Morgunblaðið - 19.02.1974, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 19. FEBRUAR 1974

Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson
Aðalstræti 6, sími 10 100.
Aðalstræti 6, sími 22 4 80.
Áskriftargjald 360,00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 22,00 kr. eintakið.
Magnús Kjartansson
varð sjálfum sér og
þjóð sinni til skammar á
fundi Norðurlandaráðs í
Stokkhólmi í fyrradag. Lík-
lega er ekkert fordæmi fyr-
ir svo lágkúrulegri og raka-
lausri árás íslenzks ráð-
herra á vinaþjóðir á er-
lendum vettvangi og áreið-
anlega hefur það aldrei
gerzt áður, að íslenzkur
forsætisráðherra neyðist
til að standa upp á f jölþjóð-
legum fundi og mótmæla
ummælum samráðherra
síns eins og Ólafur
Jóhannesson gerði í Stokk-
hólmi ásunnudaginn var.
nokkurra norskra stór-
þingsmanna til íslands í
byrjun febrúar til þátttöku
í ráðstefnu á vegum
frjálsra félagasamtaka
hér i borg um örygg-
ismál íslands og Noregs
væri einnig afskipta-
semi af íslenzkum inn-
anríkismálum. Þessi um-
um. Forsætisráðherra
sagði: „Ég tel, að utanríkis-
mál og varnarmál séu utan
við starf Norðurlandaráðs,
en ég biðst fyrst og fremst
undan því að hér í Norður-
landaráði verði farið að
ræða íslenzk innanríkis-
mál... hvað bréfinu við-
kemur, sem við fengum á
sínum tíma frá norsku
ríkisstjórninni, þá leit ég
ekki á það sem nein af-
skipti af íslenzkum málefn-
um og það mun að sjálf-
sögðu ekki hafa nein úr-
slitaáhrif á afgreiðslu okk-
ar í því máli.“
Ummæli iðnaðarráð-
herra vöktu að vonum svo
mikla hneykslun og reiði
meðal norrænna stjórn-
málamanna, að Trygve
Bratteli, forsætisráðherra
Noregs, sá sér ekki annað
fært en að mótmæla þeim á
Norðurlandaráðsfundinum
föðurlandsofstækis, sem
aðeins heyrist frá æstustu
vinstri mönnum í Evrópu
nútímans.“ Afstaða þess-
ara tveggja norrænu
stjórnmálamanna er skilj
anleg bæði vegna efnis-
legra ummæla Magnúsar
Kjartanssonar og einnig
hins, að samkvæmt starfs-
reglum Norðurlandaráðs
er alls ekki til þess ætlazt,
að öryggismál Norðurland-
anna séu rædd á fundum
Norðurlandaráðs.
Þegar hugleitt er, hvað
veldur því, að Magnús
Kjartansson flytur þessa
ræðu í Stokkhólmi, er
augljóst hvað að baki
liggur. Ræða þessi var
ekki fyrst og fremst ætl-
uð fulltrúum á Norður-
landaráðsfundi. Magnús
Kjartansson talaði í
raun til annars áheyr-
endahóps, enda þótt hann
HNEYKSLIÐ
í STOKKHÓLMI
í ræðu þeirri, sem
Magnús Kjartansson flutti
í Stokkhólmi, hélt hann því
f fyrsta lagi fram, að orð-
sending sú, sem rfkisstjórn
Lars Korvalds í Noregi
sendi íslenzku ríkisstjórn-
inni í septembermánuði s.l.
væri afskiptasémi af ís-
lenzkum innanríkismálum.
Og í öðru lagi, að heimsókn
mæli Magnúsar Kjartans-
sonar urðu til þess,
að Ólafur Jóhannesson
forsætisráðherra gekk í
ræðustól og lýsti því yfir,
að hann liti ekki á orðsend-
ingu Korvald-stjórnarinn-
ar í Noregi sem afskipti af
íslenzkum innanríkismál-
og K. B. Andersen, fyrrver-
andi utanríkisráðherra
Danmerkur, gagnrýndi
Magnús Kjartansson einn-
ig harkalega fyrir þessa
ræðu og sagði: „Þetta var
rödd úr gröfinni, sem heyr-
ist nú sjaldan, rödd liðinn-
ar tíðar, rödd þröngsýns
misnotaði vettvang Norð-
urlandaráðs til þess. Hann
var að tala við hina svo-
nefndu herstöðvaandstæð-
inga hér á íslandi, sem
hafa komizt að þeirri niður-
stöðu, að það baktjalda-
makk, sem Alþýðubanda-
lagið á nú í til þess að
hanga í ráðherrastólum,
þýði svik við málstað þess í
hinu svonefnda herstöðva-
máli. Á ræðu Magnúsar
Kjartanssonar í Stokk-
hólmi ber því að lfta sem
örvæntingarfulla tilraun
hans til þess að friða þenn-
an kjarna í Alþýðubanda-
laginu, sem nú hefur sakað
flokkinn og hann um svik
og undanslátt í þessu máli.
Er það óneitanlega brjóst-
umkennanlegt að fylgjast
með örvæntingu þessa
kommúnistaráðherra, en
hún afsakar engan veginn
framkomu hans á erlend-
um vettvangi og þá hneisu,
sem hann hefur með henni
valdið þjóð sinni.
Ljóst er, að sá atburður,
sem varð í Stokkhólmi á
sunnudaginn var, getur
haft margvíslegar afleið-
ingar. Máli þessu er engan
veginn lokið. Eftirleikur-
inn er eftir. Það er með
öllu dæmalaust, að íslenzk-
ur forsætisráðherra verði
að setja ofan í samráðherra
sinn á alþjóðavettvangi,
eins og Ólafur Jóhannes-
son neyddist til á sunnu-
daginn var. Og ekki verður
annað séð en forsætisráð-
h^rra hljóti við heimkom-
una að láta Magnús
Kjartansson taka afleiðing-
um gerða sinna og biðjast
lausnar fyrir ráðherrann.
Með þeim hætti einum er
sæmd ríkisstjórnarinnar
sjálfrar og íslenzku þjóðar-
innar borgið eftir
hneykslið í Stokkhólmi á
sunnudag.
Vaxandi áhugi á inn-
flutningi frá íslandi
segir Ivar Guðmundsson
viðskiptafulltrúi
í New York
• Eftir
Geir H. Harde.
„EFTIR að orkukreppan tók
að gera vart við sig hefur mikið
fjölgað fyrirspurnum, sem
hingað er beint um möguleika á
áð kaupa raforku á íslandi
unna úr vatnsafli eða hvera-
hita. Það hefur frétzt að á
íslandi séu miklir möguleikar
til orkuframleiðslu bæði með
afli fallvatna og nýtingu jarð-
hita og nú, á tímum orku- og
hráefnaskorts, gefa menn
þessu meiri gaum en áður, enda
getur nú orka, sem áður var
ekki hagkvæmt .að nýta verið
orðin hagkvæm eftir þær verð-
hækkanir, sem orðið hafa á
olíu. Hingað hafa leitað upp-
lýsinga plastvöruframleiðend-
ur og aðrir, sem nota mikið olíu
við framleiðslu sína eða þurfa á
stöðugri orku að halda allan
sólarhringinn. Þessum fyrir-
spurnum höfum við ýmist reynt
að leysa úr hér sjálfir eða sent
þær til réttra aðila heima.“
Þetta sagði ívar
Guðmundsson, viðskiptafull-
trúinn í utanrikísþjónustunni,
með aðsetur í Vesturheimi, sem
fékk formlega það hlutverk í
sept. s.l., en ári áður var hann
skipaður ræðismaður. Áður
starfaði Ivar í fjölmörg ár hjá
Sameinuðu þjóðunum eins og
alkunna er og vann i mörgum
löndum á þeirra vegum. 1
nýjasta hefti tímaritsins „The
Scandinavian-American Bull-
etin“ er ívar Guðmundsson
kjörinn „Norðurlandamaður
mánaðarins“ og er þar greint
frá lífi hans og starfi.
í greininni kemur m.a. fram,
að ívar hafði gegnt ræðis-
mannsstarfi áður en hann varð
ræðismaður íslands og þá við
ólíkar aðstæður. Blm. spurði
hann um þetta.
— Já, það er rétt, ég hef einu
sinni áður verið ræðismaður i
sex mánuði, sagði ívar. Fyrir
u.þ.b. 10 árum, þegar ég var
yfirmaður upplýsingadeildar
Sameinuðu þjóðanna í Karachi
í Pakistan höfðu Sameinuðu
þjóðirnar um tíma landsstjórn
á hendi í Nýju-Guineu og var ég
þá skipaður ræðismaður
þeirrar stjórnar í Karachi. Það
var æði annasamt starf þennan
tíma, því her Pakistan hélt uppi
lögum og reglu í Nýju-Guineu
og mikið mæddi því á skrifstofu
okkar í Karachi. Ræðismanns-
starfið hér er auðvitað nokkuð
ólíkt og við önnur verkefni að
fást, en annríkið er engu
minna. Við fáum fjölmargar
fyrirspurnir í viku hverri um
hin ólíkustu mál og eftir að sett
var á stofn starf viðskiptafull-
trúa sendiráðsins í Washington
berast hingað spurningar við-
skiptalegs eðlis frá öllum
Bandaríkjunum og Kanada.
% 5000 bréf á ári.
— Hvað þurfið þið að sinna
mörgum fyrirspurnum á dag til
jafnaðar?
— Við sendum í fyrra um
5000 svör við bréfum þar sem
óskað var eftir landkynningar-
efni, þ.e. um 20 á hvern vinnu-
dag. Slíkum bréfum svörum við
öllum með sérstökum pakka
með upplýsingum um land og
þjóð. Yfirleitt eru það skóla-
börn sem eru að skrifa stíla eða
ritgerðir sem biðja um þetta
eða fólk, sem vill fara til ís-
lands. En fyrir utan þessi bréf
fáum við svo auðvitað fyrir-
spurnir um viðskipti og
verzlunarsambönd. Þeim hefur
fjölgað mikið síðustu mánuði
og einnig er meira um að menn
komi hingað persónulega til
samræðna.
Það virðist ekki ofsagt, að
mikið væri spurzt fyrir hjá
ívari, því þann stutta tíma, sem
blaðamaður staldraði við hjá
honum, hringdu tveir aðilar til
að spyrjast fyrir um möguléika
á viðskiptum við íslendinga.
Annar þeirra var fulltrúi stór-
fyrirtækis i Boston, sem fengið
hafði áhuga á samstarfi
Islendinga við Bandaríkin um
málmblendibræðslu og vildi
fræðast um möguleika á orku-
kaupum á íslandi.
% Jafnvel beðið
um hrossakjöt.
— Hvaða vörum er mest
spurt eftir á skrifstofunni hjá
þér?
— Það er mikið spurt um
möguleika á innflutningi mat-
væla frá islandi. Sérstaklega
kom þetta fram þegar matar-
verð hér hækkaði mikið í fyrra
og var þá jafnvel spurt um
möguleika á að fá sent hrossa-
kjöt frá islandi. Því miður
reyndist það ekki hægt, því við
íslendingar borðum víst allt
okkar hrossakjöt sjálfir. En hér
vestan hafs ætti að geta skapazt
markaður fyrir íslenzkar niður-
suðuvörur og ég held allt það,
sem sérstaklega er útbúið sem
sælgæti eða lostæti. Matvælaút-
flutningur frá Islandi er annars
auðvitað að mestu leyti frysti
fiskurinn, en sala hans fer fram
á vegum Sölumiðstöðvarinnar
(Coldwater Seafood) og SÍS.
Þessi mál eru í föStum skorðum
og í beztu höndum. Fyrirspurn-
um um hraðfrystan fisk er því
fljótsvarað. Nokkuð hefur verið
spurt um íslenzka lambakjötið
og ættu að vera einhverjir
möguleikar til sölu á því
hérlendis. Svo er það auðvitað
ulljn, lopinn og unnar ullar-
vörur, sem verða æ vinsælli.
Gerviefnin eru að fara úr tízku
og fólk virðist kunna betur við
sig í ullarfötum en áður. A
þessu sviði eru stórkostlegir
möguleikar fyrir island ef vel
og rétt er á haldið. En almennt,
í sambandi við allan útflutning,
þá er nauðsynlegt að við vörum
okkur sérstaklega á því að láta
aldrei frá okkur fara neitt
nema fyrsta flokks varning. Á
þann hátt náum við traustust-
um mörkuðum og þess vegna
þurfum við að efla gæðamat á
útflutningsvarningi okkar.
— Að lokum, ivar, hvernig
er að vera kominn I þetta nýja
starf?
— Ég er mjög ánægður með
starfið. Starf mitt hjá
Sameinuðu þjóðunum áður var
ópersónulegra, þetta er eins og
að flytjast heim eftir langa úti-
vist, ég er núna í stöðugu sam-
bandi við island og Islendinga.
Stundum finnst mér eins og ég
sé kominn aftur i blaða-
mennskuna og á því svíði kann
ég jafnan bezt við mig.