Morgunblaðið - 22.11.1970, Blaðsíða 23

MORGÖNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. NÓVEMBBR 1970
23
Rússiand:
Gy ðingar skrif a
Edvard Hambro
New Yarfc, 21. nóv. — NTB.
fSRAEL afhenti í gær Edvard
Hambro, forseta AUsherjarþings
ins, bréf frá 291 Gyðingi í Sov-
étríkinu Georgin, þar sem þeir
biðja nm hjálp til þess að kom-
ast tii ísrael.
í bréfi síniu segja Gyðinigariniir,
að eina framtíðm, sem bíði
barna þeirra, sé sú að þau verði
oeydd tKL að aðlaga sig sovézlou
þjóðféilaigi. „Við segjuan eins
sterkt og við getuim: Við æ9kj-
uim eklki slíkrar aðHagumair," seg-
iir í bréfinu.
Gyðingarnir leggja áiherzlu á
að óskir þekra um að yfirgefa
Sovétrikin séu í fyllsta samræmi
við sovézk lög, og við hugtökin
um mamnréttiindi og réttilæti, og
sé því efcki hægt að túllka bréf
þeirra á þamm veg, að það sé
fjamdsaimiegt Sovétrfkj'umum.
Aðalfundur Nord-
manslagets á íslandi
ABALFUNDUR Nordmanslaget
á fslandi var haldinn í Norræna
húsinu 5. nóvember sl. Á fund-
inum var kosin ný stjórn og skipa
hana: Formaður Else Aass,
varaformaður Hróbjartur Ein-
arsson, gjaldkeri, Arne Jakob-
sen, ritari, Þorsteinn Ingi Kragh
og meðstjórnandi Lars Langáker.
Varamenn voru kosnir Torunn
Sigurðsson og Sofie Markan.
AUinmrgiir féLagar sátu fumd-
imm og vair látin í ljós ánægja
með hina miklu fjöLgun féliaga
á árimu, en aðalástæðam fyirir
fjölguninni var nýbreytnin sem
telkin var upp á sl. ári, að bjóða
vinium Noregs að gamga í Nord-
manslaget. — Fréttaritari.
— Útflutningur
Framhald af bls. 24
rífcin, en þau hafa keypt af okk-
ur 13.500 tionn fyrir u.þ.b. 500
milljónir króna. Þriðja í röðimni
er Bretlamd, en þamgað hefur ver
ið selt fyrir 70,4 mMjóniir, en síð-
an koma Tékkóslóvakía með 53,7
miilljónár og V-Þýzkaland með
44,5 milLjónir. TiiL ÁstraJiu hefur
verið sel't fyrir 28 miLljónir.
FRYSTUR HUMAR
Annar verðmætasti liðurmm I
útflutningi frystra fiskafurða er
f/ry.stur humar, sem í ár hefur
verið seiidur fyrir 271,8 milljónir
eða nær 800 tonn. Er hér um
tateverða aukningu að ræða, þar
sem frysitur humiar var i fyrra á
sama titma seldur fyrir 193,8
miiljónir eða 590 tonn. Að verð-
mæti tiil er þetta um 40% aukn-
img.
Bandaríkin hafa keypt mest af
þessum frysta humri, en þangað
hefur hann verið seldur fyrir
182,6 miiiijónir króna. Mun hann
aðallega seldur ti;l hótela og ým-
iss konar stofnana í Bandaríkjun
um. Þá kemur Italía með 55
millljónir og Sviss með 13,5 millj-
ónir. Bezt verð fæst fyrír hum-
arirnn í Bandaríikjunum og á
Italíu. Tii Bretlands og Lichten-
stiein var selt fyrir 7,7 milijónir
tál hvons lands.
HEILFRYSTUR FISKUR
Heilfrystur smáfiskur var
ffluiftur út fyrir 158,5 milijónár
króna á fyrstu 9 mánuöum árs-
ins og fer langmest af þeirri
vörutegund tii Sovétrlkjanna eða
fyrir 112,8 miiilljónir króna. Næst
er Bretlamd mieð 23,8 milljónir.
1 fyrra á sama tkna mam út-
ffliutningur heilfrys'bs fosks 128,4
miiljón'uim.
FRYST EÆK.IA
Á þessu tiímahili hefur fryst
rækja veríð selid úr landi fyrir
120,9 mffljónár króna. Er þetita
um 50% auikndng frá því í fyrra,
er útflutiningur raam til septem-
berloka 78,6 milljónum króna.
Fryst ræfcja er aðaliega flutit út
til NorðurLandanna þriggja, Nor
egs, Svíþjóðar og Danmerkur,
svo og til Breöands. Br Bret-
lamd stærsti kaupandinn fyrir
41.7 miLiijóniir, þá Noregur með
35.7 miILjónir, Svíþjóð 31,8
máJILjónár og Dammörk 10,4 millj-
óniir. 1 þessum Löndum mun
rækjan ýmist sel/d tiii neyzlu eða
frekarí vinnsiu.
FRYST HROGN
Fryst hrogn hafa í ár verið
flutt út fyrir 82,3 milljónir
króna. Þar af til Danmerkur
fyrir 43,6 milljónir, Bretlands
fyrír 16 miMjónir og Svíþjóðar
11,4 milijónir. í fyrra var út-
flutiningsverðmæti frystra
hrogna á sama tíma 57,3 mfflj-
ónir.
FRYST LOÐNA
Loks er þess að geta, að fryst
löðna hefur verið flutt úr á ár-
inu fyrir 9,3 miMjónár króna og
er Japan einá kaupandi þessarar
vörutegundar. Er hér um rúm-
lega 1000 tonn að ræða og nokk-
ur aukminig frá þvi í fyrra, en
þá var fryst loðna seld fyrir 6
milljónir. Þetta er meirihlut-
inn af útflutniingi okkar til
Japan í áx, sem alls nemur 14
milljónum króna.
Sýna förðun
og haustliti
í DAG kl. 15 efnir Félag ís-
Lenzkra snyrtLsérfræðiniga til
skieimni'tuinar í dansskóla Her-
manns Ragnars. Þar verður sýnd
förðuin fyrir konur á ýmsum
aldri og einnig förðun í sam-
bandi við þá haustliti sem etfst
enu á bauigi í fatnaði. Þá verður
eiranig kaiffi á boðstóliuim, happ-
drætti og kynning á vörumerkj-
um.
70 félagar eru starfandi í Félagi
íslenzkra snyrtisérfræðinga.
Athugasemd
VEGNA viLLu í frétt bLaðsins um
Bjöpgvin ÓLafsson, sean faminst
látinm í Óskjuihlíð fyrir fáum
dögum vild bLaðið taka fram að
Björgvin var 57 ára gamaM og
Lætur eftir sig konu, dóttiur og
son.
Spreng-
ingar
í Lissabon
Lissabon, 20. nóv. NTB.
EINN maður beið bana og fjór-
ir særðust er þrjár sprengjnr
sprungu í höfuðborg Portúgals
árla í dag. Sprengingarnar urðu
fyrir utan bandarísku Menning-
armiðstöðina, sem er rétt hjá
bandaríska sendiráðinu í ntið-
borg Lissabon, við lögregluskóla
einn og á hafnarsvæðinu.
Maðurinn, sem beið bana, tætt
ist allur í sundur og er talið að
hann hafi annað hvort verið að
koma sprengjunni fyrir eða fjar
lægja hana er hún sprakk. Af
fjórum slösuðum eru tveir Lög-
reglumenn, og tvær konur. Þau
særðust öll í sprengingunni við
bandarísku Menningarmiðstöð-
ina.
Við sprengingarnar brotnaði
mikið af rúðum og Menningar-
miðstöðin sjálf skemmdist nokk
uð. Ekki er fylliiega kunnugt um
skemmdir á Lögregluskólanum.
26. október varð sprenging um
borð í portúgalska flutningaskip
inu „Cunene" er það var i höfn
í Lissabon. Neðanjarðarhreyfing,
sem kallar sig „Vopnaðar bylting
araðgerðir", hefur haldið því
fram, að hún hafi staðið fyrir
því sprengjutilræði.
Sprengingin i höfninni í dag
varð rétt við skip, sem er í ferð
um milli Lissabon og nýlenda
Portúgal í Afríku.
Prófkjör Alþýðu-
flokks í Reykja-
neskjördæmi
Alþýðublaðið skýrði frá því i
fyrradag, að efnt yrði til próf-
kjörs á vegrum Alþýðuflokksins í
Reykjaneskjördæmi dagana 5.
off 6. desember n.k. um skipan
framboðslista flokksins í kjör-
dæminu í næstu þinffkosninffum.
Kosningin verður bindandi fyr-
ir 3 efstu menn í prófkjörinu, fái
þeir 50% atkvæða eða þar yfir.
Rétt til þátttöku í prófkjörinu
hafa flokksbundnir Alþýðuflokks
menn í kjördæminu svo og stuðn
ingsmenn flokksins.
Frambjóðendur í prófkjörinu
eru þessir:
Óskar Halldórsson, fram-
kvæmdastjóri, Garðahreppi,
Stefán Gunnlaugsson, deildar-
stjóri, Hafnarfirði, Jón Ármann
Héðinsson, alþm. Kópavogi, Hauk
ur Ragnarsson, tilraunastjóri
Kjalarnesi, Karl Steinar Guðna-
son, kennari, Keflavik, Ragnar
Guðleifsson, kennari, Keflavík,
Magnús E. Guðjónsson, fram-
kvæmdastjóri, Kópavogi, Kjartan
Jóhannsson, verkfræðingur,
Hafnarfirði, Haukur Helgason,
skólastjóri, Hafnarfirði, Sævar
Árnason, oddviti, Grindavik. Auk
þess geta kjósendur bætt við
tveimur nöfnum á kjörseðil. Eins
og skýrt hefur verið frá í Mbl.
hefur Emil Jónsson, utanríkisráð
herra, sem skipað hefur 1. sæti
á lista Alþýðuflokksins í Reykja
neskjördæmi ákveðið að gefa
ekki kost á sér á ný. Þetta er
fyrsta prófkjör, sem fram fer á
vegum Alþýðuflokksins.
Lunokhod fór
82 metra leið
- m.a. niður í „fremur djúpan gíg“
Moskvu, 20. nóv. — AP
TUNGLVAGNINN sovézki lagði
enn upp í ferð um „Regnhafið“
á tunglinu í dag, og fór yfir lág
ar tunglhæðir og „fremur djúpan
gíff“, að þvi er sovézka frétta-
stofan Tass greindi frá. Eftir að
hafa lokið þriðju könnunarferð
sinni umhverfis tunglfarið Luna
17, nam tunglvagniim, Lunokhod
1, staðar í um 125 metra fjar-
lægð frá tunglfarinu.
Að vanda sagði sovézka frétta-
stofan aðeinis frá því, að verk-
efni tuglvagnsins í dag hefði ver
ið „vísinda- og tæknilegs eðlis“
og hefðu þau tekizt vel.
Tunglvagninn fór í dag alls 82
metra, og sendi frá sér sjónvarps
myndir af yfírborði tuniglsirts og
tunglfarinu sjálfu, sera flutti
vagninn til lendingar á tunglinu
sl. þriðjudagsmorgun.
Síðustu fregnirnar af Lunok-
hod benda til þess að tilraunin
í dag hafi verið svipaðs eðlis og
tilraunir þær, sem gerðar voru
með vagninn á þriðjudag og aft
ur í gær, fimmtudag. Tass sagði
að starfsemi Lunokhods í dag
hefði staðið í 4 klst. og 25 mín.
— Tæknisafn
Framhald af bls. 24
safni í sambandi við fornminja-
safn. Benti hann á i þvi sambandi
að bíllinn hefði gjörbreytt sam-
göngum á Islandi og æskilegt
væri að eiga þau tæki sem sýndu
þróunina 1 þessum efnum.
Til dæmis er til hérlendis fyrsta
og eina flugvélin sem smíðuð
yar á Islandi og fékk loftferða-
leyfi. „Þessa vél verður að varð-
veita,“ sagði Þór. Þá má geta
þess að Byggðasafn Vestmanna-
eyja á fyrstu flugvélina, sem
flogið var á til Vestmannaeyja,
en henni flaug Agnar Koefood
Hansen á sínum tima þangað.
Þór gat þess að Þjóðminjasafn
ið ætti aðra vélina sem kom
til landsins og var sett í fiskibát,
en fyrsta vélin, sem var alveg
eins, sökk með því skipi sem hún
var í.
Þá má nefna að á slíku tækni-
safni er staður fyrir þær eimreið
ar sem til eru hérlendis og ýmsar
aðrar merkilegar vélar sem koma
við þróunarsögu á Islandi.
Þór kvað stofnun tæknisafns
brýna nauðsyn til þess að ekki
færu forgörðum vélar og tæki,
sem skiptu máli í atvinnusögu
Islands og uppbyggingu.
Lunokhod er knúinn sólamaf-
hlöðum, og mun brátt hverfa inn
í hina 14 sólarhringa löngu tungl
nótt, þegar frostið fer niður í 150
stig C. Ekki er vitað hvort vagn
inn hefur nægilegt rafmagn til
þess að halda tækjakosti -sínum
í lagi, en þeir, sem með þessum
málum fylgjast á Vesturlöndum,
telja hugsanlegt að Lunokhod 1
geti hafið störf að nýju er sólin
kemur aftur upp á stað þeim á
tungllnu, er hann er staðsettur
á.
— Sólness
Framliald af bls. 19
ir ekki inn í manninn, gerir að-
eins meira úr yzta borði hans.
Og það gerði ekki skiljanlegt
hvers vegna hann fór að kliára
upp í turninn. Hilda Wangel,
leikinn af Kristbjörgu Kjeld, er
kannski sú persóna verksins, sem
ber mest einkenni þess tíma, sem
verkið er skrifað á. Fyrir bragð-
ið er hún nútímamanni óskiljan-
legust. Hressileg stúlka, gengur
gjarnan í fjöll, fersk og blómleg.
Kannski týpan, sem var í tízku
hjá körlum eins og Ibsen vel fyr-
ir aldamótin. Og ugglaust þá
staðið fyrir ýmislegt, sem við
táknum öðruvísi í dag. Ég fyrir
mitt leyti skildi þessa Hildu
Wangel ekki. í þá persónu, sem
leikstjórinn og leikkonan hafa
skapað saman, vantar eimhverja
stiærð til að gera hana trúlega.
Þessi Hilda Wangel er elskuleg
stúlka, svo elskuleg, manmeskju-
leg og góðleg, að það er erfitt
að trúa upp á hana þessu kulda-
lega éuformi, að taka mann frá
konu, sem hann er búinn að vera
giftur lengi o.s.frv. Hún hlýtur
að eiga að vera töluverður
demón, töluvert brjáluð, ef svo
mætti segja, eða kynbomba,
helzt hvort tveggja. Hálftryllt
Lollita: hún þarf að geta ært
Sólness, ef maður trúir þvi ekki
að hún hafi ært hann, þá er þetta
klifur hans hlægilegt. Og auð-
vitað hefur Ibsen meint það, það
var bara sagt öðruvísi á hans
tímum.
Gísli Halldórsson lagði ekki í
það að steypa Ibsen af stallinum,
dusta af honum rykið og skoða
vel framan i hann — og sjá þar
„allt hið blinda æði, sem elur
jarðlíf vort“: girnd, hatur, lif-
andi dauða, sjálfskvalalosta og
ýmislegt fleira skemmtiitegt. í
stað þess lagði hann krans á fót-
stallinn.
Þorvarður Helgason.
FYRSTA LISTRÆNA
BÓKIN, SEM
REYKVÍKINGAR
EIGNAST UM BORG SÍNA.
BÓK, SEM REYKVÍKINGAR
MUNU GEFA VINUM
SÍNUM HVAR SEM ER
INNANLANDS
OG UTAN.
REYKJAVIK

HEIMSKRINGLA
Sérútgáfur á fjórum tungumálum: íslenzku,
ensku og þýzku. Reykjavík fyrri daga — RéfH
vorra daga —. Listræn og nýtízkuleg bók, sem^
í Ijós ýmis sérkenni Reykjavíkur, sem fáir hafa tekið
eftir áður. Lifandi bók, segir því meira, sem menn
skoða hana betur.
Höfundar: Björn Th. Björnsson: texti. Leifur Þorsteins-
son: Ijósmyndir. Gísli B. Björnsson: teiknun.
Fæst í öllum bókaverzlunum.
Pantanir sendist til
Máls og Menningar, Pósthólf 392,
Reykjavík.