Morgunblaðið - 10.02.1970, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1«. FEBRÚAR 1970
Norðurlandaráðsfundur í Reykjavík
Framhald af bls. 15
Þýðingarstofn-
un komið á fót
Eysteinn Jónsson, a/llþro.,
var edinin ræðuraanma á þiingi
Noröurliamdiaráðs á teíugar-
daigiinin. Hanm vék einnig að
samisteirfi á sviiði nnemmiingar-
máiia ag aagði, alS þaið aam þar
ynðS umnið í framtiðiiruná,
Myti að byglgja á þedm gmumd
vélM, aem þegar hef0á veirið
laigðiuir. SaffmeiigiinOieg menming
og samskipti skapaði það
tmaiust og samíaemmd, æm væri
gmumdvöllJliur samstarfs á öðr-
um sviðurn, einmág á eifinaihagB
sviðimi.
— Það gietur verið að við
Isöbemdingar leggjum medri
álhierziu á menmdjngiariega og
íélagisilega hiiið norrænmar
samwiniruu en á aðra þætti og
staiflar það atf sórstöðum okk-
ar, hélt ræðumaður áfiram. ís-
lamd hiefði til þessa ekki ver-
ið temgt Norðurlömdum etfna-
haigsiegum böndum, en menn-
inigaintengsíl og söguieg tenigsl
hefðu skorið úr um að við
tillhieyrðuim norrænu fjölskyld
unmi.
Þá lýsti Eystednm í rœðu
sinmá þeirri hngimymd, er fnam
hietfði loomdð á Rithötfumda-
þinigi IsHamids sd. ár, en hanm
taíldi rétt að taka tíl yfirveg-
umar í NorðuriLandaráði, að
nanræmni stotfnum yrði komi'ð
á fót, sem hietfðd það hlutverk
að fá Norðurlamdabæikur
þýddar á ömmur Norðurianda-
mál, og stuðminguæ yrði veitt-
ur táfl útgáfu etf mieð þyrfti.
Nordek —
Nordkult
FUNDIR Norðurlandaráðs
hófust á sunnudag kl. 13 og
var haldð áfram almennuim
umræðum frá deginum áður.
29 þingmenn tóku tii máls á
þessum fundi, sem lauk um
kl. 18. Ræður þingmannanna
snerust að sjálfsögðu mest
um Nordeík og hvöttu þeir til
þess, að hugmyndinni um það
yrði hrint í framíkvæmd sam-
kvæmt því, sem fram kemur
í skýrslu embættismanna-
netfndarinnar. Þá hvöttu
margir fulltrúar til þess, að
samstarf Norðurland^nna á
sviði menningarmála yrði
aiulkið og tóku undir tilllögu
Bertils Ohlins frá deginum
áður, um að hatfizt yrði handa
um stotfnun NORDKULT, er
gegndi svipuðu hlutverki á
sviði menningarmála og Nor-
dek á sviði efnajhagismála.
Þegar á heildina er litið, vom
ræðumenn flestir frá Finn-
landi. Margir þeirra ræddu
um deiluma, sem risið hetfur
milli Finnair og SAS um lend
ingarrétt Finnair í Kaup-
mannahötfn á flugleiðinni
Helsingfiors — New York. En
SAS og einkum Danir vilja,
að þessum millilendinglum
verði tfækkað. Eru jafnvel
horfur á því, að Finnair hætti
að hafa viðkomu í Kaup-
mannalhöín frá og með 1.
apríl n.k., etf samkomulag
næst elkki. Það sjónarmið
kom fram hjá dönskum ræðu
manni, að mál þetta ætti
eklki heima á vettvangi Norð
urlandaráðs. Að umræðunum
loknum voru skýrslur og til-
lögur teknar tii aifgreiðslu og
visað til netfnda. Hér á etftir
ar Lange, verzlunarráðherra
Svíþjóðar. Johannes Antome-
son, Centerpartiet í Svíþjóð.
Lars Korvald, formaður
Kristilig Folkeparti í Noregi.
Kuurno Hpnkonen, Demokrat-
iska förbundet för Finlands
fiollk. Guttorm Hansen, Det
norske arbeiderparti. Svend
Horn, Socialdemofcratiet í
Danmör<ku. Jolhn Austrhekn,
fonmaður Senterpar#iet í Nor
egi. Gunnar Helén, fonmaður
Fonkpartiet í Svíþjóð. Gunn-
ar Garbo, fonmaður Vemstre í
Noregi.
lagði hún á það áherzlu, að
menminigartengisiin mm)lfU ís-
lands og hinna Norðurland-
amna yrðu etfld með öllum til-
taékum ráðum.
Eino Sirén, Socialdemiofcrat
isfca partiet í Finmiandi.
Káre Kristiansen, Kristelig
folfceparti í Noregi. Matti
Mattila, Ceruterpartiet í
Finnlandi. Erifcíki Hara, Nat-
ionella samlingispartiet í
Finnlandi. Ingrid Segerstedt
Wiberg, Folkpartiet í Svi-
þjóð. Syivi Silitanen, Social-
damokratiska partiet í Finn-
Forsætisráðherramir Mauno Koivisto og Olof Palme ræða Nordek í hríðarkófinu í Reykjavík á
laugardag. (Ljósm. Ól. K. M.)
verður þeirra getáð, sem til
máls tóku í almennu umræð-
unum á sunnudag.
Georg C. Ehrnrooth, Svemska
Folkpartiet í Finnlandi.
Tuure Salo, Liberala Folk-
partiet í Finnlandi. Svenn
Stray, formaður þimgflokks
Höyre í Noregi. Olavi Laht-
eenmáki, Nationélla samlings
partiet í Finnlandi.
Nyboe Andersen, eifnahags-
málaráðherra Danmerfcur,
ræddi um Nordek. í ræðu
sinni haranaði hamn, að efcfci
tófcst að komast að umtfangs-
meira samkomulagi um fiski-
mál í ambættiismanmanefnd-
inni. En sagðist vona, að það
tæfcist í sérsamningum milli
einstafcra landa. Hann sagðist
t.d. geta hugsað sér, að í
fyrstu lotu yrði á gagnfcvæm-
an hátt samið um, að einstafc-
ar hafnir yrðu opnaðar fyrir
landanir atfla og umhleðslu.
Lans Larsson, Socialdemo-
kratiska arbeterpartiet í Sví-
þjóð, Káre Willoch, verzlium-
arráðherra Nojregs. Mikfco
Laaiksonen, Socialdemökrat-
iska paxtiet í Finnlandi. Gunn
Knud Thestrup, dóanismála-
ráðherra Danmerfcur, ræddi
um nauðsyn þess, að sam-
ræmdar yrðu réttarreglur á
Norðurlöndunum. Með til-
komu Nocdek yrði þetta enn
brýnna en áður. Auk þess
þyrfti að fylgjast náið með
framþróun réttarreglna á
meginlandi Evrópu með tilliti
til hugsnnlegrar aðildar að
Efnahagsbandalaginju.
Kjell Bondevik, kirfcju- og
menntamálaráðherra Noregs,
ræddi sérstaklega um nauð-
syn nánara samstarís á sváði
menningarmála. Því yrði að
skipa í fastar skorður engu
síður en afnahagsmálunum.
Anna-Liisa Tiesfco, félags-
málaráðherra Fimnlands.
Gréls Teir, verzlunarráðherra
Finnlands.
Berte Rognerud. Höyre í
Noregi. Hún ræddi sérstak-
lega um meniningarmál og
mifcilvægi íslenzkrar meinn-
ingar fyrir Norðurlöndin öll.
Hún fagnaði tillkomu Norr-
æna hússins og hvatti til þess,
að ráðizt yrði í fleiri slík
stórvirki. 1 lok ræðu sinnar
landi. Veiklko Savela, Senter-
partiet í FinnlandL
Tillaga
um 18
ára kosn
ingaald-
ur f elld
ÞINGI NorðUrOanidiairáðs var
síðan hialdið átfiram í giær. Um
mionguninin vonu nieifinidlair'fiun'd-
ir og toom þar firam m. a. að
aðgierða sé að vænita atf hiáMu
Norðurlanidlaráðs í því stoyni
að tfá eradi bunidlinn á dteiiiur
flugtfélagann/a Finmiair og SAS.
Sarraþytokti samigöniguimállla-
meifnid þinigsáiras að bena fram
tiillögu við sitóómir Ntorður-
lamidla um saimieiginlfega laiuan
á þeáim vamidiamiáillum, siem
sitiaifia atf þessari samfcepipiná.
Deiiu þessa verði að leysa
eins tfljótt Og unnlt er til þesls
að taomia í Veg tfyrir enfiðllleifca
á sviði nomæininiar saimiviiniruu.
Þetta vandiaimiál hietfiur orð-
ið raunlbæifiaira líýrir þá sölk,
aið viðræður eiigta sér steð nú
milM Dana og Finrnia um nýj-
ar áætliuiniarfeiðlir íyrir Finn-
aár. I neynd er liti® á þá enf-
iðleikia, siem fcomáið Ihatfla upp
gem hieirua alfflleiðámigu atf sam-
faepipnáinini málil i Fliminiaár Og
SAS, en um það mláll vair rætt
í aimieninu umræðuniuim á
þinlgi Norðuriiamdianálðls á
sumniudiag. Atf hiáiMu Dama
komu þá firam umrniæM, siem
Ibentu till vöiss vóflljia um sam-
edrairagu á ölflium stóru fliug-
féilögunfljim á Norðuirfönidium.
Kl. 3 eftir hládJegá Ihiótfstt sivo
tfumdiur í Þjóóflteiilklhiúsiniu a®
nýju og bólfst Ibann með Æyrir-
sfpurmum. Leitf 'Oaissial frá Sví-
þjóð garðli þar gneám fýr-
ir tfyráirspuim siraná vtarðlamdá
tfluigvöilfl á SaflWboflimien í Eyr-
arsunidL Ove Guldlbérig
(Vemisrtaie), snáðtuema só í
diönsikiu ríkissrtjómnliinini, siem
tfer mleð veafcfegar firam-
tovæmidir á vegium hámis opin-
bara, varð tfyirdr svörum ög
saglði m. a., að á liðniu ári
htetfðá verið uranáð að gerð
áaeitlainia mieð tillitá rttil tíma-
áærtfliuraar, sara beinlfiu táfl, að
hiaiglkvæmiaat yrðá aið tfrarn-
kvæimia þefifia verík, ef úr því
yrðá, á fiímiaíbifliimi H9V8—'li985.
Þá voru niæsit é diaigsflcrá
ýrnsor fiilllllögur og mceilti Sáig-
urfSáir Bjianniason fyrsit fyrir
tillögu, aem hamn var ffllurtn-
imigsmiaiður að ásamt fjónum
öðhum varðaradi tframlkveemida
sitjóra sjúltonalbúsa á Norður-
lönjdium og var rtiflfliaigan sam-
þyklklt samhljóða.
Friestað var Iininis vegar alð
fialtoa til meðttterðar tiflflögu um
aðiM Lappa að Nonðurljainidia-
náði.
Það vonu eimftouim tvær tál-
lögur, sem máfldlar umræður
urðu um. Aranans vegar tdl-
laiga um að leiggja til váð rílk-
isstjómiiir Narðurlainidla um að
(toösmimigaialður í ilaradluinium
verði samræmdiur og máðað-
ur við 18 ár. Svo virtisit sem
amdsifiaða gegn þessairá tifllögu
floæmi einíkium firam atf Ihófllfiu
dlöns/ku fiullfllfirúainraa, en þagar
till artítovæðaigreiðslki Itoom, var
málkill mieirihlkirtá á móti hieraná
og vaæ rtliILaglan fieflld mieð 48
aitíkvæðum gegn 9 mieðait-
(krvæðum.
Hin tillliaigan var þesis efinds,
alð taomáð yrði á samieiigám-
fegri löggjötf á sviði tfósifiur-
eyðiraga á Norðurfllönidium. Þar
floom tfram þáð stjómiarmálð, að
sérhver fcona ærtrti að fiá (h/edm-
iM rtál þesis aið láta eyða tfósrtri
síniu, svo finaimairfega sem fliún
hieldiur fiast við þá ósk, eftir
a® benmi batfa verið látmiar í
té upplýsdinigar uim tféflaigstag
úrræðd fliemni tál Iharadia alf
Ihálfiu þj’óðfélagsájnK. Þessi til-
(Baiga var eiminiig fieilM ag að
viðhöfðu njatfraafcaflflá.
í fyrramiálið verða ruetfindlar-
ifluindir en eftir Auácfegiíð verð-
uæ haldið átfram umræðum og
fyrirspurraum á þiragi Norður-
landaráðS.
— Ræða Werle
Framhald af bls. 17
fegt, en það verður að hafa nota-
giJdi; og umfram allt verðum við
að sjá til þess að fjárhagslegar
og félagsfegar forsendur séu fyr-
ir þvi að nýir óperuhöfumdar fái
tækifæri til að reyna nýjar hug-
myndir. Þá verður óperan ekki
aðeins endurspegíun, heldur líf-
rænn og snar þáttur í samtíma-
memniragu O'kkar.
Yið lifum á margsluragmum
umbrotatímum. Við Vesturlanda-
búar búum landfræðilega og
tímatalsfega séð á marga og ólika
vísu, vagna fjölmiðla og fjölmiði
unartækja. En mér finrast eldd
firáleitt að einmitt óperan geti
vegna sáhreytileika og Iireyfinig-
ar orðið okfcur nauðsyn. Ég er
viss um að óperan er okkur raaiuð
synileg. Þess vegraa fagna ég að
tómlistarverðlasum Norðurlanda-
ráðs eru veitt fyrir slíkt verk.
Hvað mig snertir er gott til þess
að vita, að til eru rnenn, sem
kunna að meta óperu — við sfcul
um ekki gleyma bjartari hliðum
málsinis — og ég er vitaskuld
glaðux yfir því að mér feflflur sá
heiðúr í ékaiurt að fá að taka á
mót.i þessum tónlistarverðlaun-
uim. Ég ber fram einlleeg þafckar-
orð til Norðurlandaráðs.
—Ræða Sigurðar
Framhald af bls. 17
jarla og fliuttu þeim dróttkvæði.
Þá hlutu skáldin góð vopn og
fagra gripi að bragarlaunum. Hér
hljóta rithöfundar og tónskáld
viðurkenningu frá löggjafarsam
komjum Norðurlanda.
Þanraig lflfir hinn gamli siður,
virðingin fyrir listinni og höfð-
ragjum andans meðal þjóða vorra.
Demókrarti' nútímans viilfl ekki
vera eftirbátur ein.valdskon-
unga liðfl'ns tím,a að því er snerrt-
ir mart á Ijóði og tónum.
Slík keppni kynslóðanna hlúir
að auðgun andans og lotningu
fyrir þeim verðmætuim, sem möl-
ur og ryð fá ekki grandað.
Vér skulium þess vegna haMa
áfram að heiðra listamenn vora
og kynna þjóðum vorum verk
þeirra. Á því færi eiranig vel, að
Norðurlandaráð veitti myndliat-
arverðlaun áður en langit um
Mðl
Kjarni málsins er, að áin skap-
andi lista, startfs oig frelsis ein-
stakMraga til þesa að túlka feg-
urð líflsÍTLS, skugga þess og skin,
lifir engdn þjóð fjölbreytfiu menn
ingarlítfi.