Morgunblaðið - 29.12.1971, Blaðsíða 23

Morgunblaðið - 29.12.1971, Blaðsíða 23
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. DESEMBER 1971 23 Guðlaugur Tryggvi Karlsson: Útflutningur hrað frystra 1966- Hlutdeild hraðfrystra sjávarafurða f heildar vöruútflutn- ingi árin 1966, ’67, ’68, ’69 og ’70 sjávarafurða 1970 GltEIN þessi birtist í riti Fisldfélag's íslands, Ægi, tölu- blaði 18 og er hér nokk- uð aukin og breytt varðandi skýringar. Sjálf könnunin naut styrks frá Fiskimála- sjóði. Könnunin sýnir heildarþróun i útöutnmgi hraðfrystra sjávaraf- urða árin 1966, 1967, 1968, 1969 og 1970. Heimild er Verzlunar- sJtýrsluir Hagstofu Islands sömiu ár. Einnig eru sýndar innbyrðis hreyfingar afurðaflokikanna, eins og þeir eru getfnir í Verzlunar- skýrslum, bæði varðandi magn og verðmæti, sem og hlutfaU í heiidartölu og einingarverði. Á tveimur stuðlaritanna má svo sjá hkitdeild hraðfrystra sjávaraf- urða í heiidarvöruútflutningi þessi ár, sem og hlutdeild helztu flsk’.eguíida í útfiiutningi hrað- frystra sjávarafurða. f>að sem fyrst veku-r athygli í þróun útflutningsins í þessum vörufloikkl er gífurleg verðmæt- isaukning samfara tiltölulega lít- illi magnaukningu. Á þessu 5 ára timabili eykst verðmætið úr 1.587.425 þús. kr. í 5.222.717 þús. kr. eða um tæp 230% á meðan magr.sð eykst aðeins úr 80.982,8 lestum í 98.2^2,3 lestir eða um (rúmt 21%. A5 vísu er genginu breytt tvívegis á tímabilinu eða frá kr. 42,95 Bandarikjadalur í kr. 87,90 f>að er þó fráleitt að skýra alla verðmætisaukninguna með þessu, því sé breyting gengisins og magnaukningin skoðuð sam- an, þá er sam-t eftir uim 100% verðmæti-sau kn i n g, sem verður að gera grein fyrir. Aðalskýringin er fólgin í háu vinnslustigi, framleiðslu nýrra sjávarafurða, sem eru mjög verðmætar miðað við magn, og batnandi viðskiptakjörum. Lang- mikilvægast tölulega af hinu fyrstnefnda er vinnsla þorskaf- urða. Árið 1970 eru blokkfryst þorskflök og fryst þorskílök þannig rúmar 48 þús. lestir, en vonu „aðeins" rúmar 23 þús. lest- ir árið 1966. Verðmæti þessar- ar framleiðslu eru rúmir 2,7 milljarðar árið 1970 en voru „að- eins“ tæpar 600 milljónir árið 1966. Hlutfallsleg vinnslutilfærsla á milli þessara mikilvægustu út- flutningsliða okkar er þó iítil á miLli áranna 1966 til 1970. Hin mikiivæga útkoma er samt sú, Ctflúfntngur braöfryslra sjávarafuröa árfa 1806, 197, '63, '69, og '70 AR 1968 '67 '68 að það hefur orðið gifurleg hrein aukning í báðum afurðaflokkun- um. Ræða má það, hvort verð- mætisaukningin yrði enn meiri, ef eitthvað af þeirn rúmum 25 þúsund lestum, sem fóru í ,,blokk“ á síðasta ári, yrðu settar í syokallaðar neytendaumbúðir. Sem dæmi um nýja fram- leiðslugrein er hægt að taka hörpudiskinn, sem einn gaf þjóð- arbúinu rúmar 52 milljónir í gjaldeyri á síðasta ári. Um viðskiptakjör í útflutningi hraðfrystra sjávarafurða skal liit- ið sagt, því fréttatilikynningar birtast svo til daglega uim það í fjölmiðlum. Hver og einn getur auk þess athugað það fyrir sig samkvæmt upplýsingum töflunn- ar og með hliðsjón af gengis- skráningunum. Sildin er svo til horfin úr sögu hraðfrystiiðnaðarms, þótt hún væri mi'kilvæg áður. Þannig var hún 32,4% af magni ársins 1966 og 10,7% verðmætis, en var á síðasta ári óverulegur hluti magns og aðeins 0,2% verðmæt- is. Loðnan hefur þó gagnazt frystihúsunum eitthvað í stað sildarinnar. Hlutdeild fisktegundanna í út- flutningsverðmæti hraðfrystiiðn- aðarins sést bezt á stuðlariti III, en þar kemur enn betur í ljós milkilvægi þorsksins sem nytja- fisks. Árið 1966 stendur hann þannig undir 40,8% verðmætís- ins en árið 1970 er hann kominn upp i 55,6%. Ýsan lækkar úi 13,9% árið 1966 í 8,0% árið 1970, en humar og rækja eru noikkuð stöðug, u,m 10% verðmætisins. Ufsinn sækir sig mjög, er þannig 3,5% árið 1966 en er kominn upp i 8,4% árið 1970. Fróðlegt er að athuga hlut- deild hraðfrystra sjávarafurða í heildarvöruútflutningi áranna, sem um er fjallað. Er þar um stöðuga au'kningu að ræða, en eins og sést í stuðlariti II var þessi hlutdeild um fjórðúngur árið 1966 eða 26,3% en var orðinn góður þriðjungur árið 1970 eða 40,4%. Að vísu væri þessi niður- staða ennþá ánægjulegri, ef ekki hefði komið til sá samdráttur í síldveiðum, sem öllum er kunn- ur. Á hinn bóginn bendir þetta á, að það er fyrst og fremst hrað- frystiiðnaðurinn, sem vegið hef- ur á móti síldarleysinu og hon- um er að þakka, að ekki fór verr í gjaldeyrismálum þjóðarinnar, en raun ber vitni. Einingarverð hvers árs er gefið í síðustu dálkunum og stuðlariti Sfaötarit H. IV a, b og c. Skelflettur humar er verðmætastur i útflutningi miðað við þyngd. í>eir, sem þess- um málum eru kunnugir i vinnslutæknilegum atriðuim, geta reiknað út hámarks útflutnings- verðmætið með tilfærslum milli afurðaflokka sömu fisktegunda. en við framkvæmd slíks í sjálf- um frystihúsunum eru þó margir erfiðleikar, auk erfiðleika hrá- efnislega séð. Til fróðleiks og ítrefcunar mik- ilvægi þess að fullnýta afurðirn- ar, má þó benda á þá verðmætis- aukningu, sem á sér stað með til-» færslu milli skyldustu afurða- flokkanna og þá í verðmeiri flokkinn. Hér er einungis tekin til athugunar tilfærsla á milli vinnslu í „flök“ eða svokallaðar neytendaumbúðir og hins vegar í „blokk“, þar sem slíkt ætti ekki að vera vinns'lutæknilega eða hráefnislega erfitt. Aðeins sjö fisktegundir eru teknar til athugunar, þ. e. flatfiskur, karfi, langa, steinbitur, ufsi, ýsa og þorskur og á það skal strax bent, að i þremur af þessum sjö flofckum er „blokkfrystingin" af- urðameiri vmn'usluaðferð en flakaverkunin, þ. e. hjá karfa, löngu og ufsa. I þvi tilviki er fært til úr „flökum“ í ,,blokk“. Notað er einingarvei'ð síðasta árs eða 1970 og ekki er gert ráð Framhald á bls. 13. 32. 33. 34. 35. 3 StulSIarit IVc. Einingarverð Iiraðfrystra sjávarafurða fob 1970.'$ 1,00 = kr. 87,90 Afúrðaflokkar. 1. Heilfryst síld til manneldis 2. Heilfryst loðna 3. Flatfiskur heilfrystur 4* Háfur heilfrystur 5. Hámeri heilfryst 6. Karfi heilfrystur 7. Langa heilfryst 8. Skata heilfryst 9. Steinbítur heilfrystur 10. Ufsi heilfrystur 11. Ysa lieilfryst 12. Þorskur heilfrystur 13. Ósundurliðaður heilfr. fiskur 14. Aðrar fiskteg. heilfrystar 15. Flatfiskflök bloldcfryst 16. Fryst flatfiskflök ót. a. 17. Karfaflök blokkfryst 18. Fryst karfaflök ót. a. 19. Lö.nguflök blokkfryst 20. Fryst lönguflök ót. a. 21. Skata blokkfryst 22. Fryst skötuflök ót a. 23. Steinbítsflök blokkfvysfc 24. Fryst steínbítsflök ót. a. 25. Steinbítshakk (murningtir) 26. Ufsaflök blokkfry it 27. Fryst ufsaflök ót a. 28. Ýsuflök blokkfryst 29. - Fryst ýsuflök ót. a. 30. Ýsuhakk (marningur) 81. Þorskflök blokkfrysfc Frýst þorskflök Þorskhakk (mamingur) Blokkfr. fiskfl. aðrar fiskteg. •Önnúr fryst fiskfi 5k aðrar fiskt. 36. Úrgangsflök o. fl. frysfc 37. 0rogn fryst 23.00 9.00 81.20 29.60 37.40 16.30 22.20 24.90 18.80 18.90 19.10 18.90 16.30 27.40 67.80 81.40 68.70 45.30 46.00 36.50 46.50 31.00 68.00' 79.00 21.40 35.70 32.10 65.90 105.50 35.00 53.40 61.50 23.30 37.60 34.90 24.40 37,60 20,00 40,00 60.00 Kr/Kfl Stuðlarit III. Hlutdeild helztu fisktegunda í útflutningi hraðfrystra sjávarafurða áriu 1966-1970. «2.03.60 Mt-NlOt- t-OHt- (OlO O t- OOOHMHHM tO O 00 60 60 01 t-tí tO O Ol tð N lO'Í.H “corHíooLocoeo LQrjigo>t-TÍ't>Hti' co o"1 oT oí hí t- Tf* tó'rfojoocfeó’t-w' la OÖ 0> O VÖ 00 sí n ri n CQ H n rji H H tí rt lO Vo Verðmntla FLUGELDAR SKÁTABÚÐINNI SNORRABRAUT

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.