Morgunblaðið - 20.05.1972, Blaðsíða 22

22 MORGUNBlýAÐIÐ, IJVUGARDAGIÍR 20. MAI 1972
Har m sparkaði í píanóið,
- hi ín braut fiðlubogann
Helg-a Óskarsdóttir og Jón Kristinn Cortes.
— en nú er tónlistin
aðal áhugamálið
FYRIR nokkru ræddum við
þessi mál við tvö unigmenni,
sem bæði eru við nám í Tón-
listarskólanum í Reykjavik,
þau Helgn Óskarsdóttur og
Jón Kristin Cortez. Helga
hefur frá æsku verið við nám
í klassiskri tónlist, en lítinn
áhuga haft á popptónlist þar
til nú síðustu árin. Jón hafði
hins vegar lengst af eng-
an áhuga fyrir annarri tegund
tónlistar en dægurhljómlist, og
var virkur þátttakandi í flutn-
ingi hennar með ýmsum þekkt-
um hljómsveitum í Reykjavík.
Fyrir u.þ.b. tveimur árum síð-
an fékk h-ann svo áhuga á að
kynna sér kiassíska tónlist, O'g
hóf þá nám i Tönlistarskólan-
um.
Helga Óskarsdóttir er tvítug
að aldri, og hefur numið fiðlu-
leik frá því að hún var 9 ára
gömul. Hún leikur með Sin-
fóníuhljómsveit Islands og hef-
ur verið lausráðin í hljómsveit-
ina siðan s.l. haust. Helga lauk
stúdentsprófi frá Menntaskól-
anum í Hamrahlíð fyrir einu
ári síðan, en kaus þá að ein-
beita sér að tónlistamámi, í
stað þess að fara í háskóla.
Helga stefnir að þvi að ijúka
einleikaraprófi innan tveggja
ára, og hyggst þá halda utan
til Engiands til að leggja stund
á framhaldsnám í fiðluleik.
Jón Kristinn Cortez er 25
ára gamail. Hann hóf nám við
söngkennaradeild Tónlistarskól-
ans fyrir tveimur árum, og lýk
ur kennaraprófi þaðan næsta
vor. Vonast hann þá til að kom
ast í framhaldsnám erlendis og
leggja stund á musikology, eða
tónvísindi. Forsenda þess, að af
náminu geti orðið, er að hann
taki stúdentspróf, þar sem að
öðrum kosti fær hann ekki
lánafyrirgreiðslur úr Lána-
sjóði íslenzkra námsmanna.
Jón var kominn i fjórða bekk
Menntaskólans i Reykjaví'k,
þegar hann ákvað að hætta
náminu, þar sem ekki var unnt
að sameina það aðaláhugamál-
inu, sem var popphljómlistin.
N.4M í HL.IÓÐFÆRALEIK
Fjöknörg böm og unglingar
hefja einhvem tímann nám í
hljóðfæraleik, en stærstur hluti
þess hóps hættir náminu eftir
stuttan tíma, án þess að ná
nokkrum árangri. Aðrir halda
áfram, ýmist þar til þeir eru
orðnir liðtækir hljóðfæraleikar
ar í hópi kunningjanna, eða
þar ti'l þeir eru orðnir færir
um að nýta sér kunnáttuna til
þess að afla sér lifsviðurvær-
is.
Algemgast er líklega að
krakkar byrji á þvi að læra á
píanó, — oftast vegna
áeggjana foreldra sinna.
— Hvers vegna valdir þú
fiðlu Helga, þegar þú fórst að
læra að spila? Yfirleitt finnst
manni nú, að krakkar séu ekki
sérlega hrifin af því hljóðfæri.
„Að mínu mati veitir fiðlan
meiri tækifæri til túlkunar á
tilfinningum en nokkurt annað
hljóðfæri. Það má eiginlega
segja að fiðlan hafi verið spil-
uð inn í mig. Á bamsaldri var
ég með lömunarveikina, og var
því lítið á ferli. Þá var mikið
spilað fyrir mig, mikið af tón-
list á plötum, og fannst mér
fljótlega sikemmtilegast að
hlusta á fiðlueinleik. Óhætt er
að segja að ég hafi þá tekið
ástfóstri við þetta hljóðfæri.
Ég fór í fyrsta sinn á ein-
leikstónleika þegar ég var sex
ára gömul. Ég varð yfir mig
hrifin á tónleikunum, og
ákvað þá, og hef verið
ákveðin í þvi síðan, að verða
fiðluleikari.
Ég byrjaði tónlistarnám I for
skóla, þegar ég var 4—5 ára
gömul, og lærði þar undirstöðu
tónfræði, svo sem nótnalestur
og að spiia á blokkflautu. Hins
vegar gat ég ekki byrjað að
læra á fiðlu fyrr en ég var orð
in 9 ára. Ég var að læra ball-
ett á þessum árum, og foreldr
um mínum fannst helzt til mik-
ið að bæta á mig fiðlunáminu
svo unga."
— Hvenær byrjaðir þú
að læra á hljóðfæri Jón?
„Ég byrjaði að læra á píanó
11 ára gamall. Mér fannst það
svo þrautleiðinlegt, að ég hélt
það aðeins út í tvö ár.
Annars var ég byrjaður að
læra á gitar 8 ára gamaH. Garð
ar bróðir minrn fékk þá gítar í
jólagjöf, og mig minnir að ég
hafi setið til kl. 3 á jólanótt
við að læra þrjú grip, og gat
síðan spilað „Nú er frost á
Fróni".
Við námið í píanóleik gekk
mér hins vegar erfiðlega. Ég
settist öðru hvoru við pianóið
af skyldurækni, en þegar mér
fannst viðfangsefnið alveg
óþolandi, lét ég oft skapsmun-
ina bitna á hljóðfærinu, og
sparkaði rækilega í það. Það
var ótrúlega mikil útrás, sem
ég fékk þarmig, en hins vegar
bar píanóið þess aldrei bæt-
ur.“
Helga: „Það má segja að ég
hafi svo sem ekki beitt fiðluna
ofbeldi í bræðisköstum. Hins
vegar minnist ég þess að hafa
brotið tvo fiðluboga, þegar ég
fékk ekki út réttu tónana."
R?ctt vi5 Helgu Óskarsdóttur,
og Jón Kristin Cortes
Fátt er meira áherandi í fari
ungs fóiks I dag en áhugi
þess á tónlist. Ber þar hæst
áhuga á popptónlistinni, sem
margt eldra fólk virðist hafa
ímugust á, sem er sambærileg-
ur við þann ímiigust, sem þorri
unglinga hefur haft á klass-
ískri tónlist, eða „sinfóníum",
eins og hún er köiiuð þeirra á
meðal.
Mismunurinn á tónlistar-
smekk er oft tekinn sem eitt
bezta dæmið um „kynslóðabil-
ið" svonefnda. Kidra fólkið
veigrar sér við að hlusta
á popp-tónlist. Það teiur —
reyndar sumpart með réttu, —
að ailur sá uppreisnarhugur,
sem er i unga fólkinu i dag,
bæði hvað klæðaburð, hársídd
og annað varðar, eigi rætur sín-
ar að rekja til þessa „gítar-
gutls". Eins er þessu oft og tíð
um farið hjá unga fólkinu. Það
lítur á klassiska tónlist sem
dæmigerða fyrir það lognmollu
lega andrúmsloft, sem þvi finnst
rikja meðal eldra fólksins.
En eiga þessir fordómar á
báða bóga rétt á sér? Er þetta
ekki hvort tveggja tónlist, þótt
með mismunandi formi sé? Er
ekki margt sameiginlegt með
kiassískri tónlist og popptón-
list, þótt flutningsmátinn sé mis
munandi?
FuDyrða má, að á undanföm
um áratng hafl almennur áhngi
á tónlist farið vaxandi meðai
ungs fólks á ísiandi. Þekking
þess á tónlist er nú yfirleitt
meiri en áður, og sækja nú æ
fleiri nngmenni í tóniistar-
skóla.
Vafalítið á þessi þróun ræt-
ur sinar að nokkru leyti að
rekja til þeirrar byltingar, sem
hófst i dægurlagaheiminum á
seinni hhita 6. áratugarins, og
náði hámarki með „bítlaæðinu"
um miðjan síðasta áratug. Ungl
ingar víða um heim tileinkuðn
sér mjög þessa tegimd hljómiist
ar og urðu fiytjendur hennar
eins konar átrúnaðargoð nng-
mennanna, sem jafnframt tii-
einkuðu sér klæðaburð hijóm-
iistarmannanna, hárgreiðsln
tízkn og annað. Hljómlistin var
þannig komin i nánari tengsl
við daglegt líf nngmenna. Stór
hópur unglinga fékk áhuga á
að iæra á hljóðfæri, einkum gít
ar, — og popphljómsveitirnar
skutu upp kolliniim eins og
gorkúiur á mykjuhaug.
Áhugi fyrir klassískri tónlist
fór þó ekki vaxandi samfara
þessari þróun, a.m.k. ekki fyrst
í stað. Fátt var líkt með klass-
ík og popptónlist á fyrstu ár-
unum, enda mótaðist dæg-
urhljómlistin i heild af rauluð-
um ástarvellum, með fáskrúð-
ugu undirspiii á rafmagnsgít-
ara og trommur.
Smám saman þróaðist svo
popp-hljómlistin i þá átt, að
hún varð vandaðri. Flytjendnr
byrjuðu að vinna meir úr
gninnstefnimum, og flutn-
ingurinn batnaði, vegna auk-
innar samkeppni. Hljómlist-
in sjálf fór að skipta megin-
máli, en útlit flytjenda og
klæðnaður hætti að hafa áhrif
á mat ungmennanna.
Má þannig segja að á
síðustii árum hafi popptónlist
nálgazt klassísku tónlistina
verulega og um leið glætt
áhuga ungmenna fyrir tónlist á
breiðari grundvelli. Eftir því,
sem bilið minnkaði, víkk-
aði sjóndeildarhringurinn. ítar
legri úrvinnsla dægurhljómlist
arinnar gerði það að verkum,
að unga fólkið varð að hlusta
betur tii þess að njóta hettn-
ar, — en forsenda þess að geta
notið klassískrar tónlistar er
einmitt að tdusta gaumgæfilega.
Helga: Ákvað sex ára gömui að verða fiðluleikari.