Morgunblaðið - 27.04.1971, Blaðsíða 14

14
MöRGtnsfftLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 27. APRflL 1971
Otgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraidur Sveinsson.
Rilstjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráó Jónsson.
Aðstoðarritstjóri Styrmir Gunnarsson.
Ritstjómarfuiltrúi Þorbjðm Guðmundssort.
Fréttastjóri Bjöm Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, sími 10-100
Augfýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
Áskriftargjaid 195,00 kr. á mánuði innanlands.
I iausasölu 12,00 kr. eintakið.
STERKASTA AFLIÐ
TVTítjándi landsfundur Sjálf-
stæðisflokksins hófst sl.
sunnudagskvöld með fjöl-
raenmmi setningarfundi, er
Jóhamn Hafstein, forsætisráð-
herra og formaður Sjálfstæð-
isflokksins, flutti yfirgrips-
mikla setningarræðu, þar sem
hann rakti þróun stjómmál-
anna frá því að landsfundur
vair síðast haldinn í október-
mánuði 1969. Landsfundir
Sjálfstæðisflokksins em jafn-
an meðal þýðingarmestu
stjórnmálaviðburða ársins.
Þair koma helztu trúnaðar-
menn stærsta og öflugasta
stjómmálaflokks landsins
saiman til fundar til þess að
ræða málefni flokksins og
marka stefnuma fyrir næstu
ár. Það sem gerist á lands-
fumdi Sjálfstæðisflokksins
hefur því úrslitaþýðingu fyr-
ir stjórnmálaþróunina í land-
inu.
Að þessu sinni koma Sjálf-
Stæðismemn saman til lands-
fumdar í fyrsta skipti eftir
fráfall Bjama Benediktsson-
air. Sú staðreynd setur óhjá-
kvæmilega sinn svip á þenn-
an landsfund. í setningar-
ræðu sinni minntist Jóhann
Hafstein þess, að á lamdsfund-
inum haustið 1969 hefði
Bjami Benediktsson gert
fulltrúum grein fyrir því, að
erfiðleikar þjóðarinnar væru
nú hjá liðnir og aftur bjart
framundan. Síðan sagði Jó-
hamn Hafstein: „Við vissum
ekki, Sjálfstæðisfólkið í land-
inu, að formaður okkar var á
þesisari stundu um það bil á
boðleiðar enda. Við getum
gfeðzt yfir þvi í söknuði okk-
ar í dag, að á þessu augna-
bliki var sigur formanns okk-
ar stærstur. Það var ekki að-
eims, að Sjálfstæðisfólk í
landinu hafði treyst ötulli
forustu hans, heldur naut
hann nú meira trausts en
nokkur annar stjómmálamað
ur landsins. Fólkið í landinu
hafði ótvírætt kunnað að
meta, að hann var mikill
stjómandi bæði í blíðu og
stríðu.“
Jóhann Hafstein lagði sér-
sfcaka áherzlu á landhelgis-
málið í ræðu sinni við upphaf
lamdsfundar og kvaðst telja,
að af einstökum málum á
þjóðmálasviðinu væri land-
helgismálið afdrifaríkast fyr-
ir þjóðina í heild. „Ég tel
samtímis það mál hafa þá sér
sfcöðu, að það ætti að vera
hafið yfir pólitískar flokka-
deilur, enda hygg ég, að það
sé sanni næst, að um stefnu
og efni þess máls standi ein-
huga þjóð. Nú er ekki svo
vel, að afgreiðsla málsirus á
síðustu dögum Alþimgis hafi
vitnað um þessa einimgu, en
þó vil ég leggja áherzlu á,
að efniságreiningurinn er
sáralítill. Því má segja, að
skoðamir hafi aðeins verið
skiptar um framkvæmd eða
aðferðir um málsmeðferð,11
sagði Jóhann Hafstein. Um
þann ágreining, sem komið
hefur upp um tímasetnimgu
útfærslunnar sagði forsætis-
ráðherra í setningarræðu
sirnni: „í þessum efnum vildi
stjómarliðið hafa þann hátt
á að taka þátt í undirbún-
ingsfundum 86 ríkja vegna
fyrirhugaðrar hafréttarráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna
árið 1973, kynna málstað Is-
lands og kanna afstöðu amn-
arra þjóða, áður en kveðið
væri upp úr um það af okk-
ar hálfu, hvenær og hvermig
útfærslu fiskveiðilandhelg-
innar yrði hagað. Við tókum
skýrt fram, að í þessu fælist
ekki, að við teldum ekki ráð-
legt, að útfærsla færi fram
fyrir hafréttarráðstefnuna og
jafnvel fyrir 1. september
1972, ef breyttar kringum-
stæður og aðstæður að öðru
leyti, svo sem stórsókn á
fiskimið okkar mundu knýja
okkur til þess. Hitt væri sið-
aðra manna háttur að reyna
til hlítar samkomulag við
aðra og afla viðurkenningar
annarra þjóða á rétti okkar,
eins og segir í ályktun Al-
þingis frá 5. maí 1959, sem
allir þingflokkar stóðu þá ein
huga að.“
Forsætisráðherra fjallaði
einnig um samningana við
Breta og Vestur-Þjóðverja
frá árinu 1961 og af-
stöðu stjórnarandstæðinga til
þeirra og sagði: „Við töldum
heldur ekki slíka tilkynningu
tímabæra, en. tókum skýrt
fram, að vissulega væru slík-
ir samningar ekki óuppsegj-
anlegir, þegar breyttar kring
umstæður og brostnar for-
sendur lægju fyrir og um
það færi að almennum regl-
um laga,“
í lok ræðu sinmar ávarpaði
Jóhann Hafstein, forsætisráð-
herra Sjálfstæðismenm sér-
staklega og sagði: „Stjórnar-
forustan leggur Sjálfstæðís-
flokknum á herðar ábyrgð
umfram aðra flokka. Undan
þessari ábyrgð hefur aldrei
verið hvikað né tilraun gerð
til þess að ganga á snið við
hana. Eigi vitum við, hvaða
úrslit alþingiskosningarnar
fela í skauti sínu. Hitt hygg
ég, að flestum þyki sanni
næst, að Sjálfstæðisflokkur-
Mynd þessi var tekin á hádegisverðarfundi Varðbergs og Samtaka um vestraena samvinnu
á laugardaginn var. Talið frá vinstri: Niels P. Sigurðsson, Pétur Thorsteinssom, ráðunevt-
isstjóri í utanríkisráðuneytinu, Robert Elisworth, Luther I. Replogle, sendiherra Bandaríkj-
anna á íslandi og PáU Ásgeir Tryggvason, deiidar stjóri í Varnarmáladeild.
Hefur úrslitaþýðingu
fyrir öryggi Evrópu
sagði Robert Ellsworth um
varnarstöðina í Keflavík
— ÞESSARAR heimsókn-
ar hef ég lengi beðið, því
að hún sameinar tækifæri
til þess að sjá ísland, til
að njóta alls þess, sem
landið býður ferðamamni
og til að ráðfærast um þau
mikilvægu mál, sem eru
okkur sameiginleg. Þannig
komst Robert Ellsworth,
fastafulltrúi Bandaríkj-
anna hjá Atlantshafsbanda
laginu að orði í ræðu, sem
hann flutti á hádegisverð-
arfundi félaganna Samtök
um vestræna samvinnu og
Varðberg á laugardaginn
var.
— Þegar ég tók við núver-
andi stöðu minni hjá NATO,
sagði Ellsworth ennfremur,
hafði ég setið þrjú kjörtíma-
bil í fulltrúadeild Bandarikja-
þings og þess vegna vildi ég
heimsækja Alþingi, fyrstu
löggjafarsamkundu veraldar.
Bandaríkjamenn eru mjög
hreyknir af 200 ára afmæli
sjálfstæðis síns og uppvaxt-
artíma eigin stjómmála-
kerfis. En Alþingi er auðvit-
að meira en fimm sinnum
eldra.
Reynsla ykkar af stjórn-
málakerfi, sem byggist á um-
ræðum og gagnkvæmum
skilningi, hefur komið fram
í meðferð Islendinga á utan-
rikismálum nú á tímum. Is-
land var ekki aðeins í hópi
fyrstu aðildarríkja Samein-
uðu þjóðanna, heldur ber
Norður-Atlantshafssáttmálinn
undirskrift látins forsætisráð-
herra ykkar. Þessi sáttmáli
hefur orðið hornsteinn utan-
rikisstefnu, sem byggist á al-
þjóðlegum velvilja og gagn-
kvæmri virðingu.
Robert Ellsworth ræddi um
varnarliðið á íslandi og sagði
þar:
— Varnarstöðin í Keflavik
hefur úrslitaþýðingu fyrir ör-
yggi Evrópu og þátttöku
Bandaríkjanna í vörnum Vest
ur-Evrópu. Vegna sérstakrar
hemaðarlegrar legu sinnar
miðað við Atlantshafið og
Norðurhvel jarðar, skapar
varnarstöðin í Keflavík örygg
inu meiri breidd.
Áhrif norðurjaðars NATO-
svæðisins verða sífellt meiri
á öryggi alls svæðisins. Stór-
aukin umsvif og geta sovézka
flotans ræður hér mestu. Á
siðustu árum hefur rússneski
flotastyrkurinn á Norður-
Atlantshafi stöðugt vaxið,
bæði að fleiri og nýtízkulegri
skipum. Sovétmenn hafa auk-
ið til muna getu sína til land-
göngu á Norður-Atlantshafi.
Án Islands myndi mið- og suð
urhluti strandlengju Noregs
vera berskjaldaður fyrir
hvers konar víðtækum aðgerð
um sovézka flotans.
Sá mikilvægi samvinnuvilji
íslands, sem felst í því að
leggja fram þessa stöð fyrir
NATO, sem er notuð af
Bandaríkjamönnum, er þess
vegna lykillinn að vörnum
norður-jaðarsins og sameigin-
legur áhugi NATO-ríkjanna á
þvi að halda áfram þessari
samvinnu hefur aldrei verið
meiri.
Einn þáttur í samskiptum
austurs og vesturs í Evrópu,
sem gæti haft bein áhrif á
skipan hersveita Bandaríkj-
anna og annarra NATO-ríkja
yrði samkomulag milli NATO
og Varsjárbandalagsins um
jafnan og gagnkvæman sam-
drátt herafla. En slíkt sam-
komulag hefur verið mark-
mið Atlantshafsbandalagsins
allt frá þvi að ráðherrafund-
urinn var haldinn hér í
Reykjavík sumarið 1968.
Robert Ellsworth ræddi
ennfremur um umhverfismál
og hin miklu mengunarvanda
mál nú á dögum og sagði:
— Samvinna austurs og
vesturs gæti dafnað vel á
sviði umhverfismála. NATO
hefur látið þessi mál mjög til
sin taka, og Island hefur
gerzt öflugur þátttakandi í
störfum nefndarinnar um
ógnir nútíma þjóðfélags, og
eins og við var að búast, sér-
staklega í þeim málum er
snerta verndun hafsins. Það
er I samræmi við glögg-
skyggni ykkar á hættur þær,
sem að umhverfi okkar
steðja, að Island átti mikil-
vægan þátt í nýlegu sam-
komulagi NATO-ríkjanna um
varnir gegn því að úrgangs-
oliu sé hleypt í hafið af ásettu
ráði, en þetta samkomulag
er einn mikilvægasti árang-
urinn af starfi NATO síð-
ustu mánuði.
Frá upphafi hafa öll störf
okkar á sviði umhverfimála
innan bandalagsins farið
fram fyrir opnum tjöldum,
Vilji Sovétríkin og banda-
menn þeirra hefja samvinnu
við okkur á þessu mikilvæga
sviði, erum við reiðubúnir.
Það er að mínum dómi mjög
tímabært fyrir löndin í Aust-
ur-Evrópu að skuldbinda sig
eins og við gerðum með sam-
komulaginu, sem ég gat hér
að framan, um að eftir 1975
eða 1980, í síðasta lagi, verði
hætt að hleypa úrgangsolíu í
hafið af ásettu ráði, og að
þau færi sér í nyt starf okk-
ar, sem miðar að minnkun
loftmengunar og mengunar
í stöðuvötnum auk alhliða
athugana á mengun hafsins.
Eins og stendur vinna þó
Vesturlönd ein að þessu verk-
efni, sem er ágætt dæmi um
árangur viðurkenningar okk-
ar allra á einum þeirra
mörgu sameiginlegu hags-
muna, sem hafa í raun gert
Norður-Atlantshafið að haf-
inu, sem tengir. Skuldbinding
okkar á þessu sviði er sann-
arlega í þeim anda, sem ég
veit að lifir hér, þrátt fyrir
hörmulegt fráfall Bjarna
Benediktssonar, forsætisráð-
herra, sl. sumar. Því að þeg-
ar hann undirritaði Norður-
Atlantshafssáttmálann fyrir
22 árum, var það undirskrift
íslands, og Island hefur hald-
ið áfram þátttöku sinni í
þeim anda.
ino verði eftir sem áðuir sterk
asta aflið. í eimstaklingsþrask
anum er styrkleiki Sjálfstæð-
isflokksins, í samstöðu til
átaka áhrifavaldið. Ég bið
þess, að nú sem fyrr megi
gifta ráða og gatt leiða af
stefnu og starfi Sjálfstæðis-
flokksins til farsældar landi
og lýð “
Lýst eftir vitnum
að slysi
MAÐUB á reiðhjóli varð fyrir bíl
á Hjarðarhaga kl. rétt rúmiega
12 sl, föstudag. Maðurlnn féU í
g'ötuna, en taidi sig þó lítt meidd-
an og samdist svo með honum
og bífreiðarstjóranum, að aUt
væri I lagi. Síðar koim amnað í
Ijós og er maðurinn meiddur á
brjósti og fótum. Er hann uunm
sjötugt, Þorbjörn Sigurðssom,
Fálkagötu 22.
Rannsóknarlögreglan biður öku
manninn um að gefa sig fram
hið fyrsta, svo og sjónarvotta að
slysinu, 3 til 4 unglingspilta, svo
og stúlku, sem hjálpaði mannin-
um á fætur.