Morgunblaðið - 23.06.1970, Blaðsíða 18

18
MORGUNIBSLAÐÍÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. JÚNÍ l»7ö
Fulltrúar Landssambands
framhaldsskólakennara
— á þingi Bandalags starfs-
manna ríkis og bæja 1970
ÉG TEL ekki rétt, að deiltumraál
þa'ð, sem risið hefuir irman
Larwisambands írarahaldsskóda-
kenmara uim aöferðir tii þess að
velja fuiltrúa sambamdsinB á
þirug BSRB, sem nú er háð, sé
aðeins á fárra vtorði. FyTÍr þá
sök ték ég hér þainm krastinin að
birta öllum almenni«gi þá um-
sögn, sem dr. Þórðuir EyjóllfsBom
léit stjórm LSFK í té um það mól
12. febrúar í ár að óslk stjórmar-
inwar.
í tmrusögm dr. Þórðar Eyjólfs-
sonair er aðdragamdi miálsims
raddmm svo að hamrn má verða
öllluan lesemdium ljós. Þar er
betmt á buigsamlegar 'þrjár leiðir
til þeas að ráða fram úr tift-
tekmum vanda. Fyrsta leiðin,
mierikit a. í umsögn dr. Þórðar,
var að öJlu leyti ólýðraeðLsleg-
uist eins og lesenduim má ljósit
veirða og fól í sér þá hættu, a(ð
(kjörbrétf fu'lfltrúa yróu véfengd
á þimgi bandallagBÍnis, ásamt fleiri
viainidikvæðiuim, em fól hiras vegiar
á sér þamn kostinm, að þar gat
stjórm LSFK fjallað ein um val
fuililtrúainma, þ. e. a. s., endur-
mýj'að kjörbréf þeirra fulltrúa,
sem kjörnir vomu ti'l bandalags-
þimigs 1968, sem raunair að meg-
inlþoroa voru úr röðum stjórnar-
inmar sijállfrar. Annaxri leiðinmí,
imerktri b. í umsögmininá, fyigdu
og vamdlkvæði, m. a. þau, að kjör
bréf kynmu emn að verða vé-
feugd, en var alllimjög i átt til
lýðræðisilteigri háttia. Þriðja leið-
in, merlkt c. í umsögnánmii, bygg-
ir á þeárn lýðræðisvenjum, að
memn irnegi haía nokfkra hönd í
bagga um val fuffiltrúa sinma,
enda telur dr. Þórður hemmd eng-
in laigaleg vandkvæði til.
Stjórm LSFK kaus að valje
leið mierkta a. og studdisit þar
við bliessuin stjómar BSRB, svo
orðaða: „ — eir það álit stjómar
BSRB að stjórn LSFK hafi gert
það sem í henmar valldi stend.ur
til þess að velja þá leið í þessu
máli, sem lagiafega er rétt.“
Dagsetninig er 14. aipril. Úr því
hefur stjóm LSFK dk'kert látið
það á siig fá, þótt andmælum
væri hreyft inrnan LSFK og tafldi
það jafnvel ómark eitt, er
stærsta féla'g samlbamdsims. Fé-
laig gagnifræðaákólialkenmiara í
Reykjaivík samlþykkti kröfu um
það, að leið c. yrði válin, emda
myndi sú leið tryggja það, að
val fuililitrúaininia yrði í samiræmi
við vilja með'iima LSFK, eims
og hanm er í dag.
Með leið c. befði mieðlimum
LSFK verið veitt taekitfæri til að
mjóta réttar síms til lýðræðisleigs
vals fuliltrúa sinma og fuilflitrú-
armir kynrnu þvi að h'aifa orðið
aðrir en þeir, sem stjórn LSFK
sendix mú til þirfgs BSRB að eig-
in vaili og að miestu út ergim
hópi. Þetta hlýtur þvi að tieljast
ihírein valdimíðsla og fuiltrúam-
irr ólögmætir.
3n látuim nú umsögm dr. Þórð-
ar EyjóKssomiar tala sírni skýro
máli um það, hvað rétt kanm að
vera í því efni.
Ólafur H. Einarsson.
UMSÖGN
um ákvæði í lögum
I>SEK og BSRB
1.
a. í lögum Lamidsa.mbands
fTamhail'dsskólaken.nia'ra (LSFK),
semn samlþykkt voru á fulltrúa-
þingi þess 16.—18. september
1969, seigir í 9. gr.:
„Æðsta vald í öHuim miáletfm-
um sambandsimis er i höndum
fuilltrúaþirugs. Það er haldið
anmiað hvert ár að, jaifmaiði í júní,
anmiars í septemibemmiániuði“.
Þá segir m. a. um störf full-
trúáþinigs í 6. migr. 12. gr.:
„Eiinmig slkal kjósa fuJ'ltrúa á
þirug BSRB og jafnmarga vará-
Imenm. Skuflu þeir kos'nir á sama
'hátt og mieðstjórinenduir“.
b. í löguim Bamdailiaigls starfs-
miaininia ríkdis og bæja (BSRB),
er samþyklkt voru á bamdaflaigs-
þingi 8. októbeir 1962, seglir m. a.
í 19. gr.:
„Bamdaliagsfélögin hafa rétt til
að kjósa fulltrúa til setu á
baind aJaigisþ i.rtgum eftir þessum
reglium: .... Kjörtímabil fuil-
trúa er tvö áx, þ. e. mi'rii regflu-
'legra þimiga“.
Um bamdaáagsþingið eru svo-
flelld áfevæði í 21. gr.:
„Bandalagsþmg skial halda
aninað hvemt ár og ei'gi síðair em
í ototóbenmánuði.
Stjóm bamdalagsine stoal kafllla
saman aukaþirug, þegar heinmd
þytoir mauðsiym til bena eða etf
meiri'hlliuti bamdalagisfélaga kretfst
þess skriflega".
c. Meðam framaingreind átovæði
í lögum LSFK og BSRB voru
samtímig í gildi, var fluilllt sam-
ræmi millli þeirra um kjörtíma-
bil fuiiltrúa á b and a iagdþim'g
BSRB. Auðsætt er, að bæði í
lögum LSFK og löguim BSRB er
við það miðað, að fuiiltrúar frá
bandaiaigsifélögum BSRB séu að-
eime toosnir til eims bamdaflaigis-
þings hiverju sánmi, em enigin
áitovæði eru til fyrirstöðu því, að
enduirkjósa megi fuiltrúa.
2.
Daigana 7.—9. júní 1968 var
háð fulfltirúaþing LSFK. Var þá
gert ráð fyrír, að BSRB mumdi á
bandalagsþiinginiu haustið 1968
breyta lögum sínium þanmig, að
þinig þess yrðu fraimvegis háð
þriðja hvert ár og að kjörtíma-
bil fulfltrúa firá banda!aig'stfé!ög-
uinium yrðu jiatfntframt ákveðin
þrjú ár. I trausti þess voru siam-
þyklktar eftingreimdar breytimigar
á lögum LS'FK:
Upphafsákvæði 8. gr. (sem
kom í stað eldri 9. gr.) er orðað
þanmig:
„Æðsta vafld í ölllum máliefn-
um sambandsins er í höndum
fullltrúaþiinigs. Það er haldið þriðj a
hvertf ár að jafniaði í júni, anm-
ans í septembermámuði".
í 5. mgr. II. gr. er látið stfanda
óbreytt að orðalaigi hið eidra
átovæði 6. migr. 12. igr. um kosm-
inigu fullfltrúa á þinig BSRB, en atf
átovæðum 8. gr. leiðir, að kjör
fuMitrúamoa skal fara fram þriðjia
hvent ár, og þá væmtfamillega næst
á fUMtrúaþimgi árið 1971.
3.
Á þimlgi BSRB í október 1968
var gerð breyting á 19. gr. laga
baindalagsinis, og er upphatfs-
ákivæði 4. mgr. nú orðað þammig:
„Kjöntímabil Aumtrúa er þrjú
ár, þ. e. miiMi regiuitegra þimiga,
nema annað sé ákveðið i lögum
viðtoomandi félalga".
Einmig var breytt fyrri mgr.
21. igr., og hún orðuð svo:
„Band'aflagisþimg dkal halda
þriðja hvert ár og eigi siðar em
í öktóbermiánuði".
Loks var svo samþyk'kt á þimig
inu svofeMt bráðabirgðaáfcvæði:
„Ákvæði 19. gr., 21. gr. og 27.
igr. um megiuiegt bamdalagsþinig
og kjörtímabil flUlHtrúa toomi
eigi til framtovæmda fymr en að
loknu reglulllegu bandala'gsþinigi
1970“.
4.
Af framamgreimdu bráða-
birgðaátovæði leiðir, aið ósam-
ræmi er orðið á milli laiga
LSFK og laga BSRB um kjör
fUlltrúa LSFK á þiang BSRB.
Næsta bandailagsþinig BSRB stoal
hallda haustið 1970, en sam-
tovæmt lögum LSFK skal eflaki
fara fram toosmmg fulltrúa til
banidaia'gsþinigsinis fyrr en á ár-
inu 1971. Er þá spurninig um,
hvort eða hveimig rnegi úr þeissu
bæta.
a. Fyrst er að athuiga það til-
vik, að fuMitrúar LSFK, sem
toosnir voru á bandaiflagsþinig
BSRB í júní 1968, væru liátnir
sækja þinig BSRB, -er það kem-
ur samam haustið 1970.
Um kjöntámabil fulMtrúa á
baindalagisþiinig eru enigim beim
átovæði í lögum LSFK. í 25. migr.
11. 'gr. segir, að þeir slkuli kosm-
ir á sama hátt og meðstjórmemd-
ur, en það mun að líkimdum að-
eirus eiga við urn toosmiimigarað-
flerðina samkvæmt 4. málslið 1.
migr. 11. gr. Um fufll’trúa á þinig,
sem halldin eru mieð tiltelkinu
miMibili, er vemjuiegast, að um-
boð þeira haldist, unz næsta
flullllltrúalkjör hefur farið fram..
Að 'þessi regla hatfi átt að giida
uim fuflöitrúa LSFK sést greinilega
aif því, að LSFK var og er fé-
laigisaðiflí í bamdalagi BSRB, em
samifcvæmt áður tiigreindri 19.
gr. flaga bamdalagsins frá 8. okt.
1962, sem var í 'gMdi þeigar kosm-
inig ful'lltrúanmia fór fram í júní
1968, síkal kjörtímabil fuMtrúa
banidal'agsfél'aiganma vera „miMi
regiufliegra þimiga“. Þá er og
BSRB beimilt sam'tovæmt 2. mgr.
21. gr. mefindra liaga að toalllla
saman aulkaþing, og sýnir það
einmig, að fluflllitrúarmir haida um-
boði sínu miMi bamdaflagsþirag-
anma. Eiras og áður greinir, gerði
LSFK ráð fyrir því að BSRB
mumdi leragja kjortítniabil fulll-
trúa á bandalagsþinigið upp í
þrjú ár. Með það fyrir augum
fór toosninig fu'Lltrúanma fram, og
virðistf þvi Ijóst, að samikvæmt
iögium LSFK sé kjörtímabil flufll-
trúanma þrjú ár. Ef til þese
kæmd, að fuMtrúaimiir yrðu láim-
Rey k j a víkurmy ndin
frumsýnd -
íslenzkar kvikmyndir sýndar
í Gamla bíó á, morgun
ÍSLENZKAR Jtvikmyndir
verffia * dagskrá Listahátiðar
imniar á morgun í Gamla biói.
Sýndar verffia J»ar cnyndir eft
ir Ásgeir Long og Ósvald
Knudsem, ram áður hafa ver
ið sýndair hér, en að aaiki
vorffiur Reykjavíkurmynd
Gísla Gestssonmr frum-
sýnd við þstta tækifæri.
Blaðamanni Mbl. gafst kost
ur á að sjá Reykjavitourmiymd
Gíisfla Gestssonar. Framfleið-
andi henmar er fyrirtæki hans
Víðsjá, er Gísli hefur aranazt
stjórn, tötou .og klippingu
myndarinraar. Textirm er eft
ir Gísla Sigurðason, ritstfjórn
arfulltrúa, em þulur er Róbert
Arnfinnsson. Maignús Blöndal
Jóbannisson hefur samið tón-
liatina. Er hún flutt af félög
um í Smfóníuhljómsveit fs-
lamds, jazz-tovartet Kri'stfjáns
Magnússoniar og hljómsveit-
inni Trúbrot.
Við ræddum við Gísla um
gerð myndarimn'ar: „Upphaf
þessarar mymdar er að Reykja
víkiurborig fól mér að gera
heimiildar- og kynnmgarmynd
um Reykjavík fyrir fáeinum
árum,“ segir Gísli. í byrjun
gerði ég frumdrög að efmirau,
og lagði þau fyrir yfiirstjórn
borgarinnar, sem samþykktu
drög þessi, og er myndin að
verulegu leyti byggð upp á
þeim“.
— Hvenær laukst þú end-
anlega við myndiraa?
— Á miðvi'kudaginn fyrir
vik.u. Þá var endanlega ge.ng-
ið frá henni í London, en þar
var húm tónsett, þar eð ekki
eru aðstæður tii þess hér
heiimia. Síðasta kvikimynda-
takan var á hiran bóginm í
roarz sl. Myndin er algjörleiga
tolippt hér heima — í stiúdíói
mínu að mestu l'eyti".
— Settir þú þér í upphafi
ákveðið „tema“, sem þú síðan
byggðir myndina í krim/gum?
„Já, úfcþeraslu borgarinnar.
Mér fimnsit sterkasfca „karatot
er“-eimkenni bor'garinraar —
ef svo má að orði komastf —
vera það, að hún er að mót-
ast, og því reyni ég að lýsa“.
— Efltir að hatfa horft á
myndina finnstf mér þú
leggja miklia áherzlu á að
lýsa andstæðiunum í yfir-
bragði borgarimnar. Þú tekur
ekki tillit tiil tírraa eða árs-
tíðar, heldur klippir óspart
milli vetrar- og sumarsvip-
myrada.
„ Já, það er alveg rétt. Ég
vill með þessu mófci vega upp
á móti þessum gólsikinisimiynd-
um, sem hafia verið ráðandi
í mynd'um af þesau tagi fram
til þessa, og gefia alls ekki
rátta hugmynd um náttúruna
oig í þessu tilviki borgarsvip-
inn. Ég gerði því í því að
taka saman andstæðurraar —
vetnarstorm og sumarbflíðu.
— Eiin,s virtist mér þú leit
ast við að sýna gamll'a og nýja
timann í byggiragum — t.a.m.
atriðið frá Árbæ með háhýs-
unum í Heimunum í batosýn.
„Þar nota ég Árbæ í ákiveðn
um tilgangi eða sem tengilið
við sögu borgarimnar. Eims og
þú marastf var ég áður búinn
að bregða upp svipmyndum
frá uppbyggingu borgaorinnar
og nýjuim húsum, en með Ár
bæja'raitriðirau hvenf ég frá
raútíimamnm inn í sögu borgar
iraraar. Og Árbeer er einmitft
þetta í mínum huga — tengsl
við fortíð'iraa. Einis legig ég
áherzlu á að sýna það, sem
einstætt getur talizt við
Reylkjiavíto, og í því sam-
bandi mimnistfu hesitamanna á
leið út úr borginni, eða
stangveiðin í Elliðaánum.
Reykjavík á margt sameig-
inlegt roeð öð'ruim bor'gum, en
þetta tvenrat er eimistætt fyrir
höfuðborg, og ber því að und
irtstrika sérstaklega vel.“
Reykjavítourmyndin er tek
in á breiðfiilimuivél-, og er í
Eaistmanliitum. Gísli og aðstoð
armeran hans tófcu ails 20 þús.
fet, en í myndina eru aðeims
raofcuð 3500 fet. Fidmunum,
sem aflgarags urðú, verður
etotoi hent, heldur geymdar og
e.t.v. notaðar í erlendar út-
gáfur, em mismuraandi er hvað
ir sækj'a þing BSRB næsta haustf,
mumdi sfcjórn LSFK að sjálif-
sögðu getfa út nýtt kjörbréf þeim
til hanida, miðað við það þing,
en byggtf á kjöri þeirma í júmí
1968.
Umrædd aðferð ihetfuír þó í för
með sér tvenras konar vandræði.
Snýr araraað að deildum sam-
bamdsims, en hitt að BSRB.
Þeigair dei'ldir LS-FK touisu fuiM-
trúa á fiuffllitrúaþingið 1968, hefuir
verið gert ráð fyrir, að á fufll-
trúaþiraginu yrðu aðeine kosnir
fufl'ltrúar á eitt baindafliagsþimig
BSRB, þ. e. það, sem hailda átti
haustið 1968. Er þvi hugsamflegtf,
að deild eða deil'dir sambamds-
iras vilji ekki sætta sig við, að
fuilltrúarmir seeki einmig banda-
lagsþirugið haustið 1970.
Meira málli gegrair þó, að kosm.-
inlg furltrúanraa til þriggja ára er
í ósamiræmi við ákvæðið um
tveggja ára kjörtímabM, sem
samlkvæmt 19. gr. 1-aiga BSRB frá
1962 og bráðabirgðaálkvæðinu
fré 1968 Skal gilda á bamdaflaigs-
þiniginu 1970. Kanm því að vera,
ajð amdmælli gegn setu fulfl'trú-
amma á bandalagisþiniginiu komi
fram á þeim gruindvel'li. A8 ví«u
þykir m'ér óseraniiiegt, eins og
hér steradur á, að þinigið bindi
sig við slíto formstoilyrði, með
því að LSFK á stoýram, etfmds-
legara rétt til að eigia fu’Mtrúa á
þinginiu. Öll vandtovæðim staifa af
því, að umirætt bráðafoirgða-
átovæði, sem LSFK átti efcki vom
á, vair samþytokt á þingi BSRB
1968. En aiuðvitað er efktoi ummt
að spá raeinu um 'það, hvað ger-
aist kamin á þimginu 1970.
b. í öðru lagi er rétt að atf-
huga, hvort bætt verði úr um-
ræddum vandkvæðuim irueð því,
að stjónn LSFK kveðji ti'l autoa-
þirugls fu'lltrúia þá, sem kosmir
voru til fuiM'trúaþinigisiras í júnf
1968, og a'ð á aukaþiragimu fari
svo fram samikvæmt 11. gr. laga
LSFK toosning fulltrúa á þimig
BSRB, er haflda stoafl í haustf.
Tii þess að srvo geti orðið yrði í
fyrsta lagi við það að miða, að um
boð uimræddna fu'lltfrúa hatfi ekki
Framhald á bls. 20
undirstrika þarf í hverri út-
gáfu — eftir því til hvaða
lands hún fer; eins og Gísli
toomst að orði.
Gísli gefcur þess, að þégar
unnið var að töku myndariim
ar árið 1968 hafi veriið notfuð
ný tækni, sem hann viti ek’ki
til að hafi verið fariið að nota
í Bvrópu. „Hér var um að
ræða sérstakam myndatöku-
búnað, sem festiur er á þyrflur
og má með þessu móti fylgja
eftir hlut á hreyfingu úr mjög
lítfill'li hæð. Efcki veitf ég tifl
þess, að þessi tætoi hafi verið
notuð í Evrópu fyrir þennan
tíma, og varð ég að leigja
hanm frá Bandaríkjunum. —
Fimns't mér gamam að þessu,
því að þetta er þá í fyrsta
sinm, sem ísl’endingar eru
brautryðjendur á einhverju
sviði varðandi kvi'kmynda-
gerð. Þessi tækni gefur sum-
um atriðunum aukið líf og
gi'ldi — t.a.m. förum við hring
inm í kringum byggingar í
mjög lítilli hæð og mynduro
frá ölluim hliðum eða fylgj-
um bílum eftir á ferð.
Reykjavíkurmynd Gísla
verðiur frumsýmd á 9 sýningu
Gamlla bíós annað kvöld.

Gísli Geetsson við kvikmyndavélina