Morgunblaðið - 21.03.1970, Blaðsíða 3

MORiGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. MARZ M70
3
3önd kirkjunnar
til hjálpar
Ávarp biskups í tilefni
Fórnarviku kirkjunnar
FÓRNARVIKA er nýtt hugtak.
>ó vona óg, sð orðið láti eikki
annarlegia í eyrum og að engium
veitist erfitt að skilja, hvaða er-
indi það á.
>að er ein af sjö vikium föist-
ummar, sem hefur hlotið þetta
heiti. Og nafngjöfin hefur orðið
til í sambamdi við þá sfcipulagn-
inigu á hjálparstarfi íslenzku
kirkjunnar, stm nú er fcomki á
góðan rekspöl. Stofniun er kom-
in á fót, Hjálparstofmun kicrkj-
ummar. Þetta starfstæki gerir
kirfcjunni fært að láta miklu bet-
ur til sin tatea en áður um að-
stoð við fólk, innlent og erlent,
sem þarf á stuðmingi að halda í
lífsbaráttu sinni eða hjálp í lífs-
hættu. Þ-a'ð mæitti segja, að
Hjálparstofnunin eigi að vera
homd kirkjummar til hjálpar þeim,
sem óhöpp steðja að, eða hafa
af öðrum orsöfcum brýna þörf
fyrir bróðurnönd.
En þessi hönd þarf að sœkja
eér orku til þjóðarinniar. Enginn
lófi getur rétf frá sér anniað en
það, siam hann hefur tefcið á móti
með einhverjuim hætti. Sú bróð-
urhönd, sem hér ræðir um, þarf
fyrst að biðja um afl og aðistoð
sjálf, áður en hún miegnar að
láta moktouð í té. í þessu skym
leitar Hjálparstofnunin til al-
menninigs.
Er kirkjan hér að fara út fyrir
verfcsvið sdtt?
Því fer fjarri.
KÖLLUN KIRKJUNNAR
Köllun kristinnar kiirkju er að
boða hjálp, sem er algier, eilif,
sáluhjálp. Hún játar og boðar
þann Droftin, sem er höfundur
eilfs híjálpræðis. Þetta er til-
gangurinn með tilveru bennar í
þeissum heimi.
En því betur sem hún skilur
þessi rök tilveru sinmair, því
gleggri verður vitumd hennar um
það, að henni ber að koma til
hjálpar í allri niauð. Því sá hjálp-
arvilji, sem bún trúir á og lýtur,
vilji Jesú Krists, snýr sér að
manninum vegma þess að hann
finnur til mieð honum, elskar
hann, vill gangast undir byrðar
jarðlífsims með honum.
Jesú frá Nazaret vísar veginn,
®vo að ekki verður um villzt.
Víst sagði hann, að maðurimn
lifði ekki á brauðd einu saman:
Það er orð eilífs Guðs, sem er
iífgjöfin sjálf. En þegar mann-
fjöldinn hafði gleymt sér undir
prédikun hams, fjarri bygigðum,
og hafði ekfcert til matar, saigði
Jeisús við lærisveina sínia: Gefið
þeim að eba. Þegar hanm hafði
vakið látið barn til lífs að nýju
og allir voru frá sér af urndrun,
var honum efst í huiga, að henni
væri gefið að borðö. Hann saigði,
að það stoðaði ekki manninn að
edigmast allan heimimn og fyrir-
gjöra sálu sinnd. En hann sagði
lífca, að ein himna mifclu spurn-
inga, sem hver og einn mætir í
éítn íórrji, vwrði sú, iivqrt hann
hafi gefið hungruðum að eta eða
ekfci. Og jafnframt sagði hann,
að þá, við hinztu reikninigssikil,
myndi sú staðreynd verða af-
hjúj>uð, að örbirgð hins smiaiuða
og öll mannieg neyð hefði verið
hans þraut, hann hefði sjálfur
liðið í þeim öllum. Þá mundi
verða úr því skorið, hvort hann
gætd kannast víð mig og þig sem
sina memm, og úrslitim yltu á því,
hvort við hefðum kannast við
hann, hanis mynd, hans raun,
hainis hjálparbón, þegair einhvem
smauðan og þjáðan bar fyrir
auigu, og þá gert það, sem við
hefðum viljað gera honum.
Það er líka kunnuigt, að Jesús
saigði dæmisiögur, setfn draiga upp
ógleymanlegar og síferskar mynd
ir af því, hvemig mienn, sem
njóta forréttinda í samfélagi
maninianna, geta horft blindum
aiuigum á soltinn og toaunum hlað
inn vesaling við dyr sínar, án
þess að gera neitt til hjálpar,
e’ða farið aðgerðalausir framhjá
þeim, siem rænánigjar böfðu ráð-
izt á og skilið eftir særðan og
dauðvona. Og sá Jesús, sem viissi
hverjum öðrum betur, að eitt er
Herra Sigurbjörn Einarsson.
nauðsynlegt, Jesús, sem var oft
heilar nœtur á bæn og sætti
hverju færi til þtss að borða sitt
brýnia, góða erindi, hamn gaf sér
alltaf tima til að sinna sjúkum
syrgjendum, föllnum og fyrirlitn
uim og hjálpa þeim.
FASTAN
Jesús vísar veginn. Hann birti
Guð kærleifcans jafnt í verfcum
sínium sem orðum.
Og líf hans var fórn. Fastan
hefur á öllum öldum veirið sá
tírni, þegar kristnir menn hafa
sérstaiklega hugsa'ð um fórnina
hanis. Hann gjörðist fátækur vor
vegna. Hann gekk í dauðann vor
vegna.
Hann telur ekki til akuldar
vegnia þess sem hann hefur fyrir
oss gjört. Og harus fórn verður
hvorki mietin né goldin, aðeins
þegin. En krisxnir menn hafa frá
öndverðu spurt: Með hverju get
ég þakfcað þér? Af þeirri hugsun
er aprottið föstuhaldið, þ.e.
mienn tömdu sér vissan sjálfsaiga,
lögðu á siig hömlur, spöruðu við
sig, sjálfum sér til áminminigar
og þroska cvg til þess að geta
miðlað nauðstöddum.
Nú er fastam að þessu leyti
eklki orðin annað en nafnið tómt.
Það mætti bi-eytast. Ég hef alltof
minnzit á það, að fasban þarf að
fasta, sem Guði líkar, er að
leysa fjötra ranigsleitninnar, láta
rakna bönd ofcsinis, gefa frjálsa
hina hrjáðu og sumidurbrjóta sér-
hvert ok. Þáð er að þú miðlir
hinum humgruðu af brauði þínu,
hýsir bágstadda, hælisiausa
mienn“ (Jes. 58).
PRÉDIKUN I VERKI
í fyrra tók unigt fólk siig sam-
an um það að fasta aligerlega um
bæmadaigama. Hvað vakti fyrir
þessu umiga fólki?
Þetta var táknrænt atferli,
prédifcun í verfci. Efni þeirrar
préditounar var þetba: Við hér
lifumn í allsnægrtuim, vel flestir.
Gleymium því ekki, að þetta eru
forréttimidi, sem minnihluti
miammfcynis nýtur en mifcill meiri-
hluiti þess fer á miis við. Við hér
á íslamdi eyðum á viiku álíka
miklu og aðrir hafa úr að spila
á heilu ári. Það er undam teknin g,
að hór séu vannærð böm. Ef það
á sér stað, þá hefur eitthvað
orðið, sem efcki þyrfti að geraet
hér. Annars staðar er það regla,
að böm séu vanmærð og eigi sér
litla eða enga von um annað en
stoort ævilamgt. Og vomir hinna
snauðu og vannærðu um úrbæt-
ur fara minnkandi á sama tíma
sem vi'ð keppum eftir síbatniandd
lífskjörum, þ.e. sívaxandi neyzlu,
jiafnvel um þarfir fram. Það er
staðreynd, að vilðlsfciptahættir í
veröldinni eru þannig, að hinir
stertou og rítou ábataist, hinir
veiku og snauðu tapa. Þesis vegna
breifcfcar bilið milli niægtanna ag
sfcortsins. Þessi þróun stefnir út
í ófæru. Byltiinigar, barðlstjóm,
styrjaldir verða afleiðinigin. Það
getur farið svo, að næsta kynislóð
á íslandi lendi mieð ö'ðrum í
hruni þeirrar hagfræði, siem
þektoti efciki vitjuniairtímann né
tímammia tákn, og að það hrun
verði sfcelfilegra en mokfcurn ór-
ar fyrir.
Þetta vildi unga fólkið minna
á í fyrra. Það vildi skipa sér við
hlið þeirra, sem hrópa á þjóð-
imar að vakna áður en það er
um seinan.
í þeim hópi er kirkjan í öllum
lönd/um.
Hún hiefur oft og víða sofið á
ver’ðinum á örlagatímum. Hún
gerir það ekki nú. íslenzka kirkj-
an vill efcki gera það. Henni er
það ljóst að öknusur héðan
hröikkva skammt til úrbóta. Hún
veit, að ölmusur yfirleitt eru eng
in lausn. Þær eru nauðsyn og'
skylda, þegar hörmumigar dynja
yfir af völdum styrjalda eða öðr-
um orsötouim. En aðeins með
djörfum og viturlagum sam-
félagsiaðgerðum verður komizt
fyrir rætur meinannia. Og það er
öraglgt, áð ekfcert geriisit á þessu
sviði, siem verulega muniar um,
nema almenninigsálitið í heim-
inium knýi á. Og það geriist ekk-
ert, ef eniginn vill fóma neinu.
Sá sfcerfur, sem héðan getur
farið til aðstoðar í þróunarlönd-
uim, er aðeinis dropi. En hann er
dropi af heilsulyfi í þann bikar,
sem án aknennrar vafcningar í
veröldinni getur orðið bamaskál
vor allra.
FÓRNARVIKA
Hjálparstofnun kirkjuinar vill
hjálpa þér til þess að fcoma þín-
um skerf til skila. Þú hefur séð
mynd af klæðlauisu, soltnu eða
sær'ð'u barni á sjónvarpsskermi.
Það á heima í Afríku eða Asíu.
Það skiptir efcki máli, hvort Land
ið hieitir Nígería, Víetniam eða
er kennt við Araba. MannLag
neyð talar eitt tunigiumál. Þú
skilur það mál. Þú kemst ekki
hjá því að heyra það gegnum
hlátur bamsins þíns. >ú fcemst
barnsmeðlög
Á SÍÐASTA áiri greiddii Trygg-
ingastofnun iríkiisiinis 106.5 miMj.
fcr. í baimismeðillöig — en þessa
upphæð þarf að inmheimita hjá
8500 bammsfeðruim víðs vegair á
landinu. Kom þebta friam í eir-
FORNARVIKA
KIRKJUNNAR
HJÁLPUM KIRKJUNNI
AÐ HJÁLPA
ekfci hjá því, að bamið úr fjarsk-
anum sibandi við hliðina á bam-
inu þínu, þegar það genigur áð
mat stouim — eða fcanmski frá
honum ósnertuim, af því það hef-
ur of ríkulegt viðurværi dag-
lega.
Því mdður er lika til fólk hér
heima, sem ber sfcarðan hlut.
Hjálparstofnnmin gleymir því
eikíki. Ég er sammfræður um, að
því fyrr og betur sem samvizk-
an vafcnar gagnvart skyldunum
við fjarlæga bræður, þvi síður
dyljast þeir, sem eru útundan i
voru eigin landi.
Fórnarvikan stendur yfir.
Henni er nú og í fraimtíðtomi
ætlað að spyrja hvem mann í
þessu landi: Er þinn Sfcerfur
fcamiinn til skila? Hvar er fórnin
þto?
Prestar hafa bundizt samtök-
um um að leggja fram áfcveSton
hluta lauinia sinna. Sá sjálfboða-
stoattur var miðaður við þá lág-
marksupphæð, sem legigja ber
fram úr sameiginlegum sjóði
þjóðarinmar, rifciissjóði, til að-
stoðar í þróunarlöndium. Ég vona
að sem flestir fari að dæmi prest
anma. En aiufc þesis vona ég, að
menn taki það til athugunar,
hvort þeir geti ekki sparáð eitt-
hvað við sig á föistunni og skilað
andvirðinu í fórnarvikuinni. Áður
kom það fyrir, að sjómenn gáfu
hluta af afla sínum, eða fcannski
aflamn allan tiltekinn daig, til
guðsþakfca. Vilja sjóimenn og út-
gerðarmenn ekiki íhuga þetta
foma og góða fordæmi? Og vilja
menn efcki huigleiða, hvort þeir
gætu ekki gefið sem svarar ein-
um daglauinum á föstunmi? Það
má huigsa sér margt fleira. Mörg-
um væri hollt að spara við sig
eima máltíð á dag í fórnarvikunni
í því sfcyni að hjálpa eimhrverjum
þeirra mörgu, sem aldrei fá fulla
máltíð. Andvirði einnar íslenzkr-
ar máltíðar getur nægt bami í
Afrítou tál viðurværis í mánuð.
Fáeinir vindlingapákfcar, vindla-
kassi, vtoflaistoa, nokfcur pásfca-
egg gætu nægt til þess að útvega
örsnauðri fjölskyldu áhöld til að
bjarga sér við. Og þeir, siem eru
að undirbúa pásfcaferð eða sum-
arleyfi'ð sitt, gætu e.t.v. hugsað
sér að endurskoða útgjaldaáætl-
un sína í ljósi þess, að lítil fóm
af þeárra hálfu gæiti sent glætu
af von inn í myrfcur algerrar
örbirgðar.
Sigurbjöm Einarsson.
irnd'i Bkigáls Ásgeirssoniair á full-
trúairéðsfumd.i Samhands ísl.
sveiitairfélaga. Sauniþykkti funduir
tom að mæla mieð þvi að sett
verði á laigginmar sérsitök stofn-
un, toinheiimrtiusbofniun sveiitairfé-
laiga til þess að inmheimita hjá
bamisfeðnum þessair greiðsiuir
sameiginlllega fyrir ölll sveitairfé-
lög á lamdinu.
STAK8TEIM/VR
Þróunin í
fisksölumálum
f nýútkomnu hefti af Ægi, rit-
ar Gunnar Guðjónsson, stjórnar-
formaður Sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna grein um afkomu
hraðfrystiiðnaðarins á árinu
1969. Þar f jallar hann m. a. um
markaðsmálin og segir:
„A síðasta áratug hefur þró-
unin í fisksölumálum í Banda-
ríkjunum orðið í samræmi við
framtíðarspár íslenzku útflutn-
ingssamtakanna, SH og SÍS.
Stöðugt meiri sölumöguleikar
hafa opnazt fyrir frystar sjávar-
afurðir og þó sérstaklega verk-
smiðjuframleidda fiskrétti, en
sala þeirra hefur aukizt jafnt og
þétt. Bæði samtökin hafa á þessu
tímabili gert sitt ítrasta til að
nýta þessa möguleika, m. a. með
byggingu nýrra fiskiðnaðarverk-
smiðja, endurskipulagningu á
sölukerfum o. s. frv. En þótt vel
hafi verið á haldið af hálfu
íslendinga, hafa aðrar þjóðir
einnig einbeitt sér að því að fá
verulega hlutdeild í bandaríska
fiskmarkaðnum. Má nefna að
Norðmenn hafa á síðustu þrem
árum aukið útflutning sinn til
Bandaríkjanna úr 7000 smálest-
um árið 1967 í 43.000 smálestir
1969. Þá eru Kanadamenn með
yfir 50% af þorskfiskinnflutn-
ingnum. Samkeppnin er geysi-
lega hörð og má á engu slaka
til að halda markaðsaðstöð-
unni.
Verðiag á þorskblokkinni fór
batnandi á árinu 1969 og var
komið í 25—26 cent pr. pundið
(lb.) um síðustu áramót. Á þessu
stigi skal engu spáð um þróun-
ina 1970. Rétt er að geta þess, að
ráðstafanir kanadísku ríkisstjóm
arinnar til að koma í veg fyrir
verðfall vegna „dumping" á fisk-
blokk frá kanadískum framleið-
endum, hafa haft jákvæð áhrif
á verðþróunina. Er þess að
vænta, að ákveðin festa haldist í
þessum málum í framtíðinni,
þannig að dregið verði úr mikl-
um verðsveiflum niður á við.
Sovézki markaðurinn hefur aft
ur farið hatnandi. Útflutningur
hefur aukizt og verð afurðanna
hækkað.“
V-Evrópu-
markaðurinn
Um horfumar á markaðnum í
Evrópu segir Gunnar Guðjóns-
son í grein sinni:
„Lítið hefur verið selt til Vest
ur-Evrópu, enda verðlag þar lágt
samanborið við aðra markaði.
Við, aðiid íslands að EFTA, 1.
marz 1970, hiðurfeliingu tolla á
frystum fiskflökum og reglum
um lágmarksverð á innflutningi
til Bretlands, er þess að vænta,
að sölumöguleikar batni inn á
þennan fyrrum mikilvæga mark-
að.
Hugsanlegt er, að í framtíðinni
geti orðið hagkvæmt að hefja
sölur freðfisks til landa á Efna-
hagsbandalagssvæðinu, þrátt fyr
ir háan ytri toll. Togaraútgerð
hefur dregizt saman í Vestur-
Þýzkalandi og því horfur á, að
fiskframboð frá eigin fiskiskip-
um minnki. Verksmiðjufram-
leiddir fiskréttir njóta vaxandi
vinsælda í Evrópu. Mun það
hafa sín áhrif á fiskneyzlu og
verðlag í framtíðtoni. Auk þess
er hæg verðbólguþróun í gangi
á þessu svæði sem hefur í íör
irieo sér hækkar.di verð á mat-
vælum, þ. á. m. fiski.
Að öllu athuguðu verður að
teljast ástæða til að horfa með
nokkurri bjartsýni til framtíðar--
innar um sölu hraðfrystra sjáv-
arafurða, en þó ávallt með þeim
fyrirvara, að skynsamlegs hófs
sé gætt í kröfum á hendur hrað-
frystiiðnaðinum sem og öðrum
útflutningsiðnaði, jafnframt því,
sem hraðfrystiiðnaðurinn haldi
áfram að gjöra fyllstu kröfu til
sjálfs sín til enduruppbyggingar
og enn meiri átaka, svo þessi
mikilvæga atvinnugrein megi
skila þjóðarbúskapnum eðlileg-
um og árvissum afrakstri.“
olaist nýtt Og tmnoiþært tonihald
g gildi. Og í því samþainöi
i.iinnii ég á orð úr Biblíunni: „Sú
&in stofnun
innheimti