Morgunblaðið - 01.08.1973, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ — MIÐVIKUDAGUR 1. aGÚST 1973
17
„Hef ekki efni á að hætta laxveiði66

Heimsókn að Víðidalsá
og spjallað við Björn bónda
á Auðunarstöðum
VÍÐIDALSÁ er vafalaust
fríeg:asta laxveiðiáin í Húna-
þingi, enda alla tíð verið góð
veiði í ánni, þótt hún sé nokk-
uð sveiflukennd eins og geng-
nr. Allténd er í Víðidalsá næst
stærsti laxastofn á landinu,
næst á eftir Laxá í Aðaldal.
Nýlega var reist nýtt og
glæsilegt veiðihús við ána,
sem leysti af liólmi nær
tveggja áratuga ganilan veiðl-
kofa. Morgunblaðsmenn litu
þar við á norðurleið fyrir
skömmu, svona rétt til að
líta á húsið og fylgjast með
veiðinni.
Gunnlaug Hannesdóititir,
ráðskona, tók hlýlega á móti
okkur, bauð upp á kaffisopa
og sýndi okkur húsið. Veiði-
meninirnih' voru aillir niðri við
á, þannig að Gunnilaug gat
leyft sér smá frí frá eldhú’S-
imiu. 11 tveggja mainna her-
bergi eru i húsiniu, öll mjög
Björn Lárusson,
bóndi á Auðunarsiöðum.
rúmgóð og vistíeg. Fyrir end-
anum í svefnjáiknunni er svo
saunabað, sem Gunnlaug
sagði að væri mjög mikið not-
að af veiðiimöniniuinuim. Mat-
salur og setusitofa eru ein
höiW, ein seitusitofan liggur
nokkuð lægra. Þar er aivnn
og bar og á veggjum eru
þrykkimyndir af stærsitu löx-
uwuim, sem hóp'jrinn hafði
veiibt, er í þetta skiptii var við
ána.
Þegar við komum inn í eld-
húsið sagði Gunmilaug, að þar
væri óMiku samam að jafna
nýja eldhúisiin'U og þvi í
gaimia veiðilkofamium. Hér
væru öjI tæki hvn iuillkomn-
ust'u, sem völ væri á, og að-
staða ti'l matseidai eims og a
beztu hótelum. Inm af eldhús-
inu gemgur svo svefnálma
starfstfólfcsins, þar sem eru
sex herbergi -— eitt fyrir
hvern starfsmann. Þar eru
llka ýmsar geymsviur, matar-
búr og líixakælirinm.
Nú eru nær eingömgu út-
iendir veiðimenn við Viðidals-
á tvo mánuðii sumarsiiins, júlí
og ágúist. Við spurðum Gunn-
laugu hvemig gemgi að mat-
reiða ofain í þá. „Það gengur
mjög vel. Þeir kunna vel að
meita íslenzkan mat og borða
mikið. Sérstaklega finnst mér
gaman að gefa þeim lamba-
kjöt og fi®k, en þeir eru hvor-
u.gu vanir. Reyndar koma
flesitir þesisara manna ár eft-
ir ár hingað i ána, þawnig að
það má kantnski segja, að þeilr
séu farnir að þekkja matimn.“
Ásamt Gunnlaugu vinna
tvær uingar stúlkur úr Reykja
vik í veiðihúsinu, þær Soffia
Pétursdóittir og Kristín
Darviðsdótitir. Þrír leiðsögu-
menin eru við ána, þeir Ed-
varð Guðwason, Hreiðar Vigg-
óssom og Þröstur Lýðsison.
Eftir að hafa þegiið góðgerð
irmar hjá Gunniliauigu, ákváð-
um við að taika hús á Birni
Láruissymi, bónda á Auðun-
arsitöðum, en hanm er varafor-
maður veiðifélagsinis. Björn
var nýkoanáwn úr rúningi og
daginn eftir átti að reka á
fjal’l. Hann var þó hress i
bragði. „Jú, strákar, það er
ekkert sjálfsagðara en að
leiða ykkur í einhvern sawn-
leika um ána,“ sagði hann um
leið og hamn bauð okkur til
stofu.
—Það er óhætit að fuilfliyrða,
að lax hefur aldrei verið svo
mikill í Víðidalsá og núna
þessi árin, og ég er efins i
því að hainn hafi mokkuim
tímann verið svona væwn áð-
ur. Það feest varla minni lax
en 10 punda.
En það hefur ekki al’litaf
verið miilkiiil lax í ámni Um
1930 var svo komið, að það
þótti ekki taka þvi að eiga
net, en þá var laxinn ein-
göngu nytjaður af bændum-
urn. Laxinn virtist gjörsam-
lega vera uppurinm. En þegar
netaveiðinni var hætt, byrjaði
lax að ganga í ána að nýju.
Var þá stofnað veið'félagið,
sem upphafilega sá um að
skipuleggja veiðar í ósnum,

Soffía, Gunnlaug og Kristín.
þar sem laxinn var tekiinn i
fe'iknastórar gildrur. Þær
veiðar virtust þó ekkl bera
ti'læilaðan árangur og ein-
hvern timan á fjórðia áratiugn-
um var byrjað að leigja ána
út tiil stangveiða.
Fyrsiti leigutakinn held ég
að hafi verið brezkur skurð-
læknir, sem hafði ána í fjölda-
mörg ár. Hamn dvaldiist hér
oftast suimarlanigt við veiðarn-
ar ásamit ýmsum, sem hann
hafði boðið með sér. Hins veg-
ar seldi hann aJdrei veiðill'eyfi
tiil annarra. Þegar striðið svo
skall á hætti þessi maður að
koma og samningurinn rann
út. 1 þá daiga og lengi vel
urðu veiðimennjmir að ski'la
veiðii'bænduniuim ötl>uim laxin-
um, sem þeir veiddu. Þætti
mörgum það vafalaust súrt
nú.
Siðan hefur áin verið leigð
ýmsum aðiium, en þeir hafa
þó verið tiltöluJega fáir. Sömu
leigjendurnir hafa verið með
ána i áraraðir. Árið 1950 var
svo byggt hér veilðihús í
fyrsta skipti. Það var fremur
smátit, enda ekki leyfð veiði
á nema fjórar stengur i ánni
þá, jþví að þá var talsvert
m'inna um íax í ánni en nú er.
Hafizt var handia urn að
rækta upp ána með því að
sleppa í hana seiðum upp úr
1950. 1 fyrstu var sleppt í
hama seiðum úr EHiðaársitöð-
inmi gömúu, og varð það ti'l
þess að íax’nn í ánni smækk-
aði verulega á timablli, enda
Elliðaárlaxir.in mun smærri
en sá lax, sem hér er. Þegar
KoJilaf j arða rs>; öði n tók til
staría fyrir rúmuim 10 árum,
var tekimn hér klaklax nokk-
ur hauist fyrir stöðima og
seiði hans hans ræktuð. Var
það strax til mikiila bóta.
Núna síðustiu árin höfuim við
svo fengið seliíil hjá Skúla í
Laxailóni, en það er mest
megnis B'Jönduí’ax. Sá lax er
af svipaðri stærð og Víðidials-
ársto'fniwn, e.t.v. örJlitið minni.
Síðan ræktunin hófsit hef-
ur veiðii svo að segja stöðug't
farið vaxandi, þctt að vísu
haifi hún dregizt nokkuð sam-
am um 1960. Eftir því sem
veiðin hefur aukizt hefur svo
verið bætt við stöngum, en
þær eru nú 9 taOsins. Siðasta
sumar veiddust 1590 laxar af
vajnasvæð'nu, en nú bendir
aiilt ti’l þess að vei’Sln aukist
veru'lega þetta suimarið. Allar
töíur eru nú hærri ein í fyrra,
bæði þyngd o>g fjöldi.
Þótt yfi'rleitt sé ekki talað
um nema Víðidalsána, þá eru
reyndar tvær ár á vaitnasvæð-
inu. Hin er Fitjaá, sem er
þverá í Viðidalsána. Laxinn
þar er þó af allt öðrum siíofni.
Hann er simærri og gengur
Framhald á bls. 21
Barizt upp á Uf og dauða.
Harold laridar 14 punda hrygniinni úr Harðeyrarstrengnum.