Morgunblaðið - 03.07.1971, Side 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. JÚLl 1971
Eiga öryggisbelti rétt á sér?
Öryggisbelti hefur ekki sízt þýðingu í innanbæjarakstri. Þeg
ar tveir bílar á 30 km hraða rekast á, geta farþegar í fram-
sætum og ökumaður þeytzt har kalega í framrúðuna, eða hrein
lega út úr bílnum og á akbrautina —
VIÐ munum fyrst eftir axla-
böndunum, þegar þau vantar.
Þannig ætti það einnig að vera
með öryggisbelti við akstur. —
Fólk þyrfti að líta á öryggis-
belti sem svo sjálfsagðan hlut,
að því fyndist eitthvað vanta,
ef þau væru óspennt. Engum
dytti til dæmis í hug að leggja
í flugtak eða lendingu í flug-
vél án þess að spenna beltin.
Þó fara margar hinar minni
flugvélar ekki með meiri hraða
en 50 til 70 km hraða, við þess
ar aðstæður.
Margur kann ef til vill að
spyrja, hvera vegna sé alltaf
verið að klifa á þeasu sama um
öryggisbeltL Því er fljótsvarað.
Daglega berast fregnir af um
ferðaróhöppum, þar sem fólk
meiðist meira eða mi’nna. Þvi
er einskis látið ófreistað til þess
að auka öryggi í umferðinni.
Skipulögð rannsókn á gildi ör
yggisbelta hefur ekki farið fram
hér á landi, en athuganir víða
eriendis hafa ótvírætt sannað
nrytsemi þeirra. í Svíþjóð var
gerður samanburður á 424 öku-
mönnum, sem notuðu öryggis-
beffti, og 288 sem notuðu ekki
belti, þegar umferðaróhapp bax
að höndum. Af þeim, sem not-
uðu belti, lézt enginn í umferð-
arslysxim, en átta þeirra, sem
ekki notuðu belti. f þessari
sömu könnun kom í Ijós, að
DAGANA 4.-5. júní var 13.
fulltrúaþing Landssambands
framhaldsskólakennara haldið í
Reykjavík.
Þingið sóttu 59 kennarar og
skólastjórar frá öllum landsblut-
um. Skráðir félagsmenn sam-
bandsins eru um 760. Fræðslu-
og skólamál voru aðalmál þings-
ins.
Innan Landssambands fram-
haldsskólakennara eru nú 11 fé-
lagsdeildir, sem eru eins konar
svæðissambönd einstakra félaga
friamhaldsskólakeinnara í við-
kamandi kjördæmum. Einmig eru
Félag sérkennara í Reykj avík og
félag húsmæðrakeniraara á land-
iin/u sérstakax féiagsdeildir innan
sambandsinfl. Einis og áður er get
ið, voru fræðslu- og skólamál til
umræðu á þinginu, og var frum-
Varpið um grunnskóla rætt ítar-
lega en sérstök rnefnd á vegum
lega, en sénstök nefnd á veg-
um landssambandsstjómarinmar
hafði al. vetur unnið að undir-
enda þótt ekið væri með meira
en 80 km hraða, minnkaði slysa
tíðni um 50%.
Við rannsókn I Bretíandi kom
í ljós, að hætta á meiðslum í
árekstri væri 75% í farþegasæti
við hlið ökumanns, 13% í öku
mannssæti og 6% í aftursætum
bifreiðarinnar.
öryggisbeltin hafa því fyrir
löngu sannað notagildi sibt,
enda fjölgar þeim stöðugt, sem
nota þau. í Bandaríkjunum er
nú hafin framleiðsla öryggis-
belta, sem þannig eru útbúin,
að ekki er hægt að setja bifreið
ina í gang án þess að þau séu
spennt.
TVEGGJA- OG ÞRIGGJA
PUNKTA BELTI
Samkvæmt lögum skulu allar
fólks- og sendiferðabifreiðar,
sem skráðar eru hér á landi
eftir 1. janúar 1969 búnar ör-
yggisbeltum. Tvenns konar belti
eru til, svokölluð tveggja- og
þriggjapunkta belti. — Miðaist
þessi heilti við festingar belt-
anna. Tveggjapunkta beltunum
svipar mjög til þeirra, sem eru
í flugvélum, þ.e.as. beltið er ein
ól, sem fest er sitthvoru megin
við sætið og krækt saman í
miðju. Var þessi gerð lengi vel
notuð í bifreiðum, en hún hafði
þann ókost að nota þurfti báð
ar hendur til þess að spenna
búningi greinargerðar og álykt-
unar um það.
Þingið kaus sérstaka nefnd til
þess að vinna að enn ítarlegri
greinargerð en þeirri, sem fyrir
lá, og gera hugsanlegar breyt-
ingartillögur við frumvarpið.
Nefndin á að hafa lokið verki
ðínu fyrir setningu næsta lög-
gjafarþings. Ályktandr samþykkt
ar á þinginu voru þess efnis, að
þingið telur ýrnsa þætti grunn-
skólafrumvarpsins þarfnast end-
urskoðunar og að undirbúningi
þess hafi verið ábótavant. Þing-
ið undrast, að engir fulltrúar
kennarasamtakanna skyldu eiga
sæti í nefnd þeirri, er að frum-
varpinu vann. Þingið krefst, að
frumvarpið verði endurskoðað í
fullu samráði við kennarasam-
tökin, og ekki aígreitt fyrr en
fulltrúar samtakanna hafa haft
tækifæri til þess að koroa áliti
sínu á framfæri við þá, sem end-
anlegar ákvarðanir taka í þessu
máli.
Þingið telur nauðsynlegt, að
beltið. Annað var þó enn verra.
Beltin voru spennt yfir lærin,
fast upp við nára, og héldu
manninum þannig föstum við
sætið, en, komu ekki í veg fyr
ir að hann gæti fallið fram og
rekið sig í stýri eða mælaborð
við árekstur. f stað þessa hafa
nú komið þriggjapunkta beltin,
og eru þau ein viðurkennd hér
á landi. Eins og nafnið bendir
til eru þau fest á þrem stöðum.
Höfuðkostir þeirra eru þeir, að
ól liggur bæði yfir mjaðmir og
öxlina, þannig að maðurinn er
eina fastskorðaður og kostur er
á, en jafnframt því getur hann
losað sig á augabragði. Þessi
belti koma í veg fyrir, að fófk
kastist til inni í bifreiðinni eða
hendist út um glugga eða dyr í
umferðarslysi.
GERÐ ÖRYGGISBELTANNA
Beltin eru 5 sm breið og ofin
á sérstakan hátt úr podyester-
fiber. Er þetta gert með tilliti
til styrkleika og teygjanleika.
Beltin eru sérstaklega reynd áð
ur en þau fara frá verksmiðjun
um og á að vera hægt að hengja
í þau 1300 kg lóð, án þess að
þau slitni og teygjan er 25%.
Polyesterfiber er tekið fram yf
ir nælon, vegna þess að nælon
ið þykir gefa of mikið eftir.
uppeldisdeild verði starfrækt
iminan menntaskólastigsina, og
sett verði heildarlöggjöf um
kennaramenntun á fslandi, þar
sem samræmdar verði kröfur um
menntun kennara á hinum ýmflu
skólastigum. Þingið leggur á-
herzlu á, að sambandið fái full-
trúa í nefndum, sem fjalla um
þessi mál. Þingið telur nauðsyn-
legt, að komið verði á heildar-
slkipulagi á viöbótarmenmtun og
endurhæfingu starfandi kennara.
Tillaga var samþykkt á þinginu,
og í henmi gerir þimgið þá kröfu
til fræðsluyfirvalda, að í hvert
sinn, sem reist sé nýtt skólahús-
næði, eigi sæti í byggingarnefnd
kenniari frá hverju skólastigi,
sem starfa skal í húsnæðinu.
Ólafur S. Ólafsison var endur-
kjörinn fonmaður samibandsins til
næstu tveggja ára, en hann hef-
ur verið kjörimn í formannestarf
undanfarin fimm ár. Meðstjórn-
endur eru: Guðmundur Ámason,
Kópavogi; Þorsteinn Eiríkisson,
Reykjavík; BrymdÉós Steinþórs-
dóttir, Reykjavík; Jakobína Guð-
mundsdóttir, Reykjavík; Magnús
Jónssan, Reykjavík; Marteinm
Sívertsen, Reykjavík; Matthíafl
Haraldsson, Reykjavík, og Óli
Vestmann Einarsson, Reykjavík.
Teygjan verður til þess, að átak
beltanna í umferðanslysi verð
ur mun mýkra en ella.
ÖRY GGISBIELTIN
ENDURGREIDD
Þann 1. janúar sl. voru örygg
isbelti í bifreiðum Ifögleidd í
Noregi. Þar hafa tryggingafé-
lög tekið upp baráttu fyrir notk
un þeirra. Ef í ljós kemur að
öryggisbeltin hafa verið notuð,
endurgreiða tryggingafélögin
beltin, en þau belti, sem einu
sinni hefur reynt verulega á,
má ekki nota aftur. Þau hafa
þá glatað eiginleikum slnum.
Sl. páska var farin mikil her
ferð, til þess að fá fólk til að
nota öryggisbeltin í Danmörku.
Þar störfuðu saman danska um
ferðarráðið, tryggingafélögin og
lögreglan. Tilkynnt var fyrir há
tíðina, að 1000 ökumenn sem
ækju með öryggisbelti yrðu
stöðvaðir og spurðir nokkurra
spurninga varðandi beltin, t.d.
hvers vegna þeir notuðu þau
o.sirv. Fyrir vikið fengu þeir
50 krónur danskar, en það sam
svarar tæplega 600 M. krónum.
VANINN HJÁLPAR
Mörgum finnst það hljóti að
vera ógnar mikið fyrirtæki að
spenna beltin í hvert sinn sem
ekið er. Þetta er hinn meati mis
skilningur. Á örskömmum tíma
getur þetta orðið jafn sjáilfsagt
og að stinga kveikjulyklinum í.
í Danmörku var gerð könnun
á 868 ökumönnum, sem notuðu
öryggisbelti að staðaldri, og at
hugað hve langan tíma það
hafði tekið þá að venjast belt
unum. Niðurstöðurnar urðu
þessar:
1 vika 427 49%
hálfan mánuð 192 22%
1 mánuð 159 18%
hálft ár 54 6%
lengur 39 5%
868 100%
Með tiiffliti til hversu mikil
trygging þetta er og að aðeins
5—10 sekúndur tekur að spenna
beltin, er augljóst hversu góður
vani þetta er.
SANNFÆRANDI
„Sannfærandinn“ er nafn sem
lögreglan í nokkrum fylkjum
Bandartkjanna hefur gefið tæki
sem þeir nota til að sannfæra
ökumenn um gildi þess að nota
öryggisbelti.
Tækið er hallandi rennibraut
u.þ.b. 4 m löng með um 30
gráðu halla. Á rennibrautinmii er
lítil kerra vélarlaus. Á kerrunni
er áfast breytilegt bilsæti með
öryggisbelíti. Farþeginn aezt í
sætið, spennir beltið og rennur
af stað og hraðinn verður u.þ.b.
11—12 km á klst. Kerran stopp
ar við enda rennibrauitarinnar
með það miklum hnykk að far
þeginn myndi þeytast út af
henni ef hann væri ekki spennt
ur fastur með öryggisbeltinu.
ÖRYGGISBELTI
SEM LÍFGJAFI
í Bandaríkjunum fórust 55
þúsund manns i umferðanslys-
um árið 1969. Á sama ári voru
það 2500 tiil 3000 sem björguðu
lífi sinu með því að nota örygg
isbelti. Þessi tala hefur hækkað
töluvert síðan og stafar það
mest af því, að skilningur fólks
á gildi beltanna er að aukast.
Þetta fólk, sem þannig bjargar
lífi sínu með því að nota beltin,
hefur nú stofnað með sér félags
skap, er nefnist „Saved by the
Belts“. Með þessu vill fó'lk
hvetja aðra og leggja umferðar
yfirvöldimum lið í baráttunni
fyrir aukinni notkun öryggis-
belta.
Ef allir þeir 55 þúsund, sem
fórust hefðu notað öryggisbelti,
hefðu 15—20 þúsund þeirra lif
að slysin af.
HVERJIR NOTA
ÖRY GGISBELTI
Fjöldi þeirra sem nota beltin
vex stöðugt, og að því hlýtur
að koma, að þetta þyki sjálf-
sagður hlutur hjá öíEum öku-
mönnum. Því miðuir eru íslend
ingar orðnir svólítið á eftir öðr
um þjóðum í þessum efnum. í
ljós hefur komið að konur nota
öryggisbeltin meira en karl-
menn og er ekki ósennilegt, að
þær hugsi meir um öryggismáL
Ekki er ráðlegt að mjög ung
börn noti öryggisbeliti. Ástæðan
er sú, að höfuð þeirra er til-
tölulega stórt miðað við styrk
líkamans og þess vegna getur
komið slæmur hnykkur, þegar
beltin kippa í. Auk þess geta
þau hæglega runnið tiil í beltun
um við árekstur og skaðað sig
þannig. Góð negla segir til um,
hvenær óhætt sé að láta böm
sitja með belti. Ef bamið nær
með hægri hendi yfir höfuð og
í vinstra eyra, getur það setið
í öryggisbelitum. Þau böm sem
ekki eru nógu stór til þess að
sitja i beltunum, eru bezt sett í
aftursætinu.
Umferðin er enginn l'eikur og
því miður berast oft sorgleg tíð
indi af þeim vettvangi. Fólk
sem ekur um glatt og heilbrigt,
getur á broti úr sekúndu legið
limlest eða jafnvel dáið. Þ*ð
getur enginn ábyrgðarfullur
maður skorazt undan þvi að
afstýra þessu og auka umiflerðar
öryggið sem mest. Veigamikill
þáttur í því er að spenna ör-
yggisbeltin.
(Frá Umferðarráði)
I Bandaríkjunum er rekinn mikill áróður fyrir notkun öryggis-
belta og hefir lögreglan þar tekið þetta tæki í sína þjónustu.
Dauðasætið hefir það sæti stundum verið kallað, sem er við
hliðina á ökumanni. Það er því ærin ástæða til að nota ör-
yggisbelti þar
Grunnskólafrumvarp
— þarfnast endurskoðunar
Frá fulltrúaþingi
framhaldsskólakennara