Morgunblaðið - 19.04.1970, Blaðsíða 6

6
MOBGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGU'R 19. APRÍiL 1070
y
3
*■>
BIFREIÐAEIGEMDUR
Bífericlæðfwngar Harðar Guð-
jónssonar eru að Sogavegi
158. Sími 30833.
TIL SÖLU 3 HERB., ELDHÚS
og bað, Laugavegi 141, 2. h„
vesturendi. Samngjarnt verð
og góðir greiðsluskrtm. fi»úð-
in er trl sýnis á latigaird. kl. 1
til 6 e.m. Uppl. í s. 18400.
BÓLSTRUN
Klæði og geri við bólstruð
húsgögn. Löng starfsreynsla.
Bólstrun
Ingólfs A. Gissurarsonar,
Melgerði 5, R. Sími 37284.
ÓNOTUÐ ELDHÚSINNRÉTTING
til söiu. Upplýsingar í síma
32031 og 26644.
HAFNARFJÖRÐUR
TH leigu nýleg 3ja—4ra herb.
ibúð. Sdh'ús og bað, sérmm-
gamguir, þvottaiherb. og kynd-
ing. Ti'llboð merkt „Góð fbúð
5220" semdiíst Mbl. f. 24. apr.
SJALFSBJÖRG
Suðurnesjum hel'dur aðal-
fund mámudaginm 20. apríl
kl. 9 í Æskulýðsheiimil'imu
Keflavík.
Stjórmim.
Ibúð til leigu
NýJeg 3ja herb. fbúð er tH
leigu með eða án húsgagma
í sex mámuð'i fra 1. maí til
1 móv. Uppl. í s. 36422 miHii
kl. 1—4 mámudag, þriðjudag.
ÓSKA EFTIR
2ja—3ja herto. fbúð. Uppl. í
síma 19044.
HRAÐBATUR (PLAST)
13—14 feta hraðtoátur ósik-
ast til kaups. Uppl. í sfma
21596, efttr kl. 18.
NÆR ÓNOTAÐUR
Votvo-Amazon, árg. '64 (ek-
imm aðeinis tæpl. 28 þ. km)
með sjálifsik’i'píingtj, útv. og
í ágærtu ástandti. Uppl. í swma
14621.
ÓDÝR
og falleg harxlktaBði og bað-
hamdk'lœði.
Þorsteimstoúð.
ÓDÝR HERRAN/SIFÖT
Ódýr ckemgjamasrföt og
dremgijaimi Ihskyrtur.
Þorsteimstoúð.
RÓSÓTT NATTFATAFLÚNEL
röndótt náttofatefhjnel, sér
tega faftegt sæmgurve radam -
ask
Þorsteimstoúð,
Smorraibraut 61 og Keftavík.
ÓSKA EFTIR GÓÐRI
2ja herb. íbúð, toelzt í HKðum-
um eða Austurtoœ, þó eikiki
Skilyrði. Fyrimf'ramgr. 3—5 m.
Aðeéms tvenmt í toeimilii. Góð
umg. Tílto. m.: „67 ára 5222"
semdíst Mbl. fyór 25. þ. m.
HEITUR OG KALDUR MATUR
Smurbrauð og brauðtertur.
Leiga á dúkum, glösum,
diskum og hnífapörum.
Veizlustöð Kópavogs,
sími 41616.
Oft höfum við haft ærna
ástaeðu til að sannreyna hina fal-
legu setningu: „Lífið er dásam-
legt“, þegar við höfum verið aS
skoða hið margbreytilega dýra-
líf í fjörunum, 1 fjörulónunum,
við skerin, einkamlega innan
við þau, allt iðandi af lífi, lit-
fögru, glansandi lífi. Sköpun-
axverk drottins er sannarlcga
dásamiegt.
Og við bregðum okkur nú
um stund niðnr i fjöru og skul-
um huga að lifinu í lóninu inn
an við Hvalstein. Frá ósnum
liggur leið okkar út Fúsafjöru,
sem við svo köilum. Á vinstri
hönd gnæfir Ósbóllinn, sandhóll
inn, 60 metrar á hæð, og suð-
ur af honum ganga Mjósund
og Torfumelur. 1 þessum sand-
hrygg er allt morandi af skel ja
steingervingum, og þeir eru svo
sem lika fróðlegir til náttúru-
skoðunar, en bíða nú betri
trma.
Meðfram fallegri sandfjöru,
svartri, liggja mörg sker. Sum
hafa nöin, eins og Langasker,
þar sem selirn.ir hvíldu sig áð-
ur, en nú hefur þeim fækkað.
Innan við Langasker er
skemmtilegt lón, og þar morar
ailt af lífi, eins og hjá fleíri
skerjum þar í kring.
Fjaran kringum Langasker og Hvalstein er friðsæl og rík af lífi. (Ljósim. Mbl.: Fr. S.)
Stærsta skerið í nágrenninu,
og það sem liggur lengst frá
ströndinni, er samt Hvalsteinn,
og þangað er för ökkar heitið.
Þegar ekiki er háfjara, líkist
Hvalsteinn, einna helzt hval,
stórum hval, sem marar í haf-
fletinum hálfur í kafi, og af
því dregur hann vafalaust nafn
sitl
Þurrum fótum verður ekki út
að Hvalsteini komizt nema
háfjara sé, og helzt þarf að
vera stórstraumsfjara, en þá
borgar sú ferð sig svo sannar-
lega. Mikill þang- og þörunga-
gróður verður á leið okkar út
að HvalsteinL og ber þar mest
á Hrossaþara og Beltisþara, en
hvorir tveggja eru mjög stór-
vaxnir og stundum líkjast þeir
hávöxnu kjarri, þegar flæðir
að, og bylgjast þeir þá hægt
og tógulega með aðfallinu.
Innan við Hvalstein synda oft
dimmrauðir þaraþyrsklingar,
flýja hraeddir undan stórum fót
um okkar. Sandkolar skjótast
líka snöggt undan fótum okk-
ar, sveipa um sig sandskýi.
Þegar að skerinu kemur, getur
að líta urmul af adlskyns lin-
dýrum og liðdýrum. Þarna
eru sœtojúgu og igulker, kross-
fiskar, siörgustjörnur og mar-
glyttiur, jafnvel brennihveljur
og sæsólir, sem fjarað hefur
uppi.
hefur uppi i lónunum, og þá er
bara að verða á undan vargn-
um, veiðibjöllunni, og þó eig-
um við mennirnir kannski ekki
meiri rétt en hún. Ætli hún
verði ekki líka að bjarga sér?
Gg nú er einmitt að hefjast
hrognkelsavertíðin víðs vegar
um land, karlarnir ýta fleyjum
sín.um fagurmáluðum á flot, og
með þetta í huga, yfirgiefum við
að þessu sinni fjörudásemd-
ina við Hvalstein, og syngjum
grásleppuvalsinn hans Ása i
Bæ, þess fræga Vestmannaeyja-
grínista, en raunar kallar hann
va'lsinn Ástarljóð og er réttnefni
en hann er svona:
út á hlið, eru að springa af
monti út af „dollaragríninu“
sínu.
Já, það má nú segja með
sanni, að náttúran er söm við
sig, hvar sem er og hvenær sem
er, hvort sem er „£ Súdan eða
Grí'msnesiniu."
við krossfis’kin.n, þessa fjólu-
bláu faliegu stjörnu, en þetta.
Sem kunmugt er hefur kross-
fiskurinn fimm arma. Komíð
getur fyrir, að hann missi einn
eða fleiri anma af slysni eða 1
bardaga við óvin, oig þarf hann
ekki að sýta slika miissu, þótt
mikil sé, því að hann er sem sé
búinn þeim einstœða eiginleika,
að hinir horfnu armar vaxa á
hann aftur. Að vísu verða þeir
sjaldnast eða e.t.v. aldrei eins
stórir ag þeir, sem eftir sitja,
en armarnir verða að lokum
aftur fiimm.
Og svo komum við þá auga
á rauðmagagrey, sem er þarná
að flækjast, bústinn, vel í hvelju
kominn, með „háan herðakamb".
Ofbast er hann veiddur í net,
en stundum stunginn, einmitt í
skerjalónum eins og þessum, og
þarf ekki manninn til. Svart-
Utan við Hvalstein er jafnvel
enn fjölbreyttara, dýralíf. Þar
syndir fjöldi fiska í þaraskóg-
inum, og sölin fjólubláu varpa
litskrúði á brúnan þaraskóg-
inn, eins og fögur blóm, þar
sem litlu fisikarnir í skerja.garð
inum fara á stefnumótin, eins
og alkunnugt er af hinu fagra
japanska ijóði Tómasar:
„ — leiftrandi uggam lttllr
fiskar synda
á lítil stefnumót í djúpum
unnum.
Af ásl og sælu litlu tálknin
titra.
í tunglskinsbjarma þang og
skeljar glitra.“
■ - i
Skeldýralífið er hér ólíkt
ríkulegra en það, sem nær er
ströndinni Sjálfcagt ríkir ekki
alltaf friður milli tegundanna,
frekar en I mannheimi. Nákuð-
ungurinn er ekkert lamb að
Ieika sér við. Han,n hefur beitta
tungu, sem han,n beitir óspart
til áð bora göt á skel Aln-
bogaskeljanna og min,ni kuð
unga, og étur þá svo. Krossfisk-
urinn er átvagl hið mesta, og
fcann sér ekkert hóf, því að
hann er óhræddur, þótt bitin.n
sé stór, af stór i munn hans,
því að hann gerir sér þá lítið
fyrir, gubbar út úr sér magian-
um, innbyrðir fæðuna í hann og
meltir hana utantoorðis.
Ea það er fleira merkilegt
Og þetta eru orð að sönnu.
Litíu silfurbotobarnir glitra
líkt og stjömur neðan tH á
Hvalsteini, og eins og allir vita,
er ein kratobategund, sem Kuð-
ungakrabbi nefnist, sem er i sn
felldri húsnæðisleit, því að aft-
urhluti hans er mjúkur og við-
kvæmur. Og húsin, sem hann
velur sér, eru gamlir og tómir
kuðungar, og eftir því sem hann
stækkar, velur hann sér alltaf
stærri og sitærri kuðung, líkt og
hjá mannfólkinu, sem flyzt í
stærri íbúðir, þegar fjölskyldan
stækkar. Og það þykir hverjxmn
kuðungakrabba á táningaskeið-
inu mikil uppheíð að geta
kraekt aér í silfurbotoba til bú-
staðar, og þeir skríða hreyknir
baknum þykir hann ekki síður
hnossgæli og goggar í kviðinn
á honum. og skiptir þá engum
togum, að innyflin eru snarlega
dregin út, og sett á matseðil
máfsins.
Víða við Hvaistein má sjá
egg hrognkelsanna.
Eins og allir vita, er Rauð-
maginn karlfiskur hrognkels-
anna, grásleppan kvenfiskur
inn, og þykir rauðmaginn baeði
skrautlegri og ljúEfengari, nýr,
sem reyktur og salteður, en grá
sleppan helzt borðuð sigin, eða
söltuð, en hefur á síðari árum
orðið mun verðmeiri en rauð-
maginn, það gera hrognin, sem
úr er gerður „kavíar“. sem út-
iondingar telja til hnossgætis,
„delikatesse“.
„Nálgaóist rökkur á
rauSmagagriinni,
röSull úr þangi og aJlt er svo
„trist“.
Smáfiskur mælti: „Þér einum
ég unxii,
aSra þö hafi ég grásleppu
kysst."
Hún leit á sili, er synti þar hjá,
■volitiS stúrin aS sjá:
„Hugsaðu um búskapinn, bættu
aS daSra,
hitt færSu et til vill þá.“ “
Við heim-
sækjum f jör
una við
Hvalstein
Svo stendur í gamalli þjóð-
sögu um það, hvernig þau rauð-
rnagi og grásleppa urðu til:
„Einu sinni gekk Kristur meS
sjó fraan og var sankti Pétur
meS honum. Kristur hrækti í
sjóinn og af þvi varð rauðmag-
inn. Þá hrækti Uka sankti Pét-
ur í sjóinn og af því varS grá-
sleppan. Djöfulliren gekk á eft
ir þeim meS sjónum. Hann sá
þetta og vildi nú ekki verSa
minnstur. Ilann hrækd þvi í sjó-
inn og af þvi varS marglyttan.“
Margoft höfum við tónt rauð
maga og grásleppu, sem fjarað
víðavangi
“ - i—i I r
Rauðmaginn heldur vörð hjá e ggjunum, hirnun hvitu klump
um fraanan við haim.