Morgunblaðið - 12.05.1974, Blaðsíða 26

26
MORGÚNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. MAI 1974
Kristrún Eyvinds-
dóttir frá Stardal
A UNGLlNGSÁRUM var ég einu-
sinni nætursakir á Kjóastöðum
efst í Biskupstúngum, skamt frá
Gullfossi, þetta var um sumarsól-
hvörf rétt fyrir slátt. Margfaldur
bustabær sneri göflum móti
suðri. Þetta græna gras sem ein-
kendi túnin gömlu, og litfríðar
blómjurtir innanum, fagnaði
bæði sól og dögg með sérstökum
ilmi sem túnræktaraðferóir nú-
tímans eiga efúr að ná. Bænda-
öðlíngurinn Egill á Kjóastöðum
tók á móti þessum gaungupiltí,
leiddi hann til stofu, lét veita hon-
um beina, bauð honum gistí'ngu
og fylgdi honum á götu að morni.
Svona bær með kyrlátu fólki I
þessari miklu grænku og heið-
ríkju og sólbirtu efst í sveit, og
ymur af Gullfossi í fjarska, er
einsog endurminníng úr öðru lífi.
Margir segjast þekkja fólk af
plássum þaðan sem það kemur, og
mér hefur stundum fundist fólk
haf i tekið á sig blæ af náttúru þar
sem það er borið og barnfætt.
Þegar gamall og nýr nágranni
minn og vinur Jónas Magnússon
frá Stardal tók sér konu frá Kjóa-
stöðum i Biskupstúngum, og kom
með hana suður og þau fóru að
búa I Stardal, 1925, og ég sá blá-
skær augu þessarar konu, ásamt
ljósbirtu á hári og litarafti, og
brosti ögn seinvöktu brosi, þá
fanst mér ég þekkja hana einsog
ég hefði séð hana I gær. Þó hafði
ég aldrei séð hana, því þegar ég
gistí á Kjóastöðum sjö árum áður
hafði hún ekki verið heima.
Kristrún Eyvindsdóttir var upp-
eldisdóttir Egils á Kjóastöðum, en
dóttir konu hans Katrinar af
fyrra hjónabandi hennar, fædd i
Uthlíð 11. apríl 1895. Þegar
Kristrún giftíst Jónasi í Stardal
var fóstri hennar látinn; en móðir
hennar öldruð, Katrín húsfreya
frá Kjóastöðum, ein sú dagfars-
prúðasta kona, fylgdi henni að
Stardal og settist í hornið hjá
henni; gamla konan tók meira að
segja með sér aldrað þjónustufólk
sitt suður hingað. En góðir hús-
ráðendur áður fyrri töldu sig hafa
ábyrgð ekki aðeins á aldurhnign-
um ættmennum sínum, heldur
vinnufólki semleingi hafði staðið
í þeirra þjónustu; þeir sáu fyrir
þessu fólki í elli þess, og lofuðu
því að hafa eitthvað fyrir framan
hendurnar, sér til skemtunar,
meðan þrek entist, og taka þátt
áframi áhugamálum búsins.
1 Stardal var reyndar mart
heimilisfólk fyrir, því Jónas
Magnússon hafði leingi haft
meira en lítið umleikis bæði
heima og heiman. Dóttur átti
hann af fyrra hjónabandi,
Agústu. Brátt komu til sögu þrír
t
Eiginmaður minn,
INGÓLFUR
ÓLAFSSON,
prentsmiðjustjóri,
Tómasarhaga 57
er andaðist 4 maí verður jarð-
sunginn frá Neskirkju mánudag-
inn 1 3 maí kl 1 0 30.
Þeim sem vildu minnast hins
látna er bent á Hjartavernd.
Regina Helgadóttir.
t
Þökkum auðsýnda samúð við
andlát og útför móðursystur okk-
ar,
GUÐBJARGAR
SIGUROARDÓTTUR,
frá Hólum,
Vestmannaeyjum.
Sigriður Ólafsdóttir,
Guðjón Ólafsson,
Ólafur Erlendsson.
synir, Egill, Magnús c® Eyvindur.
Auk vinnufólks var hér frændlið
Jónasar oft á vist, svo og margs-
konar tökufólk og tækifærisfólk,
svo mér sýndist setinn bekkurinn
hvenær sem ég kom þar. Á svona
heimili var ég reyndar sjálfur
uppalinn í sömu bygð, ögn nær
sjó. Einkennilegt núna að hugsa
útí að svona sjálfbjarga stórfjöl-
skylda skyldi hafa verið regla en
ekki undantekníng frá reglu hér
á landi fyrir örfáum áratugum, og
nú skuli þetta fyrirkomulag
vera orðið óþekt og komið í stað-
inn einhverskonar félag, ,,þjóð-
félagið", rekið með skrifstofum í
hverju horni, þar sem allir eru
ókunnugir og hver höndin upp á
móti annarri.
Frá því snemma á vor og lángt
frammá haust var Jónas nokkuð
laus við heimili sitt og bú sakir
vegalagninga i ýmsum sveitum,
en hann hafði tekið við verk-
stjórastarfi af föður mínum við
lát hans 1919. Fyrir bragðið varð
sama tilhögun á búskap og at-
vinnurekstri í Stardal einsog ég
var uppalinn við í Laxnesi. Nema
hér féll i hlut Kristrúnar i Stardal
að vera bóndi og húsfreya á bæ
sínum lángtímum saman og taka
daglegar ákvarðanir sem þurftí.
Kom það sér vel að hún hafði
hyggindi sem i hag koma ekki
síðri en bóndi hennar, íhugula
greind og fullkomna geðstíllíngu.
Munaðarleysíngjar, fátækir menn
og olbogabörn áttu í henni þá
heillastoð sem fæst ekki á opin-
berri skrifstofu né annarsstaðar f
,,kerfinu“, þó mönnum séu þar
börgaðir út styrkir reglulega. Ég
vil ekki leggja svo frá mér penn-
ann að ég minnist ekki aðdáunar
minnar á mannkostum Kristrúnar
Eyvindsdóttur eins og þeir komu
fram i hversdagslegu málfari
hennar. Því ,,oft má á máli þekkja
manninn, hver helst hann er“.
Fyrir utan hvað mál hennar var
hreint, án þess hún virtist vita af
því sjálf, ósjálfrátt rökrétt af því
það var svo blátt áfram, og örlaði
hvergi á óíslensku orðatiltæki, þá
heyrði ég hana aldrei fara með
ásakanir eða áfellisdóma, en tal-
aði einlægt einsog hún hefði fyr-
irvara um alla hluti, án þess nokk-
ur þyrfti þö að efast um hvað hún
meinti.
Uppsveitirnar með því grasi
sem ég áðan nefndi ólu sannkall-
að gullfólk; að slíta þar barns-
skónum hefur líklega verið ekki
ósvipað því að alast upp á góðum
sveitabæ á himnum. Það fólk sem
þar lifði eignaðist auðlegð sem
margir nútímamenn eiga því mið-
ur eftir að fara á mis við í sínu
lífi.
Halldór Laxness.
Það er gainall og góður fslenzk-
ur siður að þakka fyrir samfylgd-
ina þegar leiðir skiljast að lokinni
ferð og hver fer til síns heima.
Einkum þykir þó ástæða tíl slíks,
þegar samfylgdin hefir varað
lengi og ekki nema góðs að minn-
ast. — Fimmtíu ára nágranna-
+
Kveðjuathöfn um systur mína
GYÐU ÁRNADÓTTUR
Vesturgötu 50
verður i Dómkirkjunni I Reykjavik mánudaginn 1 3. mai kl 1 0.30
Áslaug Árnadóttir
+
Við þökkum af alhug auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og útför.
SIGRÍÐAR BJARGAR
ÁRNADÓTTUR.
Ásta Norðmann
og aðrir aðstandendur.
+
Þakka innilega auðsýnda samúð og vinsemd við andlát og jarðarför
einkadóttur minnar,
SIGRÍOAR VALDÍSAR,
Neðri Bakka.
Elfs Vigfússon.
+
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vináttu við andlát og útför
ÁSGEIRS L. JÓNSSONAR,
vatnsvirkjaf ræðings
Ágústa Þ. Vigfúsdóttir
börn, tengdabörn og barnabörn.
+ Eiginkona mín, móðirokkarog dóttir, + Hjartanlega þökkum við öllum þeim fjölmörgu sem sýndu okkur samúð og vinarhug við andlát og jarðarför
HILDUR VILHJÁLMSDÓTTIR, Háaleitisbraut 40, verður jarðsett frá Fossvogskirkju, þriðjudaginn 1 4 maí kl 1 3.30 Þeim, sem vilja minnast hennar er bent á Krabbameinsfélagið Sigurður Þórðarson, Guðrún Þorgeirsdóttir, og börn. JÓNS PÉTURS JÓNSSONAR, kaupmanns, Álfheimum 6, Magndís Aradöttir, Laufey Muscente, Ralph Muscente, Jón Jónsson, Lovisa Jónsdóttir, Dýrleif Jónsdóttir, Kristinn Albertsson, Guðrún Jónsdóttir, Ólafur Eyjólfsson, og barnabörn.

+ Við þökkum af alhug okkur sýnda samúð og vinarþel i veikindum og við andlát og útför okkar heittelskaða sonar og bróður, + Hugheilar þakkir færum við öllum er auðsýndu hluttekningu við andlát og jarðarför,
SÆMUNDAR PÉTURS SVERRISSONAR, Skaftafelli, Seltjarnarnesi. sérstakar þakkir viljum við færa Sigmundi Magnússyni, yfirlækni, prófessor Kristbirni Tryggvasyni, öllum læknum og hjúkrunarkonum og öðru starfsfólki á deild 7-c á Barnaspítala Hringsins. Einnig til starfsfólks á rannsóknarstofu Landspítalans og Blóðbankans. Freyja Jónsdóttir og börn. ELÍNBORGAR GÍSLADÓTTUR, frá Laufási, Vestmannaeyjum. Þórhildur Þorsteinsdóttir, Gfsli Þorsteinsson, Runólfur Runólfsson, Fjóla Þorsteinsdóttir, Harald St. Björnsson, Anna Þorsteinsdóttir, Jón G. Ólafsson, Bera Þorsteinsdóttir, Ingólfur Arnarson, Jón Þorsteinsson, Ingibjörg Pétursdóttir, Dagný Þorsteinsdóttir, Bogi Finnbogason, Ebba Þorsteinsdóttir, Bárður Auðunsson, Ástþór Runólfsson, Guðrún Guðmundsdóttir,
tengsl og til viöótar nokkuð lengri
kynni gefa vissulega tilefni að
slíkri þakkarkveðju þegar Krist-
rún í Stardal er kvödd við leiðar-
lok.
Kristrún Eyvindsdóttir var
fædd í Uthlíð í Biskupstungum
11. apríl 1895, dóttir hjónanna
Katrínar Sigurðardóttur frá
Kópsvatni og Eyvindar Hjartar-
sonar frá Austurhlíð. Næstu árin
tjuggu þau hjónin að Bóli i sömu
sveit, en þar lézt Eyvindur 1898
langt um aldur fram. '— Næstu
árin dvöldust þær mæðgur meðal
venzlafólks og vina þar eystra unz
þær fluttust að Kjóastöðum 1905,
er Katrin giftíst Agli Þórðarsyni
hónda þar. Á Kjóastöðumólstþví
Kristrún upp, við gott atlæti og
fyllstu umhyggju móður sinnar
og fósturföður. — Til marks um
það, hve mikið Kristrún hefir
metið fóstra sinn má geta þess, að
hún gaf fyrsta syni sinum nafn
hans og er það Egill Jónasson
i <and. mag. menntaskólakennari.
Egill á Kjóastöðum lézt árið 1923
og fluttust þær mæðgur þá til
Reykjavíkur og dvöldust þar
næstu 2 árin.
Vorið 1925 giftíst Kristrún
Jónasi Magnússynibónda í Stardal
og þar með hefst meginþáttur lifs-
sögu hennar. — Þau Jónas og
Kristrún eignuðust 3 syni: Egil,
sem áður er nefndur, Magnús,
sem nú lýr í Stardal, og Eyvind
vegaverkstjóra. En fleiri voru
lörnin, sem ólust þar upp að miklu
eða öllu leyti því að þau voru
a.m.k. átta, sem voru fermd frá
Stardal í tíð Kristrúnar.
Saga Kristrúnar í Stardal er
efnismeiri en svo, að hægt sé að
gera henni viðhlitandi skil með
nokkrum kveðjuorðum.
I Stardal var jafnan umfangs-
mikið heimili mannmargt og
gestakomur tiðar. Vegna f jarvista
Jónasar við vegaumsjón í stóru
umhverfi, ásamt ýmsum afskipt-
um af félagsmálum, hlaut megiri-
þungi umsvifa bisýslunnar að
hvila á herðum húsfreyjunnar og
á því sviði sem öðru voru afköst
hennar mikil og farsæl.
Jónas mat konu sína mikils sem
veratar. Og það gerðu einnig allir
aðrir, sem tíl þekktu. — Vinfesti
hennar og ættrækni var af traust-
uin tog og átthagatryggðin var
henni iHöðlnrin.
Kristrún í Stardal var um flest
mikilhæf kona og ein af þeirri
manngerð, sem vex við nánari
kynni. Kristrún lézt 20. marz., en
löngu áður hafði hún lokið miklu
ævistarfi með þeim ágætum, sem
ekki er á allra færi.
Að leiðarlokum skulu henni
færðar alúðarþakkir fyrir þátt
sinn tilbatnandi mannlífs.
Guðmundur Þorláksson.
SKILTI Á GRAFREITI
OG KROSSA
Flosprent s.f.
Nýlendugötu 1 4,
sími 1 6480.
+
Þakka auðsýnda samúð og vinar-
hug við andlát og útför eigin-
konu minnar,
RAGNHEIÐAR EDDU
HALLSDÓTTUR.
Bjarni Sigfússon.