Morgunblaðið - 08.01.1972, Síða 13

Morgunblaðið - 08.01.1972, Síða 13
MORGUNELAÐIf), LAUGARDAGUiR 8. JANÚAR 1972 13 Sextugur: Sigurður Þórarinsson jarðfræðingur Kristallen den fina som solen mánd skina som stjárnorna blánka í skyn. ENDUR fyrir löngu — þegar ég var barn — áskotnaðist mér eitt sinn sérkennilega slípað gler. Fullorðna fólkið sagði, að þetta væri kristall og væri líklega úr ljósakrónu. Ef þessu gleri var brugðið upp við sólarljósið, gerð ist það undur, að allavega iitar ljósrákir mynduðust í því og þeg air þær féllu á ljósleitan vegg, var eins og litirnir yrðu lifandi. Þeir bylgjuðust og breyttust í si fellu þegar ég sneri kristalnum í hendi mér. Á langri lifsleið kynnist mað- ur mörgu fólki með margs konar og ólíka persónuleika. Sumir eru svp litlausir, að þeir minna einna helzt á rúðugler. Maður sér um hverfi þeirra án þess eiginlega að sjá þá sjálfa. Aðrir eru svo dimm ir og dökkir, að birtan sést alls ekki í gegnum þá. En svo eru ein etöku menn, sem minna á kristal inn forðum. >eir endurspegla Ijósið að ofan og gefa innsýn í ægifagra veröld lj óss og lita, sem sífellt birtist í nýjum og nýjum blæbrigðum. Á Austurlandi er náma ein fræg, þar sem silfurberg var áð ur numið og þótti gersemi hin mesta — enda kristall — og var notað í sjóngler, svo og í skart- gripi. Austurland er land dýr- mætra steina og þaðan kom sá maður, sem í dag er sextugur að aldri, persónuleiki sem líkist kriistalnum skæra, sem endur- varpar ljósinu að ofan gegnum ótal fleti hins margþætta sviðs hugðarefna: vísindamaður, kenn ari, skáld, rithöfundur, sagnfræð ingur, fornfræðingur. — Það er okkar ávinningur að hafa kynmzt honum og fengið að horfa á ljós bylgjurnar endurvarpast á vegg tímans. Guðrún Jónsdóttir frá Prestsbakka. Athafnasamur innbrotsþjófur Zúrich, 7. janiiar AP—NTB SVISSNESKA lögregian handtók nýlega hinn illrænida innbrote- þjóf „skrúfjárnið“, sem grunað- ur er um að hafa framið 1100 innbrot um alla Evrópu á síð- ustu tveimur og hálfu ári. „Skrúf járnið“ eins og liann var kallað- ur hefur verið svo athafnasam- ur á sl. árum, að lögreglan er enn að telja innbrotin, sem hann er sagður hafa framið. Lögreglan 'handtók „Slkrúf járn ið“ (hann notaði alltaf skrúf- járn við iðju sína) án þess að vita hver hann var, en kættist heldur betur, er fingraför hans leiddu í ljós hver hann var. Ekki er vitað hvað maðurinn heitir eða hverrar þjóðar hann er og verður það ekki gefið upp, fyrr en rannsóikn málsins verður lengra á veg komin. Stormur í grasinu — leikrit Bjarna Benedikts- sonar frá. Hofteigi frumsýnt í Austur-Landeyjum Borgareyrum, 7. janúar. — , PNGMENNAFÉLAGIÐ Dags- brún í Austiir-Landeyjum æfir nú um þessar mundir sjónleik- inn Stormur í grasinti eftir Bjarna Benediktsson frá Hof- teigi. Leikrit þetta kom út árið 1965, en hefur ekki verið sett á svið fyrr en nú. Það lýsir búferla flutningi sveitafólks á mölina. Hlutverk í leiknum eru átta. Leikstjórn annast Eyvindur Er- lendsson og er það í annað sinn, sem hann stjórnar leiksýningu hjá UMF Dagsbrún. Frumsýning er fyrirhuguð f Gunnarshólma sunnudaginn 16. þessa mánaðar. Sýningar munu verða á fleiri stöðum, þ. á m. á höfuðborgarsvæðinu. UMF Dags brún er eitt elzta félag á land- inu, stofnað 1909 og hefur starf- að markviisst að íþrótta- og menningarmálum. — Markús. | B&ndarískt herlið gengur á Iand í Reykjavík. Her naðarsk j öl Framh. af bls. 1 1941, að það væru „alvarleg mistök“ að krefjast beiðni Is- lendinga, en Welles lýsti þá yfdr afdráttarlausri neitun Roosévelts við þvi að eiga það á hættu, að bandarískt herlið yrði kallað árásarher með þvi að hernema Island. Roosevelt myndi einungis senda herlið að beiðni Islendinga. Bretar sem hernámsveldi féllust á að hvetja íslenzku ríkisstjórnina til þess að bera fram nauð- syniega beiðni. Bretar féllust á þetta, því að þeim var það mikið kapps- mál að geta flutt herlið sitt til annarra svæða, þar sem þess var brýn þörf. Bandarik- in voru þá ennfremur ennþá hlutlaus að formi til og það þyí mikilvægt að fá Banda- ríkjamenn til íslands. Slikt myndi glæða vonir Breta mjög um, að Bandarikin byrj- uðu að lokum þátttöku í stríðinu. Brezka utanrikisráðuneytið gaf siðan brezka aðalræðis- manninum í Reykjavik, How- ard Smith, þau fyrirmæli, að það væri „afar mikilvægt" að fá beiðni fyrir komu Banda- ríkjamanna. „Þér ættuð að fylgja þessu máli ákaft eftir við íslenzku stjórnarvöldin og ættuð að gæta þess að láta ekki draga yður út í karp.“ Fyrirmæli þessi voru undir- rituð af Anthony Eden, utan- rikisráðheri'a. íslendingar neituðu. Hinn 25. júní 1941 var Smith gagn- rýndur af brezka utanríkis- ráðuneytinu fyrir að hafa ver- ið „of vægur (gentie) gagn- vart íslenzka forsætisráðherr- anum“. Var Smith fyrirskip- að að koma i veg fyrir frek- ara karp, „hvað sem það kost- aði“, er tafið gæti fyrir komu bandarísks herliðs til Islands. Fékk Smith fyrinmæli um að beita „hörkulegum (brutal) fortöIum“, þar á meðal hótun- um um, að brezka herliðið yrði kallað brott og Island skilið þannig eftir hlífðarlaust gagnvart Þjóðverjum án bandarískrar verndar. Jafn- framt skyldi Smith beita hót- unum í sambandi við viðræð- ur um fiskimál, sem þá stóðu yfir. Eden, utanrikisi'áðherra, sendi Smith simskeyti 26. júní á þá leið, ,,að það er ekki unnt að gera of mikið úr gildi þess fyrir okkur, að þessi beiðni Islands tdl Bandarikjanna verði tryggð. Hún kann að hafa afgerandi áhrif (decisive effect) á gang styrjaldarinn- ar“, Smith svaraði á þann veg næsta dag, að íslendingar tryðu því ekki, að Bretar myndu hverfa á brott frá land inu sökum hernaðargildis þess. Almennt vildu Islending- ar ekki bandariskt herlið. „Það er næstum óheppilegt, að brezku hermennirnir hafa komið svona vel fram,“ segir í.svari Smiths. Forsætisráðherra Isiands játaði í viðræðum við Smith, að möguleiki væri fyrir banda rískri hervernd. Hún hefði verið til umræðu í ríkisstjóm- inni frá árslokum 1940 og nyti þar nokkurs stuðnings, enda þótt forsætisráðherrann hefði persónulega verið á móti henni. Forsætisráðherr- ann neitaSi tilmælum Smiths um að falla frá andstöðu sinni sökum þess, að meiri- hluti allra stjómmálaflokka á Aiþingi hefðii á síðasta þingi greitt atkvæði gegn banda- riskri hervernd. Neitaði for- sætisráðherrann að nota orðið „bjóða“ (invite) í orðsendingu til Roosevelts forseta. 1 stað þess stakk hann upp á að end- urskoða aðstæðurnar og segja, að bandarísk hervemd væri í samiræmi við hags- muni Islendinga og íslenzka ríkisstjórnin væri „reiðubúin til þess að fela vernd Islands í hendur Bandarikjunum", ef fullnægt yrði margvislegum skilyrðum, meðal annars lof- orði Bandarikjanna um að kalla herlið sitt burt að stýrj- öldinni lokinni og að skipta sér ekki af innanríkismálum íslands, á meðan her þeirra væri þar. Roosevelt félist á þessa skýringu sem samsvarandi þvi, að um beiðni væri að ræða. Bretar samþykktu og bandarískt herlið kom í stað þess brezka. — Coleman ★ — Mér finnst þetta mjög ófullkomin írásögn, sagði Stefán Jóh. Stefánsson i við- tali við Morgunblaðið í gær, en hann var utanríkisráð- herra, er þessir atburðir gerð- ust. — Það kom aldrei ákveð- ið fram gagnvart mér sem ut- anríkisráðherra, að Bretar ó.s/kuðu þess eindregið, að Bandaríkjamenn fengju að koma hér og taka við af þeim. Það voru einkum tilmæli frá Bandaríkjastjórn, sem mér bárust og þau voru mjög kurteisleg og fólu ekki í sér neinar hótanir. Að öðru leyti vil ég skírskota til endurminn- inga minna, fyrra bindis, bls. 189—204, þar sem ég skýri itarlega frá því, hvernig þessu máli var beiní til mín. Pétur Ólafsson: Hugleiðingar um Sjó- mannafélagskosningar FURÐULEGU moldviðri hefur verið þyrlað upp í sambandi við yfjrstandandi stjórnarkosningu í Sjómannafélagi Reykjavíkur. Stórskotalið núverandi stjórnar Sjómannafélagsins, Sigfús Bjamason og Pétur Sigurðsson, hafa vaðið fram á siðum Morg- unblaðsins og Alþýðublaðsins og talið framboð B-listans jafn- gilda „striðsyfiirlýsingu“ (Sigfús) Qg „nýjum átakatímum í verka- lýðshreyfingunni" (Pétur). Þetta ber vist svo að skilja, að nú- verandi valdajafnvægi i verka- lýðshreyfinigunni sé stefnt í hættu, og þá sem hótanir til ann- arra pólitískra foringja i sam- tökunum, að farið verði út í alls- herjar pólitískt stríð í verkalýðs- hreyfingunni, ef flokkar þeirra stuðli á einhvern hátt að kosn- ingu B-listans. Það er vissulega ágætt út af fyrir sig að almenn- ir félagsmenn í verkalýðshreyf- ingunni fái þannig innsýn í það að einhvers konar þegjandi bak- tjaldasarrikomulag og innbyrðis baktrygging hefur verið gérð meðal hinna pólitísku foringja i hreyfingunni, að þar megi eng- inn hrófla við öðrum, hvernig svo sem þeir hafa staðið sig í baráttunni. Út frá þessu sjón- armiði er skiljanlegt að þeir skuli kaila framboð B-listans „klofningslista" og það að gefa félagsmönnum í verkalýðsfélagi kost á því að kjósa sér forystu- menn „klofningsstarfsemi". En hvar er þá komið lýðræðinu í verkalýðssamtökunum, ef for- ystumenn og starfsmenn félag- anna eru alltaf sjálfkjörnir og við þá verður ekki losnað með öðru móti, en að þeir verði sjálf- dauðir í stöðu sinni og starfi? Pétur Ólafsson ER LÝÐRÆÐI KI.OFNINGSSTARFSEMI ? Hræddur er ég um að þessar hótanir verki öfugt við tilgang sinn, a.m.k. í Sjómannafélaginu. Við sjómenn erum orðnir lang- þreyttir á því fyrirkomulagi, að okkur séu skipaðir forystu- og starfsmenn með pólitisku makki í bakherbergjum úti í bæ, og þeir geti svo setið lon og don án þess að sýna nokkurn um- talsverðan árangur í sínu starfi og m.á.s. opinberlega unnið að stórfelldri skerðingu á kjörum okkar. Við viljum tryggja lýð- ræðislega meðferð okkar mála og aukna þátttöku hins starfandi manns i þeim ákvörðunum, sem varða lífskjör okkar og allan hag. ATVINNIJLÝÐRÆÐI Á AÐ BYRJA I VERKA- LÝÐSFÉLÖGUNCM Nú eru allir uppfullir af tali um atvinnulýðræði, þátttöku verkafólks í stjórnum fyrirtækj- anna o.s.frv. En hvernig er lýð- ræðið í verkalýðsfélögunum sjálfum? Þvrftum við ekki að byrja á því að taka til hendi þar og hafa lýðræðið i heiðri í okk- ax eigin röðum, áður en við för- Framhalð á bls. 16

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.