Morgunblaðið - 04.05.1973, Blaðsíða 1

32 SIÐUR
Fundur Nixons — Pompidous:
Nýr Atlantshafssáttmáli
verður aðal umræðuefnið
Beiðni um fundinn barst ríkis-
stjórninni sl. mánudag — ísland
valið af diplomatiskum ástæðum
TILKYNNT var í Washington, París og Reykjavík í gær
klukkan 15 að íslenzkum tíma, að forseti Bandaríkjanna,
Richard M. Nixon og forseti Frakklands, Georges Pompidou
hefðu komið sér saman um að hittast á Islandi í boði íslenzku
ríkisstjórnarinnar dagana 31. maí og 1. júní næstkomandi.
Frétt þessi hafði þó í gærmorgun kvisazt út í París og hafði
þá AP-fréttastofan fréttina eftir „áreiðanlegum frönskum
yfirvöldum“. Opinber beiðni frönsku og bandarísku ríkis-
stjórnanna um fund í Reykjavík milli forsetanna barst ís-
lcnzkum yfirvöldum síðastliðinn mánudag. Síðast þegar for-
setarnir hittust var það á Azoreyjum 1971. Fundarstaðurinn
nú var valinn af diplomatiskum ástæðum, en eitt aðalefni
fundarins verður nýr Atlantshafssáttmáli.
Utanrikisrá&uineytið fékk til-
maii frá franska uitanrikiisráðu-
neytinu siðastliiðinn miánudaig
vm að forsetarnir gætu hitzt hér
dagana 31. maí og 1. júiní. Að
sögn Einars Ágústssonar, utan-
liki.sráðherra komu skömmu sið-
ar sams konar tilmæli frá banda
rwka utanríkisráðuneytinu. Ósk-
að var eftir því að ísland legði
til fundarstað fyrir fund forset-
anna. Einar Ágústsson sagði:
„Ég har þetta undir ríkisstjóm-
ina og það fannst öllum að það
væri sjálfsagt að verða við þess-
aa'i beiðni. Ég tel að það sé ís-
landi mikill heiður að þessir
menn vilja hittast hér.“
setarnir hittust, var fundur
þeirra á Azoreyjum. Þar áðuir
kom Pompidou tii Washingtan.
Það var því óhugsandi siam-
kvæmt diplomatiskum sdðaregl-
um, að Pompidou færi aftur til
Washington,. Nixon hins vegar
vill ekki fara til Parísar af ýms-
um ástæðum. Hann vi'll ekki
hætta á að trufla með nærveru
sinni samningagerð um Indó-
Framhald á bls. 31
Nixon og Pompidou á fundi þeirra á Azoreyjum 1971. Nú kjósa þeir aftiir að hittast á hiut-
lausri grund.
Nixon varar Hanoi
IIVERS VEGNA ÍSLAND?
Fundarstaðurinn kom mjög
íiatt upp á menn oig hivar-
vetna veltu menin því fyrir
sér hvers vegna ísland
varð fyriir valinu. Morgun-blaðið
hatfði samband við ýmsa aðila
eiiendis til þess að fá skýringu
á þessu. Reynt var að hafa sam-
band við Ronald Ziegler, blaða-
íuMltrúa Niixons Baindaríkjafor-
seta, en hahn var þá farinn til
Florida ásamt forsetanum. Einka
ritari Zieglers kvaðst engar upp-
lýsingar geta gefið umfram þær,
sem kæmu fram i hinum opin-
beru tilikynningum.
Ba-ndarískir embæ-ttismenn
itöldu valið vera til komitð vegna
íormsatriða. Síðast þegar for-
Morgunblaðið í dag er 32
síður. Af efni þess má
nefna:
Fréfctir 1, 2, 3, 5, 12, 14,
21, 31 og 32
Rilaþáíttur 10
Rætt við Jónas
Haralz 16
Lausnargjaldið —
nýtt leiknitt 17
Kaupmenn mótmæia
hráðiaibirgðalögunum 17
Iþi’ólitár 30
við nýrri styrjöld
NIXON forseti sagði í kvöld í ár-
legri skýrslu tii Þjóðþingsins nm
utanríkismál, að Norðnr-Vietnam-
ar ættu nýtt stríð við Bandarik-
in á hættu ef þeir virtu ekki
vopnahléið í Vietnam og kölluðu
hcim herlið sitt frá Kambódíu og
Laos. Þetta er strangasta viðvör-
imin sem Norður-Viet-namar
hafa fengið frá Nixon siðan stríð
in.u átti að ijúka fyrir rúmiim
þremur mánuðum.
Nixon tók einnig fram að batn-
andi samskipti Bandaríkjamanna
við Rússa og Kínverja kæmuist
i hættu vegna áframhaMandi
árása Norður-Vietnama. Hann
ræddi litið um Evrópu-málefni,
sem einkum er tallð líklegt að
beri á góma í viðræðum hans í
Reykjavik við Pompidou forseta
um næstu mánaðamót að öðru
leyti en því að hann sagði að
gleðiieg sameiningarþróun Evr-
ópu í efnahagsmiálum mætti
ekki bitna á viðskiptaaðstöðu
Bandarikjanna. Hann hivatti
einnig til þess að lausn yrði
fundin á efnahagsmálum vegna
kostnaðar Bandaríkjamanna af
dvöl bandariska herliðsins í Evr-
ópu.
Aðalkafli skýrslunnar fjallaði
um Vietnam þar sem Nixon
sagði að Norður-Vietnamar
hefðu um tvennt að velja, virða
friðarsamininigana eða halda
áfram hemaði í Suður-Vietnam.
Hann sagði að ef þeir tækju sfið-
ari kostinn ættu þeir á hættu
árekstra við andará’kin, en þótt
langt væri síðan samnimgamir
voru gerðir og þrot Norður-Viet-
nama því óafsakanleg gætu þeir
ennþá bjar-gað ástandiniu.
Nixon saigði að ef Norður-Viet-
namar tækju þann kostinn að
Framhald á bls. 31
Nixon fer til Islands fyrst
af mörgum NATO-löndum
ÍSLANÐ verðnr fyrsta landið
af ýmsum mikilvægum aðild-
arlöndum Atlantshafsbanda-
Iagsins sem Nixon Banda-
ríkjaforseti fer t.ii á jH-ssii ári,
að því er bent var á í dag
þagar tilkynnt var nm við-
ræður forsetans við Georges
Fompidon Frakkiandsforseta
í Reykjavík um næstu mán-
aðamót.
Almennt er búizt við að við-
slkipti og fjárimál verði aðial-
umræðuefmi forsetanna og í
því samþandi verði einkum
rætJt um kjör Randarílkja-
manna í hinu stækkaða Efna-
hagsbandalagi Evrópu.
1 fréttum frá París er á það
bent að Pom.pidou sié það
töluvert kappsmél um þessar
miundir að bæta sambúðima
við Bandaríkin sem hefur
veirið stirð þó að eins mikils
ka!a igæti nú ekki i Frakk-
iandi í garð Bandaríkja-
manna og fyrir nolkkrum ár-
um þegar de Gaulle hershöfð-
inigi var enn við völd og réð
stefnunni.
Síðasiti fundur Nixons og
Pompidous var haldinn á
Azoreyjum fyrir 17 mámuðum
og siíðan hefur margt breytzt
í samibúð Frakklands og
Randaríkjamma.
Mikilvægast er frá sjónarihóli
Frakka að samningur hefur
varið gerður um frið í Indó-
kina og það á mestam þátt í
þeim áhuga sem Frakkar hafa
sýnt að undanförrau á bætt-
um samslkiptum við Banda
Framh. á bls. 12