Morgunblaðið - 05.02.1972, Qupperneq 14

—
MOR.GUNeLA.DID, LAUGARDAGUR 5. FEBROAR 1972
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. FEBRÚAR 1972
15

O.tgefandi M ÁrvaTcui‘y ReyTcJavík
Pre'mkvæmdastjóri Haraldur Sve'msaon.
Riitstjóirar Mattfifas Johanneaaen,
Eyjólifur Konráö Jónsson
Aðstoðarrltstjórl siyrmir Gunnarssen.
Ritstjórn'arfoHitrúí Þforbljörin Guðmundsaon
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastj'órí Ární Garðar KristinsSQn
Rítstjórn og afgreiðsia Aðolstræti 6, sfmi 1Ö-100.
Augiýsingar Aðalstraatí 6, símí -22-4-80
Áskriftargjald 225,00 kr á mániuði innantands
f fausasöfu 15,00 Ikr eintakið
VARNIR
¥slendingar hafa gert sér
** far um að eiga samleið
með bræðraþjóðunum á Norð
urlöndum og af þeim sökum
m.a. tekið virkan þátt í störf-
um Norðurlandaráðs. Þeir
eru norræn þjóð að uppruna,
sögu og menningu. Þeir vilja
fremur auka samstarfið við
Norðurlandaþjóðirnar en að
úr því sé dregið.
Á sínum tíma hafði það
áreiðanlega ekki lítil áhrif á
afstöðu íslendinga til aðildar
að Atlantshafsbandalaginu
að bæði Norðmenn og Danir,
þær bræðraþjóðir á Norður-
löndum sem standa þeim
næst í sögulegu tilliti, lögðu
á það áherzlu að íslendingar
tækju þátt í samstarfinu og
yrðu bandamenn þeirra í
NATO. Báðar höfðu þessar
þjóðir haft slæma reynslu af
hlutleysisstefnu sinni í síð-
ustu styrjöld. Þá virtu þýzku
nazistarnir hlutleysi þessara
tveggja norrænu smáríkja
einskis og auðvitað höfðu
þau ekki bolmagn, fremur en
margar stærri þjóðir á þeim
tíma, til að hrinda innrás
þýzku nazistanna af höndum
sér. Allir þekkja þá ógnar-
sögu. En hetjudáðir þessara
þjóða beggja eru enn í minn-
um hafðar og svo mun verða
meðan lýðræðisást og frelsis-
þrá er nokkurs virt í heim-
inum.
Það er því engin tilviljun,
að íslendingar hafa hlustað
á bræðraþjóðir sínar, þegar
öryggismál íslands hafa ver-
ið til umræðu. íslendingar
hafa engan sérstakan áhuga
á því, að hafa her í landi
sínu, en þeir eru staðráðnir
í að tryggja varnir þess og
öryggi — og þá með erlendu
gæzluliði, ef nauðsyn krefur.
Aðild íslands að Atlants-
hafsbandalaginu og dvöl
varnarliðsins hér hafa dug-
að vel, enda hefur engin þjóð
í Vestur-Evrópu orðið komm-
únisma að bráð frá því NATO
var stofnað.
Auðvitað er ekki ástæða til
að amast við því, að endur-
skoðun sé gerð á dvöl varn-
arliðsins hér á landi. Ef unnt
er að koma vörnum við og
tryggja öryggi íslands á betri
hátt en nú er gert, á auðvit-
að að fara þá leið, sem að
beztu manna yfirsýn er
áhrifaríkari. En íslenzka
þjóðin sættir sig ekki við að
dregið sé úr vörnum lands-
ins í því skyni einu að
koma varnarliðinu burt og
skemmta kommúnistum. Ör-
yggismálum hennar má ekki
fórna á altari valdabaráttu
vinstri flokkanna. Þeir menn,
ÍSLANDS
sem mesta ábyrgð bera í rík-
isstjórninni, virðast nú komn
ir á þá skoðun, að nauðsyn-
legt sé að fara varlega í sak-
irnar, íslenzka þjóðin sé
staðráðin í því, að tryggja
öryggi sitt og hafa hér þá
aðstöðu fyrir Atlantshafs-
bandalagið, sem nauðsynleg
telst hverju sinni. í sjón-
varpsþætti fyrir skömmu var
utanríkisráðherra m. a. spurð
ur að því, hvort endurskoð-
un á dvöl varnarliðsins gæti
leitt til þess, að hér yrði
áfram varnarlið. Hann svar-
aði því játandi. Endurskoð-
un á varnarsamningnum og
dvöl bandaríska herliðsins
hér á landi á ekki að gera í
því skyni einu að koma
varnarliðinu úr landi, heldur
á slík endurskoðun einungis
að tryggja öryggi íslands og
efla varnir vestrænna þjóða.
í fyrrnefndri spurningu, sem
lögð var fyrir utanríkisráð-
herra var óskhyggja um að
dregið yrði úr raunhæfum
vörnum íslands, en ekki
spurt um hvað landinu væri
fyrir beztu. Endurskoðun
getur ekki farið fram á þann
hátt að búa sér fyrst til for-
sendur og takmark og leiða
síðan rök að fyrirfram gefn-
um niðurstöðum, heldur á
hún að vera hlutlaus könnun
á ríkjandi ástandi, og með
niðurstöður slíkrar könnun-
ar í huga á síðan að taka
ákvarðanir um þær breyting-
ar, sem óhætt þykir að gera.
Eitt af því, sem taka verð-
ur hvað mest tillit til í slíkri
endurskoðun, er sú stað-
reynd að efling Sovétflotans
á Norður-Atlantshafi hefur
vakið ugg í brjóstum margra
og opnað augu þeirra fyrir
því, að varnarlaust má fsland
ekki vera. Sovétmenn hafa
aldrei talið Norður-Atlants-
hafið til umráða- eða áhrifa-
svæðis síns. Það er nýtilkom-
ið, að þeir leggi höfuð-
áherzlu á flotauppbyggingu á
þessum slóðum og hlýtur sú
staðreynd að verða tekin til
greina við fyrrnefnda endur-
skoðun. Hún vekur íslend-
inga einnig til umhugsunar
um það, hvað Sovétmenn
telja „friðsamlega sarnbúð".
Talað hefur verið um að
friðlýsa Norður-Atlantshaf-
ið. íslendingar treysta Sovét-
ríkjunum ekki til að virða
slíka friðlýsingu, eftir að þeir
hafa sýnt svart á hvítu, að
þeir leggja aukna áherzlu á
nærveru sovézka flotans á
þessum slóðum. Fram-
kvæmdavald Sameinuðu þjóð
anna hefur ekki tryggt neinu
ríki frelsi og öryggi, þó að
er á Islandi
— segir Vladimir Ashkenazy í
viðtali við „The New York Times“
Hjónin Þórunn og: Vladimir Ash kenazy, ásamt yngsta barni sínu, Dniitri Þór, og vini þeirra, píanó
leikaranum og hljómsveitarstjóranum Daniel Barenboim. Myndina tók Ól. K. Mag-nússon, ljösnv
Mbl„ á heimili þeirra í Reykjavík um sið ustu jól.
ÞEGAR rússneski pianó-
leikarinn, Vladiniir Ashkenazy,
er í New York, er viðbúið, að
hann hafi þar aðeins viðkomu í
tvo-þrjá annasanta daga. Hann
býr á nýjasta og bezta gistihús-
inu við suðurenda Miðgarðs,
snæðir í rússnesku testofunni
handan við hornið (ekki alls
fyrir löngu fékk hann þar í
siinnudagsmat „rosolnik“, sem
er súpa gerð af fiiglainnyfium
— og „sirniki“, steikta ostaköku
með súrnm rjóma); hann spilar
annaðhvort í Carnegie Hail, sem
er rétt hjá, eða nokkrum húsa-
lengdum ofar i Philharmonic
Hall — og þess á milli má sjá
honum bregða fyrir við búðar-
gluggana í 57. stræti með hljóm
plötuskrána frá Schwann i
hendi eða kannski pappírskilju
eftir Solzhenitsyn.
Hann er 34 ára, raunsær rúss-
neskur listamaður, herða-
breiður, kaupsýslumannslegur
í kteeðaburði og háttum, með
þykkt brúnt hár, aiugun eins og
brúnar tjarndr og hann á sér
notalegt hreiður í krónu frama-
meiðsins. Uppselt er á píanó-
hljómdeika hans, nema þegar
hann spilar „Hammen klavier“
Beethovens, leikur hans raf-
magtnar andrúmsloftið og dreg-
ur til sín nöfn á borð við de
Los Angeles, Weissenberg og
Leinsdorf. Tónlistargagnrýnend
ur leita tæpast neðar í lýsingar-
orðastigann eftir lofsyrðum en
þar, sem þeir finna „olympísk
leikni“, — eða „takmarkalaust
hrífandi" — eða „eins glitrandi
og fullkomið og hægt er að
hugsa sér“. Árslaun hans
hlaupa á tugum millj. kr. fyrir
u.þ.b. hundrað tónleika, sem
hann heldur víðs vegar um
heiminn. „f>ví meira, sem ég
spila, þeim mun betur spila
ég,“ segir hann — „óg vi'ldi
fremur spila of mikið en
of lítið“. En alltaf er hann
að flýta sér heim, þótt konan
hans sé jafnan í för með hon-
um. Heim? — Það er löng saga,
sem við komum að siðar.
Frami og
andstreymi
Ashkenazy fæddist árið 1937
í Gorky, stórri iðnaðarborg sem
teygir sig í allar áttir, þar sem
hún liggur á fljótsbökkum
Volgu í miðju Rússlandi. Árið
1939 fluttist fjölskyldan til
Moskvu, faðirinn er píanóleik-
ari — meðleikari — og Gyðing-
ur, móðirin hvorugt. Sjálfur er
Vladimir trúilaus.
Árið 1955, þegar hann var
sautján ára, fékk hann önnur
verðlaun í hinni viðurkenndu
Chopin-samkeppni í Varsjá. Þá
um haustið innritaðist hann í
Konservatorium Moskvuborgar
og næsta ár kom hann upp um
misreikninga dómaranna í Var-
sjá með því að ná i fyrstu verð-
laun í sannkeppni' Elizabetar
Belgíudrottningar í Briissel,
sem er enn harðari keppni.
Þá lét Sovétstjórnin fjölskyld
una hafa tveggja herbergja
íbúð í Moskvu í staðinn fyrir
eina herbergið, sem hún hafði
haft.
Þegar Ashkenazy hafði verið
hylitur sem „bezti ungi sovézki
píanóleikarinn" kom Sol Hurok
til skjalanna og Ashkenazy hélt
fyrstu tónleika sína í Washing-
ton, 14. október 1958. Tiu dögum
síðar kom hann, sá og sigraði í
New York. Þetta var líka árið,
sem hann kynmtist Dody í
MoSkvu — íslenzku stúlkunni
Þórunni Tryggvadóttur, sem
átti eftir að verða konan hans.
Dody hafði alizt upp í London,
þar sem faðir hennar var hljóm
sveitarstjóri, og hún var sjálf
píanóleikari. Hún kom til
Moskvu árið 1958 til þess að
taka þátt í fyrsbu Tsehaikowsky
samkeppninni (sem Van Cli-
burn vann) og árið 1960 kom
hún þangað aftur til þess að
nema hjá Lev Oborin, sem einn
ig var kennari Ashkenazys.
Árið 1961 voru Dody og Ash-
kenazy — sem hún kallar
„Vova“ — gefin saman í hjóna-
band í Moskvu og hún gerðist
sovézíkur borgari. Ári síðar
fæddist þeim sonur, skírður
Vladimir í höfuðið á föður sín-
(Utn,
Og nú hófust erfiðleikarnir.
Ashkenazy-hjónunum var boð
ið í veizlu í íslenzka sendiráðinu
í Moskvu. Ashkenazy spurði
menntamálaráðiherrann, hvort
í lagi væri, að hann færi. Nei,
það var ekki í lagi. Það var
talið Óhyggilegt, að sovézkir
borgarar blönduðu geði við út-
lendinga. Öðru sinni var Ash-
kenazy yfirheyrður af KGB —
leyniþjónustun n i — vegna um-
mæla og atferlis konu hans.
Það kom í ljós, að Shún hafði ein
hverju sinni svarað því til, er
hún var spurð um lífskjör á ís-
iandi, að þau væru betri en í
Moskvu. „Stóra mikla Island
var hættulegt Rússiandi" segir
hún biturlega, þegar hún minn-
ist þessa.
Þegar að annarri Tschaikow-
sky-samkeppninni kom árið ’62
lét Sovétstjórnin Ashkenazy
talka þátt í henni. Hann mald-
aði í móinn á þeirri forsendu,
að hann hefði áður unnið í sam
keppni, oftar en einu sinnd og
það væri markmið keppninnar
að finma óþekktar stjörnur.
Hann varð samt að fara og
vann fyrsbu verðlaun ásamt
John Ogdon frá Englandi.
Árið 1963 spilaði hann í
ifyrsta sinn í London. Dody átti
von á öðru barni sdnu og þá
ákváðu þau að vera áfrarn er-
lendis. Hann hélt sinu sovézka
vegabréfi, þar sem hann var
ókki flóttamaður. Hann var So-
vétríkjunum heldur ekki frá-
hverfur, hvað svo sem leið
heldur ileiðinlegum atvikum t.d.,
er bezti vinur hans sakaði hann
nm það í samtali við KGB, að
hafa sagt eitt eða annað lofsam-
legrt ‘um Vesturlönd. Fjórum ár-
mm siíðar sendi Sovétstjórnin
föður hans ti'l Englands, fullt
eins mikið til þess að telja son
sinn á að koma aftur heim eins
og til að sjá barnabörnin. Fað-
irinn sneri heim til Moskvu án
þess að hafa tekizt það, sem til
var ætlazt. Nú eru liðin átta ár
frá þvi Ashkenazy var í Rúss-
landi eða löndum austan Járn-
tjalds, en hann skiptist á bréf-
um við foreldra sína og systur.
Bezti vinurinn —
styrkasta stoðin
Ást Ashkenazys á konu sinni
er auigljós. „Mér líður illa þeg-
ar hún er veik“, segir hann.
Hún sameinar fegurð sinni frísk
leika og falsleysi, jafnvel þegar
hún hefur hlaðið sig upp af
íúkalyfjum til að vinna bug á
inflúenzu, eins og hún hafði
gert þegar við snæddum sam-
an. Hún ber sannarlega lítii
merki þess leiða, sem svo oft
verður vart hjá eiginkonum
þíanóleikara, er sjálfar hafa
hætt við að framfylgja eigin
listaframa vegna ferils snill-
ingsins, sem 'þær eru giftar.
„Þótt starf hennar krefðist
ekki nema helimings þeirra
ferðalaga, sem ferill minn út-
heimtir eins og nú háttar, mund
um við aldrei sjást, — nema
rekast á“ — segir Ashikenazy.
Aðspurður hverjir vinir hans
séu nú, hliðrar Ashkenazy sér
hjá því að svara. „Konan mín
er bezti vinur minn. Þetta er
auðvelt að segja á fyrsta og
öðru hjónabandi, en að því
er miig varðar, leikur enginn
vafi á því, að hún er enn bezti
vinur minn eftir tíu ára hjóna-
band. Sem kona er hún allt, sem
ég get óskað mér. Ætti ég að
velja aftur myndi ég kvænast
henni á ný. Hún er einnig mín
styrkasta stoð í tónlistinni, svo
hreinskilin, að það hitar mér
stundum í hamsi. Hún segir
mér, að ég hafi „ekki leikið
nógu vel“, eða „mjög vel“ eða
„verr en nokkru sinni“. Og
hann bætir við: „Ég hef allt.
Ég óska mér einskis, sem ég
hef ekki þegar fengið.“
„Heima“ er
á íslandi
Frá því árið 1968 hefur Ash-
kenazy fjölskyldan átt heimili
á Islandi. Þriðja barn þeirra,
drengurinn Dimitri Þór, fædd-
ist í New York og hafði Ash-
kenazy miðað tónleikaskrá sína
við ósk konunnar um að eiga
barnið á sjúkrahúsi í New York.
Börnin þeirra — tveir drengir
og ein stúika — tala bæði is-
lenzku og ensku en ekki rúss-
nesku. „Konan mín gat ekki
fengið sig til þess að tala rúss-
nesfcu við börnin eftir þá
reynslu, sem hún hafði orðið
fyrir í Rússlandi“ segir Ash-
kenazy til skýringar. Sjálfur
talar hann ensku heima fyrir.
Ráðskona gætir barnanna, þeg
ar Ashkenazy og kona hans eru
fjarverandi í hljómleikaferð-
um. Eldri drengurinn hefiur tón
listarhæfileika og verður að
keppa við föður sinn um píanó-
ið til þess að f á sinn daglega 1 %
klst. æfingatíma. Fjölskyldan
er nú að byggja nýtt og stærra
hús á Islandi, þar sem þau geta
haft annað pianó.
Þau eiga lilka sumarhús i
Grikklandi, þar sem þau búa
sex vikur á ári hverju. Á mynd
um, sem Ashkenazy sýndi mér,
lítur hús þetta út eins og geim-
stöð, þar sem það stendur við
Eyjahafið, nökkra kílómetra
frá útileiifchúsimu í Epidaurus.
Hann skírði það „Savinka“ eftir
‘þorpinu fiyrir utan Moskvu, þar
sem hann í bernsku dvaldist á
sumrum með fjölskyldu sinni.
Eigi Ashkenazy í einhverjum
erfiðleikum með að sætta frels
istilfinnimgu sína við að dvelj-
ast í landi eins og Grikklandi
lætiur hann það ekki uppi. En
hann veigrar sér heldur við því
að tala um Grikkland.
Hvað sem öllu liður er Island
„heimili" þeirra — og hann
segir þetta orð með hljómi, sem
sá einn getur gætt það, er hef-
ur verið búsettur og tekið
sig upp frá öðrum stöðum.
Hvað um Bandaríkin? „Nei —
mig langar ekki til að búa i
Bandarífcjunum. Ég skil Evrópu
menn betur. Enda er ég svo
ánægður þar sem ég á nú
heimaí. .. á Islandi".
Þegar talað er við Ashkenazy
hefur maður á tilfinningunni,
að hann vilji afgreiða fljótt um
ræðurnar um tónlist. „Þegar ég
er í hljómleikaferð, skipti ég
deginum til helminga mil'li
vinnu og ferðalaga", segir
hann. Á Isiandi fer hann allur
í vinnu. Ég hef engar sérstakar
tæknilegar æfingar, ég held að-
eins við verkefnaskrá minni,
stóru verkunum, þú veizt, —
þriðja konsert Rachmaninoffs,
öðrum' Prokofieffs og öðrum
Brahms, og öllu öðru, sem
krefst þess að ég hreyfi fing-
urna að ráði — gagnstætt Moz-
artsónötunum. Ef ég léki að-
eins Mozart mánuðum saman,
mundi mér reynast erfitt að
snúa aftur að kröfuharðari
verkum.“
„Heiðarleikinn
er fyrir öllu“
„Hér á Vesturlöndum stefni
ég fyrst og fremst að því að
losa mig vdð tilgerð. Ég vil kom
ast að kjarnanum, ná fram ein-
faldleikanum ásamt þeirri innri
orku, sem mikil tóniist er gædd,
svo sem verk Beethovens og
Mozarts. Ég stefni að fullkomn
um heiðarleika; að því að
skilja, hvað þeir ætlazt fyrir
með svona og svona fáum nót-
um og reyna að leggja ekki í
þær einhverja meiningu, sem á
þar ekki heima. Ég vil ekki að
tónlist sé falleg — heldur sönn.“
„Ég fyrirlit þá listamenn,
sem niðurlægja hljómleika sína
— þar sem þess er vænzt, að
þeir hafi eitthvað mikilvægt
fram að færa — með því að
gera þá að léttri skemmtun.
Framhald á bis. 16
„ÉG VIL KOMAST AÐ KJARNANUM, NÁ FRAM
EINFALDLEIKANUM ÁSAMT I>EIRRI INNRI
ORKU, SEM MIKIL TÓNLIST ER GÆDD “
viðbrögð þeirra í Kóreustríð-
inu séu þeim einna helzt til
sóma. Því miður, væri ástæða
til að segja, því að auðvitað
hefðu allar lýðfrjálsar þjóðir
óskað eftir því, að S. Þ. gætu
tryggt frelsi og öryggi í heim-
inum, en því er ekki að
heilsa. í fyrrnefndum sjón-
varpsþætti kom glöggt fram
að álit helzta talsmanns frið-
lýsingarinnar á S.Þ. var ekki
ýkjamikið, því að hann kvað
upp úr með það, að íslend-
ingar sjálfir ættu að sjá um
friðlýsinguna! Ekki er vafi
á að Rússum mundi líka það
vel.
Bræðraþjóðir okkar á Norð
urlöndum hafa, ekki síður
en aðrir, þungar áhyggjur af
flotauppbyggingu Sovétríkj-
anna á Norður-Atlantshafi
og uppivöðslu þeirra þar. Um
þetta hefur margt verið rit-
að víða um heim á undan-
förnum mánuðum. Nærvera
sovézka flotans ber þess ógn-
vænlegra vitni að mati ís-
lendinga en flest annað, að
friður ríkir ekki í heiminum.
Friður, sem styðst við spjóts-
odda, er enginn friður. Her-
skip, kafbátar og flugvélar
eru ekki tákn friðar.
íslendingar eru staðráðnir
í að sofa ekki á verðinum,
frekar en bræður þeirra í
Noregi. Þeir hafa hvað eft-
ir annað bent á hættuna af
auknum herstyrk Sovétríkj-
anna á norðurslóðum. Nú
síðast hljóta ummæli norska
varnarmálaráðherrans, Jak-
obs Fostervolls, að vekja
mikla athygli. Við endurskoð
un varnarsamningsins hljóta
íslendingar að veita athygli
öllu því, sem Norðmenn hafa
þar til málanna að leggja.
Ráðherrann hefur samkvæmt
finnska blaðinu, Hufvud-
stadsbladet, nýlega komið
fram með enn eina aðvör-
un vegna uppbyggingar
sovézka flotans á Norður-At-
lantshafi og á hafinu milli
Noregs og íslands. Varnar-
málaráðherrann skýrði frá
því, að Sovétríkin færðu víg-
línuna, eða fyrstu varnarlín-
una, stöðugt lengra frá
heimalandinu og lægi hún
nú milli íslands og Skotlands.
Fostervoll varnarmálaráð-
herra bætti því við, að á síð-
ustu 10 árum hefðu Sovét-
ríkin byggt flotaveldi sitt
geysilega upp í norðri og um-
fangsmiklar flotaæfingar,
sem m. a. hefðu falið í sér
landgöngur árásarsveita,
hefðu sýnt að Sovétríkin
hefðu mikla árásargetu, eins
og ráðherrann komst að orði.
Allt þetta hljóta íslending-
ar að hafa í huga, þegar end-
urskoðun fer fram á vörnum
íslands. Fyrirfram ákveðnar
niðurstöður eða óskhyggja,
mega þar engu um ráða. 1
þessari endurskoðun má ekkí
taka tillit til neins aanars ea
gallharðra staðreynda.
Ingólfur Jónsson;
Kosta endurbætur frystihús
anna 2000 milljónir króna?
ÚTFLUTNINGSVÖRUR Islend-
inga hafa alla tíð aðalilega verið
sjávarafurðir og landbúnaðar-
vörur. Hafa sjávarafurðir verið
í mikluim meirihluta, eins og út-
ftut.ningsskýrslur sýna.
Á seinni árum hafa ýmsar iðn-
aöarvörur úr inntendu hráefni
verið fluttar á ertendan markað,
en það verður að teljast enn sem
komið er iitið miðað við það sem
gerist hjá öðrum iðnaðarþjóðum.
Margar þjóðir keppa á erlend-
um vettvangi með margvislegar
iðnaðarvörur, þótt hráefni sé
ekki fyrir hendi í framteiðslu-
iandinu. Vonandi þróast iðnaður
hér á landi þannig, að marghátt-
uð framteiðsla úr innfluttum
hráefnum verði samkeppnisfær,
bæði að gæðum og verðlagi.
íslendingar eru heppnir að
eiga heimsiins beztu hráefni tii
þess að vinna úr. Er hér u.m að
ræða búvörurnar og fiskinn. Is-
lenzka ullin er viðurkennd að
gæðum. Vörur úr íslenzkri uil
eru eftirsóttar erlendis og seljcist
á góðu verði. Hafa miklar fram-
farir orðið í ullariðnaði og má
segja, að nú séu unnar úr allri
ullinni í landinu eftirsóttar vör-
ur. Það eru ekki mörg ár síðan
mikill hiuti af ullinni var flutt-
ur úr landi óunninn. Sama má
segja um gærur og húðir. Mest-
ur hluti allra skinna er nú unn-
inn í landinu í sútunarverksmiðj
um. Áður voru skinnin flutt út
ósöltuð og óunnin. Með því að
vinna vöruna í landinu hefur
mikill fjöldi manna góða og ör-
ugga atvinnu. Þjóðarbúið fær
margfalt verð, miðað við það
sem var, þegar varan var seld
óunnin úr landinu. Vinnsla bú-
vöru á vitanlega eftir að taka
framförum og verða víðtækari
en orðið er. Er tímabært að gera
sér grein fyrir því með hverjum
hætti beztum árangri verður náð.
Samkeppnin er hörð í markaðs-
löndunum. I framkvæmd verður
að viðurkenna gamalt orðtak, að
„kaupandinn hefur alltaf rétt
fyrir sér“, þótt kröfurnar, sem
hann geri, kunni að vera ósann-
gjarnar.
FULLKOMIN SLÁTURHtJS
Kröfumar, sem nú eru gerðar
til sláturhúsa og frystihúsa virð-
ist mörgum að gangi út í öfgar.
Vissutega getur verið erfitt að
ákveða mörkin milli þess, sem er
nauðsyntegt og sanngjarnt, og
hins, sem gengur of langt og
styðst ekki við raunhæft mat.
Allir geta verið sammála um
réttmæti þess að gera kröfur um
fullkomið hreinlæti og góða með-
ferð á matvælum. Kröifur um
Ingólfur Jónsson
það hljóta að vet-a uppi, hvort
sem varan fer á markað innan-
lands eða erlendis. Heilbrigðis-
löggjöf ásamt reglugerðum og
heilbrigðiiseftirliti gefur neytend-
um tryggingu fyrir góðri og
hreintegri meðferð matvæla.
Krafan um ný og fullkomin slát-
urhús er í samræmi við heil-
brigðisreglur hér á landi og er-
lendis. Virðisst þó að kröfur í
Bandaríkjunum til sláturhúsa og
frystihúsa séu með öðrum h»tti
en gerist í Evrópulöndum. Mörg
sláturhús hérlendis eru og hafa
verið í uppbyggingu síðustu ár-
in. Nýjasta og fullkomnasta slát-
urhúsið er hús Sláturfélags Suð-
urlands á Selfossi. Það hús á að
uppfylia allar kröfur neytenda,
innlendra og erlendra. Áfast við
sláturhúsið er fullkomið kjöt-
frystihús.
Það kostar mikla fjármuni að
gera öll sláturhús landsins vel
úr garði. Nokkuð mörg slátur-
hús ásamt kjötfrystihúsum eru
nú þegar endurbyggð og önn-
ur verða endurbætt fljótlega.
Stjórn Stéttarsambands bænda
og Framleiðsluráð landbúnaðar-
ins hafa unnið að þessu máli
undanfarin ár. Þess vegna má
segja, að margt sé komið vel á
á veg, þótt ýmislegt sé enn ógert.
ENDURBÆTUR
A FRYSTIHÚSUNUM
Að undanförnu hefur allmikið
verið rætt um fiskvinnslustöðv-
arnar, hraðfrystihús sjávarút-
vegsins. Þar er um mikið vanda-
mál að ræða, sem verður nú þeg-
ar að vinna að. Talið er, að
Framhald á bls. 17