Morgunblaðið - 06.01.1971, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 6. JANÚAR 1971
11
Samvinnu-þróunar
áratugurinn 1971-80
— áætlun gerð um stórauknar
aðgerðir í þróunarlöndum
þetta foma og fagra Maríuvers
kom svo oft fram í huga miivn
þá og siðan:
Ave Maria,
gratia plena,
dominus tecum.
Þetta hefur verið útlagt: Heil
vertu Maria, full náðar, drott-
inn er með þér. — En gTatia
getur líka þýtt ást og yndisleik
ur, Er nokkuð jafnyndislegt til
á jörðu og kærleikurinn, sem
stundum birtist í miskunn og
fómarlund konunnar? Slík var
María guðsmóðir í vitund kyn-
sióðcmna. En hver taiar nú um
ást eða fóm? Það er rætt um
kynþokka (sex appeal). Allir
vilja þjóna gimd sinni en fáir
reiðubúnir að gefa og íórna.
Það er spurt um líkama en
ekki sálina, enda eru hugtök
eins og ást og sál nú orðin að
þjóðsögu, sem enginn hefur hug
mynd um framar hvað merkti.
Mundi það samt ekki hafa ver
íð mynd Maríu, fremur en mynd
gleðikonunn£Lr, sem fyrir Tómasi
vakir í hinu fagra kvæði hans:
Þjóðvísa:
Ég er dularfulla blómið í
draumi hins unga manns
og ég dey, ef hann vaknar.
Maríudraumurinn fær hrotta-
legan endi, þegar ungi maðurinn
vaknar og við honum blasir hin
ferlega Gilitruttarásýnd rauð-
sokkunnar.
TRÖLLSKESSUR
NÚTÍMANS
Ekki er þess að vænta, heilag
ur Jósef, sem aldrei þekktir aðra
konu en hina hjartaprúðu og
miskunnsömu dóttur Jóakims, að
þú getir gert þér í hugarlund
þessar hryllilegu tröllskessur
nútímans, sem gráar fyrir jám-
um sérþóttans leggja stund á
það framar öllu að þurka af sér
kvenlegan þokka og vera sem
líkastar leiðinlegum karlmönn-
um.
Guð forði þér frá því, sæll
Jósef, að slíkar konur stigi
nokkurn tíma inn á þína lóð að
Landakoti. Þeim þykir skömm að
því hlutverki, sem skaparinn
hefur útvalið þær til, að vera
mæður og hafa þannig aðstöðu
til að verða áhrifamestu uppal-
endur kynslóðanna landi sínu og
þjóð til bilessunar. Þær eru að því
leyti verri en sauðkindur, að
þær nenna ekki að sjá um af-
kvæmi sin, en vilja gutla í öðr-
um ábyrgðarminni störfum, sem
þær af skilningsleysi halda að
séu merkilegri. Kom það nokk-
urn tímann fyrir þig sankti
Jósef, að heilög guðsmóðir
skammaði þig fyrir að koma ekki
nógu snemma heim frá smiðum
þinum til að hátta hennar unga
svein eða elda grautinn handa
fjölskyldunni?
Nú reyna þær með pillum og
alls konar tilfæringum að hliðra
sér hjá því að líf megi kvikna
af þeirra lífi. Aldrei munu slík-
ar konur verða ambáttir drott-
ins og aldrei mun kraftur hins
hæsta umskyggja þær, enda fæð
ast nú ekki framar Maríusynir
á jörðu, heldur strákar, sem pina
aura út úr öðrum smástrákum
með opnum hnífum og ofbeldi.
Aldrei verða þær „dularfulla
blómið" i draumi nokkurs manns
því mennimir munu af hreinni
eðlisávisun taka til fótanna og
forða sér eins og Jón Loppu-
fóstri gerði forðum, hvað mikla
kynlífsspeki, sem þær orga I
eyru þeirra. En þær munu öðl-
ast það, sem þ.ær biðja um:
Óbyrjur skulu þær verða, tóm-
legt skal verða í kringum þær,
þegar á ævina Hður og bölvun
einmanaleikans mun nísta sál
ir þeirra, af þvi að þær lærðu
aldrei hvað það þýddi að eldkta.
Heilagur Jósef og regina caeli
sanctissima! Ora pro nobis pecca
toribus!
ttLLUM LENGRI VAR SÚ
EINA NÓTT
Þegar maður hefur lítið fyrir
stáfni og sefur öðru hverju að
déginum verða nætumar stund
um langar og ætla aldrei að líða.
Einu sihni hrökk ég upp við það
um miðja nótt, að mér fannst ein
hver koma að rúminu mínu. Ég
várð þess var, að ég var kal-
dofinn öðrum megin. Hugsunin
var skýr og í fuHkomihni ró. Ég
var einmitt að brosa að þvi með
sjálfum mér hvað það hefði nú
verið leiðinlegt, að læknar þinir
skyldu ekki finna mig í þessu
ástandi, þegar þeir voru að
pikka mig utan og prófa hvort
ég hefði jafnt afl og tilfinning
báðum megin. Og ég fann dálit-
ið til með þeim, þegar ég sá hin
vísindalegu vonbrigði í svip
þeirra, þegar tilgáta þeirra
stóðst ekki og ég reyndist jafn-
vígur á báðar hendur eins og
Gunnar á Hlíðarenda. Vel vissi
ég, hvað máttleysi og tilfinninga
leysi öðrum megin gæti þýtt:
Kannski er ég steindauður eða
að minnsta kosrti á góðri
leið með það?‘‘
Þannig lá ég lengi og hugsaði
ráð mitt. Allt í einu varð ég var
við hvítklædda veru vði rúm-
stokkinn.
„Líklega einhver nunna eða
hjúkrunarkonan, hugsaði ég.
Ekki ætla þær að gera það enda
sleppt við mig, blessaðar stúlk-
urnar, sennilega komnar til að
veita mér nábjargimar, guð
blessi þær! En það, sem undar-
legt var við þessa veru:
Það ljómaði af ásjónu hennar og
frá henni stafaði friður og ör-
yggi. Eitthvað fannst mér kunn
uglegt við hana. Hún var að smá
brosa til min eins og hún vild
segja: Nú veit ég dálítið, sem
þú veizt ekki! Hvar hafði ég séð
þetta Mónu Lísu bros áður? Nú
mundi ég það. Var þetta ekki
hún Kristrún? Einmitt svona
hafði hún brosað eitt sinn þeg-
ar ég var að spyrja hana út úr
íslenzkri málfræði á prófi í skól-
anum fyrir áratugum. f mesta
grandleysi hafði ég spurt hana
um þátíð viðtengingarháttar af
algengu sagnorði, sem ég hélt að
hún hlyti að vit^ þegar ég tók
allt í einu eftir þvi að brosið
fölnaði svolítið og hálfgerður
vandræðasvipur færðist yfir
andlitið. ■—■ Æ, hvi var ég að
spyrja blessað barnið um þetta,
fyrst hún réð ekki við það?
Hverju máli skipti líka um þenn
an óhræsis viðtengingarhátt? Ég
flýtti mér að finna aðra spurn-
ingu, sem var ennþá auðveldari
og nú birti aftur yfir andlitinú
og okkur báðum leið miklu bet
ur. Nei, hvaðan kemur þú, elsk-
an min! varð mér að orði. Hún
leit nú aftur til mín með sínu
bjartasta brosi og sagði: ,,Ég er
nú alltaf hérna hjá þér.‘‘ Og nú
minntist ég þess, hvað ég var
dapur daginn þann, sem ég frétti
um svipleg og sorgleg ævilok
hennar. Enginn vissi úr hvaða
áttum örlagaveðrið dundi.
Blessað barn!
Svo ertu þá komin aftur til mín
um óraveguna ströngu?
Ertu kannske komin til að
vera mín Beatrice um Skugga-
dalinn? Ekki væri það kvíðvæn
legt að vera í fylgd með þér.
Fyrir þinni bamsglöðu lund
mundu allir skuggar óg óráðs-
sýnir næturinnar flýja!
Þannig hjöluðum vð i lengi
saman. Það hlýnaði og birti í
hugskotinu. Friður og gleði
fyllti sálina. Smám saman komst
ég í værð og svaf vel til morg-
uns, og þegar ég vaknaði,
kenndi ég mér einskis meins.
ÞEGAR SÓL HÆKKAR . ..
Ég geri nú ráð fyrir, kæri
sankti Jósef, að þér sé farið að
leiðast málæðið í mér. Ég hef
verið að skrifa þetta í dag með
hvíldum. Ekki hafa enn þá tek-
izt fullar ástir með mér og rit-
vélinni, en það er meira mér að
kenna en henni. Ég vona að
þetta lagist þegar sól hækkar á
lofti.
Fyrirgefðu ónýtt bréf! Ég bið
að heilsa öllum skjólstæðingum
þínum, og bið þig að skila
kveðju minni til allra kunningja
og vina, sem ég hef ekki komizt
til að skrifa fyrir ræfilsskap.
Megi blessun Guðs hvíla yfir
sæluhúsi þínu í Landakoti um
langa framtíð. Bið að heilsa ðli-
um heilögum. — Skrifað á Þor-
láksmessu 1970.
Þinn viliutrúarvinur.
Benjaniín Kristjánsson.
SAMÞYKKT hefur verið tíu ára
áætlun um stórauknar aðgerðir
í þróunarlöndum á vegum Al-
þjóðasamvinnusambandsins ICA
undir heitinu Samvinnuþróun-
aráratugurinn 1971—80. Mun
Þróunarsjóður Alþjóðasam-
vinnusambandsins standa straum
af aðgerðum þessum. Samband
ísl. samvinnufélaga hefur ákveð-
ið að leggja af mörkum upphæð,
sem svarar 10 krónum á hvern
félagsmann innan íslenzku sam-
vinnusamtakanna, eða um 310
þúsund, á þessu ári til starfsins.
Undirbúningsstarf er þegar
hafið.
Á blaðamanniafuindi, sem SÍS
boðaði til í gær, skýrði Erleindiur
Einarsson forstjóiri frá þvi að
huigmyndin væri sú a@ þróuniar-
áratuigu.rinn skiptist 1 fcvennt: í
tveggja ára áætDumlairtím'abil oig
átta ána framkvæmdatímiabil.
Ráðgert er að leggja höfuð-
áherzlu á áæfclianaigerð á tvegigja
ára tímiabiiinu. Á þeim tímfca
verðuir þammig ummdð að umidir-
búningi fraimfkvæmda m. a. mieð
veiruiISegiri hliðisjón af umdan-
gengmuim saimþykktuim frá þinlg-
uim ICA, sam æólað eT að siðam
veirði hrinit af stokku>nuim á ár-
umuim 1973—80.
í Alþióðasaimvin'nusamibamdiiniu
eru ýmsair stanfsnefndir svo sean
landbúnaiðamefnd, húsbyggirngia-
nafnid, mieifnd um fraimleiðslu og
iðnmemintum verfcamanna, trygg-
iniganeifnid, bankanieiflnd, ráðteglg-
ingaruefnd sarnivinnutovenmia, n'eyt
endastarfsnefnid, aiþjóðaisam-
band ^ olíuisamivinnufélaga og
nefnd samvimnubókiaviairða og
skjalavarða. Munu alllar þessar
nefindir leggja fram Tnikla a@-
stoð á þróumaráxiatuginum við
hina ýrnsu þætti starfsins sem
eru m.a. aiutoin samvinmumenmt-
un, sem er umdirstaða umdir öl!L-
um framfcvæmdum á samvinmu-
sviðinu, tæfcnimiðlum, endur-
stooðun á samwinnulöggjöÆ í þxó-
umarlönduim, og á fjárroögniun
og autoið samstairf samvinnu og
vertoálýðlsfélaga í þróumarlömd-
umum og loks aukin viðskipti
mil'li sanmvinnumianTiia í þróumar-
og þróuðu löndunum.
Hugmyndin er, að ICA verði
miðstöð allra fraimfcvæmda í
sambamdi við þróunaráratuginm,
án þess að það sem slíkt sjái
beinlínis um framtovæmd þeirma.
ICA miun þá ásaimt hjálþarnefnd-
um sínum veurða í stöðugu satm-
bandi við framtovæmdaraðiiiame,
einkum stofnanir Samieinuðiu
þjóðomna, önmur alþjóðleg sam-
tök og einstatoar rítoisStjórnir, og
veita fraim.kvæmdum þeirra aililan
möiguliegan stuðnimg með sér-
stakri hliðsjón &f eflirugu sam-
vinraustarfs í viðkomandi þróum-
arlöndum. Mikil áherzla vexðlur
og iögð á það að samræma að-
glerðir, sem a'nnairs hefðu farið
fram hver út af fyrir sig og e.t.v.
retoizt á.
Sagði Erlenduir að Þróunar-
sjóði ICA væri ætfliað að standa
uindir beinum kostmaði við skipu-
lagningu áratugarins og því
hetfðu verið gerðar áætlanir
um etflingu sjóðsinis. í fyrista
iiagi er óskað eftir autoanh
um framlögum aðiidarsaim-
bamda í einstökum löndum. í
öðru lagi er hugmyndin að óska
eftir framlTögum frá rikisstjóm-
um aðHda>rTa<md»mría, en í þriðja
lagi er vanazt eftir framlögum
frá samvirmuisamtötoum í Auöt-
ur-Evrópu sem vegnia annmairfea
á gjaildeyrisyfirfærsTum hafa,
efkfci getfað gert það til þessa og
í fjórða liagi ar voraazt eftiir fram-
löguim frá ýmsum aðilum í sjálf-
um þróunarlöndumuim.
Hvernig
næst takmarkið?
MeÖ því aó gripa iækifærin
sem bjóðast. Happdrætti SÍBS
gefur meira en fjóróa hverjum
mióa vinning
Happdrætti S.Í.B.S. breytir 100 kr.
í milljón eða hálfa milljón eða Jeep
Wagoneer Custom bifreið, sem
breytir urð í akveg, tveir bífar í
einum, fyrir sportmanninn — fyrir
fjölskylduna. 10 hljóta 300 þúsund
og 15 fá 100 þúsund.
Aldrei minna en 1000 vinningar á
mánuði.
Milljónatugir bíða þeirra, sem kunna
að nota möguleikana, alls 16400
vinningar.
Þitt er að velja hvað úr þeim verður
— hvert er næsta takmark?
Takmark S.Í.B.S. er takmark allra
landsmanna.
Dregiö ll.janúar
Vinningarnir
fljúga um allt land