Morgunblaðið - 13.12.1972, Page 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. DESEMBER 1972

Efla þarf samband
eldri kynslóðarinnar
og æskunnar
— sagði Jón Sólnes í umræðum
um afbrotamál unglinga
Helga Ing-óllsdóttir á milli þeirra Konstantin Krechlers og Páls
P. Pálssonar hljómsveitarstjóra.
Tveir ein-
leikarar
— á tónleikum S.í. annað
kvöld — Helga Ingólfsdóttir
og Konstantin Krechler
GYLFI Þ. Gíslason kvaddi sér
hljóðs utan dagskrár í samein-
uSu Alþingi í gær og gerði að
umtaisefni þann afbrotafaraldur,
sem að undanförnu hefur gengið
yfir. Við umræðuna flutti Jón G.
Sólnes jómfrúrrseðu sína á Al-
þingi og mirmti m.a. á nauðsyn
þess að efla samband eldri og
yngri kynslóðanna á heimilun-
um í landinu.
Gylfi I>. Gíslason sagðist hafa
vakið athygli á ástandinu í refsi-
og fangelsismálum með fyrir-
spurnum tii dómsmálaráðherra
fyrir skömmu. Eitt af því, sem
hann hefði vakið athygli á væru
síbrotamennimir. Um síðustu
helgi hefðu gerzt þeir atburðir,
er vektu enn athygli á þessu
stórkosfclega vandamáii. 1 þeim
atburðum hefðu 16 til 17 ára
unglingar verið aðgangsharðast-
ir. Hér væri um skemmdarverk
að ræða og á þetta ætti fremur
að lita sem sjúkdóm.
Ólafur Jóhannesson, dóms-
miálaráðherra, sagðist taka undir
skoðanir Gylfa Gislasonar. 1
október og nóvember hefðu ver-
ið framin fleiri iinnbrot en á
sama tíma endranær. Kærð
hefðu verið 364 þjófnaðarbrot tii
nannsóknarlögreglunnar. Af þess
um brotum hefðu 124 verið upp-
lýst og af þeim væru 62 framin
af 16 ára unglingum og yngri.
Mál þeirra væru sérstakt vanda-
mál. Hcinn nefndi síðan dæmi
um ungling, sem vista hefði orð-
ið í kvennafangelsinu í Reykja-
vi'k. Ofnautn fiknilyfja væri eitt
af þeim atriðum, sem hefðu
áhrif á þessa þróun.
Ingólfur Jónsson minnti á, að
upptökuheimili hefði verið stofn-
að í Breiðuvík fyrir allmörgum
árum; það væri nú nýtt að hálfu
leyti. Sér hefði dottið i hug, þeg-
ar dómsmálaráðherra hefði upp-
lýst, að vista hefði þurft pilt í
kvennafangelsi, hvort athugað
hefði verið, hvort unnt væri að
vista hann að Breiðuvík. Heppi-
legra hefði verið að koma þess-
um unglingi vestur en að loka
hann inni í fangelsi. Unglingam-
Ir yrðu að komast á staði, þar
sem líkur væru á, að þeir betr-
uðust. Unglingarnir þyrftu að
verða fyrir hollum og bætandi
áhrifum.
Oddur Ólafsson sagði, að ekki
hefði verið lögð nægileg áherzla
á heilbrigðisþáttinn í þessu
vandamáli. Mörg afbrot stöfuðu
af einhvers konar geðtruflunum.
Afbrotamenn af því tagi ættu
heima á sjúkrahúsum en ekki í
íangelsum. Hér væri um að ræða
sjúklinga. Eðlilegt væri að þess-
um drengjum yrði komið fyrir á
geðdeildum til meðferðar hjá geð
læknum og sálfræðingum.
Ólafur Jóhannesson sagðist sér
staklega vilja undirstrika sjónar
mið Odds Ólafssonar. Það ætti að
vera hlutverk geðsjúkrahúsa að
sinna þessum málum.
Gylfi 1>. Gíslason sagðist vera
sammála Oddi Ólafssyni og for-
sætisráðherra. Tilgangur sinn
hefði verið að vekja athygli á
þessu máli, þannig að litið yrði
á það frá heilbrigðis-, félagsleg-
um- og uppeldislegum sjónarmið-
um.
Magnús Kjartansson, heil-
brigðisráðherra, sagði, að þetta
vandamál væri sjúkdómseinkenni
á þjóðfélaginu. Við myndum ekki
vimrua bug á þessum sjúkdómi,
þó að sjúkrahús-um og geðdeild-
um yrði fjölgað. Þetta væri sam
slungið þeim efnahagsvandamál-
um, sem verið væri að fjailla um.
Þjóðfélagið hefði breytzt úr
bændaþjóðfélagi í borgar- og
neyzluþjóðfélag. Sú breytáng
hefði haft áhrif inn á hvert hedm
ili í landinu. 1 stað siðferðislegra
verðmæta, sem áður hefðu verið
mikils virði, hefði nú komið hlut-
urirrn. Eftir stríðið hefði orðið
rni'kil upplausn og gengislækkan-
ir á gengislækkanir ofan væru
m.a. orsök vandans. Fólk vissi
ekki lengur, hvar það ætti að
standa í þessu þjóðféiagi.
Jón G. Sólnes sagðist vilja
vekja athygli á, að hér væri. einn
ig í veginuim veiigamdkið atriði
varðandi uppeldismál. Meinsemd-
in væri sambandsleysi milli éldri
kynsióðarinnar og æskunnar. Ali
ir vissu, að hjá uingum bömum
vöknuðu ótai spuminigar, sem
þörfnuðust svara. Nú væru eng-
ir til þess að hlusta á og svara
spurninguim ungu bamanma. For
eldrarnir væru upptefcnir við
brauðstritið. Hann sagðist vilja
leggja á'herzlu á, að samstarf-
inu við gömiu kynslóðina á heim
ilinum yrði gaumur gefinn. Það
væri mjög áhrifamikið, ef stjóm
völdin gerðu heimilunum kledft
að viðhaldia sambcindinu við
garnia fóilkið.
Halldór Blöndal sagðd, að
Magnús Kjartanssom hefði rætt
um þennan vanda af þröngsýni.
Fram tii 14 eða 15 ára aldurs
MORGUNBI.AÐINU barst í gær
kynleg stefna frá Þorgeiri Þor-
geirssyni, kvikmyndagerðar-
manni. Er ritstjórum blaðsins
þar stefnt tll að þola „þyngstu
refsingu, sem lög leyfa“ og til að
greiða Þorgeiri hálfa milljón kr.
i „bætur fyrir ófjárhagslegrt
tjón“ og fyrir „beint tjón“. Stefnt
er út af svohljóðandi frétt, sem
birtist í Morgunblaðinu 21. nóv.
sl. undir nafninu: „Róður“ kost-
aði 850 þús. kr.
„Kvikmyndin Róður, sem Þor-
geir Þorgeirsson tók og var sýnd
i sjónvarpinu sl. föstudagskvöld
kostaði 850 þús. kr., en Sjávar-
útvegsráðuneytið kostaði gerð
myndarinnar. Myndin var 15 mín
útur og fjallaði um róður með
bát. Sjávarútvegsráðuneytið lét
kosta gerð myndarinnar til þess
að kynna málstað Islendinga í
landhelgismálinu. Morgunblaðið
hafði í gær samband við Má Elís-
son fiskimálastjóra og spurði
hvort Fiskifélag Islands hefði
styrkt gerð myndarinnar. Már
sagði að Fiskifélag Islands hefði
einu sinni styrkt gerð myndar,
en aldrei fengið myndina, en
„slíkt styrkjum við ekki“, sagði
hann um kvikmyndina „Róður“.
Taldi hann að fiskimálasjóður
hefði styrkt mynd með rikinu.
Kom í ljós að 600 þús. kr. voru
greiddar til myndarinnar úr fiski
málasjóði að tilhlutan Sjávarút-
vegsráðuneytisins og ríkið borg-
aði 250 þús. kr. Myndin var tekin
í línuróðri á hálfum degi og eng
inn texti var lesinn með mynd-
iminí“.
væri öMuim nemenduim sniðimn
saiml stalkkuir í skólakerfinu.
Mikiil fjöldi nemenda hefði gef-
izt upp umdan þessu kerfi. Hann
sagði siðan, að þessi vandi vseri
óskyldui' baráttu mannsins við
að bæta kjör sín. Ekkert þyrfti
að koima í veg fyrir að þroski
maminsinis yrði bættur, þó að
kjörin bötnuðu. Hann sagðist
efeki faDlast á þá skoðun Magnús-
ar Kjantajnssonar, að glæpdr
hefðu aukdzt vegina þess, að fleiiri
hefðu það gott nú en áður.
Guðlaugur Gíslason sagðist
mótmæla þeirri skoðun, að vand
inn væri sjúkdómseinkemni á
þjóðfélaginu. Hann mótmælti því
að afbrotaþróunin stafaði af
gengisíellingum undanfarinna
ára og fengi ekki séð, hvernig
unnt yrði að halda því fram.
Magnús Kjartansson sagðist
kunna því illa, þegar setningar
væru hártogaðar og teknar úr
samhengi. Han hefði sagt, að
þetta væri afleiðing af þjóðfé-
lagsbreytingum og væri vanda-
mál allra neyzluþjóðfélaga. Hann
hefði ekkert á móti bættri efna-
hagsafkomu, en gæti ekki fellt
sig við neyzluþjóðfélagið. Við
yrðum að sinna öðrum verkefn-
um en safna hlutum.
Jóhann Hafstein sagði, að
þungamiðja þessa vandamáls
hefði komið fram hjá Halldóri
Blöndal og Jóni Sólnes. Það væri
tengsl eldri og yngri kynslóðanna
á heimilunum. Þau tengsi hefðu
einmitt verið einkenni bænda-
þjóðfélagsins. Þegar menn litu á
málin frá þvi sjónarmiði, að kaup
máttaraukningin væri hættuleg,
væri ef til vill eðliiegt, að menn
teldu gengisfellingar orsök
glæpa.
Nú væri m.a. talað um gengis
1‘ækkun sem eina af leiðunum til
að trygigja kaupmáttinn og leysa
efnahagsvandann. Hann sagðist
vona, að orð Magnúsar Kjartans
sonar stæðu ekki í sambandi við
viðræðurnar innan ríkisstjórnar
innar um valkostina í efnahags-
málunum.
Siðar í stefnunni segir:
„Stefnandi gerði litkvikmynd
20 mín. á lengd og var hún frum-
sýnd i sjónvarpinu föstudaginn
17. nóvember 1972.
1 fyrrnefndri grein í Morgun-
blaðinu er farið rangt með stað-
reyndir. 1 greininnd er látið að
því liggja, að stefnandi hafi haft
fé út úr viðsemjanda sinum,
sjávarútvegsráðuneytinu, meðal
annars með því að takast á hend
ur gerð myndar tii kynningar á
málstað íslendinga í landhelgis-
málinu, en síðan ekki sfcaðið við
það atriði. Ennfremur er látið
að þvi liggja að Fiskifélag Is-
lands hafi einu sinni styrkt
stefnanda til gerðar kvikmynd-
ar, en félagið hafi síðan aldrei
fengið myndina. Þá er fiski-
málastjóri, Már Elisson, borinn
fyrir óvirðingarorðum um kvik-
myndina og að lokum klykkt út
með því að láta að þvi liggja,
að lítil sem engin vinna og
kostnaður liggi bak við gerð
myndarinnar og uinbj.m. hafi
þannig stórfelldlega hagnazt á
gerð myndarinnar og haft veru-
legt fé út úr sjávarútvegsráðu-
neytinu."
Eins og sjá má af þessum til-
vitnunum, viðurkennir Þorgeir
Þorgeirsson að hafa fengið
greiddar frá rikinu 850 þús. kr.
fyrir gerð nefndrar kvikmynd-
ar. Hann hefur þannig staðfest
megin efnii fréttarinnar. Eftir
stendur að vísu það atriði, að
myndin hafi verið tekin „í línu-
róðri á hálfuim degi“. Ef fleiri
ferðir en ein hafa verið famar
til að taka mynd þessa, er Mbl.
TVEIR einleikarar verða á tón-
leikum Sinfóniuhljómsveitarinn-
ar í Háskólabíói kl. 20,30 annað
kvöld, þau Helga Ingólfsdóttir,
sem leikur á sembal, og Konstan
tin Krechler, sem leikur á fiðlu.
Stjórnandi verður Páll P. Páls-
son. Þetta eru 6. reglulegu tón-
leikar hljómsveitarinnar á þessu
starfsári, en jafnframt þeir síð-
ustu á þessu ári. Næstu tónleik-
ar á eftir verða aukatónleikar þ.
4. janúar 1973.
Á efnisskrá tónleikanna annað
kvöld eru tvö verk eftir Bach,
sembaikonsert í E-dúr og fiðlu-
konsert nr. 2 í E-dúr, og konsert
fyrir hljómsveit eftir Béla Bar-
tok. Af þessum þremur verkum
hefur aðeins fiðlukonsertinn ver
ið fluttur hér á landi áður.
Páll Pampichler Pálsson stjórn
ar hljómsveitinni á tónleikunum,
en hann hefur frá í fyrra verið
starfandi sem aðstoðarhljómsveit
ijúft að leiðrétta það og biðjast
afsökunar. En ekki fuliyrðir
kvikmyndagerðarmaðurinn þó að
svo sé. Hitt er ljóst, að eimhver
vinna hlýtur að hafa verið fólg-
in í því að klippa myndina og
ganga frá henni, og það vita all-
ir. En skrítið yrði prentfrelsi á
íslandi, ef dómstólar teldu fregn
þá, sem hér um ræðir, saknæma.
VIÐ umræðiir á Allsherjarþingi
Sameinuðu þjóðanna í gær um
stofnun háskóla Sameinuðu
þjóðanna gerði fulltrúi Islands
grein fyrir þvi, að ríkisstjórn
Islands hefði áhuga á að bjóða
háskólanum aðstöðu á Islandi
fyrir vísinda- og rannsókna-
stofnun skólans í haf- og fiski-
fræðum. Frá þessu segir í frétta-
tilkynningu, sem Mbl. barst i
gær frá utanríkisráðiineytinu.
Einstakar deiidir háskólans
munu verða í ýmsum löndum
en gert er ráð fyrir því, að skól-
inn verði eingöngu rannsókna-
stofnun á ýmsum sviðuim, svo
sem í umhverfiismálum, þróunar-
ALLMARGT fó’llk sótti bókaupp-
boð Knúts Bruun í gær að Hótel
Sögu en þar voru boðin upp 100
bókanúmier og var söiuverð þeirra
frá 100 kr. upp í 52 þús. kr.
Dýrasta vcr’kið vair riit Hins
konunigLega íslenzka lærdónns-
lisitaféliags, 15 bkidi, og var það
arstjóri hljómsveitarinnar. Hann
er auik þess söngstjóri Kariakórs
Reykjavíkur og hefur frá árinu
1949 verið stjórnandi Lúðrasveit
ar Reykjavíkur.
Helga Ingólfsdóttir lauík ein-
leikaraprófi í pianóleik frá Tón-
listarskólanum i Reykjavik árið
1963, en stundaði síðan framhalds
nám í píanóleik og siðar sembal-
leik í Þýzkalandi og lauk ein-
leiikaraprófi í semballeik 1968.
Hún hefur haldið einleikstón-
leika í Boston og hér á landi og
komið fram á kammertónleikum.
Hún starfar nú sem kennari I
píanóleik og semballeik. Helga
ieikur nú í fyrsta sinn einleik á
tónleikum Sinfóníuhljómsveitar
íslands.
Konstantin Krechler er tékkó-
slóvakísfcur fiðluleikari, sem
starfað hefur hjá Sinfóníuhljóm-
sveit íslands síðan 1970. Hann
var áður um margra ára skeið
konsertmeistari hljómsveitar Rík
isóperunnar í Prag og stundaði
jafnframt umfangsmikil hljóm-
leikastörf og kennslustörf. Hann
starfar nú einnig sem kennari
við Tónlistarskólann í Reykja-
vík. Þetta er í fyrsta sinn, sem
hann leikur einleik á reglúlegum
tónleikum hljómsveitarinnar, en
hafði áður leikið einleik með
hljómsveitinni á tónleikum á Eg
ilisstöðum sl. haust.
málum og málum er lúta að auð-
lindum jarðar.
Fé til reksfcurs skólans verður
fengið með frjáilsum framlögum
sérstofnana Sameinuðu þjóð-
anina og úr ýmsum alþjóðfegum
menningarsjóðum. Nefnd sér-
fræðinga mun semja stofnskrá
skólans og stanfsreglur og
standa vonir tll að starfsemi
skólans geti hafizt þegar á næsta
ári.
Island var edtt þeirra riikja
sem fluttu tillöguna um stofnuin
háskólans.
Við endanfega afgreiðslu máls-
ins voru 110 rlki fylgjandi stofn
un hans, en 8 A-Evrópuríki á
móti.
slegiið á 52 þús. kir. Fonnmanma-
sögur, 12 bimdi, voru slegnar á
18 þús. fcr., 28 birndi af ýmsum
bókum Laxness voru slegiin á 15
þús. kr. Mamntal á íslamdi árið
1703 var slegið á 10 þús. kr. öll
múmerin seldust. Mangar baekur
fengust þamma fyrir gott veirð.
Staðfestir fregnina
en stefnir samt
ísland býður í háskóla
Sameinuðu þjóðanna
52 þús. var hæsta boð