Morgunblaðið - 17.06.1970, Blaðsíða 14

14
MORGUNiBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. JÚNÍ 1070
Nína Þórðardóttir
— Út í alvöru...
Framhald a( hls. 10
«ð rofa ti'l í þessum málum, því
að talað er uim að reisa sérstakt
safnh úis í tilefni af 1100 ára af-
mæli Íslandsbygígðar. Er ekki
vanþörf á, þar eð aðibúniaðurinn
er algjörlega óviðunandi eins og
er.
Hún er að því spurð, hvort
hún hyggist gera bðkasafnsistarf
ið að fraantíðaratvinmu.
— Ég er eikki rátðin í því enn,
svarar hún. — Mig lang.ar til að
reyna þetta í edtt til tvö ár, ag
sjá hvernig mér líkar. Ef þetta
á vel við mig, gætii vel farið svo,
að ég færi tál útlanda til frek-
ara náms. Ef ekki get ég a/lltaf
snúið mér að kennsliunm.
HVER VAR DÝRUST JÖRÐ
f SÝSLU ÞÁ?
Meistainaprófi í íslemzkum
fræðum lauk að þcssu aiinni að-
eins eiinn maður; Bjöm Teits-
son. Meistai-aprófsl 'itgerð hans
fjallaði um eignjarhald og ábiið
á jörðum í S-Þingeyjarsýslu á
tímabilinu 1720 til 1930.
— Hvers vegna valdir þú þetta
efni, Björn?
■— Ég bef aútaf haft mikinn á-
huga á sagnfræði, og þá eink-
um íglenzikri hagsögu. Þegar ég
var að velta rtfcgerðarefninu fyr
ir mér komst ég niður á að það
skyldi verða haigsögulegs eðilis
og að þesisi sýsla skyldi verða
fyrir valinu öðrum fremur má
kalla persónulega tiJiViiljun.
— Hvað eru það margar jarð-
ir, sem þaroa koma við sögu?
— Ég fel 420 jarðir í byggð
í sýslunni á þessu tímabili.
— Urðlu mik/Lar breytingar á
eign arhaldi á jörðum þá?
— Já. Mjög mitelair. Hér steul
um við aðeins staldra við skipt
inguna í þesisuim efnum; uim var
að ræða ríkiseign, þ.e. klaustra
og svo uimboð, birlkjuieignir, eign
ir Hólastóls og jarðir í einka-
eilgn.
Ef við lítuim til dæmis á sjálfs
ébúðina, þ.e. að eigandi býr
sj'áltfur á jörð sinni, voru í upp-
hafi tímabillsins 5 jarðdr í sjálfs
ábúð. Um 1930 er þetta kotmið
algjörlega í nútíðarborf með um
% hluta jarðamnia í sjálfsálbúð.
—i Átti Hólastóill mikllar jarð
eignir í S-iÞingeyjarsýsiu?
— Um 1712 átti Hólastóll um
10% aliLra jarða í sýalunni en
þær voru svo seldar sem aðrar
eignir biskupsstióllsin's upp úr
1800.
Jarðríkasta kirkjan var Grenj
aðarstaðakirkja, sem átti um 20
jarðir og hefur hún þá senni-
lega verið e'in jarðrílkasta kirkja
í landinu. Nú, Munfcaþverár-
klaustur átti töl.uverðar jarð-
eignir í sýslunni og örfáar jarð-
ir voru þar í eigu Möðruvalia-
kllaiusturs.
En á tímabillimu 1890 oig fram
yfir 1920 voru flestar ríkisjarð-
drnar seldar ábúendum.
— Og hver var dýrust jörð í
sýslunni þá?
— Vafalaust Laxamýri. Árið
1861 er hún metin með aillra
mestu jörðum á landinu; á 171
nýtt hundrað. Til samanburðar
mé geta þess, að ailgemgt jarðar-
mat var 15-i20 ný hundruð.
Það voru hknmnindin, sem
hlleyptu Laxaimýri svo hátt. Hún
á land að ós Laxár beggja rneig-
iin oig dirjúgt æ'ð'arvarp saigði
Hítoa sitt.
Björn Teitsson.
— Hvernliig vamnst þú þess riít-
geirð þína, Björn?
— Undirbúninigurinin var heil-
mifcið verfc, sem byggðiist aðal-
i‘ega á fcönmum ópnentaðra hekn-
ilda, einikum skjala sýslumannis-
embættisins.
— Nokk'ur hliðstæð verk tiil
— Nei. Efcfcert aniniað hérað á
iandinu hefuir verið tekið fyrir
á þennan hátt.
— Hyggst þú á framhaM þess
arar ritgerðar?
— Ég veit efcki, hvað segja
skal. Ég ætia nú að vinina við
Hanidritastofnunina • í surnar, en
hvað síðar verður er enígu haegt
að spá um.
Skemmti-
ferð í
Grímsey
Húsavík, 16. júná.
FERÐAFÉLAG Húsiavíitour efndi
til sfcemimtiferðar til Grímsieyj-
ar síðaistliðinn •iauigardag. Fairið
var rnieð m.s. Dranigi frá Húsia-
vSk á latuigardagtsimiongni og siglt
iinm til Grímseyjair og dvaJið þar
í bezta veðri og yfirlæti fram á
suninudaig. Á heiimietið var ságlt
a'ð Gjögruim og inrn í Þorgeirs-
fjörð og Hvalvatnisfjörð oig kom -
ið við í Flatey og eyjian sleoð'uð.
Þátttaikiemidur í ferðimmi voru 66,
sem -allir létu h-ið bezta af ferð-
inimi. Far'arstjórar voru Ármi
Villhjálmisison og Björn Frið-
finmssoin, bæjiarstjóri.
— Fréttaritari.
Bridge...
HEIMSMEISTARAKEPPNIN í
bridge fyrir árið 1970. hófst sl.
mlámuidag. Keppmin fer að þesöu
sinnd fnaim í Stoktóbólimi og eru
þátttakenidur 5, þ. e. ítaflía,
Bandiairífcim, Noreguir, Briasiilía oig
Kínia.
Keppniinmi er þamm'ig ha'gað að
sveitirnia'r spiia fyrsit í undam-
fceppmii og er umdiamtoeppmiinini
slkipt í ndtókrar umiferðir. Gefim
eru stig fyrir hverja umferð (þ.
e. 32 spil).
í 1, umif-erð urðu úrslit þessi:
Noreigur — Ítal'ía 15-5
Bamdiaríkin — Brasil'ía 16-6
Undanlkieppnin stendur til 23.
júnií, en að henni Mkinmi fer
fram úrslitafceppni mál'li tveiggja
efstu liðanina um heirrusttneistaria'-
titilánm, en liðdm nr. 3 og 4 fceppa
um þriðja sætið. Úrsditafceppnin
fer tfiram 24. og 25. júní.
Heiimsmieistairalkeppmi þessi er
sú 17. í röðinni og í þeim 16
keppnum, sem fram hafa farið
hiefur Ítaliía sigrað 10 sinnum (í
röð), Banidaríkin 4 sinmium og
Enlglánid og Frakkliamd einu sinmi
h vort iiamd.
ítaMa mætir niú til kieppninm-
ar mieð nýtt og Mtið þekkt l'ið.
Emginm af fyrrveramidi heims-
'mleistuirum spilar að þessu sinmi.
Banidaríóka sveitin er því talim
sterkasta sveitin í keppminmi.
Að iokinmi sveitakeppninmi
hiefst tvímemminigsfceppni og er
reikmiað mieð að 170 pör taki
'þátt í þeirri keppmi
Keppnin fer fram í Hótel For-
esta í Stdkfchólmi.
- SÍS-skip
Framhald af bls. 32
lausu komi og timbri, ennfrem
ur til flutnings á vörukistum, þar
á meðal frystivörufcistum.
Slkipið hefur 2600 smálesta
burðargetu og er með 131.000
teningsfeta lestarrými. Það verð
ur afturbyggt, mannaíbúðir og
vélarúm aftur í, stefni perulaga
og skutur þver. Skipið hefur
tvær lestar með milliþilfari, lúgu
op í báðum þilföruim búin lúgu
ihlerum af Mac-Gregor-gerð. —
Lúgúhierum í milliþilfari er
þannig fyrir komið, að unnt er
að nota þá sem þiljur við flutn
ing á lausu korni."
Skipið verð’ur búið lestunar-
og losunarbúnaði, þannig að unnt
er að vinna saimtímis með fjórum
óháðum vinnuflolkfcum, tveimur
3ja tonna fcrönum miðskips á
sameiginlegri súlu, og geta þeir
hvort 'heldur er unnið sjálfstætt
eða tengdir, og þá lyft 6 tonnum
sameiginlega. Ennfremur er skip
ið búið tveimur pörum af 3ja
tonna bómuirn, öðruim fram við
bakka og hinum aftur við brú.
Kranarnir verða sérstakllega bún
ir til krabbanotfcunar. Tveir vöru
lyftarar verða í skipinu.
íbúðir í skipinu eru fyrir 19
manna álhöfn, og búa allir í eins
manns klefum.
Sfcipið verður byggt eftir
ströngustu kröfum Lloyd’s Reg-
ister of Slhipping, en hefir þó um
fram þær verið sérstalklega
styrfct og búið með tilliti til ís
ienzfcra aðstæðna, íss og reynslu
útgerðar.
Aðalvél skipsins verður af
gerð Deutz, 2000 hestafla og er
henni stjórnað firá brú. Gert er
ráð fyrir sérstökum búnaði til
brennslu á meðalþungri oMu. —
Hjálparvélar verða hins vegar
af gerð MAN.
Ganghrað'i skipsins fulllestaðs
verður 14 sjómílur. Skipið vexð
ur búið fullkoimin.ustu sigiinga-
tækjum og radiotæfcjum af —
„single side-band“ gerð.
„Sjapplin hljómsveit-
in getur spilað“
H-ÓiP'UR framtakssaimra un-gl-
inga ruddist inn í Laugardals
höllina í gærkvöldi og tófc þar
til óspilltra málanna við að
rífa niður slkilveggina, sem
staðið höfðu á ha-llargólfinu
síðan sýningunni ,/HeimiMð
—■ veröld innan veggja“ lauk.
Hafði ek'ki fengizt undanþága
hjá verfcfiallsvörðum tii að
talka þessa ve-ggi niður. En
unglin-garnir voru alls ekiki á
þeim buxunum að l'áta verk-
fall stöðva hdjómleika átrún
aðargoðanna Led ZeppeUn, og
því reyndu þeir bara sjálfir
að rífa niður veggina. En áð-
ur en því vebki var lokið
koimu lö'gregluimenn á staðinn
og stöðvuðu aðgerðirnar. —
Fóru unglingarnir án ndkkurs
mótþróa út úr húsinu, en
•héldu strax niðuir í Alþingis-
hús, og fengu þar Guðmund
J. Guðmundsson varaformann
Dagsbrúnar út á tröppur. —
Hann var hinn rólegasti,
reýkti pípu og sagði:
„í fyrsta lagi gef ég ykkur
100 prósent loforð fy-rir því,
að Sjapplín-hljómisveitin yfck
ar getur spilað í Laugardais-
höilllinni. Vfð ákulum ajá um
að húsið verði hreinsað áður.
í öðru lagi, ef þið viljið dansa
á morgun, þá megið þið alveg
græja það sjálf. Seitjið þið
bara hljómsveit upp á vöru-
bíispall og dansið eins og þiA
viljið. Elfcki geturn við bann
að ykkur það, ef þið aðeins
lendið efcki í útistöðium við
lö-greglluna, og fáið leyfi Þjóð
hátíðarnefndar“. Og með það
fóru unglingarnir, sigri hrós-
andi. — Lögregluvörður var
við Laugardalslhö'llina í nótt,
enda kamu ýmsir fleiri sjálf
boðaliðar af yngri kynslóð-
inni til að hreinsa húsið í lieyf
isleysi.
t. t. sýminlgar á gratfifcmyndwm
Muméhs í Auisturriki, K-amada og
Þýzlkallamdi. Þet'ta eru misrmnni-
anid'i stórar sýningar og etefci all-
ar mieð sama blæ. Lemigi vel var
Parás einii staðurinm', þac sem
Mumch átti efcki séxleiga uipp á
pal'lborðið, en í fyrra bað Paríis-
ar'borg um sýnimgu á vecfcum
tons og safnið í Óóló vandaði til
hennar eihs og hægt var. Og
reynidin varð sú, -a® Mumdh slló
aiveg í geign.
Sýniinigin, sem nú er teomin
till íslands, er aflls 97 myndir,
sem Pál Hauigen val’di, en Val-
týr Pétursson hetfur séð um
-hiainia hér. Sýninigin verður opin
Grafisk sjálfsmynd af Edvard
Munch.
— Munch
Framhald af bls. 32
hrif á listþróum, B'artil Thor-
vaffldsen og Edvard Miumclh, eink-
-uim sem brauitryðjandi expresisi-
'Omista. Og Mum-dh ber óumdeil-
anfiíega Ihæst af ölluim gratfiklista-
miönmium. Hafa giriaifitomymdir
hamis eikki sáðu-r em mál'Verkiin
hæfckað í áliti m'eð tímamium og
þá um feið í verði. Þær ertu mietin
•ar hæst af grafikmyndum á
h'eimsmarfcaðd. M. a. vegnta þess
að Murnch þryfcfcti gjarnian vedk
sitt á mismuin-amdi hátt og mleð
míismuiniamidi litum, að því er
Haugen sagði. Og hatf-a mymd-
imar á sýninigumni í Reykjaivfk
m. a. varið vaildar þanmig að
þetta fcomi fram.
Þegar Edvard Miumdh, sem
uppi var 1863—1944 var orðimm
frægur mlálaTÍ, tófc hamin að -gera
igrafiifcmyndir. Það -gerði hamm
til þess að list hans vistraaði efciki
í igyMtum rammum á veggjum
'góðiborgairianma, eimis oig hanm
orðaði það einlhveris sbaðar.
Haim vildi að hún kæmiist út til
fjöLdanls. Því tók hanin að vimnia
verfcim á plötiur og þxyiklkja þedm
á ffleiri einitölk og dreifa. Hugð-
ist hiainn með því hjálpa fódlk-
iniu til að Skynj a listina og lífið.
Og það er e. t. v. því að þaktoa,
að hanin Ihafði sv-o mikiil áhrif
lutan Norðuirlanida, sagði Haiug-
en.
Muindhsafnið í ÓsfHó vi-nniur
Mfca igott verfc við að
feoma verkutm Munc-hs á fram-
færi og gefa fólfci víðs vegar um
beim fcost á -að sj'á verk Edvardls
Muindhs. Það lánar og setur upp
20—30 sýningar á ári. Núna ertu

I

'''“Hiiijiþmiminiiniii.,'
Teikning af hinu
Ifflmmpnnn
nýja skipi Sambandsins.
Þessi fræga gralikmynd frá 1895,
Ópiff, verffur á sýningunni í
Reykjavík.
omieðan á Listahátíð sbendur ag
eitthvað aif myndunium verðdir
svo henigt upp í Norræma húsiniu
í fraimlhiaidi af því, eftir því sem
húsrúm leyfir. En síðan fer öfili
sýniinlgin til Japan, þar sem hún
varður sýnd í Tókíó, Kyoto ag
Osaka í sambandi við heimssýn-
inguna.
— Góðar sölur
Framhald af bls. 32
GK 55 lestir fyrir 723.372 krónur,
Súlan EA 93 lestir fyrir 1.015.839
krónur, Þorsbeinn RE 46 lestir
fyrir 623.793 krónur, Eldey KE
54 lestir fyrir 662.969 krónur,
Náttfari ÞH 41 lest fyrir 516.806
krónur, Hilmir SU 52 lestir fyr
ir 719.180 krónur, Sveinn Svein-
björnsson NK 40 lastir fyrir
526.198 krónur, Ljósfari ÞlH 43
lestir fyrir 610.644 torónur, Bára
SU 42 lestir fyrir 542.129 krónur,
Náttfari ÞlH 21 lest fyrir 326.512
fcrónur, Harpa RE 5 lestir fyrir
72.506 krónur, Eldey KE 7 lest
ir fyrir 87.310 krónur, Súlan EA
42 lestir fyrir 533.442 krónur,
Héðinn ÞH 58 lestir fyrir 826.883
krónur.
í Þýzkalandi seldu fjórir bái
ar á þessu sama tímabili. Kefl-
víkingur KE 40 lestir fyrir 628.
940 krónur, ísleifur IV VE 34
lestir fyrir 478.115 krónur, ísleif
ur VE 40 lestir fyrir 691.834 krón
ur og Jörundur III 39 lestir (þar
af 9 lestjr af ufsa) fyrir 691.588
krónur.