Morgunblaðið - 03.02.1971, Blaðsíða 7

MOGRUNBLAÐLÐ, MIBV7KUDAGUR 3. FHBRÚAR 1971
7
Seinasta hestavíg á Norðurlandi
Sá si@ur, að etja sajnan stóð
Ííestem, var algemgur hér
lyrx á öiduin, og mun kom-
irm frá Noregi með landnáms
rnönnuTn. þetta jafnan
góð skemmtun og var ýmist
köiliuð hestavlg, hestaat eða
hesrtaþing otg af seinasta nafn
inu hefir HestaþinghóM i
Rangárvailasýslu nafn sdtt
Svo virðist, sem stórir og
fallegir hestar væru vandir á
að bítast, áður en þeir væru
færðir til ednvígis. Etn þó
dugði eigi það eitt til þess að
þeir væru vígreifir þegar á
staðinn var feomið; tii þess
þurfti að ieiða merar inn á
vigvöllinm, þvi nálægð þeiira
hieypti i þá vigamóði. 1 hinni
mikiu sjóorrustu úti fyrir Nizi,
þair sem þeir börðust Harald
ur harðráði og Sveinm Dama-
feonungur, var Finmur Áma-
scxn I liði Dama. Hanm var
tekimm höndum og er hamm
vildi ekki þiggja grið af Har-
aidi komungi, sjrurði Harald-
ur hvort harwn vildi þá tefea
grið af Þóru fræmdkonu
sinni; hún var drottnimg
Haraids en bróðurdóttir
Finms. „Er húm hér?“ spurði
Fimmur. „Hér er húm,“ sagði
konumgur. Þá sagði Finmur:
„Eigi er rnú undarlegt, að þú
hafir vel bitist, er merrin hef-
hr fylgt þér.“ Sýnir þetta
svar hans, að líkimgin er dreg
in af hestavígi. Þess er og get
ið i Grettissögu, þar sem seg-
ir frá hestaþingi á Lamgafit
við Miðfjarðará, að þar voru
margir góðir hestar, „en hross
in stóðu framarlega á ár-
bakkamum og voru bumdim
samam." Með hrossum er hér
átt við hryssur.
Stóðhestar þóttu lömgum
metfé hér á lamd og voru
hafðir til vinargjafa og kon
umgsgjafa. Það var og metn
aðarsök, að eiga góða stóð
hesta. Út af hestaati spumn
ust oft iildeilur og manndráp
Mun fiestum minnisstæð frá
sögmin í Njálu af hesta
ati þeirra Gunmars á Hliðar
enda og Starkaðarsona umd
ir Þrihymingi, vegma þess
ófriðar, sem af því ieiddi.
Annars er viða i fornsögum
minnzt á hestaat og skai það
ekki rakið hér.
Hestaþingin munu hafa
þótt mjög góð skemmten og
voru þau aigeng um lamd allt
fram um miðja 13. öld, en allt
af mum það hafa þótt við
brenna, að þau yrðu orsök
til fjandskapar milli manna.
Eftir þetta mun þeim senmi-
lega hafa farið fækkandi, en
voru þó alitið enm um þrjár
aldir. Svo var það hinn 9.
mai 1592 að Oddur biskup
Einarsson efndi til héraðs-
prestastefnu að Kýraugastöð
um á Landi, tfl þess að reyna
að kveða niður alla ósiðu i
biskupsdæmi sinu. Var þar
gerð hin svonefnda Kýrauga-
staðasamþykkt, þar sem svo
var fyrir mæit, að prestar
skyidu setja út aí sakramenti
aila þá, sem færu með rúnir,
ristingar, særingar, kveisu-
blöð og siáka hluti. Enmfrem
ur var þar svo fyrir mælt, að
prestar skyldu banna hesta-
þimg, smalabúsreiðar pg
vökumætur á heigum dögum.
Má á þessu sjá, að enm hafa
þá verið háð hestaþimg.
Seinasta regiulegt hestaat,
er sögur fára af, var háð
1623 norður í Fnjóskadal og
segir svo írá því í Árbókum
Espóiíns:
— Sveinn inn ríki bjð á
niugastöðum i Fnjóskadal,
en að Garðsá í Kaupamgs-
sveit bjó Sigmundur og var
vel fjáreigandi. Var ilit með
þeim Sveimi, em þeir feapps-
memm báðir. Sigmundur átti
hest vindóttan, vaninn til
vígs, hann gekk á dalnum
fyrir vestan Enjóská. Hest-
urimn var oftast í hólumum,
sem siðan eru kaliaðir Vind-
hólar. Sveinm bóndi átti
bleikam hest vígtaminm,
hanm gekk framar á dalnum
fyxir austan ána, þar sem heit
ir Bieiksmýri, en ammað
tveggja er missagt um gömgu
hans eða lit, nema svo sé að
Sveinn hafi vaiið beitina eft-
ix hestinum, því að miklu var
fyrri kallaður Bieiksmýrar-
daiur.
Þeir Sveinm og Sigmundur
mæltu mót með sér að reyma
hesta sína og etja þeim
á dalmum; voru þeir seinastÍT
hestar vandir til vigs i Norð-
urlandi eða á Islamdi öllu.
Þeir hlóðu tvo garða á Vind
hólamesi, sem ena sér merki
ti], og öttu hestunum milli
garðamma, en rnerm hjuggu
sér rjóður fyrir ofan í hólun-
um, þeir sem viidu á horfa,
þvi að til vorra daga hefir
skóglamd mikið verið í
Fmjóskadal. Vindur var
stærri og stirðleikmari, en
Bleikur minni og mjúkari.
Sviptust þeir iemgi og hlup-
ust á, em svo féil, er ei var
vant, nema kummttuleysi
hafi valdið þeirra, er íylgja
áttu, að Bleikur tók á nára
Vinds og reif á hol, svo að
úti hemgu inmyfli. Vindur
stökk á garðimn og braut í
skarð mikið og féil siðan
dauður, em Bleikur hljóp yf-
ir áma fram í stóðið á daln-
um.
Sigmundur þykktist mjög
við missi hestsins og óvirðimg
s&raa, er honum þótti, og kvað
þetta mundu verða seinast
hestavíg þar nyrðra. Varð
fátt um kveðjur með bænd-
um.
Sveinm var auðugur maður
að -gangamdi fé í Fnjóskadal,
en þeð bar til vorið eftir
hestavi-gið, á hvitesunmu-
morgun, að sauðamaður
Sveius fanm gemling dauðan
i hyl fyrir neðan túnið.
Sveini brá illa við og tók
birkihirk mikinm, og braut
snjóbrýr af hylnum og segir
illt ef hamm drepi fyrir sér
fleiri kimdur. En er Jón prest
ur Tómasson á Hálsi reið
þamgað til embættisgerðar, sá
hamn Svein liggja dauðam I
hyinum á grúfu og með birki
lurk í hendi, en þar hei/tir
Sveimspollur er hann lá.
Enn nokkru siðar var vitjað
um stóð á Bleiksmýrardal, og
var Bleikur dauður í Bleiks-
mýrargröf; ætluðu memm um
sama leyti orðið hafa sem lát
Sveims, og var eigrnað fjöl-
kynngi Sigmundar á Garðsá.
Má hafa þetta fyrir satt, þó
ömefni skakki, eða séu mis-
sögð, þar sem heima stend-
ur um menn alla, allt þar til
rök verða leidd á móti með
sannimdum.
Var Sveimm bóndi, sá er
getið er, faðir Ólafar, móð-
ur Magnúsar, föður Sveins,
föður Tómasar, föður Sölva,
föður Sveims lögmanms. En
frá Sigmundi er komin Garðs
árætt í Eyjafirði. En söguna
um hestevigið heyrði ég af
Þingeyimgi einum í æsku, er
svo var gamall, að muma málti
þá menm gamla, er mundu
Sigmund, og var hún þvi skrá
sett
Þess má geta hér að lokum,
að á Alþingishátíðinmi 1930,
var þess freistað að sýna
hestaat í Bolabási. En það
mistókst að mestu, og mum
orsökin hafa verið sú, að þar
gleymdist að hafa hryssum-
ar með, til þess að kveikja
eid í bióði folanma.
Frá
horfnum tíma

RAÐSKONA óskast ð besTwlii útli á teodi. Upp- íýsnrngeir í síme 21948 í dac VIL K AUPA eðe taika á texgnj benituigrt búsnœOi til mówbkiu og af- grerðsliu á fistilki. Tífboð send- ist Mbl. meinlot „Afgceiiðiste fislk® 6932." BATAR th. sölu 250, 110, 60, 27, 20 og 10 tionin. TriWuir, 3 til 8 tonn. Fasteignamiðstöðin A'U'Stonstrætji 12 sámar 14120 og 35259.
IBUÐ ÓSKAST Keonari óskar eift»r HitirHM íbúð sem fyrst, helzt í Voga- twerfi eðe nágnenmii. Upplýs- ihgar i sima 32798. SÖLUMEWN — FARANDSALAR Ódýrt sæSgœitii (tyggigúmmí) ttl söiiu, eif samið ar ®Urex. Sírrvair 84424 og 26606. STÚLKA 27 ára göimuf stúdka óskar eiftir v'innu eHen dagiinn, margt keimur ti gnewie. Er vön aifgneiðskj. SWni 19347.
AFGREIÐSLUSTÚLKA Röslk og áreióonleg stúllke ósikast tn aígreiðsilustecfa, þerf að vena vön atfgreiðsihj í möitivöniibóð. Titooð sendisit aifgt. Mibl. f. fbsieodagekvöl’d •neckt „Aceiðenieg 6741." VÖKVAKERFI ó jarðýtu ósrkast, ýmsar smærðwr og gecðw kome ttf greine (t.d. Caterpittar Inter- nationai Cletrac, Affis Chalm ers). Uppl. símst. Rauð- kailshæðv, SnæfeBsnesi, CATERPILLAR mótor D. 4600, 4j bonVíck) 6 syt (í D.6 jarðýtu — naf- sittöð, báteivéil, veghefilsivél) tiil söku sem vanaiMutir. Uppl. símst Rauðakottsstaðir, Snæ- tefisnesi.
TRILLUBATUB BROTAMALMUR
7—8 tcrnne bátur ósfcest ttl leágu í 4 máouði. Upp*ýstnger i sírr.a 92-7080. Kaupi allen brotamákm tenci- hæsta veröi, staðgreiðsla. Nóatún 27, sími 2-58-91.
HAFNFWÐnMGAR — NAGR. 6 gerðir dagetibl, 15 gerðir upphiengii, 30 gerðir toberar, 50 geeðir iktelklkiusitrengiir, 60 gerðic púðar. Harmyrðabúðirt, Reyikijevilk'uinvegi 1. LlTH. IBÚÐ fyrir eime eðe tvær teonur eðe efdni hjón ttl beigu. Sér- inmgengur. Húsihjálp eftwr saimkiomulBgi. Simii 37525 — Laugairásvegii 39.
KEFLAVlK STÚLKA ÓSKAST
A fgneiðsliustúlllua óskeist. ttl heiim'rl'iisste'rfa Uppfýsársg-
Brautamesti. c/ í siime 99 3213
GÓÐ TVEGGJA HERBERGJA REGLUSÖM ELDfil KONA
ibúð á bæð í Háateittislhiveiifi óskaist fceypt. Mijög há út- borgun. U ppfýsingar í siírne 20922 efttir kf. 8. ósikair eftir eius ttl tveggje henbergja íbúð í Vesturbaen- umn. Góð umgiengnti. Uppfýs- inger í síme 19347.
BÓMULLARGARN 25 fittir bómiu'lterga'm í hnot- um, 5 fittr bómiuHeirgaim í hespuim, 15 iitir uippfyWnngs- gam í ihnotum. Hannyrðabúð- in, Reyikijavík'urvegi 1. NAIWISKEIÐ í fnynd'flösii og afflni ennerri handavinniu ( bverýum mán- uði. knnritun í Handavinmjbúðtnni Laugavegi 63.
KJÖRBÚÐIN DALVER auglýsk rAðskona óskast
Ödýr egg, aöein'S 140 'kir. kg. ttl eð hugse um heterwli.
Binrrig úrva lsik jöt. Uppilýsingar 5 stene 99-1317,
FRA LJOSMÆÐRAFÉLAGI Islands. Ljósmæður rrvunið ánsthátið'iine 6. febrúar nlk. í Domus Med'ica. V'imsamiteg- a®t perwtið m'iðe < deg i síma 24672 eða 19500. Skemmt'i'nefcdim. B A. Ungur maður með B.A.-próf l istenzku og sagnfræ® tré H. 1. óskar efttir etvirinu. Meirgt kemur ttl gireina. TJtooð sendist Mibl. f. 6. þ. m. mertot „B.A. 6078."
ULLARJAFI guktr, guSbrúnn, gtrlgrænn, rauður, raiuðbnúnin, bnúnm, gré kemdur, Ijósgtrér, blér, hvít- ur, kinemilitaður, fínn og gnóf- ur. Hannyrðabúðin, Rey'kja- víkurvegi 1, símii 51999. ENGLENDINGUR nýkominn tM tendsins ósker etfttr stanfi. Mairgire ána neymslte 1 bóklhafidstst'örfum. Fteiea kemuir ti'l gmeine. TiHb, mertot „Framtíðairstainf 6930" send- isit afgr. Mongiuntoileðsiins.
METSÖLUPLATA
ÓMARS
RACNARSSONAR
KOMIN AFTUR
SC-hljómplöfuF