Morgunblaðið - 24.03.1970, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. MARZ 1970
MENGUN og eyðilegging um-
hverfisins er orðið eitt af brýn
ustu viðfangsefnum heimsins.
Það hefur reyndar verið svo
um nokkurra ára skeið, en nú
virðist sem þjóðir heims séu
að vakna til meðvitundar um
það og þetta vandamál hefur
verið geysimikið rætt á ráð-
stefnum og í fjölmiðlum. ís-
land hefur verið framarlega
í flokki þeirra sem hvetja til
tafarlausra og vel samræmdra
aðgerða til að bjarga heimin-
um frá þeirri ógn sem af meng
un stafar, og hefur m.a. bor-
ið fram tillögur hjá Samein-
uðu þjóðunum, sem fengið
hafa almennar undirtektir.
Hinn 13. marz síðastliðinn var
haldin ráðstefna í lagadeild
Columbia-háskólans í New
York, þar sem f jallað var um
þessi mál og var þar sam-
ankominn fjöldi sérfræðinga
á ýmsum sviðum. Þessarar ráð
stefnu var víða getið í banda-
rískum blöðum, m.a. í New
York Times, sem birti um
hana ítarlega frétt og vitn-
aði m.a. í ræðu sem dr. Gunn
ar G. Schram, deildarstjóri í
utanríkisráðuneytinu flutti.
Gunnar fjallaði einkum um
mengun hafsins og sagði m.a.
að til að árangur næðist þyrftu
allar þjóðir heims að vinna
saman, það væri nauðsynlegt
að stofna alþjóðanefnd til að
samræma aðgerðir til að
koma I veg fyrir mengun hafs
ins. Síðan sagði hann:
— Slík nefnd er ekki til í
dag. Núverandi afstöðu al-
þjóðalaga má leggja út á
þennan hátt: Engar beinar al-
þjóðareglur banna veitingu úr
gangsefna út í höfin, eða
banna mengun þeirra. Þvert
á móti mætti halda því fram
að einmitt frelsið á höfun-
um, gerði slíkt leyfilegt.
Við verðum því að leita
Heimsbyggðin verður
að sameinast í baráttu
við mengun hafsins
— sagði dr. Gunnar G. Schram í fyrirlestri
við lagadeild Columbiaháskólans
hælis í alþjóðlegum lagasetn
ingum í þessu máli, þótt þar
sé reyndar litla huggun að fá
eins og nú er málum háttað.
Síðar í ræðu sinni segir
Gunnar að fyrir skömmu hafi
Sameinuðu þjóðimar farið að
sinna því löngu tímabæra
verkefni að hafa stjórn á —
og hindra mengun sjávarins.
Á 23. allsherjarþinginu hefði
verið samþykkt tillaga þar
sem U Thant var beðinn að
gangast fyrir rannsókn á, á
hvern hátt mætti hindra meng
un hafsins vegna nýtingar
hafsbotnsins. (fsl. tillaga).
Einnig hefði verið samþykkt
samhljóða tillaga varðandi
nýtingu og vemdun lífsins í
sjónum. (fsl. tillaga), ogákveð
ið að Sameinuðu þjóðirnar
héldu sérstaka ráðstefnu um
umhverfi mannsins, á árinu
1972. (Sænsk tillaga).
Á 24. allsherjarþinginu hefði
svo verið samþykkt samhljóða
tillaga um að gera áætlun um
að koma á framfæri áhrifa-
ríkum leiðum til að hindra og
hafa stjóm á mengun hafsins,
með hverjum hætti sem hún
nú væri. Kanna ætti sérstak-
lega möguleika á alþjóðasamn
ingi um þetta efni. (fsl. til-
laga).
Þá fjallaði Gunnar nokkuð
um ýmsar stofnanir innan
Sameinuðu þjóðanna sem
hefðu tekið málið til rann-
sóknar, hver á sínu sviði. Síð
an sagði hann:
— Þetta er mjög uppörv-
andi þróun. En spurningin er.
Hvert verður framhaldið? Mig
langar til að svara þessari
spurningu með eftirfarandi:
Áhugi heimsins á öllum hlut-
um er snerta umhverfi manns
ins hefur aukizt gríðarlega á
síðustu tveim árum. Nýtt
stjómmálaástand hefur skyndi
lega skapazt sem gerir kleift
að gera að veruleika í dag,
það sem í gær var aðeins
draumur þeirra hugsjóna-
manna sem vildu vernda um-
hverfi okkar. Við erum svo
heppin að kerfi Sameinuðu
þjóðanna hefur þegar lagt
grundvöllinn að slíkri her-
ferð, og þegar í þessari viku
var byrjað að undirbúa ráð-
stefnuna sem Sviþjóð af for-
sjálni lagði til að yrði hald-
in.
Á hafinu er verk okkar tví-
þætt: A) Við verðum eins
fljótt og unnt er að semjaog
samþykkja yfirgripsmikinn al-
þjóðasamning sem fjallar um
allar hliðar mengunar sjávar,
eða ef nauðsynlega reynist,
sérstaka samninga um sér at-
riði mengunar, eins og t.d.
geislavirk úrgangsefni, skað-
leg kemisk efni og annað sem
nú er að finna í hafinu. Und
irbúningur að þessum samn-
ingum er þegar vel á veg
kominn, eins og ég hef áður
sagt, og honum ætti að ljúka
með alþjóða samþykkt þeirra.
Ráðstefnan í Stokkhólmi 1972
Dr. Gunnar G. Schram.
væri tilvalið tækifæri til þess,
og einnig hin fyrirhugaða ráð
stefna IMCO um mengun hafs
ins, sem halda á ári seinna.
B) í öðru lagi verðum við
að gera okkur grein fyrir því
þótt hinn alþjóðlegi laga-
rammi sem ég hef þegar lýst,
oé nauðsynleg forsenda ár-
angurs í baráttunni við meng-
un hafsins, verðum við einn-
ig að koma skipulagi á sam-
einaða starfsemi heimsbyggð
arinnar á þessu sviði.
Nú sem stendur vinnur
nærri tugur stofnana innan
Sameinuðu þjóðanna að þess-
um málum, og það hlýtur að
leiða til þess að þær fara
meira og minna inn á starfs-
svið hivier ainimamnair og að í suim
uim itiHivilkuim verðuir uinmiinin tví
verknaður. Það er því nauð-
synlegt að sameina og sam-
ræma þessa starfsemi í einni
stofnun í fjölskyldu SÞ. Það
er hægt að gera með því að
koma á fót miðstöð fyrir mál
er snerta mengun hafsins. Til
gangurinn með slíkri stofnun
yrði meðal annars að koma
upp eftirlitskerfi fyrir höfin
um allan heim, reikna út heild
armagn þeirra úrgangsefna
sem þjóðimar steypa í hafið,
og semja áætlanir og nýjar
reglugerðir í baráttunni við
mengun hafsins, á alheims-
mælikvarða.
Sérfræðingarnir sem til
þessa þarf eru þegar að störf-
um í hinum ýmsu stofnunum
Sameinuðu þjóðanna. Það sem
gera þarf er einfaldlega að
sameina starfskrafta þeirra,
og samræma störf þeirra á
þessu mikilvæga sviði um-
hverfis mannsins.
Slík miðstöð gæti vel ver-
ið í tengslum við annað hvort
IMCO eða FAO, og orðið síðar
hluti af nýrri stofnun innan
Sameinuðu þjóðanna sem
hefði til meðferðar öll þau
mál er snertu umhverfi
mannsins. Stofnun slíkrar
miðstöðvar fyrir mál er lúta
að mengun hafsins er að mínu
áliti mjög áríðandi verkefni,
sem bíður stjórnmálalegs
frumkvæðis þeirra þjóða sem
mestra hagsmuna eiga að gæta
í sambandi við vemdun marg-
víialegna auðæfia hafsiins.
Með þessum tveim tillögum,
um alþjóðlegan samning, og
stofnun miðstöðvar til að
hindra og hafa eftirlit með
mengun hafsins, vildi ég ljúka
þessum sundurlausu athuga-
semdum mínum um mál, sem
vissulega þarfnast allrar okk
ar athygli, bæði nú og í fram
tíðinni.
J
Sólþyrstum
auðvelduð
umferð
HINN tíunda febrúar síðast-
liðinn var hafizt handa um
smíði brúar yfir Reykjanes-
braut, og er hún hluti af áætl-
uninni um Vesturlandsveg.
Á brúnni verða fjórar akrein-
ar og er hver þeirra 3,5 m. á
breidd. Undir henni verða svo
fjórar akreinar Reykjanes-
brautarinnar en þessir tveir
vegir verða tengdir með því
sem kallað er slaufutenging.
Verktakinm er Brún h£., en
tækrailegUT ráðuniaiutur Teikini
stofain Óðinstongi. Þeigar við
litum þartrna við, hittuim við
Hilmar Kmudsem, Verkfræð-
inig, frá Teiknistafunini sem
mSwm.
(Ljósm. Sv. Þ.)
Brúarstæðið
Hilmiar sagði að 18 menm
ynniu niú að brúairisimíðiiinmi.
Þegair verið var að gmafa fyrir
henni þurfti að sprewgja mikið
og það verk gekk freimiur enfið
lega. En síðam hetfur afflít
gengið vel og a'llar lífcur
benda tii að smíðinmi verði
lokið á réttuim tknia.
var önmuirn kaifinm við alds-
komar mælingar og útreikm’-
inga. Það var verið að vinma
■aif fuiliuim kraifti, og Hilmar
saigði að það veitti heldur
ekki atf, þar sem verktakinm
hafði aðeins fengið um fjóra
rnámuði tii að smJÍða hrúna.
Hún á að vera tilbúin í lok
júniímiánaðar og þar sem gert
er ráð fyrir að lokið verði við
breikkum Mikluibrauitar o@
mailbikum nýju Ártúnsbreikk-
uinar skömmu síðar, ætti sól-
þyrstuan Reyikvítoinigum að
vera greið leiðin úr bongimmi
út í náttúruma, síðari hluta
suimars.
Hilmar Knudsen,
verkfræffingur.