Morgunblaðið - 31.12.1970, Qupperneq 14

Morgunblaðið - 31.12.1970, Qupperneq 14
14 MORGUNBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 31. DBSEMBER 1970 Árið 1970 sérlega hagstætt Tekjutapið frá 1968-1969 hefur unnizt upp Samtal við Jóhannes Nordal, seðlabankastjóra — Árið 1970 hefur verið sér- staklega hagstœtt ár, bæði að því er varðar þróun þjóðarfram leiðslunnar og stöðu þjóðarbús ins út á við, sagði Jóhannes Nordal, seðlabankastjóri, er Mbl. leitaði hjá honum frétta af afkomu ársins. Jafnframt bætti hann því við, að við- dkiptajöifniuðurinin við útllönd hlelfði farið aiftur versnandi á síð aöta ársfjórðumgi. — Þjóðarframleiðslan virðist halfa aiuikizit um það bil 7%, en þjóðartekjur hafa hækkað um það bil uan 11%, en þá hef- ur verið tekið tillit til hagstæð ari viðskiptakjara. Mun láta nærri að nú hafi unnizt upp aftur það tekjutap, sem þjóðar búið varð fyrir á áfunum 1967 og 1968 vegna lækkunar á út- flutningsverðlagi og vegna síld arhrunsins, sem þá átti sér stað. — Sé litið á greiðslujöfnuð- inn við útlönd sérstaklega, hélt Jóhannes áfram, þá liggur ljóst fyrir að hann verður mjög hagstæður á árinu 1970. Skv. greiðslujafnaðaráætlunum fyr- ir fyrstu 3 ársfjórðungana, var viðskiptajöfnuðurinn hagstæð- ur um 1770 milljónir, en með viðskiptajöfnuði er átt við vöru viðskipti og þjónustuviðskipti við útlönd. — Ennþá er of snemmt að sjá hver útkoman mun verða fyrir árið í heild, sagði Jó- hannes Nordal ennfremur. En þó er allt útlit fyrir að við- skiptajöfnuður á síðasta árs- fjórðungi verði mun óhagstæð- ari en fyrr á árinu. Veldur því einkum mikil aukning innflutn ings í kjölfar vaxandi tekna. — Rétt er að geta þess, að vegna hagstæðari markaðsskil- yrða, hefur útflutningur verið óvenjulega ör á þessu ári, svo útflutningsvörubirgðir eru nú mun lægri en á sama tíma í fyrra. -— Og hvaða útkomu gefur þetta í árslok? — Hinn hagstæði viðskipta- jöfnuður á árinu hefur komið fram bæði í lækkun erlendra Skuilda og bættri gj'aldeyris- stöðu. Síðustu gjaldeyristölur eru frá nóvemberlokum, en þá var nettó gjaldeyriseign bank anna 3293 milljónir og hafði hún aukizt um 1305 millj. frá áramótum. Gjaldeyrisstaðan hafði farið jafnt og þétt batn- andi frá ársbyrjun til október loka, en síðan hefur hún farið nokkuð versnandi að nýju, en áramótatölur liggja ekki enn fyrir. — Hvað vantar þá mikið upp á, tii þess að gjaldeyris- forðinn verði jafnmikill og hann varð mestur áður en efna hafserfiðleikamir dundu yfir á árinu 1966? — Sé miðað við núverandi gengi, komst gjaldeyrisstaðan snemma á árinu 1967 hæst i um það bil 4000 milljónir króna. Sá gjaldeyrisforði eyddist allur upp á árinu 1967 og 1968. En nú er hann, eins og ég sagði áð- Jóliannes Nordal. an, kominn upp í tæplega 3300 milljónir eða um það bil 82% af því sem hann var mestur áð ur. Það má því segja einnig um gjaldeyrisstöðuna, að nú vanti ekki mjög mikið á, að unnið sé upp það sem tapaðist á erf- iðleikaárunum, sagði Jóhannes Nordal að lokum. Veruleg aukn- ing í iðnaði Meiri en í nokkurri annarri grein Samtal við Gunnar J. Friðriksson, formann Félags ísl. iðnrekenda Nýjar stórtækar spuna- og kembivélar. Almennur inn- flutningur óx Batans fór að gæta á árinu 1970 Samtal við Hjört Hjartarsson, * formann Verzlunarráðs Islands — Okkur sýnist að veruleg aukning hafi orðið í iðnaðar- framleiðslu á árinu 1970, sagði Gunnar J. Friðriksson formað ur Félags íslenzkra iðnrekenda, er Mbl. ræddi við hann stöðu iðnaðarins á sl. ári. — Að því er virðist, hefur auknicpiin orð ið mest þar af aðalatvinnu- greinum okkar. Útlit er fyrir að fiskveiðar og fiskvinnsla hafi aukist um 8%, landbúnaður og Gunnar J. Friðriksson. vinnsla landbúnaðarafurða um 0%, almennur iðnaður um 10% og er þá framleiðsla áls og kís- ilgúrs ekki meðtalin, bygging- arstarfsemi um 4—5% og aðrar greinar, aðallega þjónusta, um 5—6%. — Þessar upplýsingar höf- um við fengið hjá Efnahags- stofnuninni, hélt Gunnar áfram. En samkvæmt niður- stöðu okkar eigin hagsveiflu vogar, hefur aukningin orðið svo lítið meiri, allt að 15%. Nokkur aukning varð í iðnaði árið 1969, en beífuir orðið talsvert meiri í ár. Þar að auki hefur aukning in nú orðið all miklu almenn- ari. Nú hefur t.d. orðið tals- verð aukning í iðnaði, sem tengdur er byggingarstarfsemi. — Þessi aukning hef-ur aðal- lega farið á innanlandsmarkað, sagði Gunnar J. Friðriksson ennfremur. En samt hefur út- flutningur iðnaðarvara aukizt verulega, þó að vísu sé ekki um mjög háar tölur að ræða, ef ál- ið er undanskiilið. Heildarútflutn ingsaukning á iðnaðarvörum hef ur orðið rúm 160%, en ef ál er undanskilið, þá er aukningin 53%. Þarna hefur aukning út- flutning3 orðið mest á loðsút- uðum skinnum og húðum. Síðan kemur kísilgúr. Og veruleg aukning hefur orðið á útflutn- ingi lopa og ullarbands. Aftur á móti hefur útflutningur á prjónavörum aukizt minna. Þá hefur útflutningur á umbúðum aukizt verulega eða að verð- mæti úr 14 upp í 26 milljónir. Af ýmsum öðrum iðnaðarvörum má helzt nefna fiskinet og lín ur, vélar og tæki, vörur úr loð- skinnum, málningu og lökk og alis konar vefnaðarvöru. — Hvert fara þessar iðnaðar vörur? Hvernig skiptist heild- arútflutningurinn á lönd? -— Ef álið er meðtalið, þá fer helmingurinn til EFTA landa, 35% til Efnahagsbandalags- landa, um 8% til Austur Ev- rópulanda og 6% til Bandaríkj anna. i—• Heldurðu að þessi hag- stæða þróun, í iðnaðarfram- leiðslu haldi áfram? — Ekki þorir maður að vona, að þróunin verði svona hag- stæð næsta ár. En vonir standa til að það starf, sem unnið hefur verið að undan- fömu til að leita markaða er- lendis, og hér heima til að fá framleiðendur til að sinna út- flutningi, fari að berá ár- angur á næsta ári. — Og hvaða vandamál eyg irðu helzt í sambandi við þró- un iðnaðáir og útflutnings á iðn aðarvörum? — Þann þröskuld sér maður helzt, að þenslan hér innan- lands verði það mikil að hún rýri samkeppnisaðstöðu okkar gagnvart erlendri vöru, bæði hér heima fyrir og á erlendum mörkuðum. — Fyrir utan þá aukningu, sem væntanleg er á álútflutn- ingi, segir Gunnar J. Friðriks- son ennfremur, þá geri ég mér vonir um að mjög alvarleg til- raun, sem verið er að gera um útflutning húsgagna á Banda- ríkjamarkað, muni bera árang- ur. Nú, og þá geri ég ráð fyrir að áframhald verfSi á útflutn- ingsaukningu á sútuðum skinn- um, m.a. vegna þesí> að sútun- arverksmiðja Sambandsins verður þá komin í fullan gang. Þar að auki geri ég mér vonir um að í hagtölum um útflutn ing fari að gæta meira is- lenzkra leirmuna, þegar nýja Glitverksmiðjan kemur í gang. Þá má minnast á ferðá/manna- verzlunina á Keflavikurflug- velli. Vonir standa til að hún muni «tuðla að sotu á íslenzk- um iðnaðarvörum til erlendra ferðamanna og jafnframt auð- velda markaðskönnun fyrir nýj ar íslenzkar útflutningsvörur. — Hins vegar verður að gera ráð fyrir eitthvað aukinni sam- keppni á innanlandsmarkaði, því EFTA löndin fara vafa- laust að búa sig undir að ná meiri hlutdeild í sölunni hér þeg ar tollar lækka aftur ef tir 3 ár, sagði Gunnar að lokum. — En nú er verið að undirbúa nokk- urs konar úttekt á ýmsum iðn- greinum með tilliti til þess aé mæta þeirri samkeppni. Það fyrsta, sem gert er í þá átt, er að 11. janúar koma hingað sér fræðingar frá norsku ráðu nautafyrirtæki, til að gera út- tekt á fataiðnaðinum. Síðan munu þeir ráðleggja einstökum fyrirtækjum og gera heildartil- lögur um aðgerðir til að stuðla að æskilegri þróun iðngrein arinnar. Síðan standa vonir til að sams konar úttekt verði gerð á húsgagnaiðnaði, málm- iðnaði og sælgætisgerð. Ein nýjasta og stærsta verzlun in. — Endurbatinn í islenzku efnahagslífi, sem m.a. á rót sina að rekja til gengislækkun- ar krónunnar, kom fyrst fram í þeim atvinnugreinum, sem selja á erlendum mörkuðum eða eru i beinni samkeppni við út- lönd, sagði Hjörtur Hjartarson, form. Verzlunarráðs Islands, er Mbl. spurði hann um afkomu verzlunar á sl. ári. — Sjávarútvegurinn náði sér fljótt á strik, og á árinu 1970 jókst framleiðsla hans að gjald eyrisverðmæti yfir 30%, þar um % vegna verðhækkunar er- lendis og þriðjungur vegna magnaukningar. Svipaða sögu er að segja um framleiðslu og útflutning á iðnaðarvörum úr ísl. hráefnum. Á1 varð mikil- væg útflutningsvara, en útflutn ingur landbúnaðarafurða dróst saman. — Innflutningsverzlunin og verzluhin innanlands varð að

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.