Morgunblaðið - 22.11.1970, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUK 22. NÓVEMBER 1970
Þorsteinn Ólafsson
áttatíu ára
VIÐ norðanverðam Breiðafjör®
iafígiur eim fegui-sta sveit þeasa
iamds, BarGaströndim og eru tak-
marfk Ihemmar að aiustan Kjáltoa-
fjörðiur em að vestan Stálfjali
vesta;st á SiglumesheiBium. Þessi
svieit liggur vei við aóiu emda
vomar þar otftast lyrr em í þeim
sveitum sam liggja niorðan fjall-
í Yiri-MiðMíð sem er vestam til
á miðri Bar@asfcrömd íæddist
Þwsfbeimin Óilaísson 23. nóvem-
ber 1890. Somiur hjánamma Krist-
ínar Sveénsdóttir og Ólatfs
Sveinssonar sem þar bjuggu á
síðuisptiu ánatugium 19. aldar og
nio3ítouð frtam á þessa öld.
Ytri-MiðWið var freimiur tttM
jörð em grasgiefin ag búin voru
ekfci stór í þá daga, það þunfiti
því a® halda vel á til þess að
aOlir igæibu fccxmizt til nokkurs
þrostea.
Þorsibeiinin ólst upp i stórum
systteinahópi þar seim allir lögð-
ust á eátt við að hjálpa til er
afLdurJ og fcraftar leyfðu. Þor-
steinm Óttafssom bjó fyrstu bú-
sfcaparár sín í Innri-Miðhlíð. Það
vax lítil jörð eins og alHar jarðir
á útströn/dinmi voru og eru
reyndar enm í dag nema hvað
ræfctum hefur fleygt fram og tún
því stæfctoað á seinni árum.
Við sem nú erum toommir á
miðjam aldiur emum vel minnugir
þess, hve efruahagur bæmda var
þcrömigur á þessum árum. Rækt
iin í jþeirri merkingu sem við
þe&fcjum mú var maiumast byrjuð
þá, og búin því flest mjög smá.
Úr 'þessu reyndu bændur að bœta
með því að sækja björg til sjáv-
arins þegar þess var raofctour
fcostur firá búskaparömmum.
Inmri-Miðhlíð hatfði ekfci verið
í byggð um mörg ár hettdur nytj-
uð frá anmiarri jörð, er Þorsteion
flutti þangað. Það var því mikið
átak fyrir einjTkja sem var að
byrja búskap að byggja þar allt
upp þótt það væri að vísu gert
að þeirmar tíðar hætti og því efni
sem jörðin sjálf lagði til og
bóndinm var snillingur að hlaða
úr þvi etfni landsdns þammig að
veggimir hans von eins og
íagurt listaverk. Þorsteinn kvænt
ist umgur hinmi mestu myndar- og
ágætiskonu, Guðrúnu Finnboga-
dóttur ættaðri úr Amartfirði. Hún
var ljósmóðir á Barðaströnd á
þriðja tuig ára og fórst það starf
úx hemdi með miklum ágætum,
emda var það aJmannarómur sð
hún hefði læfcnishemdur.
Þorsteinm og Guðrún eigmuð-
ust fjölda barna og lifa 11 af
þeim. Þau eru öll búsett í Barða-
strandarsýsiu ruema einn sonur
sem býr í Kópavogi. Getur
hver sagt sér sjálfur að erfitt
hefur það verið að koma svo
Stórum barnahópi til þrotska og
iraaninidóms, sem raum ber vitmi
á einmi af mimnstu jörðum sveit-
arinnar, og hluitur ioonunnar I
því etfni betfur efcki verið minmi
en bómdaras. Það þarf mifcla út-
sjónarsemi og dugrtað ásamt ein
beittium vilja til þess að koma
upp evo stórum barnahópi á
önreytisfcoti aem Xnmri-Miðhlíð
var í þá daiga. Guðrún sinimti j affn-
fnamt umtfangsmildu Ijósmóður-
starfi í sveit sem Skilaði nýjum
þjóðfélagsþegnuim til viðhaiLds
þjóðmeiðmum í ríkara mæli em
nokkur önmiur sveit gerði á þeim
árum.
Þegar Þarsteinn var orðinm
miðialdra maður fluittist haran að
L.itíu-Hlíð, sú jörð er nokfcuð
austar á strömdinmi. Það er að
mömgu leyti góð jörð með mifcla
mögu'ledfca til túnræfctar, þar býr
hamm nú í féttagi við son simm
Jóhamm. Mjfclar umbaetur hafa
þeir feðgar gemt á þeinri jörð.
Byggt ÖU hús upp að nýju úr
Sbeinsbeypu og ræfctað upp stór-
ar spi'Mur sem eru um 20 simn-
um stærri em túmi® var er þeir
tófcu við því.
Þorsteinn er mikill friðsemd-
arsmaðúr og óáieitirtn um hag
ammarra, em hamn var öruggiur,
traiustur og hjálpsaimur eff til
harus var leitað, og ávaillt tilíbú-
inm til aðsbóðar etf hjálpar var
þörf.
Vegraa eðliskosiba hans og
öruggmar Skapgerðar fcoamst hamn
elkfci hjá því að sinna störfum
fyrir sveitantfélagið. Hann var
iarðagæzliumaður í möng ár og
fónst það stiarf úr hemdi með
þeám ágæbum að eigi mium hafa
vamitað fóðiur bamda búpenimgi á
Barðiaisitrörad á þeim árum er
baran simniti því StarffL. Meðhjélp-
ari og hringjari í Hagakirfcju
var hanm uim lamgiam tfaraaL Kjöt-
matsmiaður viar bamn á Barða-
strönd og rétftarstjári við aðal-
skilaréttf Vesturstramdiarinnar um
lamigt áraibil Þorsteinn hefur
verið mieð tryggustu stuðnings-
mönnum S j álfstæðisflokksins i
B arða'strandarsýslu og stutt
framlbjóðendur þess flófcks allt
fná Hátooni í Haga til þeirra
unlgu manrua sem nú sikipa þing-
maranssæti fyrir SjálÆstæðis-
fMckinn í því kjöndæmi.
Enigimn 'skyldi halda að það
hatfi vetrið létft verfc að koma upp
iraömgium börmium á lítilli jörð á
þedm ánum er emgiar voru trygg-
imgar og bætur eims og nú tíðk-
ast. Það þurfti að halida vel á
og nýta hverjta sturnd sem gatfst,
tifl. þess að búa í haginm fyrir
fcomiandi dag, em ánægja og
biessun fylgdi stfarf i þessara
hjónia, og nú getfa þau litdð með
gleði yfir fiarimn veg, og séð
að stfamf þeámra hefur borið marg-
faldan ávöxt.
Ættiinigj air þeima og vinir
miuiniu seruda þeim hlýj'ar kveðjur
og ámiaðaróskir á þessum tíma-
mótum og vona að ævikvöld
þeirra verði bj art oig faigurt einis
og hin nóttlausu vorkvöld við
BretiðiafjÖTð.
Sveitungi.
Séra Kristinn Stef-
ánsson — Sjötugur
FYRSTA sttdptið, sem ég sá og
beyrði séra Kristinn Stefánsson
var við útför ailidria'ðrar heiðurs-
komu í Hafnarfirði. Haran var þá
arðimn fríkirkjuprestur og það
var hamm, siem j.arð»ömg. Ræðam,
sem séra Kristfimm fkuttfi fammst
mér frábær smilld. Hann baffðá
mifldmm efnivið í ræðu sína og
hamm leiddi viðstadda til þeirra
þátta í ævistarfi himiniar iátfnu
ifcomu, sem í xíkum mæli sýndu
götfgi, manmfkærleifca, trú og
traustf á hið góða og fagra og
sem hlutfu að vefcja áheyremdur
til umhuigsumar um þau efnd,
sem eru dagsiins amstri dýrmæt-
ari. Jafmfnamt opmaði haran inm-
sýn í lifslbaráittfu fólfcsá'ns á ofam-
verðri síðustfu öld og fyrstu áæa-
tugá þessarar aldar. Mér duldist
ekfci, að hér var mifciílhæfúr
maður á ferð. Snjall ræðumað
uir, milkill m-aranþelkkjairi og manm
kostamaður, sem gerði sér ljósa
grein fyriir lífi og starfi fólksims
í landinu.
Sí’ðar kynntistf ég séra Kristrti
og hefuir komið í Ijós, að hann
er mifldu iraeira en góður prestfux
í kirtkjunmi, hamm hefur verið
kemmimaður í öililu sánu lifi og
starfi. Hamn heffur fastf mótfaðar
sfcoðamir og lifsviðih'Cíirf. Haran er
hógvær, það er ekfci hávaðimm í
kringum hann, em á hamm er
hlustað, hamm er gjörhugull, fylg
ir hverju máli málsiins veigna,
fimnur til ábyrgðar fyrir samtfið
sinni og telur gott fordæmi
hinma ettdri þá beztu prédifcium,
■sem hægt er að gefa umgu fólki
á hverjum túna. Láfsstarf sitft
hetfur séna Kristinm hettgað stförf-
um á sviði meminiragar-, tnanmúð-
ar- og félagsmála. A baem þar
f arsæilia lífelteið að bafci.
Séra Kriatfimm gerðist bimdim'd-
isnraaður stfrax á steóttaárum sin-
um og heffur verið mjög áhuga-
samur um þau mál alILa tið snð-
am. Hefur hamm verið eimm af
helztfu forvígismömmum góð-
tempöararegJuninar m. a. stór-
templar árim 1941—1952. Áfemg-
tevamarráðumautuT rífciisins varð
hamn árið 1958 og hefur gegmtf
því starfi æðam. Og það er eim-
mitt í sambamdi við það stfarf
séra Kristins, sem furadum oflck-
ar hefur mest borað saman. Ég
hef efldki aðra þekkt, sem hafa
hafft meiri áhuga fyrir starfi
aínu en séra Kristinn. Bljusemi
hams við ®ð þoka miálum áfram
er óþxeytandi og haran hifcar
ekki við að taikast á við vand-
ann og leita þeinra leiða, sem
lílkite'gar eru tifl lausnar. Ein ein-
mitft í áfemigismálum er það erf-
itft veirfk. Séra Krisitiinm er búimn
að heyra mörg neyðarópim frá
mæðrum, eigimkomum, systkin-
um og bömum, þegar áfemigis-
nieyzla þeirra náraustfu er að
leggj.a allt í rúst bæði amdlega
og efnailaga. Þótt bamm hatfi gef-
ið góð ráð og leið'beint eftir
mætfti, hetfiur hamm oft fumdið
sárt til þess, hve litíir mögu-
ieófcar eru til hjálpar vegma
margvíslegra erfiðtteiika, sem við
er að etfja í þessuim efnum. En
séra Kristfimm hefur ekki gefizt
upp við að vefcja atfhyglli á þess-
um málum og raáð eyrum þeirra,
seim þurfa að heyra, enda nofck-
uð þokast í rétta átft.
Séna Kristfimm er Sfcaigfirðinig-
ur að ætft og amm mjöig heima-
byggð ®immi. Haran er tvíkvæmtfur.
Var fymri kona hams Siigráður
Pálsdóttir, er lézt árið 1942. Síð-
ari flcoma hams er Daigbffört Jóns-
dótftir húsmæðralkieiniraari.. Börm
séra Kristiins eru dugamdi og
starfamdi fólfc.
í dag mumu margir fljdja séra
Kristni og fjölsfcyilidiu hams beztu
heillaódkir og attúðarþalkkir. —
Þakkir fyrir góða viðkyranimgu
og þá efcfci síður fyrir þau spor,
sem hamm heffur rraarkað sam-
ferðafólkinu til géðo.
Er fulivist að gestfcvæmt verð
ur á heimilLi hans í dag.
Páll V. Daníelsson.
80 ára á morgun;
Filippus Bjarnason
fyrrv. brunavörður
Ekki væri kvíðvænlegt að
verða áttræður ef maður ætti
það víst að vera þá eins f jör-
mikili og andlega hress og
vinur minn Filippus Bjarnason
fyrTverandi brunavörður, sem
verður áttatiu ára á morgun.
Svo ótrúlega unglegur er
hann, að fólk heldur að hann sé
að gera að gamrai sínu, þegar
hann segir til aldurs. Hann Ht-
ur út eins og haran væri að kom
ast á sjöunda tuginn.
En kirkjubækur sýna og
sanna að hann er fæddur að
Sandhólaferju í Holtum þann
23. nóvember 1890. Foreldr-
ar hans voru Bjarni Filippus-
son bóndi þar og kona hans Sig
ríður Sigurðardóttir. Hann var
næst elztur átta systkina.
Fjórtán ára gamall fluttist
hann að Kálfholti til séra Ólafs
Finnssonar, eftir að faðir hans
drukknaði í brimlendingu við
Loftsstaði. Þar dvaldi hann við
landbúnaðarstörf til tuttugu og
sjö ára aldurs að hann fluttist
til Stokkseyrar.
Á Stokkseyri lærði Filippus
að aka bíl. Svo var það eitt
sinn vorið 1919 að hann skrapp
til Reykjavíkur til þess að taka
bílpróf, en það var heldur
sjaldgæft í þá daga, enda fá-
ir bílar í umferð. Eftir einnar
klukkustundar kennslu fékk
hann prófið. Að því loknu fór
hann til Páls Stefánssonar bila-
sala og fceypti einn nýjangamLa
Ford, blæjubál, fyrir 3500 kr.
Var hann tekinn upp úr kassan-
um á hafnarbakkanum fyrir neð
an Eimskipafélagshúsið.
Á stuttri stundu fyllti Filipp-
us bílinn af farþegum og ók
þeim til Stokkseyrar. Allt gerðist
þetta sama daginn.
Upp frá þessu aranaðist hann
fúlksfflutminga milli Stokkseyrar
og Reykjavíkur um rúmlega sex
ára skeið. Á þessum árum flutti
hann fjölda fólks milli þessara
staða og eigmaðlst þá marga
kunningja, sem munu minnast
hans.
Árið 1926 hætti Filippus við
við þessa fólksflutninga og gekk
í Slökkviðlið Reykjavíkur. Þar
starfaði hann samfleytt til árs-
ins 1960 að hann hætti þar störf
fyrir ald'urs sakir.
Hann var einn þedrra er stofn
uftu Brunavarftafélag Revkjavik
ur árift 1944 og var I stjóm ffrá
stoffnun þess um árabíl.
Samstarfsmenn hans í Slökkvi
liðinu bafa tjáð mér að hann
hafi ávallt rækt störf sín þar af
árvefcni og dugnaði og alltaf
verið boðinn og buinn til að
rétta öllum hjálparhönd og leið
beina þeim, ekki sízt nýliðum I
starfinu.
Eftir að hann hætti störfum
sem brunavörður ók hann nokk
ur ár leigubifreið sinni hjá Bæj
arleiðum.
Nú starfar hann fyrir Rauða
kross Islands í sambandi við
sjúkraflutninga eins og hann
raunar hefur gert um þrjátíu
ára skeið.
Filippus hefur kennt mörgum
að aka bíl og væri það álitleg-
ur hópur ef þeir væru allir sam
an komnir. Einn þeirra var ég.
Það var árið 1929, að ég var
við ökunám hjá honum og voru
það mín fyrstu kynni af afmælis
baminu. Það eru því rúm fjöru
tiu ár sem við höfum þekkzt,
eða um hálf ævi hans. Það var
gaman að læra akstur hjá hon-
um, því hann var ökukennari af
líffi og sál og lagði sig allan
fram í því starfi.
Ennþá hljóma í evrum mér
orð hans: þarft að kunna
að spila á kúplinguna og fá
fulit vakl á verkfærinu áður en
ég læt þig fara í próf."
Ég hefi búið vel að kennslu
hans þessi f jörutíu ár og veit að
þeir eru margir, sem hafa sömu
sögu að segja og senda honum
hlýjar hugsanir á þessum tima-
mótum.
Filippus hefur staðgóða þekk
ingu á bifreiðum og öllu því er
þeim við kemur og er fljótur að
finraa hvað að er, þegar eitthvað
ber út af. Ég hefi oft þurft að
léita til hans þegar ég hefi ver
ið í vanda staddur með bílinn
minn og hefur hann þá jafnan
leyst þrautina fljótt og vel.
En það er fleira en bifreiðin
sem hann þekkir og kann tök-
in á, því hann er einnig hagur
vel á járn, tré og margt annað.
Víkingur er hann að hverju
sem hann gengur og það er með
hann eins og marga dugnaðar-
menn, að bann er skapmikill og
á stundum allráðríkur.
Hann á oft erfitt með að láta
í minni pokann í rökræðum, en
aldrei hefur það komið að sök í
okkar samskiptum.
Filippus er traustur maður og
vinfastur. Það er óhætt að reiða
sig á það, sem hann lofar og er
það eiginleiki, sem ég met mik-
ils. Ég tel hann vera barngóðan
mann, svo góður sem hann jafn
an hefur verið börnum mínum,
enda eru þau mjög hænd að hon
um.
Hann er mikið snyrtimenni og
vandvirkur. Allt þarf að vera i
röð og reglu, hreint og vel út
lítandi, sem hann hefur með
höndum.
Oft höfum við verið veiðifélag
ar á liðnum árum. Á siðast
liðnu sumri veiddum við saman
í Norðurá og Sogi.
Hann gengur að veiðiiþrótt-
inni með oddi og egg eins og
öðru þvi, er hann tekur sér fyr
ir hendur og hefur dregið
marga stóra laxa og aðra fiska
um da.gana.
Eraraþá gengur hann svo hratt
með ánum að ég og aftrir yngri
félagar hans eigum fullt í fangi
með að fylgja honum eftir. At-
orka hans smitar og örvar pkk
ur alla, sem með honum eru, til
dáða.
Okkur félögum hans hefur
jafnan þótt mikið öryggi í nær-
veru hans í slíkum ferðum, því
alltaf er gott að leita til hans ef
eitthvað verður að bllnum, veið-
arfærum eða öðru. Hann hefur
reynzt okkur hinn traustasti og
bezti félagi.
Koraa í’ilippusar frú Nanna
Hallgrímsdóttir, hefur reynzt
manni sínum traustur förunaut-
ur og er mikii og góð húsmóðir
pg hafa þau fajónin verið sam-
taka í að gera heimili sitt mjög
vistlegt og snyrtilegt. Þau eiga
tvö myndarleg börn Eddu og
Grétar, sem bæði eru uppkom-
in og gifft.
Fyrir mína hönd og f jölskyldu
minnar óska ég afmælisbarninu
hjartanlega til hamingju með
þetta merkisafmæli og áma hon
um og fjölskyldu hans allra
heiila í framtíðinni.
Jafnframt þakka ég honum
trausta og góða vináttu og alla
hjálp á liðnum árum. Filippus
verður að heiman á morgun.
Erlingur Þorsteinsson.