Morgunblaðið - 14.04.1972, Blaðsíða 14

Morgunblaðið - 14.04.1972, Blaðsíða 14
14 MORGUWBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 14. APRlL 1972 Ingólfur Jónsson: Þ»eim, sem verst eru settir, á að hjálpa með almannafé — en ekki með því að skattleggja hiuta bændastéttarinnar UMRÆÐUR um frumvarp ríkis- stjórnarinnar um Framleiðslu- ráð landbúnaðarins o. fl. sl. mið- vikudag stóðu nokkuð fram yfir miðnætti. í Morgunblaðinu í gær var getið um ræður Halldórs E. Sigurðssonar landbúnaðarráð- herra ogr ræðu Ingólfs Jónssonar, en Gyifi Þ. Gislason talaði næst- ur á eftir þeim. FYRIR INNLENDA MARKADINN Gylfi Þ. Gísiason (A) sagði, að með frumvarpinu væri ekki mörkuð ný heildarstefna í mál- efnum landbúnaðarins, sem væri höfuðnaiuðsyn. íslenzka þjóðfé- lagið styrkti landbúnaðinn með miiklium fjárhæðum og ætti að gera það, enda væri það gert í nálægum löndum, þótt styrkirn- ir væru minni í flestum þeirra. En slík aðstoð ætti ekki að vera meiri en nauðsynlegt væri og þannig að henni staðið, að hún yki framleiðni og lækkaði verð iandbúnaðarvara. Aðeins að mjög l'itiu leyti væri stuðlað að slíkri þróun í frumvarpinu. Alþingismaðurinn sagði, að fjölbreytni landbúnaðarvara á imnanlandsmarkaðd væri of lít- il, en með því að auka hana, mætti fá meira verð, auk þesa sem framleitt væri í of litlum •. framleiðshieiningum. En höfuð- áherzluna lagði hann á, að með einhverjum hætti yrði að komast út úr þeim vitahring, sem væri ástandið í mark aðsmálum land- búnaðarins er- lendis. Hann tók nokbur dæmi til skýringar á því, hversu óhagstæð þau við- skipti væru. Þannig væri fram- leiðslukostnaður dilkakjöts 135 kr. á kg. útflutningsverð á beztu mörkuðum erlendis, sem næmi litlu magni, væri 110 kr. kg, en í Færeyjum, en þangað flyttum við verulegt magn, 75 kr. kg. " 45% ostur kostaði 180 kr. í fram leiðsLu, en útflutningsverð væri 48 til 50 kr. Mjólkurduft kostaði í framleiðsiliu 155-160 kr„ en út flutningsverð væri 105-110 kr. Að lokum sagði alþingismaður inm, að fyrst væri að skilja vand ann, en síðan að komast út úr hornum. Frumvarpið bæri vott um hvorugt. Þó væri i því ''ákvæði til bóta og nefndi hann í því sambandi 3 gr. um 25% kjarn fóðurskattinn — vel að merkja, ef heimildin yrði notuð, sagði þingmaðurinn, enda væri kjarn- fóður notað hér þannig, að ekki Leiðrétting I FRÁSÖGN af ræðu Ingólfs JóntssonaT alþingismianns í Morg- uinlblaðinu í gær var sú missögn, að ártalið 1969 misritaðist. Máils- gireinin, sem eftir alþingismann- inum var höfð, er rétt á þessa leið: „Búnaðarmálastjóri hefði sagt, að meðaltekjur bænda frá áiriinu 1969 til ársins 1970 hefðu hækkað um 50% á sama tíma og tekjur viðmiðunarstéttanma hækk uðu um 27,4%.“ væri minnsta vit í því frá hag- rænu sjónarmiði. Hins vegar lýsti þingmaðurinn sig andvigan 5% kjarnfóður- gjaldinu til uppbyggingar á vinnslu'stöðvum landbúnaðar- ins, enda kæmi það í hlut neyt- andans að greiða það. Kvaðst þingmaðurinn þó halda, að það væri verk bændastéttarinnar sjálfrar að standa undir þeirri uppbyggingu, og nefndi hann til samanbuðar, að engum hefði dottið í hug að hækka fiskverðið til þess að standa undir endur- bótum hraðfrystihúsanna. Þingmaðurinn harmaði mjög breytinguna á Sexmannanefnd- inni, en verðlagning yrði nú í höndum bændastéttarinnar og ríkisstjórnairinnar án aðildar neytendanna og óskaði að fá upp lýst, hvort öll ríkisstjórnin stæði að þessari breytingu, líka ráð- herrar Alþbl. og SVF. Ennfrem- ur spurði hann, hvort þessi breyting hefði verið borin undir ASÍ. AÐFERÐ TIL VERÐMIÐLUNAR Vilhjálmur Hjálmarsson (F) sagði um breytingarnar á Sex- mannanefndinni að þreyta hefði verið komin í kerfið og valdið erfiðleikum við verðlagninguna. Hamn áleit, að á seinni árum hefði ríkisvaldið meira og meira staðið á bak við verðlagninguna. en þó hefðu slík afskipti ríkis- stjórnarinnar aldrei orðið tij þess, að bændur hefðu fengið lægra verð en þeim hefði borið. Þingmaðurinn tók uriílir með landbúnaðarráðherra um það, að óskynsamlegt væri að beita kvótakerfinu. Hins vegar gæfi 25% kjarnfóðurgjaldið breiðan grundvöll undir verðjöfnunar- gjaldið. ef með þeim hætti væri hægt að létta undir með byggðar lögum, sem ættu við sérstaka erfiðleika að stríða. Sllkt væri auðvelt með stutttímaráðstöfun- um. Þingmaðurinn taldi það kjarnfóðurgjaldinu til kosta, að það væri hugsanlegur hemill á framleiðsluna, ef erfitt yrði að af setja framleiðsluna með eðlileg- um hætti, en fyrst og fremst væru ákvæði 3. gr. aðferð til verðmiðlunar. Þá sagði hann, að í frumvarpinu, sem Ingólfur Jónsson hefði Jjagt fram, hefði komið fram í greinangerð, að hann hefði ætla að leggj a á fóð- urbætisiskatt, en hætt við það. „MUN BEITA MÉR FYRIR HREYTINGUM“ Stefán Valgeirsson (F) sagði, að framleiðsluaukning landbún- aðarins síðasta áratug væri ekki mikil, þótt það væri að vísu rétt, að árferðið hefði haft veruleg áhrif til þess að draga þar úr. Ennfremur hefðu framkvæmdir á síðasta áratug verið „langtum minni“ en áður og nefndi hann í því sambandi útlán Búnaðar- bankans. Þá saigði þingmaðurinn í sam- bandi við efnahag bænda: „Ég samþykki ekki þær tölur, sem Hagstofan reiknar út frá,“ enda hefði skuldaaukning orðið hjá bændum, þótt framkvæmdir hefðu minnkað. Að lokum sagðist þingmaður- inn eiga sæti í þeirri þingnefnd, sem um frumvarpið ætti að fjalla, — og sagði í framihaldi af því: „Ég mun beita mér fyrir breytingum eftir því sem ég get“ til þess að frumvarpið næði bet- ur tilgangi sínum. Halldór E. Sigurðsson landbún aðarráð'herra lagði áherzlu á það, með hvaða hætti frumvarp- ið hefði verið undirbúið og að þar stæðu samtök bændanna sjálfra á bak við. Taldi hann það tryggingu fyrir því, að efnisatr- iði frumvarpsins stæðu til bóta fyrir landbúnaðinn. Ráðherrann sagði, að útflutn- ingsuppbætur hefðu í raun og veru ekki dug- að alveg síðan 1965 og minnti á innvigtunar- gjaildið 1966, en það hefði leystst þannig, að í sambandi ivið framleiðni- sjóð landbúnað- arins hefðu ver- ið teknar 20 millj. kr. Um fóður- bætisskaittinn sagði ráðherra, að það væri ekkert annað en leið til verðjöfnunar, þegar útflutn- ingsuppbætur þrytu. Ráðherra taldi 5% kjarnfóður- skattinn nauðsynlegan til þess að standa undir uppbyggimgu vinnslustöðvanna. Hann minmti á, að mikið væri ógert í sláturhús unum, en auk væri KEA að hefja miklar framkvæmdir við nýtt mjólkursamlag. Þá sagði hann, að það hefði gengið seint fyrir sláturhúsin að fá lán hjá Stofn- lánadeildinni, en þó hefði það breytzt á undanförnum árum. Að lokum gat ráðherra þess, að það sýndi, hvernig landbúnað arráðherratíð Ingólfs Jónssonar hefði reynzt, að þegar hann hætti, hefðu um 200 bændur veir ið svo illa stæðir, að sérstakar ráðstafanir hefði þurft að gera til að þeir yrðu ekki gjaldþrota. FLEST TÍNT TIL Ingófur Jónsson (S) hóf mál sitt með því að minna á, að land- búnaðairfram.leiðslan hefði vax- ið um 9% á sl. ári. Vegna um- mæla ráðherra um þá 200 bænd- ur, er væru illa stæðir, sagði Ing- ólfur Jónsson, að þetta væri ekki meiri fjöldi en svo, að það væri tæplega einn bóndi í hverj- um hreppi til jafnaðar. En skyldi þetta vera nýmæli? spurði ha-nn. Það hefði borið meira á þeim að þessi sinni, þar sem nú hefðu verið gerðar ráðstafanir til þess að hjálpa þessum mönnum, en áður hefðu þeir verið látnir af- skiptalausir og þess vegna eng- ar tölur um fjölda þeirra. Sann- leikurinn væri líka sá, að slíkar ástæður gætu skapazt af mörgum ástæðum, — vegna heilsu- leysis húsbónda eða konu hans, sakir kostnaðar vegna heilsu- leysis bama eða af því, að menn væru mis jafnlega gerðir til búslcapar sem annarra starfa. Saigði þing- maðurinn, að þá væri ráðherra farinn að tína flest tll, þegar hann væri farinn að beita slíkum málflutningi, enda megi fúll- yrða, að bændur hafi efnazt mjög mikið á undanförnum áir- um og rangt að bændur hafi stofnað til skulda án þess að hafa myndað eignir á móti. Vegna ummæla Stefáns Val- geirsisonar sagði þingmaðurinn, að síðasta áratug hefði verið framkvæmt meira en nokkru sinni. Þannig hefði túnræktin numið 4400 ha á ári ti’l jafnaðar árin 1960 til 1971 á móti 2700 ha til jafnaðar árin 1950 til 1960. Sama máli væri að gegna um byggingar. Þær hefðu stóraukizt á þessu tímabili og diráttarvélar- eign bænda meira en tvöfaldazt. DREGUR ÚR DUGNAÐI Vegna ummæla ráðherra sagði þingmaðurinn, að hann hefði aldrei sagt, að ásetlanagerð í landbúnaði í því skyni að fá mieira út úr búunum draegi úr dugnaði manna. Hins vegar liefði hann haldið því fraim, að það, að greiða niður vörur, sem aldrei hefðu verið framleiddar, gæti dregið úr dugnaði, svo og það, að þeir fengju minna fyrir vöruna, sem meira framteiddu. Jafnframt ítrekaði þingmaður- inn, að það gæti dregið úr fram- taki, af það ætti að skattleggja menn sérstaktega fyrir að fraim- ieiða mikið í því skyni að bæta hag þeirra byggðarlaga eða bænda, sem verst væru settir. slíkar byrðar ætti ekki að leggja á hiuta bændastéttarinnar, held- ur ætti að standa undir slíkum ráðstöfunum af almannafé. En slík væri stefna frumvarpsins, og það kvaðst þingmaðurinn ekki geta sætt sig við. í harð- býlu landi sem íslandi ætti ekki að draga úr dugnaði og fram- taki, heldur að ýta undir rnenn. 5% GJALDIÐ OG SEXMANNANEFNDIN Þá vék þingmaðurinn að 5% kjarnfóðurgjaldimu til þess að standa undir endiurbótum vinnslustöðvanna. Sagði hann, að á hverju ári yrði að endur- bæta vinnslustöðvarnar og hefði Sexmannanefndin viðurkennt það að undanförnu með því að taka tillit til þess í verðlagningu landbúnaðarvaranna, auk þetss sem Stofnlánadeildin hefði á seinni árum lánað til vinnslu- stöðvanna, sem ekki hefði verið gert fyrr. Það væri rétt hjá ráð- herra, að þörf væri á nokkru meira fé, en það kæmi í gegnum verð’lagningu búvaranna og með framlögum úr ríkissjóði, en í því skyni hefði Framleiðslusjóður landbúnaðarins verið stofnaður. Vinnslustöðvarnar væri því hægt að byggja upp án þess að lög- binda þennan 5% kjarnfóður- skatt. Þingmaðurinn sagði, að það væri rétt, að einu sinni hefði þurft að gefa út bráðabirgðalög þar sem fulltrúar neytenda hefðu neitað aðild að Sexmanna- nefndinni. En það hefði aðeins verið í eitt skipti, en siðan hefðu Landssamband iðnaðarmanna og Sjómannafélaig Reykjavíkur skip að sína fulltrúa í Sexmanna- nefndina, en félagismálaráðherra þriðja fu-Lltrúann þar sem ASÍ hefði neitað því síðustu árin. En það væri allmikill munur á því að eiga rétt á slíkri tilnefningu og þvi, að rétturinn væri af þeim tekinn. Og sú samvinna, sem tek- izt hefði innan Sexmarmanefnd- innar milli framleiðenda og neyt enda, hefði skapað stóraukinn skilning milli stéttanna og dreg- ið úr spennú og mLsskiiningi. Hér eftir yrði ekki hægt að benda á það, áð fulltrúar neyt- endanna hefðu samþykkt verð- ákvörðun landbúnaðarvaranna, heldur hefðu fulltrúar ríkiis- stjórnarinnar gert það og á því væri reginmunur, og það myndu neytendur frekar tortryggja. VERZLUN MED BÚVÖRUVERDIÐ ' Alþingismaðurinn sagði, að sér hefði þótt vænt um, aö þau ummæli skyldu koma fram í ræðu Vilhjálms Hjálmarssonar að þeir samningar, sem á undan- förnum árum hefðu verið gerðir milli ríkisstjórnarinnar og bænda í sambandi við verð- ákvörðun landbúnaðarvaranna, hefðu aildrei lækkað verð bú- vörunnar til bænda. En í frum- varpinu væri ákvæði um hið gagnstæða í 7. gr„ sem væri á þessa leið: „í því sambandi er heimilt að semja um sérstök fjárfiriamlög ríkisins til landbún- aðarins, að þvi er varðar verð- lagsmálin, niðurgreiðslu búvönu- verðs á innlendum markaðí, sbr. ákvæði 14. gr„ svo og fram- LeiðsLustyrki til þeirra byggðar- laga, sem erfiðust skilyrði hafa, sbr. 16. gr.“ Með því að lögfesta þetta væri verið að bjóða heim verzlun og viðskiptum með þvi að styrkir fengjust handa viss- um hópi bænda gegn því, að slegið væri af því verði, sem all- ír bændur ættu að fá fyrir fram leiðsiu sína. — Ég held að silík viðskipti væru ekki holl og ýttiu ekki undir framtak, heldiur stuðluðu að því, að menn héldu að sér höndum, sagði þingmað- urinn. RANGAR TÖLUR Al'þingismaðurinn gerði það sérstakLega að umtalsefni, hvers vegna aðrar töLur en þær, sem Hagistofa íslands hefði reiknað út, og notaðar hefðu verið und- anfarin ár, væru í greinargerð frumvarpsins í samanburði á tekj-um bænda og tekj-um viðmið unarstéttanna. Sú spurning gæti vabnað, hvort þessar nýju töLur væru settar inn til þesa að sýna verri árangur en náðst hefði að þessu leyti á undanförnum ár- um. Eðlilegt væri, að athuga- semd væri gerð út af öðru eins og þeisisu. Þingmaðurinn lét jafn- framt í Ijós undrun sína á þeim ummælum Stefáns Valgeirason- ar, að hann samþykkti ekki töi- ar Haigstofunnar. Er hér va,r komið, greip Stefán Valgeirsson fram í og spurði, á hverjiu Hagstofan byggði sinar töLur. Ingólfur Jónisson sagði sjálfsagt fyrir þennan þingmann að setja hagstofustjóra á spurn- ingabekk og spyrja hann, á hverju hann byggði hagskýrsi- umar. Sjálfur kvaðst Ingólfur Jónsson telja hagstofustjóra með hæfustu embættismönnum, sam- vizkusaman og vel að sér, enda nyti hann trausts meðal þjóðar- innar. FÓÐURBÆTISSKATTURINN Ingólfur Jónsson vék að þeim ummæLum, að í greinargerð með frumvarpimu, sem hann lagði fram 1960, hefði verið vikið að fóðurbætisiskatti. Sagði hann, að það væri rétt, að það hefði ver- tð lag.t til við sig að leggja slík- Fratnhald á bls. 20

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.