki fyrr orðnir vanir
starfinu en þeir fara eitthvað
annað. Það er al'kumna að hin
föstu laun rikisins eru ekki til
að Li-fa af sízt fyrir menm sem
koma sfculdugir heim eftir langt
nám. En aukastörf bitna harðar
á starfi vísindamannsins, en
gerist í öðrum starfsgreinum.
Vísinda-störf krefjast mikillar
einbeitinga-r, ósilitinnar hugsum-
a-r jafnt í vinnutíma sem utan.
Þes-s vegna er það algjört skil-
yrði fyrir árangri að vísinda-
maðurinn geti einbeitt sér að
starfinu. Hjá öðrum þjóðum er
mikilvægi þessa viðurkenmt í
verki. Þannig ha-fa Norðmenn
vísindamenn sína efc'ki háða
launalöguim ríkisins heldur eru
laun þeirra einstaklingsbundin.
Hér er um pólitískt mál að
ræða, sem ég held að SjáLfstæð-
flokkurimn verði að tafca af-
stöðu til. Sú sóun dýrmætra
star-fsfcrafta, sem nú á sér stað
verður að taka enda.
Eins og áður hefur verið drep-
ið á byggist tæfcniþróuni-n ekki
eingöngu á rannsóknuim, heldur
jafnf.ramt á tæknimenntun í víð-
tækri merfcingu þess orðs, en þar
stöndum við íslendinigar mjög
höllum fæti. Augu akkar beinast
óhjákvæmilega a-ð Hásikóla ís-
lands í spum um hvað sú
virðulega stofnun ætlist fyrir.
Hvort hún telji sig hafa ein-
hverju hlutverki að gegma í þágu
atvimnuvega landsins og hins al-
menna sikólakerfis. Ungir SjáLf-
stæðismenn hafa ítrelkað lagt
áherzlu á mikilvægi náinna
tengsla rannsókna og -kemnslu, en
því miður ekki femgið áheyrn.
Nú hefur hins vegar áþreyfam-
lega fcomið í ljós, að ungir Sjálf-
stæðismenn 'hafa haft rétt fyrir
sér í þessu og að sú st-efna um
algjöran aðskilnað r-annsókna-
stofnana atvinnuveganma frá Há-
Skólanum, sem tnörikuð var með
rannsófcnalögunum frá 1965 var
röng. Komið hefur fyrir að vís-
indamenn á rannsóknastofmun-
um hafa orðið að ihafna kenn-
arastöðu við Há-gkólamn af ótta
við að missa rannsófcnaaðstöðu
sína og við bor-ð hefur legið að
þeir sem hafia ráðið sig til Há-
skólans hafi orðið að hætta ranm-
sófcmum. Þetta er náttúrlega grát
broslegt, en óhuggulegur veru-
leifci samt.
Því er það að ungir SjáLfstæð-
ismenn vilja enn í vísindastefnu
simni leggja áherzlu á eðlilegt
kennsluhlutverfc rammsóknastofn
ana og hlutverk HáSkóla íslands
í sambandi við menntun stúd-
enta í raunvísindagreinum til
stanfa í íslenzfcu atvimnulífi.
Tæknileg og sénfræðileg þjálfum
ungs fólks í rannsóknastofnun-
um landsins er ein bezta aðtferð-
in til að beinia nýjumgrum inm í
atvinnulífið og Skapa ten-gisl
milli rannsóikna og hagnýtingar
þeirra.
Ég vil svo ljúka þessum orð-
um m-ínum með þeirri ógk, að
hér á þessum 18. Landsfundi
Sjálf-stæðisflokiksins, verði mörk
uð sú vísindastefna, sem -kveður
uppúr með þa-ð, að við íslending-
ar ætlum að byggja upp atvinnu-
vegi ökfcar sjálfir.
- SÓMALÍA
Framhald af bls. 16
hvatam-aður a@ þeirri utainrík
iagtafniu að flá hjlálp frá Kína.
Þar tifl. hiamin Tédíl í kogrwing-
unium 1-964, var hiainn flram-
arl-ega í röðlum h-ersfciárra otf-
gtæflcismianna.
En þeftlta gerfbreyttigt eftir
, að hanm vair ifcjiöráinn forsieti
1'967. Hainn veitti þagar Bgal,
florsæftiisráðbemra, flulllan stuiðm
ing 1 tilnaiunuim til að fcornia á
frið-s-amllegum sam®fc-ipt)um
við Eþíópíu, Kenya og Frakk
lamid, bæta samlbúðimia vilð
Vestuirliöind, en halda samt
sam áðluir áflriam tilraunuim til
að ná enn betira saimlbaindi við
Rúasfliamid.
Og þetta tðfcst firaimiar öll-
um vonum. Það var efcki að-
eins að -niágra-nniaþ j óðirnar
'tæ/fcjiu þesgum breytimigum
flegims hendi, beil-dlur biðu og
hiernaðarsiinmar í stjómarand-
gtöðuinmi mlifciinn ósiiguir, í
bosnimguinuim í miarz 1989.
En það fcann að vara að
það hiafi einmiitt verið sé sig-
-ur sem Leididi til morðsins á
florsietanium. Eitt rdjög un-
dleilt atvik va-r að Mchaimimed
Absönir, herShöifðiinigii og yflir-
maðuir lögreglunmiar, var eig-
iniega neydidlur til að segja afi
sér.
Absh.ir var eimfl-ægur ætt-
j-airðairvinuir, og niautt miiifciRa
vimsæl’da bæði innam h-ersninis
og lögreglunmiair. Fall hairns
kom á íhæHa þeirrar kröflu
hamis að lögreg/lam flyLgdiist
mieð fcosndngunum til að gæta
þess að þær flænu lagfliaga
fram. Stjiómin safcaði hamm
um — e/fcki opinlberlega þó —
að ósfca stj'ámaramidsföðiunnl
sigurs. Þetta er þó talið mjjög
ófllílfciegt, mieð tilliti tifl. ved
þefcfctira síkloðiamia hanis. En
þegar immanrífcisiráðhieirrainin
tók svo að sér það starf að
Skiputeggjia varðgæzlu lög-
regfliunnair meðarn á fcosming-
lunum stóð, sagði Absbiir aí
sér.
Það er vifað að það vair
lögraglumaður sem ákaut flor-
setanm, en það er þó engin
sönrnun þass ®ð harnn hafli ver
ið myritur vegna haituirs ininam
Lögregfllu og h-ers, Morðstaður-
inn -geflur kanmiSfci betur til
-kymrna ástæðuna, en Shier-
miar/be var Skotiinn í Dos Am-
od, í marðurhlufba SómiaiHu,
þar sem mikiil vamdiræði uirðu
í fcosnimigunium. Stjómmiala-
leiðtogar héraðsins kvörtuðd.
biturLaga undam þvá að fcosn-
ingaúrsötim 'hiefðu veri@ flöfla-
uð. Hvemig sem það nú var,
Ihafðu þau vakið mikla reiði
Æófllksiins.
Og nú gtendiur Sómaflía
amidbpæmiis því erfiða verfci að
eignast á nýjarn Leilk sfcjórn,
sem getuir halldið henni við þá
steifnu jafinvægis og vinsam-
Legrar saimíbúðar, sem hiinn
fallni forseti markaði.
- NORDEK
Framhald af bls. 3
Þetta þýðir, að Dammörk og
Noregur verða e(fcki bumdim í
norrænu tol'laband-alaigi sam-
tími-s því, er fram fara að öll-
um líkind-um saimm-iingsrviðræð-
ur um stækkum Efinahaigs-
banda-iags Evrópu.
Ef tilcraunimar tii samkomu
Lags við EBE leiða til eimskiis
áranigurs, verður kleilft að
koma n-orræna tollaban-da'lag -
imu á fót mjög fljót-t, þanmig
að fyrir hendi verður eirnis
konair öryggisnet. Og ef kom-
izt verður að samífcomuiLagi
við EBE, þá er tollabamdafliag
Norðuflanda ekki naiulðsyni-
Legt. TiILaga Dana tryggir
mieð orðum svigrúm með tiL-
liti til EBE, án þess að Norð-
u-rlönd þurfi að gl-a-ta tírna við
uppbygginigu Nordek.
Þriðji áfamiginm byrj-ar inm
am þriggja ára, firá því að
tolLabamdaiiagið hefiur gengið
í gil-di. Á þessm tímabiH verð
uir samsta-rfið ful'lkommiað á
grundvelli þeirra áfcvairðamia,
sem teknar voru í öðrum
áfanga.
Sven Ove Gade lýk-ur greim
sinni þaminig: — Svo framar-
lega sem séð verður, hljóta
Norðunflönd að haifia sameig-
ini-ega hagsmuai af því að
tryggja sér nauðsynile-gt svi-g-
rúmsfrelsi, til þess að um-nt
verði að komia dönsku tillög
unum í frainkvæmd. Enginm
hefur áhuga á að láta norrænt
toHabamd-aLaig verða fjötur um
fót eimmitt á því tím-abili, er
sen-nilega fa-ra fram afgeramdi
samninigaviðræðiur u-m evr-
ópska Lausn á hreiðu-m grund
velli, er. það er yfirlý3t marlk
mið NorðurLamda.
Vymura vinyl-veggfóður
ÞOLIR ALLAN ÞVOTT
LITAVER Grensásvegi 22-24

Simi 30280-32262