Morgunblaðið - 27.04.1971, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 27. APRÍL 1971
17
V inark veð j a:
Minningarorð um
Grím Kristgeirsson
Ég er tekinn að venjast því
seinasta áratuginn, að mér ber-
ist ærið oft fregnir um andlát
góðkunningja minna, vina og fyrr
um samstarfsmanna, og ósjald-
an hafa slikar fregnir komið
mér á óvart og snortið mig eftir
minnilega. En mér beinlínis
hnykkti við, þegar ég sá til-
kynningu um lát Gríms Krist-
geirssonar, því að ekki er langt
siðan ég var lengi dags með hon
um og syni hans á heimili þeirra
feðga úti á Seltjarnarnesi og
Grímur var jafn hressilegur og
glaður — og áhugasamur um al
menn mál og þegar við átrtum
mest saman að sælda vestur á
ísafirði — og með okkur tókst
gagnkvæmt traust og órofa vin
átta.
Grímur Kristgeirsson var
fæddur í Bakkakoti i Skorradal
29. september 1897. Foreldrar
hans voru Kristgeir bóndi Jóns
son og kona hans, Guðný Ólafs-
dóttir. Kristgeir var sonur Jóns
Ólafssonar á Heiðarbæ í Þing-
vallasveit. Hann var glæsimenni
gáfaður, f jörmaður mikill, áhuga
samur um hag stéttar sinnar og
þjóðmál 511, bjartsýnn, ræðinn
og skemmtinn. Guðný var
greind kona og valmenni. Hún
var dóttir Ólafs Guðlaugssonar
frá Helgafelli 1 Mosfellssveit,
fátækrafulltrúa í Hlíðarhúsum í
Reykjavík og Sesselju Guð
mundsdóttur, bónda og hafn-
sögumanns í Hlíðarhúsum.
Guðný var því systir Þórðar
prófasts Ólafssonar á Gerðhömr
um og siðar Söndum i Dýrafirði,
föður Sigurðar söngstjóra og
tónskálds.
Frá þvi að Grímur mundi eftir
-sér og fram til vorins 1913 bjó
faðir hans á Gilstreymi, innsta
bæ i Lundarreykjadal, þar sem
vegurinn liggur upp á Uxa-
hryggi. Á æskuárunum átti
Grímur að vonum margar ferð
ir um fjöll og heiðar i smala-
mennskum og fjárleitum, og
höfðu töfrar hinnar stórbrotnu
náttúru djúp og varanleg áhrif
á hann, því að meðan við vor-
um samtíða á ísafirði var það
hans bezta skemmtun að taka
hnakk sinn og hest um helgar,
strax og snjóa leysti af fjall-
vegum og fara vestur i firði —
oftast einn síns liðs. Hann átti
alltaf ágæta hesta — og stund
um fleiri en einn, kunni og vel
með þá að fara, og raunar var
hann vinur allra dýra, enda
aðalhvatamaður að stofnun
Dýraverndunarfélags ísafjarð-
ar. Árin 1913—15 vann hann á
búi foreldra sinna i Lækjar-
hvammi við Reyikjavik, en síð-
an ýmis störf í höfuðstaðnum og
stundaði um skeið nám í rakara
iðn, unz hann réðst til ísafjarð-
ar árið 1920. Þar var hann lög
regluþjónn i fjögur ár við góð-
an orðstír og vinsældir. Hann
var maður i hærra lagi, eftir því
sem þá var talið, þrékinn,
sterkur og snar, en meiru mun
þó hafa um það valdið fram-
koma hans en líkamsburðir, hve
vel honum fórst starfið. Árið
1924 kom hann sér upp rakara-
stofu og stundaði siðan iðn sína
á ísafirði til 1953, að hann fiutt-
ist til Reykjavíkur. Hann starf
rækti svo rakarastofu á Kefla-
vikurflugvelli, unz hann veikt-
ist og varð að ganga undir upp
skurð, sem ekki reyndist geta
bjargað lífi hans. Hann lézt
mánudaginn 19. þessa mánaðar.
Grímur kvæntist 1939 Svan-
hildi, dóttur Ólafs Hjartar,
vélsmiðs á Þingeyri, og konu
hans Sigríðar Egilsdóttur. Ólaf-
ur er sonur Hjartar bónda á
Klukkulandi og viðar í Dýra-
firði, bróður Friðriks hrepp
stjóra á Mýrum og Eiríks járn-
smiðs i Reykjavík, en þeir voru
synir Bjama bónda á Hamar
landi í Reykhólasveit og Sigríð-
ar Friðriksdóttur Jönssonar,
prófasts á Stað á Reykjanesi
vestra. Voru þeir bræður Ólaf-
ur Hjartar og hinn kunni skóla
maður Friðrik Hjartar, síðast
skólastjóri á Akranesi. Ólafur
er mikill hagleiks- dugnaðar-
og fjörmaður og Sigriður kona
hans annáluð að myndarbrag,
risnu og skörungsskap, svo
sem hún á kyn til. Þau hjón
eignuðust tvær dætur og einn
son, og er sonur þeirra Hjörtur
Hjartar, framkvæmdastjóri
skipadeildar S.l.S. Svanhildur
var elskuleg kona og myndar-
leg i sjón og raun og bjó hún
bónda sínum, sem var henni svo
ástríkur, umhyggjusamur og
nærgætinn eiginmaður, að á
betra varð ekki kosið, gott og
fallegt heimili. Þau eignuðust að
eins eitt barn, Ólaf Ragnar, sem
nú er maður þjóðkunnur og
lektor við Háskóla Islands. Frú
Svanhildur varð snemma heilsu
veil, og var það þeim feðgum
sár raun, hve oft hún varð
þjáð að dvelja í sjúkrahúsum
fjarri heimili sinu — og það
var þeim mikill missir, þá er
hún lézt eftir langvarandi þján-
ingar sumarið 1966 — aðeins
rúmlega fimmtug. Ólafur Ragn-
ar var foreldrum sínum góður
sonur þegar á bemsku- og
unglingsárum, reyndist fágæt-
lega reglusamur og duglegur
námsmaður og að sama skapi
áhugasamur um öll almenn mál.
Urðu þeir feðgar sérlega sam-
rýndir og ræddu landsins gagn
og nauðsynjar sem jafnaldrar og
jafnréttháir vinir og félagar,
hvað sem leið deilum flokka og
forystumanna í þjóðmálum, og
þarf ég engurn getum að þvi að
leiða, að Ólafi Ragnari hafi orð
ið ærið mikið um fráfall þess
drengskaparmanns, sem var hon
um allt í senn, ástríkur faðir,
vinur og félagi.
Grímur hafði ekki bein af-
skipti af bæjarmálum á ísafirði
fyrr en árið 1934, enda voru þar
forsvarsmenn þess flokks, sem
hann fylgdi, Alþýðuflokksins,
aðrir eins skörungar og séra
Guðmundur frá Gufudal, sonur
hans Haraldur og Vilmundur
Jónsson og Finnur Jónsson. En
ýmis félagsmál lét hann sig
miklu skipta. Hann var áhuga-
maður um íþróttir og stofnaði
íþróttafélag ísafjarðar og einn-
ig gl'ímufélag — enda síðar frum
kvöðull að því, að Isfirðingar
eignuðust sundhöll og var um-
sjónarmaður með byggingu
hennar; hann vann mikið að fé-
lagsmálum iðnaðarmanna og var
um skeið formaður Iðnaðar-
mannafélags ísafjarðar. 1 bind
indishreyfingunni var hann
virkur félagi og stofnaði sem áð
ur getur dýraverndunarfélag.
Lengi var hann i sóknarnefnd
og var þegar fram í sótti i
stjórn Alþýðuflokksfélags Isa
fjarðar og um árabil formaður
þess. Frá 1934—1953 var Grlm-
ur síðan i bæjarráði eitt kjör-
timabil og annars oftast vara-
maður. Hann var mikill áhuga-
aður um atvinnumál, átti frum
kvæði að stofnun útgerðarfé
lagsins Njarðar, var í stjórn
fyrstu rækjuverksmiðju á Is-
landi, sem stofnuð var á Isa-
firði 1936, og einnig stóð hann
að hlutafélaginu Hávarði.
Kynni okkar Grims hófust í
rakarastofunni. Milli hennar og
þess húss, sem Bókasafn Isa-
fjarðar var í, var aðeins eitt
hús, og fram hjá henni lá leið
mín i safnið og úr því. Brátt
gerðist ég oftar gestur i rakara
stofunni en þegar ég þurfti að
njóta þjónustu rakarans — og
þar komu ýmsir verkamenn og
sjómenn — einkum eftir að
kreppan mikla dundi yfir —
sem ekki létu klippa sig eða
raka, og var þar margt talað og
ýmsar fréttir sagðar, bæði ör-
ugglega sannar og samkvæmt
vafasömum heimildum. Grimur
tók gjarnan þátt i umræðum og
gerði sínar athugasemdir við
flutning hinna ýmsu frétta.
Varð ég þess brátt vís, að hann
hafði mikinn áhuga á þjóðmál
um og högum almennings í bæn-
um, en einnig komst ég fljótlega
á snoðir um, að hann var glögg-
ur mannþekkjari og gæddur
óvenjulega næmu skopskyni.
Hann var og auðheyrilega laus
við ofstæki gagnvart mönnum
og málefnum og unni þeim sann
mælis, sem höfðu aðrar skoðan-
ir en hann eða voru að meira
eða minna leyti gallagripir. Og
ekki leið á löngu, unz ég komst
að raun um, að ýmsir þeirra, sem
telja mátti smælingja, leituðu til
hans um ráð og fyrirgreiðslur
- og ekki án árangurs. Hann
var og oftast glaður og reifur
og kunni mjög vel að stilla skap
sitt. Við urðum svo fljótlega
góðkunningjar og þá er sam-
starf okkar hófst um bæjarmál
1934, tókst með okkur sú vin-
átta, sem ég hef áður á minnzt.
Við Hannibal Valdimarsson
höfðum um tólf ára skeið for-
ystu Alþýðuflokksins á Isa-
firði i bæjarstjórn — og gjarn
an i orrahríðum á öðrum póli-
tískum mannfundum, ef þing-
menn flokksins voru þar ekkl
Framhald á bls. 19.
NÝ, SÉRLEGA SKEMMTILEG
OG VÖNDUÐ BARNAPLATA
SGhljomplötur
■I