Morgunblaðið - 31.12.1971, Page 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 31. DESEMBER 1971
Sigurbjörn Einarsson, biskup:
Hann er hjá þér
Sig'urbjörn Einarsson, biskup.
Að efni til er eftirfarandi
ræða prédikun biskups í sjón
varpinu á aðfang-adagskvöld:
Gleðileg jól, heilög jól.
Ég vona að sú ósk berist og
rætist hjá ykkur öllum. Og mig
langar að biðja ykkur að hjálp
ast að til þess, að stundin, sem
við eigum nú saman, verði
hljóðlát. Við vitum það öll og
flnnum, að jólin eru í eðli sínu
hátíð hljóðiátrar gleði. Þau eru
friðarins hátíð. Friður á jörðu,
friður í húsi, friður í hjarta —
þetta segja jólin og þetta gefa
þau, þegar þau ná til okkar.
Það hlýtur einhvem tima að
hafa gripið þig eins og mig, að
þessa nótt sé eins og allt sé að
hlusta, eins og jörðin og allt
sem í kringum okkur er sé liíkt
og opin hlust, eða eins og and-
lit, seim er mótað aí þeirri
mjúfcu spennu, sem fylgir þvf
að vilja opnast fyrir áhrifum,
fyrir dýrmætu orði, fallegri
sýn, fögrum ómi. Líkt og t.d. i
hljómleifcasal, þegar snillingur
hefur gemgið fram á sviðið,
fclappið er búið, meistarinn ætl
ar að fara að snerta hljóðfær-
ið sitt, og eitt andartak verður
þessi djúpa kyrrð, maður heyr
ir blátt áfram, hvernig allar
öldur faOlla í hverjum barmi i
salnum og hver vitund bíður
eftir því, að sneringin verði,
áslátturinn, sem tengir heim
Hstarinnar og heim hjartans.
Og svipað er það, þegar helgi
færist yfir, þegar þú stillir
huga þinn þannig, að þú rým-
ir öllu frá, nema þessu eina, að
nú er Guð í nánd, Guð er hjá
þér, þú villt opnast hið innra
fyrir áhrifum hans, orði hans,
anda hans. Við missum af
mifclu í Mfinu, ef við förum á
mis við þessa reynslu. Og jói-
in fara framhjá, hvað sam líð-
ur ytra tilhaldi, ef helgin fer
hjá, hin hljóða, opna, innri
Stilling inn á sviðið, sem jólin
tilheyra, þar sem Guð er og
himinm hans. Hjálpumst að
þessa stund og verði nú hljótt
og heilagt inni hjá þér og hið
innra með þér.
Ég veit hvernig stendur á
hjá yktour sumum. Surns staðar
eru blessuð börnin búin að
taka svo mikið út af tilhlökkun
og fcátinu, að nú eru þau orðin
dálítið þreytt og ýrð, og þessa
srtund sjá þau ekkert spenn-
andi í sjónvarpinu, það er ekfci
einu sinni jólasveinn þar, því
Síður engil. Þú, elskulega, litla
bam, ég vildí að ég gæti séð
þig núna. En hvar sem ég kann
að sjá þig, þá sé ég alltaf hjá
þér bamið, sem fæddist í nótt,
Guös bamið úr himnadýrð.
Guðs sonur, Jesús, er bróðir
þimn. Hann varð barn eins og
þú og ennþá miklu fátækara
barn en þú, til þess að þú yrðir
aldrei eimmana og þyrftir
aldrei að fara þér að voða og
gætir orðið eins og hann, fal-
legur, hreinn, góður og bjartur
eins og hann. Þér er frelsari
fæddur, Kristur Drottinn,
segja englamir í nótt. Frelsari
er sá, sem getur alltaf hjálpað,
hvemig sem þú ert staddur, get
ur alltaf fundið rétta veginm,
frelisari er sá, sem lieiðdr þig í
dimmu og björtu, þér er aiitaf
og alls staðar óhætt, ef þú
gleymir honum ekki og heldur
í höndima hans. Og honum þyk
ir svo mi'kið vænt um þig, að
hann vildi efcki aðeins fæðast í
fátæklegasta og diimmasta
hreysi á jörð til þess að geta
verið hj'á þér, hann var fús til
að deyja á krossi til þess þið
gætuð alitaif verið saman, hann
hjá þér og þú í birtunni hans.
Ég er aðedns að segja það sama
og pabbi og mamma segja þér
um barnið frá Betlehem, freis-
arann, sem emglarnir synigja
um af þvi þeir ei-u svo glaðir
yfir því að þú skulir hafa eign-
ast siíkan bröður, að hann er
kominn hingað til þess að vera
hjá þér. Og það sem ég var
núna að segja við börnin, það
er ekfci annað né minna en það,
sem jóMn segja við alla: Yður
er írelsari fæddur. Ég veit að
viða er söknuður í húsi, sár í
huga. Það hvílir skuggi yfir
vegna veikinda, slyss eða
dauða. Ég veit um yfcfcur mörg
og ég sé yfcfcur fyrir mér.
Mifclu fleiri, eru þeir, sem ég
þefcfci efcki og eiga bágt. Og
margir gamga einfarans götu
einnig i nótt, eiga efcfci heim-
ili, hafa orðið viðskila við ást-
vini sína af emhverjutm orsök
um, stundum hörmulegri orsök-
um en þegar veifcindi tooma, Mk
amleg slys eða dauði. Og hvar
sem ég sé þiig, stóra bam, með
eymsUn þín og álhyggj'umar og
erfiðleifcana, þá sé ég hjá þér
bróðurinn, sem segir: Ég er
fcominn til að bera þraut hins
þjáða, synd hins seka, mein
hins sjúfca, komið til mín alliir.
Þér er freisari fæddur, þér er
frelsari gefimn, sem megnar að
bæta úr öUu, græða allt.
Ég sagði hér fyrst „gleðileg
jól“. Þú ert oft búimn að segja
það, sjá það og heyra nú og
áður á jólum. Oft segjum við
það hugsunarlaust. En á bak
við þessi orð er nokkuð, sem
gerðist einu sinni, og gerðist
þannig, að það er, og allt amn-
að, sem eir, er öðruvísi síðan.
Það fcom ósegjanteg gleði, him-
imninn laufc sér upp yfir jörð-
inni: Sjá ég boða yður mikinn
fögmuð, sem veitast á öllum, yð-
ur er frelsari fæddur. Og þetta
var efcfci tekið aftur vegna
daufra undirtefcta og af þvi að
miennirnir fcunna eklki að meta
það. Þetta var gjöf, sem verður
aldrei tefcán aftur. Himinninn
lokaði sér ekki á ný eftir mis-
heppmaða tilraun til þess að
létta af jörðinni sfcýjasorta og
sfcammdegisdrunga. Hann er
opinm, og sá fögnuður sem það-
an bom, er hér. Og í nótt kemst
þessi staðreynd einhvern veg-
inn nær ofckur en almennt
endramær. Það er þess vegma
sem ofckur getur fumdizt eins
og allt sé gagntekdð af etftir-
væntingu í nótt. Jörðim með
Sima svipulu daga og dimmiu
nætur hefur einu sinni numið
þann óm og séð þá sýn, sem
hún gleytmir efcfci, og sem hún
þrádr síðan. Hún hafur einu
sinni sfcynjað það, að hún er í
álögum eða útíegð. Hún hefur
séð heim, inn í veröid Guðs,
veit það síðan, að þar á húm
heima. Dýrð Guðs í upphæðum,
friður á jörðu, Guðs velþókn-
un, Guðs bjarta og glaða föður
bros yfir manmkyni, sem lif-
ir í birtu og sátt og fri&i,
vegna þess að það lýtur
fconumgi kærleikans. Þessa sýn
hiefur boerið fyrir jarðnesk augu.
Jesús Kristur kom með hana.
Hún fylgir honum. Þú hefur
húgboð um hana. Þess vegna
tala jódin til þín. Sjáiif vera þín
er í grunni síroum stillt inn á
þessa sýn, þetta orð, þennan
óm, þessa staðreynd. Þess
vegna eiiga jólin ítök í þér,
þessi dularfuMju, sterfcu ítök.
Og þegar hugboðið breytist í
vafcandi vitumd, þá áttu trú, þá
veistu hveir Kristur eir, og þá
veistu, hvað þú ert að segja,
þegar þú segir „gleðileg jól“.
Og eif við létum efcfci röfckur
hugans og glapskynjanir alis
fconar lófca þessu fyrir ofckur
æ að nýju, þá yrði lífið annað,
og jörðin ömnur, þá væri hátíð
kærleikans og friðarins efcfci
hverfult leiiftur í skammdegi
jarðar, þá væri sýn og boð-
skapur kæirieikans og friðar-
ins sá geisli, sem við stefndum
eftir og lifðum í, þá færi jörð-
in í raun að leysast úr álögum
sínum oig firmia frelsi sitt í
riki friðarins, rílki frelsarans,
Krists.
ÖBu þessu er andmælt. Hver
veit ekki það? Ég þekki spurn-
ingamar. Hverju hatfa jólin
breytt? „Ennþá er myrfcuir í öll
um löndum, enmþá er barist,"
sagði sfcálldið forðum. Satt er
það emn. Hvað eru hin stóm
hátíðlegu orð mín og annarra,
annað em gælur við draum og
flótti frá veruleikanum eiras og
hann er?
Ég heyiri spurt: Sérðu efcki
hörkuna og grimmdina, sárin
og tárin í þessum heimi? Ég
heyri spurt — og þá verð ég
smáir og hlusta í mikilli auð-
mýfct. Veistu hvað ég hetf orðið
að bera í lítfinu af vonbrigðum
log raumum? Og ég sé enga
hjálp í þvi, sem verið er að
segja um jólin og í kirkjunni
endiranær.
Hverju svara ég? Ég
iflyt þér efcki neina djúpa eða
óvéfemgjanlega speki. Aðeins
persónuleg orð. Við lifum í
sama heimi, ég og þú. Ég veit
aMt sem þú veizt um myrki’ið
'hans. En inn i þennan heim
'fcomu jólin, Jesús Krisbur. Og
það var ekfci tilviljun: Svo
eLskaði Guð heiminn. Og siðan
ég vissi þetta sé ég heiminn í
öðru ljósi. Ég sé veruleikann,
Þar er Heródes og svo margt
annað viðbjóðslegt, ljótt og
grimmt. Ég sé það. En ég sé
Mfca Betíehem og manminn frá
Nazaret og krossinn á Golgata
og grötfina, þar sem dauðinn
féll og lífið reis upp. Og hvert
sem ég Oít yfir svið veruleik-
ans, þá sé ég þetta Mfca og
fyrst og fremst. Og það er
þetta, sem gerir mér fært að
horfast í augu við allt. Það er
fireLsandi kæi'leikur með í
öllu þessu filókna, myrka tafli,
hljóður máttur þess lifs, sem
birtist í Kristi.
Þetta er svo óáþreifan-
legt, segir þú, frelsarinn,
sem þú talar um, er svo
veitour. Já, það er satt. Hann
var veifcur og vanmegna þá
nótt, sem hann lá í jötu, ennþá
veifcari þá nótt, sem hann var
dæmdur á fcross. Og veifcur er
hann oft, þegar hann mætir
vilja mínum og vilja þínum og
segir: Fylg þú mér. Heródes
segir: Fyilg þú mér. Heródes var
voldugri, sterfcari áþreifanlegri.
Var ekki svo? Það er þó hátíð
Jasú, sem við höldum. Heródes
á emga hátíð, og fær enga. Og þú
dáir efcki í hjarta þímu valdið,
sem dæmdi Krist til dauða, það
var hinn krossflesti sem var
miíkill þá og sigurvegarinn. Og
það verður svo. Hans veik-
leiki er stenkasta aifllið í heimi,
haros fátækt eini auður heims.
Og löfcs ætla ég að benda á
staðreynd, sem vert er að
hu'gsa út í og hún er óum-
deilanleg. Það gerist hivað
etftir annað, að einmiitt þegar
menn reyna sjálfir með allira
áþreifanlegasta móti, hvað l'ílfið
getur verið hart og grimmt,
einmitt þá finna þeir, að Guð
kærleiikans, Guð jólanna, Guð
Jesú Krists, er hjá þeim og hið
eina virfcilega. Um það gæti ég
rafcið dæmi í allla nótt. Ég
minnist ummæla eftir isl. mann,
sem var staddur í Belgiu í
byrjun síðasta stríðs. Hann
lifði allar þær skelfingar sem
mestar verða. Hvað skrifar
hann, þegar hann rifjar þetta
upp? „Eitt sannfærðist óg um:
Þar sem strið er, þar er hel-
víti, og Guð er hið eina sanna
og góða.“
Og tóku eklki margir eftir
því, sem ungi sjómaðurinn frá
Norðfirði sagði fyrir fáum dög-
um. Hann var 13 klst. að velfcj-
ast í sjónum áður en hann
fannst og var bjargað. Hann
var spurður, hvort hamn hefði
efcki verið hræddur. Hann svar
aði: „Mér fannst ég aldrei vera
einn. Það var ein'hver hjá mér,
sem gatf mér styrfc. Ég veit
hver var hjá mér, ég er trúað-
ur maður, og það var þessi trú,
sem gerði mig rólegan, svo að
ég gat hugsað skýrt og reynt
að frambvæma það, sem þurfti
að gera.“ Þetta sagði hann. Ég
þafcfca þá jólaprédifcun. Og hin
iir sem fórust voru heldur efcki
einir, né ástvinir þeirra núna
og aðrir, sem miisstu.
Það er stundum ertfitt að
trúa. En að trúa ekki, það er
alltaf erfitt. Þwí þá er efcki ljós
í myrkrinu, eklki von.
Menn segja, að krdstin
trú sé þakuhugsun. Það var
sannara sem unigi sjömaðurinin
sagði: Trúin hjálpaði honum
til að hugsa skýrt. Það myndi
margur bjargast betur í ólgu
líifsins, ef hann hefði trúna,
væri ekki glapinn af þoku
heiðninnar heldur vissi atf
Kristi hjá sér. Jesús Kriistur er.
Hann er hjá þér og geflur þér
styrkinn, hvemig sem þú ert
staddur. Ef þú tefcur það til
greina, leggur út í að gefa
Kristi traust þitt, þá kemshu að
raun um, hver hanin er og hvað
hann megnar. Maður eignast
trúna, efcki með því að velta
henni fyrir sér almennt, held-
ur með því að hætta á það ævin
týri að gefa Kristi hönd sína,
hjarta sitt, traust sitt og gang-
ast undir milda valdið hans og
prófa þetta í Mfinu sjálfiu,
leggja allt á miilda valdið hans.
Og þá hefur gleði jölanna fcom-
ið til þín ag þá fer hún aldrei
aftur ef þú vilt sjá ljósið frá
Kristi í gegmum sfcuggana og
ganga út I það ævintýri að
fylgja því ljósi og bera því
vitni. Þá birtir fyrir augum, þá
birtir í barmi. Sjá ég boða yð-
ur mifcinn fögnuð. Hann er ætll
aður þér, hann á að veitast
þér.
ORDSENDING
frá innheimtusfofnun sveitarfélaga um innheimtu meðlaga
Samkvæmt lögum nr. 54/1971 tekur til starfa nú um áramótin Inn-
heimtustofnun sveitarfélaga, sem hefur það hlutverk að innheimta hjá
bamsfeðrum meðlög, sem Trygggingastofnun ríkisins og umboð henn-
ar greiða mæðrum óskilgetinna barna og fráskildum konum með
börnum þeirra.
Meðlög skulu greidd Innheimtustofnuninni mánaðarlega fyrirfram á
hlaupareikning nr. 333 við Útvegsbanka íslands, Laugavegi 105,
Reykjavík, eða í afgreiðslu Innheimtustofnunarinnar, Laugavegi 103,
Reykjavík. Afgreiðslutími 09.00—15.30 alla viika daga, nema laugard
aga. sími 2-58-11.