Morgunblaðið - 21.03.1970, Blaðsíða 12

12 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. MARZ 1070
Sveinn Kristinsson;
Skákþáttur

Skákmótið í Lugano
ánu á fæitiuir öðnu, aíð'airi ánitn, og
FRIÐRIK Ólafæon hefuir, þeigar
þefita er skráð, staiðáið si,g mæta-
vell á stótrmeisfiaTaimióijniu í Lug-
amo í Svíisb, og sý niir mú mun
befiri fraimim'isitöðiu en bæðá á
svæð'aimióitiou í Aþeniu í hauat og
eiins á alíþjóðlega síkákmótiniu hér
í Reykjavík x vetur.
Viitainilieig'a sibuðiia biin tvö sáðar-
töildiu mióit að því, að ihamin vair
betur þjálfaiðlur fyriir mótið í
Luigamio en fynri miótin. — Eng-
imin sttórtmeiataini getuir leyft sér
að setjasit í heigam sitein og
hætta jaifnvel ®vo áiruim sikiptiir,
að talkast á við stertoustu aind-
stæðúnigainia. — Er Bemit Lairsen
gotit dæmá þess. Enigiinm efast um
ágsæta hæfi'lejika hains sem sikáik-
miainms, en biltt er ví»t, að bamm
væri élkki meitiintn ainimar sterk-
■asti skákimaðiur uit,an Sovótirilkj-
■anmia í daig, ef hanin heifði eikki
tefilt á ihverju sitóinmietótairamiót-
helgað sig, að sö-gin, aligjörliega
akák.
í aininiarri umiferð í Luigamio
mæitifii Friðirik vesttuir-þýzka stór-
mieistaramiujm Umziokeir, an hanm
er sterikasti og frægasti Ská'k-
miaður Þjóðverja uim þess-ar
miumdir, og 'hefuir rauiniar halidSð
því sæiti allt firá lókium síðari
hieiimsstyrjiaMariiraniar. — Er hanin
mtjög gætámin og vaTikár akálk-
miaður, vel að aér í byrjumium
og liætuir vel að gena má'kv-æm.ar
áætl'amir í skák, emda hefur miá-
kvæminii í áætlaniagerð för.igum
þóittt einfcenm'a Þjóðverja.
Að öiðru leyti eir sikálk þessi
afihyglisvarð fyriir þá sök, að
byrjiuiniin tefáíat eims oig í fiitmimitu
einívígiisakák þeiirra Spastskys og
Petro&rjamis í fyrria, em hentnii tap-
Friðrik Ólafsson.
aði Petirosjain í 30 iieikjum.
Unzicker bygigst enduiribæta
vainn.arkeirfii Petffosáanis!, og skull-
um við nú sjá, hvermáig það
hep'pnasit í firaimkvaeimdinmá.
Hvitt: Friðrik Ólafsson
Svart: Unzicker
1. c4, Rf6; 2. Rf3, e6; 3. Rc3, d5;
4. d4, c5; (Þefcta varma'ikiertfi var
áiriuim aaimain ‘tafflið eitt það ör-
uiggasta, sem isyiairbuir ætiti völ á
í di'ottniinigarpeðixlbyrijiuin, eða .ail'llt
þar ti'l Spasíjky vamm 5. skiák-
áina í einviigimu 1@89. — Unzick'er
iæftuir þó ekiki spor Peltinosijiainis
hræðia s'ig.) 5. cxdð, Rxd5; 6. e4.
(6. e3 vair lienigi ‘taíláinm steirkairá
lieilkur.) 6. — Rxc3; 7. bxc3, cxd4;
8. cxd4, Bb4f; 9. Bd2, Bxd2ý;
10. Dxd2, 0-0; (Svantuir virðist
mú ekfci þuirfa mikið að óttaðt,
uippsfcipti baifa orðið mifcil, og
sitaða harxs sýntiisit í sienin firaust
og tiltöliuleiga firjálisöieg. I>ó feáir
sá „straitagiáki“ ókostuir stöðu
feainis, að hviltur getur öðáazt frú-
peð á d-iiímiuininii, fyrr eða sáðteur.)
11. Bc4, Rd7; (En niú viflil Unziok-
er efcki fyllgja leniguir límu
Petrosjians, sem lélk 11. — Rc6,
og f'riamlhaldið vairð: 12. 0-0, b6;
13.Ha-dl, Bb7; 14. Hf-el. Ha-c8;
15. d5, og Sipaaslky fékk flijóitlega
yfiirbuirðasitiöðu, sem áðuir gneiniir.
Lðilkuir Unzickers miuin þó ekfci
nýr af niálimini.) 12. 0-0, b6;
13. Ila-dl, Bb7; 14. Hf-el, Hc8;
15. Bb3, Ff6; 16. d5. (Sbr. skýr-
imgu við 10. lieilk.) 16. — exd5;
17. exd5, Hc5; (Ffiðriifk feeifðá ‘tirú-
lega svarað 17. — Dd6 með
18. Rd4, mieð hótumium é f6 og
b5.) 18. d6, Bd5; 19. Df4, Rh5;
20. Dd4, Rf6; 21. Df4, Rh5;
22. Dd4, Rf6; (Unziokeir væffi að
sjélllfsöigðu 'himin ániæ'gðaisti mieð
jiaifinteiÐIá, vegina háir.B tn'agnaðia
firípeðs hvíts á d6). 23. He5!,
Bxf3; 24. gxf3. (Að visu er peða-
sttaðia Friðinifcs á kóegsiairmi efcki
fiaillteig, m.é feeilidiur kóinigsstaða
feants, en svaffíiuir ©r feimis vegair
vanimeigmiu'guir ■ að niotfæira sér þá
veSfclieika, ve'gna þesa, feve iwetnin
feanis’ verða miú bumidniir við að
veuij'a hvíitia d-peðiiniu uippgömigu
á 8. Ifauina.) 24. — Hxe5;
25. Dxe5, He8; 26. Df4, Hf8;
(Trúað gæfii ég, að evaftiuir hefðli
feér þegar ábt við tímiaferak að
stríöa.) 27. Ba4, Db8; 28. De5,
Hd8; 29. De7, h6; 30. Dc7, Hc8;
31. De7. (Ekfci 31. Dx>b8, HxbS;
32. d7, Hd'8. I>air miæst flytti
svartuir kómigiinin á vettvaing og
hið sltolta frípeð félilii.) 31. — Hd8
32. Bc6, Kh7; 33. d7. (Það hiýbur
nú aðieiinis að vera tímiaspuirismáll,
hveiraæ'r svafft.a staðam feryniuir.
Unzácker verst af sei/gliu, en fiær
ökki ’umtfiMið örlög síira.) 33. —
Dc7; 34. Hd6. (Ekki verðiuir ainiraaið
aagt en m'enin F'riðirálfcs vinini vel
saimain. ) 34. — Kg'8; 35. Kg2, a6;
36. a4, Kh8; 37. h3, Kg8; 38. h4,
Kli8; 39. Kgl, Kg8; 40. Kg2, Kh8;
41. f4, Kg8; 42. h5! (Diræpi
Unziickeir nú peðið á h5, kæmi
43. De8t, Kih7; 44. Bie4t og
Friðrik ynni auðveldlega).
42. — Kh8; 43. De5, Db8;
44. Hxf6! (Bnáðsirajalil lieikiuir, siam
aari'r en stórmeigtanair lieifca helzt
'óklkii. Elf mú 44. — Dxe5; 45. fxeá,
gxf6; 46. exfi6, iokasit svainfii fcóinig-
uinimxi aijgjörf.iega inmii, ferótouffir.in.
er aiufc þess buinidinm við völdium
bonasáins, svo að hvílt'i kómiguirinm
gæti labbað í róliegfeieitum bi,l c7
og toint svairta fenóteimm.. —
Fuirðuteg StaÖa!) 44. — gxf6;
45. Dxf6ý, Kg8; 46. Dxh6, Dc7;
47. Df6, og nú gafst Un/.icker
upp, enida á hamm er.lga vöm
gegn finaimmás hvítia ih-peðteins.
Einisitafclieiga miairteviast og fial-
ieiga tefld Skáfc af F.riðmiikii.
— Lengi býr
Framtaald af bls. 11
getu, áhugasviði og þroska við-
komandi. Síðan yrði unnið kerfi
upp úr vísindalegum athugunum
á þessu sviði, sem lagt yrði til
grundvallar við flokkun nem-
enda í þessa mismunandi hópa,
en þó ekki þannig, að flokkun-
in færi strax fram við 7 ára ald-
ur, er skyldunámið hefst, heldur
væru rýmri. reglur settar, e.t.v.
eitthvað í ætt við „streaming“
ferðina brezku.
Hvað um samvinnu heimilis og
skóla?
Foreldradagarnir, en það eru
eins og kunnugt er, vissir dagar
á skólaárinu, þegar foreldrum
nemenda gefst kostur á að ræða
við viðkomandi kennara, eru að
minni hyggju viðleitni í þá átt
að skapa nánari tengsl og þá oft
bættan skilning milli heimílis og
skóla. En allt of oft kenna þess-
ir tveir aðilar hvor öðrum um,
ef eitthvað fer úrskeiðis hjá
nemendum. Ég er þeirrar skoð-
unar, að það sé jafnt hlutverk
beggja aðila í sameiningu að
sjá um uppeldi og hlynna að
siðferðislegum þroska. Erfitt
yrði að semja reglur um hlut-
verkaskiptingu þar að lútandi.
Loks langar mig til að víkja
örfáum orðum að aganum eða
öllu heldur agaleysinu, sem oft
á tíðum er eitt helzta vandamál-
ið, þó einkum í gagnfræðaskól-
um.
Virðingarleysi og agaleysi
haldast að jafnaði í hendur. Á
þessum tímum, þegar orðið náms
lýðræði hljómar hvað hæst, telja
margir kennarar, að með því að
stofna til einhverskonar „kunn-
ingjasambands“ við nemandann,
fái þeir betur laðað fram náms-
áhuga hans og vinnugleði. Stund
um gefst þetta allvel, en því mið
ur allt of oft illa. Nú finnst
nemandanum hann vera orðinn
hálfgildings jafningi kennarans
og virðingarleysið gerir nú fyrst
vart við sig fyrir alvöru. Kenn-
arinn missir smám saman stjórn
á nemanda sínum og agaleysi og
upplausn hlýzt af.
Ekki er undirrituð þó því með
mælt að lærifaðirinn sitji eins
og goð á stalli í óra fjarlægð
frá nemendum sínum eða að
vandaraðferðinni verði beitt —.
Of mikil linkind af hálfu kenn-
ara getur leitt til agaleysis og
glundroða, en of mikil harka aft
ur bælt hæfileika barnsins til
sjálfstæðra hugsana og athafna.
Hóf er bezt í öllu, hér sem í öðr-
um hlutum!
Sigríður Ingimarsdóttir:
tKKI VANÞÖRF Á AÐ KENNA
BÖRNUM AÐ LÆRA
Skólaskyldu bama má áreið-
anlega færa niður um eitt ár,
þannig að þau hefji skólagöngu,
þegar þau eru orðin 6 ára. Við
það myndu öll börn fá jafna að
stöðu og hæfu lestramám í skól
unum sjálfum í stað þess að
sækja „tímakennslu”. Eðlilegast
er, að skólinn taki við því hlut-
verki, enda þótt mér sé ljóst, að
ýmsir vankantar eru þar á, svo
sem skortur á skólastofum, auk-
inn kostnaður o.fl. Foreldrar
gætu jafnvel greitt skólagjald
Sigríður Ingimarsdóttir.
sem mjög stór hluti barna nýt-
ur einkakennslu, sem greitt er
fyrir hvort eð er. Annars mun
þetta allt vera í endurskoðun og
verður vonandi framkvæmt fljót
lega.
Jafnari dreifing námsefnis
frá ári til árs væri mjög æski-
leg, byrjað yrði fyrr á les-
greinum, t.d. kristinfræði og nátt
úrufræði, jafnvel sögu og landa
fræði, einkum að því er lýtur að
nánasta umhverfi barnsins. Væri
jafnvel hægt að taka þetta upp í
átthagafræðikennslu, sem nú er
kennd í barnaskólunum. Viss
einföld atriði í eðlisfræði mætti
einnig vera þar með. Á fyrstu
skólaárunum eru bömin mjög
næm og opin fyrir öllnm fróð-
leik, og ætti skilyrðislaust að
hefja kennslu í tungumálum, t.d.
dönsku, strax í barnaskólum.
Eitt Norðurlandatungumál er
nauðsyn, ef okkur er í mun að
halda tengslum við Norðurlönd-
in.
Félagsráðgjafar þyrftu sann-
arlega að vera fyrir alla skyldu
námsskóla, og foreldrum heimilt
að snúa sér til þeirra um ýmis-
legt, er lýtur að uppeldi barn-
anna. Samstarf foreldra og kenn
ara verður aldrei nema glamur
eitt, ef ekki skapast nokkur
persónuleg kynni byggð á gagn-
kvæmu trausti og skilningi.
Við megum ekki ætlast til alls
af skólunum, en vel má benda
á það, sem okkur þykir aflaga
fara, snúa sér þá fyrst til bekkj
arkennara, svo til skólastjóra, áð
ur en það er blásið upp í blaða-
Sníðakona óskast
Dugleg og rösk sniðakona óskast til starfa strax. Æskilegt að
viðkomandi hafi einhverja reynslu við sníðingu á skinnum.
Nánari upplýsingar i síma 13060 í vinnutíma.
Hefilbekkir
Af sérstökum ástaeðum höfum við nokkra sænska úrvals
hefilbekki til sölu 160 cm og 220 cm langa.
HANNES ÞORSTEINSSON
Hallveigarstíg 10 — Sími 24455.
greinum. Mörg mál er hægt að
útkljá, ef hægt er að forðast mis
skilning í upphafi.
Ekkert er mikilvægara én góð
ir kennarar, og að mínum dómi
ættu þeir að vera það vel laun-
aðir, að ekki þyrfti að stunda
önnur störf jafnframt, og enn-
fremur, að sumarleyfi þeirra sé
notað á þann hátt, sem upphaf-
lega var til ætlazt, þ.e.a.s. til
endurnýjunar og námsferða.
Eitt er það, sem mig langar til
að benda á. Það er orðið áber-
andi, hve ungt fólk á erfitt með
að koma fyrir sig orði, segja frá
einföldustu atriðum. Það virðist
því ekki vera vanþörf á að
leggja mikla rækt við hvort
tveggja, ritgerðarkennslu og al-
menna frásögn. Kristindóms-
fræðsla ætti að vera á náms-
skrá út allan skyldunámsskóla,
og þá sem kristin siðfræði.
Eins virðist ekki vanþörf á
að kenna börnum aðferðina við
að læra, kenna heimanám, það
á víst því miður langt í land,
að allt nám verði stundað í ein-
setnum skólum.
Að mínum dómi væri mjög
æskilegt, að skólarnir séu ekki
of stórir. í litlum skólum er
áreiðanlega hægara að halda góð
an aga og hafa nánara eftirlit
með nemendum.
Að lokum langar mig til að
benda á eitt atriði. Á sama hátt
og miklu hefur verið áorkað fyr
ir þau böm, sem ekki geta fylgzt
með í námi og þurfa á sérstök-
um skólum að halda, finnst mér
eigi að gera meira fyrir dug-
legu börnin, þau sem skara fram
úr, hleypa þeim þá fram í námi,
sem geta.
Sólveig Pálmadóttir:
SKÓLINN LÁTI
UPFELDISMÁL MEIRA TIL
SÍN TAKA
Um skólamálin má margt segja
og lengi deila eins og komið hef
ur svo greinilega fram að und-
anförnu, en áhugi bæði almenn
ings og menntafrömuða virðist
þó einkum beinast að framhalds
skólunum. Það er furðulegt hve
sjaldan heyrist rætt eða ritað
um skyldur og störf barnaskól-
anna, og þó eru það einmitt
þeir, sem eiga að búa börnin
undir störf í hinum ýmsu fram-
hald'Sskólum, eða hverju sem við
tekur eftir skyldunámið. Er því
mikið í húfi hvernig til tekst.
Það nægir ekki lengur að litið i
sé á skólagönguna sem þurran |
utanbókarlærdóm, upptalningar j
og yfirheyrzlur þar sem lítið til i
lit er tekið til þroska og getu
Sólveig Pálmadóttir.
einstaklingsins eða mismunandi
þarfa hvers og eins. Ég er ekki
í vafa um, að þeir, sem skóla-
málum stjórna, hafa gert sér
ljóst hið vaxandi hlutverk barna
skólans í nútíma þjóðfélagi —
sá barnaskóli hlýtur að láta upp
eldismál meira og meira til sín
taka. En það er einmitt þarna,
sem mér finnst mikið vanta á, að
því hlutverki séu gerð viðun-
andi skil.
Einkum tveir aðilar, heimili og
skóli, gegna því hlutverki, að
stuðla að mótun og þroska ein-
staklingsins á þessum árum. Þó
segja megi, að skólinn stuðli þar
fremur að fræðslu og náms-
þroska, og heimilið að beinu upp
eldi, er ógjörningur að draga
skýra línu þar á milli — svo
mjög helzt þetta í hendur. Það
verður því ekki hjá því komizt,
að mínum dómi, að hvor þessara
aðila komi nokkúð inn á svið
hins, ef hægt er að tala þhrna
um sviðskiptingu. Eins og nú er
málum háttað er sambandslaust
með öllu, eða því sem næst, á
milli þessara aðila. Teldi ég það
stórt skref í framfaraátt, ef skól
arnir opnuðu dyr sínar og byðu
foreldrum til reglulegra funda
með forráðamönnum og kennur
um, skýrðu þeim frá námstilhög
un og störfum skólans í heild,
og síðan gæfist foreldrum hvers
bekkjar tækifæri til umræðu-
fundar með kennara bekkjarins.
j Þetta yrði upphaf samvinnu, sem
t allir aðilar myndu njóta góðs af,
j en þó fyrst óg fremst þeir, sem
! mest eiga undir henni komið —
börnin sjáif.