Morgunblaðið - 30.10.1970, Page 5

MORGUNBLAÐIÐ, FÖ6TUDAGUR 30. OKTÓBER 1970
5
Skyggn augu
sjáandinn
„Hintn er staáld, ísem sfeia-par,
fæðir, málar
myndir þær í þanka sér,
er þefcktum aldrei fyrri vér“.
S.B.
HELGAR ritningar tala oft
um sjáendur. Menn sem sjá
sýnir, opinberanir, auglit
Guðis. Og hver þjóð eignast
sj áendur eftir sínu þroska-
stigi.
Þeir, sem líta inn á litlu
Ásgrímssýninguna í Bogasaln
um sfcynja sýnir sjáanda. Lita
dýrð, litaspil, hugsjónir mál-
arans blasa þar við augum.
í>að er ekki lítil sýning, þótt
myndirnar séu ekki margar.
Hver mynd jafnvel hinar
smæstu eru heilar predikanir
og ljóð um leið og þær eru
yndi hverju heilskyggnu auga
og opnum huga.
Hugsið ykfcur undur eins og
„Úr Húsafellsskógi“, þar sem
lyngbrekkan logar, „Sfcamm-
degissól", þar sem Drottinn
ljóssins vakir í myrkrinu,
„Flótta undan eldgosi", þar
sem ótti mannkyns birtist í
leiftrum loganma eða „Fýkur
yfir hæðir“, þar sem krummi
ógnar þyí, sem móðurástin
hafði fórnað lífi sínu fyrir.
En það var ekki þetta, sem
hér þurfti að minna á. Sýn-
ingin er merkileg vegna mynd
anna. Það er svo auðvitað. —
Allir þekkja Ásgrím inú og
viðurkenna hann. En það var
tvennt annað, sem ekki má
gleymast í sambandi við þessa
sýningu.
Hið fyrra er, að allar eða
flestar þessar myndir voru að
verða eyðingu að bráð, vegna
aðstöðuleysis og erfiðleika
listaimainnsins og gleymsku
fjöldans. Þær voru að mygla
og morkna sundur í köldum
og söggum kjallara. Því gat
hin haga hönd, hinn skyggni
hugur listamannsins ekki
varnað.
En hversu margir menning
arlegir dýrgripir hafa glatazt
þanndg þessari litlu þjóð? Það
er hryggðarefni, sem þarf að
koma í veg fyrir í framtíð-
inni.
Og hitt, sem ekki má fara
fram hjá neinum, sem sér
þessi listaverk, sem björguð-r
ust úr eyðingunni er sú alúð,
aðdáun og skyggni, sú fómar
lund og framsýni, sem bjarg-
aði þeim.
Hvers virði væri skyggni og
hagleikur sjáandanna, ef ekki
væri til fólk, sem kann að
meta þá, sjá það, sem þeir
vilja sýna, elska þá og verk
þeirra, hylla þá og boða boð
skap þeirra. Jafnvel Kristur
hefði gleymzt án lærisvein-
anna. Hvers virði eru ljóð,
sem enginn les, sú mynd, sem
enginn dáir, sú predikun, sem
auðum sætum er flutt?
Bjarnveig Bjarnadóttir,
safnvörður, frændfcona og að-
dáandi málarans, hefur þama
ásamt vinum sínum gefið fs-
lenzku þjóðinni ómetanleg
verðmæti, um leið og hún og
þau, sem þama vafca og
vinna, er fulltrúi þeirrar
elsifcu, sem hver listamaður
verður að njóta til þess að
lifa, jafnvel löngu láitinn. Án
slífcs fólfcs engin menning.
Og hún hefur fundið leið til
að ko'sta myndirnar á fund
snillinga erlendis, sem gátu
Ásgrímur Jónsson
endurvakið þær. Það eru kort
með myndum af málverkum
snillingsinis, myndakort, sem
eru ein bezta land- og list-
kynning íslenzku þjóðarinnar
í öðrum löndum. Ég veit um
erlendan málara þekktan, sem
á myndir sínar á söfnum
hinna útvöldu, sem sagði: —
„Dásamlegt. Eru svona mynd
listarmenn til hjá svona fá-
mennri þjóð?“
En það var líka annað, sem
ýmsir skilja betur. Það er sér
stakt við þessa sýningu, að
þar er engin mynd verðlögð.
Það er blátt áfram af því,
að það er ekki hægt. Þær eru
ekki til sölu.-Þær eru komnar
yfir það stig. En setjum svo,
að þarna væri hægt að koma
mælistiku auranna að.
Hversu mörgum milljónum
hefur frú Bjarnveig bjargað.
með kortasölu sinni? Eða öllu
heldur, hve margar milljónir
gefur frú Bjarnveig íslenzku
þjóðinni og leggur í lófa fram
tíðarinnar, af því að hún
skynjar í ástúð og aðdáun
dýrð Drottins og landsins í
myndum frænda síns — sjá-
andans.
Við hin erum misjafnlega
skyggn, en við getum keypt
kortin frá Ásgrímssafni og
þannig orðið þátttakendur í
gjöfinni til framtíðarinnar.
Heill þeirri þjóð, sem á sjá
endur og lífca fólk, sem ann
þeim og sér það sem þeir sjá.
Heill og þökk sé þér Bjarn-
veig.
Árelíus Nielsson.
Framkvœmdastjóri
— lögfrœðingur
Viljum ráða framkvæmdastjóra með lögfræðimenntun, sem
taka vill að sér framkvæmdastjórn og skrifstofuhald með
öðrum störfum sínum. Möguleikar eru á að útvega skrif-
stofuhúsnæði.
Þeir, sem áhuga hafa á starfinu sendi nöfn sín ásamt nánum
upplýsingum um fyrri störf i pósthólf okkar 1146.
Með fyrirspurnir verður farið sem algjört trúnaðarmál.
Samband veitinga- og gistihúsaeigenda.
Á Grænlands grund
„KOMIR þú á Grænlandsgrund"
stendur einhvers staðar í fyrstu
ljóðlínu. Og það gerði ég. Ég
steiig út úr vél Flugfélags íslands
á Narsassuaq. Ekki er þar margt
að sjá. Fjöllin blasa við
þegar komið er út úr flugvél-
inni, ber að öllu, nema mieð kjarr
hingað og þangað og snjóhérana
hoppandi um. Þarna er göm-
ul herstöð sem Bandaríkjamenn
höfðu á stríðsárunum og öll hús
in voru byggð upp á þeirra veg
um og afhent þeim dönsfcu að
stríðinu loknu. Þrátt fyrix eymd
ina eru þarna tvö hótel, því
ferðamannastraumurinn mun
vera þarna mestur á sumrin.
Annað hótelið er starfrækt all
an ársins hring en hitt aðeins á
sumrin. Var það að hætta starf-
seminná þegar ég kom ásamt fé-
lögum mínum.
Danskurinn er þarna allsráð-
andi eins og annars staðar á
Grænlandi. Yfir höfði þeirra svíf
ur „Hans Kongelige Majestæt.
Hinum megin Eiríksfjarðar
er Brattahlíð, þar sem er búið
myndarbúi, með kúm, kindum og
öðrum búpeningi. Ekki veit ég
hversu langt mjólkin er send, en
varla getur það verið langt, því
hvergi var annað að hafa á Græn
landi en þurrmjólk.
Út úr þessum firði siglir mik-
ill ís, því þarna rétt hjá er jök-
ull sem nær fram í sjó og virðist
skila sínu.
Til Narsassuaq er komið. Þar
virðast hinir grænlenzku litir,
rauður og grænn, ráða ríkjum.
Húsín standa uppi í klettum og
jafnvel hanga þar, eins og þau
ættu ekkert eftir annað en að
detta. Þarna er ekkert nema
klettar og aftur klettar. Langur
stigi liggur að hverju húsi. —
Ekki er hægt að grafa frárennsl
isrörin niður og þess vegna eru
bara kamrar. NiðurflalLsrörin
liggja beint út úr húsunum og
skolpið myndar tjörn, sem engar
endur synda á, enda enginn
furða því lyktin er vond af tjöm
unum. Og yfir öllu þessu svífur
Danskurinn. „Hans er mátturinn
og dýrðin“.
Á Grænlandi starfa margir ís
lendingar. Alltaf er gaman að
hitta landann, enda var brugðið
eftir honum nefnt.
Daninn er með miklar fram-
kvæmdir á Grænlandi, sérstak-
lega við bryggjusmíðar. Enda
veitir þeim ekki af, þvi laxinn
hefur ekki við að svífa í netin
þeirra, Bretanum til mákiHar ar
mæðu.
Alltaf þykir mér gamian að
sjá laxinn, þó ég hafi engan á-
huga á að veiða hann. En í
Sufckertoppen var mikáð af lax
veiðibátum og þeir halda þorp
inu uppi. Daxinn er veiddur í
net af stórum bátum, sem stunda
veiðar sínar úti í hafi. Við þetta
fá Grænlendingar vinnu, ef þeir
vilja, annars er Dansfcurinn allt
í öllu og lætur Grænlendinginn
ekkert vaða yfir sig. Enda er
þeim grænlenzka alveg sama,
því hann virðist bara láta hverj
um degi nægja sína þjáningu.
Girænlendinigurinin Ivirðást
skjóta allt kvikt sem á sjónum
er. Og aumingja krían, sú fær
fyrir ferðina. Enda virðast græn
lenzfeu stráfcarnir vera uppaldir
við byssuna. Og Guð hjálpi þeim
danska ef í hart færi. Smá poll-
ar, 8—10 ára gamlir, roguðust
með tvær byssur, haglabyssu og
riffil, og virtust hittnir.
Þama var allt á okurverði
nema kjúklingar og frystikiatur.
Enda engin furða þar sem Græn
lendingar hafa frystikisturnar
við hliðina á sér og kríuna.
Danir á Grænlandi hafa það
gott. Þeir eru yfirborgaðir og
greiða eniga skatta. Þeir eru
herraþjóðin og eftir því verða
þeir innfæddu að dansa. Ef ein
hver heldur að ég flari með rangt
mál þá skulu þeir lesa bókina,
„Det skal være sá smukt i Grþn-
land“ eftir Palle Koch.
Helgi Hallvarðsson.
Kvennanefnd
Átthagafélogs Sléttuhrepps
minnir félagsmenn og gesti þeirra á vetrarfagnaðinn í Dans-
skóla Hermanns Ragnars Háaleitisbraut 58—60, laugardaginn
31. október.
Verið velkomin með gesti ykkar.
KVENNANEFNDIN.
ANCLI - SKYRTUR
COTTON-X = COTTON BLEND
OG RESPI SUPER NYLON
Fáanlegar í 14 stærðum frá nr. 34 til 47.
Margar gerðir og ermalengdir.
Hvítar — röndóttar — mislitar.
ANCLI - ALLTAF