Morgunblaðið - 22.11.1970, Blaðsíða 19

MORGUN'BLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. NÓVEMBER 1970
19
Þ j ódleikhúsið:
Sólness bygg-
ingameistari
Sólness byggingrameistari og Hilda Wangel (Kristbjörg Kjeld).
leiksviðinu í dag. Ég er sann-
færður um að hann á þann til-
verurétt, en hvernig hann skal
sannaður vera gæti kannski orð-
ið deíluefni.
Leifcstjóri sviðsetningarinnar
í Þjóðiei khúsinu virðdist miða
veæk sitt við það, að sýna okkur
Ibsen sem næst því sem hann
var sýndur á samtíma hiana, þ.e.
Ibsens. Það er sjónarmið, sem
gefur sýningunni ákveð'inn
ramma, ramma, sem helzt til
loka. Innan þessa ramma
koma hlutverk Knúts Brovik,
leikinn af Vali Gíslasy>nii eða
Herdals læknis, leikinn af Bald-
vini Halldórssyni vel til skila.
Knútuir Brovik er mannlegt fyr-
irbæri, sem alltaf endurtekur
sig, aldur og minnkandi þrek
valda þar mestu um. í annars
konar sviðsetningu yrði hlut-
verkið ekki leikið mi’kið öðru-
vísi. Læknirinn, hefur sem peir-
sóna borið mjög skarðan hlut frá
borði í sköpun skáldsins, örlög-
laius persóna, laustengdari vef
vetksins en vani er hjá Ibsen og
áttusamlega. Leikur hiennar
veitti manni sýn á pensónuna,
eitthvað sem stóð eftir þegar hún
var farin. Jón Júlíusson var ekki
alveg eins sannfærandi, tæki-
færin heldur ekki eins mörg.
Þarf hann endilega að vera far-
inn að grána í vöngum?
Frú Alínia Sólness er líka skýr
persóna, kona, sem skildi við
lífið fyrir löngu og er ekki ann-
að en lifandi lík, þó ögn skrýtin
eins og fleiiri í verkinu (sbr.
brúðurnar, sem hún sér svo mik-
ið eftir). Þóra Friðriksdóttir lék
hlutverkið mjög sannfærandi,
hún guistaði köldu, svala grafar-
innar í hlutverkinu. Halvard
Sólness (af hverju ekki Hall-
varður?), leikinn af Rúrik Har-
aldssyni, er neurótískur karl-
maður eins og svo oft hjá Ibsen.
Hann er á mörkum geðveiki eins
og við erum sennilega fleiiri en
okkur grunar. Samansettur per-
sónuleiki, töluvert ilknenni án
þess að vera smár. Sektartil-
finning hans er skiljanleg og
fle®t viðhorf hans, saga hans og
Rúrik Haraldsson sem
Sólness og
Baldvin Halldórsson
sem Herdal.
— eftir Henrik Ibsen
Leikstjóri: Gísli Halldórsson
Leikmynd: Gunnar Bjarnason
Þýðing: Árni Guðnason
f LIFANDI leikhúsi skiptir
frægð höfundar ekki máli, það
er alveg sama hvað hann er
frægur, verkið sem slíkt verður
að standa undir sér og það er
vegna þees, sem sá fjöldi fólks,
sem stendur undir leikhúsinu fer
í leikhús, það er ekki hægt að
reka leikhús fyrir kúltúirsnobba,
sízt þjóðleikhús. Það sem sýnt
er, gert er á sviðinu, þarf að
koma fóiki við, snerta það, hræra
það — og jafnvel vekja það til
umhugsunar. Þetta hafa alvar-
legir leikhúsmenn vitað f!rá upp-
hafi, allt annað er gervigróður,
geld iðja. Þetta gildir líka um
Ibsen. Hann er heldur ekki svo
gamall. Niður af stallinuim með
hann oig dustum af honum rykið
— og athugum hve sannur og
liifandi hann er, hvort, og þá líka
hvernig, hann eigi tilverurétt á
því yrði hann varla dreginn
mikið öðrum dráttum en þeir
Baldvin og Gí'sli hafa dregið
hann. Sama gildir uim parið
Ragnar Brovik, leikinn af Jóni
Júlíussyni og Kaju Fosli, leikin
af Margréti Guðmundsdóttur.
Fólk í slíkri aðstöðu hefur
lengst af verið til og mun víst
halda áfram að vera það. Mar-
grét Guðmundsdóttir lék hlut-
verk Kaju Fosli mjög vel, skil-
aði hinum orðfáu eða þöglu
augnablikum hlutvenksins kunn-
skýringar skiljanlegir hlutir,
sesn ég held að hægt sé að bera
á borð fyrir flest fól'k í dag.
Persónan var í fyrsta þætti nokk-
uð eimföld í sniðum, mörg for-
merki blæbrigða of sterk, þar
hefur sermilega frumsýningar-
spenn,a um valdið. í öðrum þætti
tókst betur til, leikurinn var
jafnari og fyllri, sannfæirði bet-
ur. í þriðja þætti lætur leikstjór-
inn beita leikaðferð, sem ég
kann ekki að meta. Að míniu viti
sýnir hún ekki inn í manninn
Sólness, hún sýnir aðeins ytra
borð, vímukennt ástand, leltearinn
gengur eims og hann sé á skipi
í stórsjó, hafandi auk þess inn-
þyrt of marga gráa. Þetta sýn-
Framhald á bls. 23
GIMLI
Við bjóðum yður glæsileg og vönduð efni.
Efni, sem aðeinsfásthjá okkur.
Efni, sem við höfum valið sérstaklega erlendis
ogfluttinn sjálf-yðar vegna.
Gangið við í Gimli.
Verzlunin Gimli, Laugavegi 1. sími14744