Morgunblaðið - 16.12.1975, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. DESEMBER 1975
1 1
| atvinna — atvinna — atvinna — atvinna — atvinna — atvinna I
Fyrirtækí í Hafnarfirði vantar skrifstofumann, karl eða konu. Þarf að geta hafið störf sem allra fyrst. Umsóknum sé skilað til Mbl. fyrir 21. þ.m. merkt: Framtíð — 2673. Viðskiptafræðinema vantar vinnu. Margt kemur til greina. Uppl. I síma 21148 á daginn milli kl. 13 — 15. VANTAR ÞIG VINNU (n VANTAR ÞIG FÓLK í i
raðauglýsingar — raöauglýsingar — raðauglýsingar
húsnæöi óskast
íbúð óskast
3ja eöa lítil 4ra herb. íbúð óskast á leigu
frá áramótum fyrir sölumann okkar.
Leigutími minnst 1 ár. Nánari uppl. í síma
81 555 á daginn og 38783 á kvöldin.
Glóbus.
tilkynningar
Jólaljósin í Hafnar-
fjarðarkirkjugarði
Jólaljósin verða afgreidd í Hafnarfjarðar-
kirkjugarði, frá miðvikudeginum 17. des.
til þriðjudagsins 23. des. frá kl. 9 — 1 9.
Lokað á sunnudag.
Guðrún Runólfsson.
| húsnæöi í boöi_______________
Iðnaðar- eða verzlunar-
húsnæði við Skeifuna
Til leigu frá áramótum. Mikil innkeyrslu-
hæð og lofthæð. Góð malbikuð bílastæði.
Stærð ca. 1 50 fm.
Upplýsingar gefur:
SÍMON MELSTEÐ
sími 73952 frá kl. 1—2 og 7—8.
til sölu
Til sölu
Sykursíld, kryddsíld og saltsíld, (hafið
með ykkur Ilát).
B.Ú.R. við Meistaravelli
fundir — mannfagnaöir
RÉTTARVERND
samtök um réttarstöðu einstaklinga
Framhaldsstofnfundur ^ Réttvarverndar
verður haldinn fimmtudaginn 18. des.,
klukkan 20.30 að Hótel Loftleiðum.
Dagskrá:
1. Lög félagsins
2. Stjórnarkjör
Tillögur um formann, stjórn og endur-
skoðendur ber að skila til formanhs kjör-
nefndar, Gests Þorgrímssonar, Laugarás-
vegi 7, fyrir kl. 12 á hádegi, fimmtudag,
1 8. desember.
Undirbúningsnefndin
Bökmenntlr
eftir ERLEND
JÓNSSON
Jakob Jónasson: MILLI
STRlÐA. 253 bls. Isafold.
Rvík 1975.
Jakob Jónasson er ákaflega
aðar- og verslunarháttum ann-
ars staðar situr kaupmanna-
valdið þarna enn að völdum. Og
búskaparhættir standa í stað.
Jakob Jónasson.
er að verða skáld og stórbóndi.
Skoðanir hans á ástinni eru há-
leitar og upphafnar og þar sem
rekast á réttur vanans og réttur
ástarinnar styður hann auðvit-
að hinn síðarnefnda.
En strfðið hefur líka haft sfn
óbeinu áhrif á trú hans og líf-
skoðun: ..... þessa ógeðfelldu
mynd hafði stríðið og stríðs-
fréttirnar mótað f huga minn og
Nýi ttminn fyrir hálfri öld
Ifflegur rithöfundur þó hann sé
orðinn nokkuð roskinn. Fyrir
fimm árum kom frá honum
skáidsagan. Þar sem elfan óm
ar. Nú sendir hann frá sér
framhald, Milli strfða, sem er
þó að ýmsu leyti sjálfstætt
skáldverk; sömu söguhetjur og
sama umhverfi en nýr tími og
nýtt söguefni. Þetta er ástar-
saga, segir frá ungum manni
sem ratar f þá furðulegu klípu
að elska tvær konur en slíkt
fyrirbæri f tilfinningalffinu var
fyrrum talið til afbrigða, eins-
dæma — manninum væri eðli-
legt að elska aðeins eina. En
fleira er það en ástin sem bylt-
ist í huga unga mannsins. Hann
er nýkominn aftur heim í sveit-
ina eftir skólanám í Reykjavík,
er af góðu fólki eins og kallað
var og því í áliti f sveitinni;
mikið mark tekið á orðum hans
og f samræmi við það getur
hann valið milli tveggja álitleg-
ustu kvenkostanna þar um slóð-
ir.
Sveitin er afskekkt. Og þrátt
fyrir stórstígar framfarir í bún-
Hugur unga mannsins er fullur
af framfaravilja. Hann lætur til
sín taka á fundum. Og þar sem
hann hefur nú tíðarandann
með sér verður honum býsna
vel ágengt.
Fyrri heimsstyrjöldinni er
nýlokið. Heimurinn er f sárum
eftir stríðið en íslendingar
vaknaðir upp við að kreppa er í
aðsigi.
En þrátt fyrir áhuga unga
mannsins og ýmsar breytingar
sem hann kemur til leiðar er
þetta ekki fyrst og fremst saga
um þróun heldur um ástand.
Höfundur lýsir upp sjónarsvið-
ið eins og það var í afskekktri
íslenskri sveit snemma á þriðja
tug aldarinnar, bæði hið ytra;
það er með hliðsjón af lifnaðar-
háttum, búskap, efnahag —
sem og hinu innra: sálarbú-
skapnum. Hvort tveggja ferst
höfundi vel, þetta er allt ljóslif-
andi. Einnig fyllir hann upp í
sögulega eyðu þvf einhverra
hluta vegna hafa skáldsagna-
höfundar almennt hlaupið yfir
þennan áratug — áratuginn
sem bretar kalla „the happy
twenties". Og gera raunar enn,
horfa aftur til aldamóta ellegar
einblína á kreppuna á fjórða
áratugnum og þá með islenskt
sjávarpláss að sögusviði. Jakob
er þvi að vekja af svefni
gleymdan áratug.
Þarna er kynslóðabil eins og
nú, kannski ennþá gagngerð-
ara. Unga fólkið er farið að
skemmta sér af fullri einurð og
þó reglusamlega. Elsta kynslóð-
in er að falla frá og tekur í
gröfina með sér síðustu leifar
fornrar hjátrúar. Manndóms-
kynslóðin er tvístfgandi, veit af
framförum í fjarlægð og er í
huga sér hlynnt breytingum en
óttast þær í og með, einkum
verði þær of örar.
örn, aðalsöguhetjan, er vafa-
laust dæmigerður ungur maður
frá þessum tíma, að hálfu inn-
blásinn ungmennafélagsanda
aldamótaáranna, hefur orðið
fyrir áhrifum frá vígorðum vax-
andi verklýðshreyfingar fyrir
sunnan og telur kaupfélag það
sem koma skuli. Draumur hans
sál án þess að ég hefði gert mér
það ljóst. Mér varð einnig ljóst,
að þessi mynd af heiminum
myndi móta lffsskoðanir mfnar
og viðhorf til heimsins f fram-
tfðinni."
Flestir eru enn fátækir, fá-
einir bjargálna. Enn eru við-
skiptahættir fólgnir f innskrift
og úttekt og peningar sjaldséðir
sem glóandi gullið. Vilji menn
fá einhverju áorkað verða þeir
því að sækja það undir verslun-
ina. Þannig er ástandið þegar
ungi maðurinn kemur heim f
sveitina. En þetta er allt á
hverfanda hveli, nýi tfminn
liggur f loftinu. Og áður en
langt um líður tekur að bresta
i stoðum þessa aldagamla sam-
félags.
Milli strfða er sjöunda bók
Jakobs Jónassonar á þrjátíu ár-
um og að mínum dómi hans
besta. Rétt er að segja það um-
búðalaust að eitt lýtir þessa bók
og ástæðulaust að láta það
óátalið: prentvillurnar. Vand-
aður handrits- og prófarkalest-
ur hefði lyft henni á hærra svið
og skapað bók og höfundi meiri
tiltrú. Flest annað, sem um bók-
ina verður sagt er jákvætt. Jak-
ob er vel skyggn á mannlegt
eðli, lætur vel að skapa lifandi
persónur og kann þá list að
byggja upp skáldsögu. Skap-
gerðarlýsingar hans eru víða
góðar og gerla veit höfundur að
ekki verður allt með orðum tjáð
sem máli skiptir I lffinu, orðin
segja mikið en kannski verða
innstu hugrenningar aldrei
með orðum tjáðar Og Jakob
kann að lýsa talandi tillit og
orðlausum geðbrigðum:
„Þegar dansinn hófst að nýju
fann ég greinilega fyrir því, að
skugginn, sem ég hafði lesið í
andliti Borghildar, hafði læðst
inn f hugskot mitt og tekið sér
þar bólfestu."
Þó sá, er þetta ritar, væri
ófæddur er sagan á að gerast og
hafi ekki ýkjamiklar spurnir af
lífinu eins og því var þá lifað
skal ekki f efa dregið að Jakob
lýsi vel og réttilega stemmingu
þessara Iöngu liðnu ára.
Þetta er í eðli sfnu róman-
tískt verk eins og títt er þegar
höfundar taka að setja saman
skáldsögur byggðar á endur-
minningum frá unga aldri,
„endurminningin meefar æ i
mána silfri hvað, sem var,“
sagði skáldið. En mest er um
vert að allt er þarna ljóslifandi
og bókin er mjög skemmtileg.
Jakob þekkir sitt fólk, er
rækilega innlífaður í sinn liðna
tíma og er einkar lagið að
bregða svo skýru ljósi yfir sögu-
svið sitt að lesandinn rati þar á
milli bæja svo ekki sé meira
sagt.
Erlendur Jónsson.