Morgunblaðið - 25.11.1970, Side 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. NÓVBMBER 1970
Aðeins sjö þing-
menn í þingsal
— er leið á fundartíma sam
einaðs þings í gær
ÞRJÁR þingsályktiuiartillögrur
komu til umræðu á Alþingi í
gær. Var það tiliaga, er Matthí-
as Á. Mathiesen og fleirl þing-
menn Reykjaneskjördæmis
flytja um varanlegt slitiag á vegi
í Reykjaneskjördæmi; tillaga er
Helgi Bergs og fleiri þingmenn
Framsóknarflokksins flytja um
útflutningsráð og tillaga Magn-
úsar Kjartanssonar um jafnrétti
þegnanna í íslenzku þjóðfélagi.
— HVAÐ líður framkvæmd
þingsályktunar frá 13. febrúar
1957 um undirbúning leirverk-
smiðju í Dalasýslu o.fl.
Þannig hljóðaði fyrirspum frá
Ásgeiri Bjamasyni, sem kom til
umræðu á Alþingi í gær. Svaraði
Jóhann Hafstein, forsætisráð-
herra, fyrirspuminmi og sagði,
að sér hefði komið mál þetta
ókunnuglega fyrir sjónir er fyr-
irspumin hefði verið borin fram.
Hann hefði kannað í skjölum
ráðuneytisdns hvað gert hefði
verið i málimu, en ekki hefði ver-
ið hægt að finna neitt um það
að þáverandi rikisstjórn hefði
aðhafzt neiitt i máldnu og ekki
hefði heldur verið unnið að
þessu máli nú að undanfömu.
Ráðherra kvaðst reiðubúinn
að gamgast fyrir þvi, að rann-
sókn á möguleikum slíkrar verk-
smiðju yrði hafin og væri þá
fyrsta stigið að kanna gæði leirs-
ins og gera síðan kostnaðar- og
arðsemisáætlun fyrir slika verk-
smáðju og reisa hana, ef hag-
kvæmt þætti.
Ásgeir Bjarnason sagði, að það
væri miður ef slikar ályktanir
Alþingis gleymdust eða féllu
niður í meðförum ráðuneyta. Sér
væri kunmugt um nokkrar rann-
sóknir á leimum og hefði hann
áMtið að þær væru gerðar til
íramkvæmdar á þingsályktunar-
Lánsfjár-
þörf náms-
manna
MAGNÚS Kjartansson og Þór-
arinn Þórarinsson hafa iagt fyr-
ir Alþingi frumvarp til laga um
námslán og námsstyrld þar sem
þeir ieggja til, að tekjur iána-
sjóðs námsmanna verði auknar
í áföngum að því marki, að frá
og með námsárinu 1974—1975
verði unnt að fulinægja allri fjár
þörf námsmanna umfram eigin
tekjur þeirra.
1 greinargerð sirmi með frum-
varpinu vitna þingmennimir í
ræðu, er menntamálaráðherra
hélt á þingi fyrir skömmu, þar
sem hann m.a. sagði, að með
sömu aukningu á tekjum lána-
sjóðsins yrði unnt að ná um-
ræddu marki á þremur árum og
það væri skoðun sín, að að þessu
marki bæri að stefna.
Segja þingmennimir að
ástæða sé túl að fagna þessari
yfirlýsingu menntamálaráðherra,
sem væntanlega sé gefin fyrir
hönd rikisstj ómarinnar, en með
frumvarpi þessu sé lagt til, að
Allþingi lýsi í verki samþykki
við þessa stefnu.
Skýrt hefur verið frá efni þess
ara tillagna áður í Morgunblað-
inu, en umræðum um þær varð
lokið i gær, en atkvæðagreiðslu
um nefnd frestað.
Er Magnús Kjartansson mælti
fyrir tillögu sinni fann hann að
því, hve fáir þingmenn væru við-
staddir í þinigsainum. Voru að-
eins fjórir alþingismenn í saln-
um, auik forseta, rdtara og svo
ræðumannsins.
tillögunni. Hins vegar kvaðst
Ásgeir fagna yfdrlýsingu ráð-
herra og sagði, að vonandi kæm-
ist nú skriður á málið.
Friðjón Þórðarson rifjaði upp
að hann hefði á sínum tima flutt
umrædda þingsályktunartiLlögu,
og hefði hún verið samin i sam-
ráði við Guðmund Einarsson frá
Miðdal, en hann hefði haft
manna mest þekkingu á leimum
í Dalasýslu. Þá gat Friðjón þess,
að fyrir nokkrum árum hefði
komið sænskur forstjóri leirverk
smiðju í Búðardal og hefði hann
tekið leirsýnishom og hefðu þau
við rannsókn komið mjög vel út.
Friðjón sagðist fagna því, að
mál þetta væri nú aftur komið
á dagskrá Alþingis og vonandi
yrði nú hafizt handa við könn-
un málsins og framkvæmdir ef
ndðurstöður athugana reyndust
jákvæðar.
— Hvalf jörður
Framhald af bls. 28
voru skipaðir: Björgvin Sæ-
mundsson bæjarstjóri á Akra-
nesi, Gústaf E. Pálsson borgar-
verkfræðingur og Sigurður Jó-
hannsson vegamálastjóri og var
hann skipaður formaður nefnd-
arinnar.
LENDINGARSTAÐIR
KANNAÐIR
Nefndin hélt fyrsta fund sinn
8. júní 1967, og var þá gerð
starfsáætlun fyrir það ár. Á þeim
fundi var einnig ákveðið að ráða
Guðlaug Þorvaldsson prófessor,
sem hagfræðilegan ráðunaut
nefndarinnar.
Samkvæmt starfsáætlun nefnd
arinnar var þetta gert á árinu
1967:
1. Komið var fyrir sjálfritandi
umferðarteljara við Fossá í
Kjós, og einnig var umferð tal-
in I eina viku allan sólarhring-
inn við vegamót Vesturlandsveg-
ar og Akranesvegar í júlí, ágúst
og október.
2. Til þess að fá hugmynd um
vöruflutninga fyrir Hvalfjörð og
hvernig þeir dreifast, var öllum
flutningafyrirtækjum, sem af-
greiðslu annast fyrir langferða-
bíla, skrifað og einnig öllum
kaupfélögum vestan Hvalfjarð-
ar, svo og nokkrum öðrum fyr-
irtækjum, sem vitað var, að
rækju sjálfstæða flutninga þessa
Ieið. Bárust svör frá allmörgum
þessara aðila, en aðrir kváðust
reiðubúnir að láta nefndina
kynna sér gögn í þessu efni, ef
nefndin vildi taka að sér úr-
vinnslu þeirra.
3. Kannaðir voru fjórir lend-
ingarstaðir fyrir ferjur beggja
vegna Hvalfjarðar og að þeirri
athugun lokinni var ákveðið að
láta gera loftmyndakort af tveim
ur stöðum beggja vegna fjarðar-
ins, þ.e. á leiðinni Saurbær —
Innri-Hólmur og leiðinni Kiða-
fellsá — Galtavík.
Voru grunnmælingar fyrir loft
myndakort gerð af þessum stöð-
um og loftmyndir teknar. Var
áformað að teikna loftmyndakort
snemma á árinu 1968 og gera þá
einnig nauðsynlegar sjómæling-
ar á ofangreindum lendingarstöð
um.
4. í samráði við vitamálastjóra
og straumfræðistöð Orkustofnun-
ar var tekinn á leigu sérstakur
öldumælir hjá Tækniháskólanum
í Kaupmannahöfn. Var öldumæl
ir þessi séttur niður 16. desem-
ber 1967 út af Brautarholti og
lögð út í hann liðlega tveggja
kílómetra löng leiðsla frá landi.
Fljótlega komu í ljós miklir erf-
iðleikar við rekstur mælisins,
bæði við sjálfan mælisútbúnað-
inn, svo og leiðsluna frá mæli og
í land.
Var mælingum þessum hætt í
júni 1968, og var árangur af þeim
mjög takmarkaður.
Þar sem fjárveiting fékkst til
áframhaldandi starfa nefndar-
innar á árinu 1968 tilkynnti ráðu
neytið nefndinni að fresta yrði
frekari störfum nefndarinnar
um sinn.
Engin fjárveiting fékkst tekin
í fjárlög fyrir árið 1969 til
greiðslu kostnaðar við áfram-
haldandi störf Hvalfjarðarnefnd-
ar.
1,5 MIIXJ. KR. VEITT I
VEGAÁÆTLUN
Er unnið var að undirbúningi
vegaáætlunar fyrir árið 1969—
1972 á Alþingi fyrri hluta árs
1969 gerði Hvalfjarðarnefnd ít-
arlega grein fyrir störfum nefnd
arinnar fram til þess tíma, svo
og áætluðum kostnaði við að
ljúka störfum nefndarinnar. Var
gert ráð fyrir, að kostnaður við
Jón Árnason.
að ljúka störfum nefndarinnar
yrði 1,5 millj. kr., og ættu nið-
urstöður væntanlega að getaleg
ið fyrir í árslok 1970, eða við
endurskoðun vegaáætlunar fyrir
árin 1971 og 1972.
í vegaáætlun fyrir árin 1969
og 1970 var tekin upp 700 þús.
kr. fjárveiting til Hvalfjarðar-
nefndar árið 1969 og 800 þús. kr.
f járveiting árið 1970.
UMF AN GSMIKIE
UMFERÐARKÖNNUN
Eftir að fjárveiting fékkst til
áframhaldandi starfa nefndarinn
ar hefur þetta verið gert:
1. Haldið hefur verið áfram
umferðartalningum við Fossá í
Kjós með sjálfvirkum umferðar-
teljurum. Einnig voru gerðar ít-
arlegar kannanir á umferð við
Ferstiklu í Hvalfirði á öllum
vörúbifreiðum, almennings- og
áætlunarbifreiðum sumarið 1969.
Voru þessar kannanir gerðar
eina viku í senn í júlí, ágúst,
september, október og nóvember
og ennfremur eina viku í marz
1970. Voru allar bifreiðar af fram
angreindum gerðum stöðvaðar
og bifreiðastjórar spurðir ýmissa
spurninga eins og hvert ferðinni
væri heitið og í hvaða tilgangi,
hvaðan væri komið, hvaða vöru-
tegundir væru fluttar og hve
mikið að þyngd. Skráð var gerð
bifreiða, burðarþol, timi sólar-
hrings, hve margir voru í bif-
reiðinni o.s.frv. Hefur prófess-
or Guðlaugur Þorvaldsson nú
unnið ítarlega skýrslu úr þeim
gögnum sem fengust við þessar
talningar, svo og hinar sjálfvirku
umferðartalningar, sem fram-
kvæmdar voru jafnhliða.
Gefur þessi umferðarkönnun
mjög veigamiklar upplýsingar
um alla umferð fyrir Hvalfjörð
og raunar einnig að verulegu
leyti fyrir Borgarfjörð.
SNÖGGAR VINDBREYTINGAR
í HVALFIRÐI
Ekki þótti gerlegt að halda
áfram öldumælingum út af
Brautarholti með þeim tækjum,
sem þar höfðu verið notuð. Hins
vegar samdi nefndin við vita-
málastjóra um afnot af sérstök-
um öldumæli, sem komið er fyr-
ir í bauju og sendir niðurstöður
sinar með loftskeytum. Var
Ingólfur Jónsson.
þessi öldumælir settur niður a
sama stað og fyrri öldumælir I
byrjun desember 1969, en hann
slitnaði upp í lok janúar 1970,
og fengust þvi mjög takmarkað-
ar upplýsingar úr þeim mæling-
um.
Þar sem könnun nefndarinnar
á veðurathugunum beggja vegna
Hvalfjarðar leiddi í ljós, að Veð-
urstofan hafði engar mælingar
af vindstyrkleika í sjálfum Hval
firði, en hins vegar er vitað, að
vindstyrkleiki þar í norðan- og
norðaustanátt getur orðið mjög
mikill og gæti torveldað ferju-
rekstur á fyrirhuguðum ferju-
leiðum, þá var samið um það við
Veðurstofu íslands sumarið 1969,
að koma upp vindmælum 1
Hjarðarnesi á Kjalarnesi.
Hófust vindmælingar þar I
ágúst 1969, og hafa staðið óslit-
ið til októberloka 1970. Hefur
enn ekki verið unnið nema að
litlu leyti úr þessum vindmæl-
ingum, en þær hafa hins vegar
leitt í ljós, að um mjög snögg-
ar vindbreytingar er að ræða
á þessu svæði.
SJÓMÆLINGAR OG
KORTAGERÐ
Á árinu 1969 var lokið gerð
loftmyndakorta af væntanlegum
ferjustöðum á þeim tveimur
ferjuleiðum, sem nefndin hefur
látið kanna. Hafa sjómælingar á
ferjustöðunum einnig verið felld
ar inn á þessi kort. Er því unnt
að gera áætlanir um kostnað við
ferjuhafnir á þessum stöðum
þegar stærð á ferju hefur verið
ákveðin.
Jafnhliða sjómælingum af
ferjustöðum hafa verið gerðar
dýptarmælingar yfir Laxárvog
og leiðina frá Múlafjalli yfir í
Þyrilsnes.
Könnun hefur einnig farið
fram á hugsanlegum vegstæð-
um í sambandi við framangreind
ar ferjuleiðir. Einnig mun liggja
fyrir á næstunni loftmyndakort
i 1:5000 úr Kollafirði að Eyri í
Kjós, sem gerir áætlanagerð um
vegarlagningu á þessari leið til-
tölulega auðvelda.
LEITAÐ RÁÐA HJÁ
N ORÐMÖNNUM
Haft hefur verið samband við
norsku vegamálastjórnina um
ýmsar upplýsingar varðandi
ferjurekstur, en Norðmenn hafa
flestra þjóða meiri reynslu I
ferjurekstri, þar sem reknar eru
þar um 150 bilferjur.
Hvalfjarðarnefnd telur sig nú
hafa lokið að mestu nauðsynleg-
ustu gagnasöfnun til úrlausnar
verkefni sínu. Hins vegar er eft-
ir mikið starf við úrvinnslu
gagna og samningu lokaskýrslu.
Ráðgerir nefndin að leita eftir
sérfræðilegri aðstoð frá norsku
vegamálastjórninni varðandi ým
is tæknileg atriði, og hefur að-
stoð verið heitið í því efni.
Ráðgerir Hvalfjarðarnefnd að
geta skilað lokaniðurstöðum í
marz n.k. svo framarlega sem
úrvinnsla gagna leiðir ekki í ljós
einhver atriði, sem krefjast al-
veg nýrrar gagnaöflunar, enda
ekki óalgengt um rannsóknir af
þessu tagi.
BRÚARGERÐ YFIR
BORGARF J ÖRÐ
1 vegaáætlun fyrir árin 1969—-
1972 er veitt fé til rannsóknar
þessa verkefnis, sem hér segir:
Árið 1970 100 þús. kr„ árið 1971
400 þús. kr. og árið 1972 100 þús.
kr. Við samningu vegaáætlunar
hefur því verið gert ráð fyrir að
rannsóknum þessum lyki fyrst
á árinu 1972.
Ráðherra sagði, að samkvæmt
upplýsingum vegamálastjóra
hefðu eftirfarandi athuganir ver
ið gerðar varðandi hugsanlega
brúargerð yfir Borgarfjörð hjá
Borgarnesi:
1. Loftmyndir hafa verið tekn-
ar af Borgarfirði milli Selseyrar
og Borgarness og nauðsynlegar
grunnmælingar gerðar í þvi sam
bandi. Er því hægt að teikna loft
myndakort af þessu svæði og á-
ætlað, að það verði gert snemma
á næsta ári.
2. Gerðar hafa verið dýptar-
mælingar af Borgarfirði á leið-
inni Seleyri — Borgarnes af sjó
mælingadeild vitamálastjóra, og
verður hægt að fella þær mæl-
ingar inn I. fyrirhugað loft-
myndakort.
3. Komið hefur verið fyrir
fastapunktum inn með firðinum
frá Seleyri til Borgarness og
þeir hallamældir. Jafnframt hef-
ur verið mælt langsnið við Hvítá,
Norðurá, Grímsá og Andakílsá,
svo unnt verði að meta hugsan-
leg áhrif á vatnsstöðu á þessum
ám við byggingu brúar yfir Borg
arfjörð.
4. Rætt hefur verið við Orku-
stofnun um að koma upp sírit-
andi vatnshæðarmælum ánokkr-
um stöðum í Borgarfirði og of-
angreindum ám, til þess að afla
upplýsinga um þær sveiflur sem
hugsanleg brúargerð kynni að
hafa í för með sér.
5. Rætt hefur verið við Orku-
stofnun um að láta fram fara
„seismiskar" mælingar i hugs-
anlegri brúarlinu frá Seleyri til
Borgarness, en slíkar mælingar
gætu gefið til kynna, hve djúpt
er niður á fastan botn. Jafn-
framt hafa verið athugaðar leið
ir til frekari könnunar á burð-
arboli fjarðarbotnsins, en fyrir-
komulag þeirra yrði þó ekki end
anlega ákveðið, fyrr en „seis-
misku!‘ mælingunum er lokið.
Þegar er ljóst, að lausn þessa
verkefnis muni kosta allmikið
meira fé en veitt er til þess í
vegaáætlun. Sérstaklega verður
kostnaðarsamt að koma upp sí-
ritandi vatnsmælum og fram-
kvæma fullnaðarrannsókn á jarð
lögum í botni.
Jafnhhða athugun á fyrirhug-
aðri brúargerð yfir Borgarfjörð
milli Seleyrar og Borgarness hef
ur verið gerð jarðvegskönnun
meðfram núverandi veglínu, til
þess að unnt yrði að fá saman-
burð á kostnaði við endurbygg-
ingu hennar og þá sérstaklega
brúar á Hvítá hjá Ferjukoti og
og brúna fyrir Ferjukotssýki.
Verði nægjanlegt fé fyrir
hendi ætti að vera unnt að Ijúka
fullnaðarathugunum varðandi
brúargerð yfir Borgarfjörð fyrir
árslok 1972.
Jón Árnason bakkaði ráðherra
upplýsingarnar, en benti á, að
þrátt fyrir þær umfangsmiklu
rannsóknir sem þegar hefðu
fram farið, væri þó enn mikið
ógert i rannsóknamálunum.
Hvatti Jón til þess að þeim rann
sóknum yrði hraðað svo sem
frekast verða mætti.
Könnun á leirverk-
smiðju í Dalasýslu